فشار چشم و هر آنچه باید درباره آن بدانید.

فشار چشم (Intraocular pressure)، فشار یا نیروی داخل چشم است که میزان فشار مایع داخل زلالیه چشم را محاسبه می‌کند. چشم برای اینکه درست کار کند و سالم بماند به میزان مشخصی از فشار داخل چشمی نیاز دارد. عدم درمان فشار چشم ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم شده و به بینایی فرد آسیب بزند. در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با فشار چشم، نشانه‌ها، علت و روش‌های درمان فشار چشم بیشتر آشنا شوید. بهتر است قبل از خود تشخیصی در مورد علائم چشمتان به متخصص چشم مراجعه کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی و آنلاین دکترتو برای مشاوره با بهترین پزشکان کمک بگیرید.

فشار چشم چیست؟

فشار داخل چشم، اصطلاح پزشکی برای فشار مایع درون چشم‌ است. چشم‌ها در حالت معمول پر از مایع زلالیه یا مایع داخل چشمی است که نقش مهمی در حفظ فرم و فشار چشم ایفا می‌کند. هنگامی که مسیر خروج این مایع دچار اختلال شود، فشار درون چشم (IOP) افزایش می‌یابد. افزایش فشار چشم بیش از ۲۱ میلی‌متر جیوه می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند و منجر به بیماری‌های خطرناکی مانند گلوکوم (آب سیاه) و نابینایی شود.

فشار طبیعی چشم

فشار طبیعی چشم معمولا در محدوده ۱۰ تا ۲۱ میلی‌متر جیوه است. این میزان فشار برای سلامت چشم ضروری است. دامنه فشار طبیعی چشم در افراد مختلف ممکن است کمی متفاوت باشد، اما معمولا در همین بازه قرار می‌گیرد و ممکن است در در طول روز کمی نوسان داشته باشد.

فشار داخل چشم

این مسئله پارامتر مهمی برای سلامت چشم است که باید در محدوده طبیعی (۱۰ تا ۲۱ میلی‌متر جیوه) باقی بماند چرا که برای سلامت و عملکرد صحیح چشم بسیار مهم است. تغییرات ناگهانی یا مزمن در این مسئله می‌تواند موجب بروز بیماری‌های خطرناک چشمی شود.

فشار پشت چشم

درد چشم می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، که فشار پشت چشم یکی از آن‌هاست. این احساس ناخوشایند ممکن است ناشی از مسائلی باشد که روی چشم اثر می‌گذارند و حتی ممکن است به دلیل بیماری‌هایی باشد که بافت اطراف صورت را درگیر کرده‌اند. برخی از عوامل مهمی که منجر به ایجاد فشار پشت چشم می‌شوند عبارت‌اند از:

• برخی انواع سردرد مانند میگرن
• التهاب و عفونت در سینوس‌ها
• بیماری خودایمنی گریوز که سبب تورم و فشار پشت چشم‌ها می‌شود.
• التهاب عصب بینایی
• مشکلات دندانی
• هر گونه آسیب به صورت 

علائم فشار چشم (نشانه های بالا رفتن فشار چشم)

علائم و نشانه‌های بالا رفتن فشار چشم (افزایش فشار داخل چشم) عبارت‌اند از:

• سردرد
• تاری دید
• حساسیت به نور (فوتوفوبی)
• تورم و قرمزی چشم
• ناتوانی در تطابق چشم‌
• تاری دید در تاریکی

علائم فشار چشم داری و نگرانی؟

برای تشخیص درست از متخصص نوبت بگیر.

دکتر چشم پزشک آنلاینمتخصص چشم پزشکی

ایا فشار چشم باعث سردرد میشود؟

سردردهای شدید یکی از شایع‌ترین مشکلات این مسئله هستند. البته لزوما نمی‌توان هر سردردی را به این مسئله و گلوکوم ربط داد. زمانی که چشم بیش از اندازه تحت فشار قرار گیرد و بر یک نقطه متمرکز شود، عضلاتی که مسئول تمرکز و تنگ و گشاد شدن عدسی هستند، دچار کشش می‌شوند. در نهایت، این اتفاق به چشم درد و سردرد منجر خواهد شد.

ایا فشار چشم باعث تاری دید میشود؟

این مسئله به سرعت افزایش می‌یابد زمانی که عنبیه زاویه را مسدود می‌کند، باعث ایجاد درد شدید، قرمزی چشم، تهوع و دید مبهم می‌شود. برخلاف گلوکوم زاویه باز، گلوکوم زاویه بسته معمولاً ناگهانی توسعه پیدا می‌کند و با علائم قابل توجهی همراه است و نیازمند توجه پزشکی فوری است.

متن انگلیسی:
Some of the common symptoms of high eye pressure are as follows: Pain inside and around the eye. Blurred vision. Blind spots in the visual field
ترجمه متن:
برخی از علائم رایج فشار چشم به شرح زیر است: درد داخل و اطراف چشم، تاری دید و نقاط کور در میدان بینایی.

centreforsight

علت فشار چشم (علت بالا بودن فشار چشم)

بدن انسان به صورت اتومات، فشار داخل چشم را تنظیم می‌کند، اما گاهی برخی تغییرات خاص داخل چشم سریع‌تر از آنچه که بدن بتواند تنظیم کند، روی فشار داخل چشم تاثیر می‌گذارند. این موارد که علت بالا بودن فشار داخل چشم هستند عبارتند از:

علت افزایش فشار چشم	توضیحات
گلوکوم	شایع‌ترین علت افزایش فشار چشم است. در گلوکوم، مایع داخل چشم به درستی تخلیه نمی‌شود و در نتیجه فشار داخل چشم افزایش می‌یابد.
عوامل ژنتیکی	برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به افزایش فشار چشم هستند.
سن	خطر افزایش فشار چشم با افزایش سن افزایش می‌یابد.
نژاد	برخی نژادها مانند آفریقایی-آمریکایی‌ها و اسپانیایی‌تبارها بیشتر در معرض خطر هستند.
دیابت	دیابت می‌تواند به عصب بینایی آسیب رسانده و خطر افزایش فشار چشم را افزایش دهد.
ضربه به چشم	ضربه به چشم می‌تواند به ساختارهای داخل چشم آسیب رسانده و باعث افزایش فشار شود.
التهاب چشم	التهاب در داخل چشم می‌تواند مانع از تخلیه مایع داخل چشم شود.
برخی داروها	برخی داروها مانند کورتیکوستروئیدها می‌توانند فشار چشم را افزایش دهند.
تومورهای چشم	تومورهای چشم می‌توانند به عصب بینایی فشار وارد کرده و باعث افزایش فشار چشم شوند.
آترواسکلروز	تصلب شرایین می‌تواند به عروق خونی چشم آسیب رسانده و منجر به افزایش فشار شود.
میوپی شدید	در برخی موارد، میوپی شدید می‌تواند با افزایش فشار چشم همراه باشد.

• تولید بیش از اندازه مایع داخل چشم
• مسدود شدن زاویه تخلیه چشم که از خروج مایع چشمی جلوگیری می‌کند.
• تروما و آسیب‌های چشمی
• عوارض جانبی برخی داروها به‌خصوص داروهای مورتیکواستروئیدی

فشار چشم بعد از عمل لیزیک

افزایش موقت این مسئله بعد از عمل لیزیک امری طبیعی و قابل انتظار است. این افزایش فشار معمولا در روزهای اول بعد از عمل به میزان متوسط ۲-۳ میلی‌متر جیوه مشاهده می‌شود و به دلیل التهاب ناشی از عمل جراحی، تجمع مایعات در قرنیه در اثر کاهش ضخامت و همچنین استفاده از قطره‌های کورتیکواستروئیدی به منظور کنترل التهاب ایجاد می‌گردد. افزایش فشار چشم بعد از عمل لیزیک موقت و قابل کنترل است و نیازی به عمل جراحی دیگری نیست و با مراقبت و درمان مناسب، طی چند روز تا یک هفته به سرعت برطرف می‌گردد.

فشار چشم بعد از عمل آب مروارید

این مسئله بعد از عمل آب مروارید (کاتاراکت) نیز ممکن است به طور موقت افزایش یابد. در عمل آب مروارید که عدسی طبیعی و سالم چشم که کدر شده با عدسی مصنوعی تعویض می‌شود ممکن است باعث افزایش موقت فشار داخل چشم در چند روز اول پس از جراحی شده و فشار مایع داخل چشمی به ۲ تا ۵ میلی‌متر جیوه برسد. علل اصلی این افزایش فشار چشم عبارتند از:

• التهاب ناشی از جراحی
• تورم قرنیه
• مسدود شدن زاویه قرنیه-عنبیه

استرس و فشار چشم

زمانی که فرد دچار استرس یا اضطراب می‌شود، بدن شروع به واکنش بیولوژیک می‌کند. هورمون‌های استرس مانند کورتیکوزل باعث بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهند که واکنش‌های استرس باعث بالا رفتن فشار داخل چشم هم شده که عامل اصلی خطر برای گلوکوم به‌شمار می‌آیند.

متن انگلیسی:
Stress can cause elevated eye pressure, which isn’t harmful given that the elevation in pressure only occurs for a brief period. However, elongated elevated eye pressure can damage the optic nerve
ترجمه متن:
استرس یکی از عوامل افزایش فشار داخل چشم است، با فرض اینکه افزایش فشار فقط برای مدت کوتاهی اتفاق می‌افتد ضرر و خطری ندارد. با این حال، افزایش طولانی فشار چشم می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند.

flei

فشار عصبی چشم

فشار عصبی چشم، حالت شایعی ناشی از استرس و فشار عصبی است که در اثر موارد زیر به‌وجود می‌آید:

• استفاده طولانی‌مدت از صفحات نمایش مانند کامپیوتر، تلفن همراه و تبلت
• مطالعه و کار با نور کم
• عدم تنظیم صحیح نور محیط
• نقص بینایی مانند اختلالات انکساری، پیرچشمی و اختلالات هماهنگی چشم‌ها

چه داروهایی باعث افزایش فشار چشم می شود؟

برخی داروها می‌توانند باعث این مسئله شوند که در طولانی ‌مدت به اعصاب چشم آسیب زده و منجر به نابینایی می‌گردند:

• کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون، بتامتازون و دگزامتازون
• برخی قطره‌های چشمی حاوی کورتیکواستروئیدها، قطره‌های چشمی کاهنده فشار داخل چشم مانند تیمولول و بریموناستین
• داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی مانند لیتیوم و فلوکستین، داروهای ضد تشنج مانند فنوباربیتال و توپیرامات
• داروهای استروئیدی خوراکی و تزریقی درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید

تشخیص فشار چشم (چگونه بفهمیم فشار چشم داریم؟)

در صورت مشاهده علائم، چشم پزشک تست ساده تونومتری می‌گیرد تا فشار داخل چشم را اندازه بزند. علاوه بر تست تونومتری، چشم پزشک، علائم گلوکوم را بررسی نموده، عصب اپتیک و دید محیطی بیمار را نیز معاینه و ارزیابی می‌کند.  

اندازه گیری فشار چشم در خانه

اندازه‌گیری فشار چشم در خانه با استفاده از دستگاه‌های تونومتر خانگی امکان‌پذیر است. این دستگاه‌ها به طور ساده و بدون ‌درد فشار چشم را اندازه‌گیری می‌کنند. اما باید توجه داشت که دقت و صحت این اندازه‌گیری‌ها ممکن است کمتر از اندازه‌گیری توسط چشم‌ پزشک باشد و نتایج آن به تنهایی نمی‌توانند جایگزین معاینه پزشکی شوند. 

راه های درمان فشار چشم

راه‌های درمان فشار چشم عبارتند از:

• داروهای چشمی
• جراحی
• لیزر درمانی 
• داروهای خوراکی کاهش دهنده فشار چشم 

۱. درمان دارویی فشار چشم

درمان دارویی این مسئله شامل موارد زیر می‌شود: 

• قطره‌های چشمی کاهنده فشار چشم مانند بتابلوکرها (تیمولول، بتاکسولول)، آگونیست‌های آلفا آدرنرژیک (بریمونیدین)، مهارکننده‌های کربنیک انیدراز (اکتازوالامید، دورزوالامید)، پروستاگلاندین‌ها (لاتانوپروست، بیماتوپروست)
• داروهای خوراکی کاهنده فشار چشم مانند مهارکننده‌های کربنیک انیدراز (اسیتازوالامید، متازوالامید)

دنبال بهترین روش درمان فشار چشم هستی؟ از متخصص کمک بگیر.

دکتر فشار چشم

۲. درمان خانگی فشار چشم

روش‌های درمان خانگی فشار چشم عبارتند از:

• تا حد امکان از مصرف چربی‌های ترانس خودداری کنید.
• از مصرف مقادیر بالای غذاهای دارای قند ساده اجتناب کنید.
• مواد غذایی دارای اسید چرب امگا ۳ مانند ماهی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• از تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن مانند مدیتیشن و یوگا کمک بگیرید.

۳. درمان قطعی فشار چشم

فشار داخل چشم درمان نمی‌شود، اما با مصرف دارو می‌توان آن را مدیریت نمود و ریسک ابتلا به گلوکوم را پایین آورد. احتمال ابتلا به گلوکوم در افرادی که به‌خاطر افزایش فشار داخل چشم دارو مصرف می‌کنند، تا ۵۰ درصد کاهش می‌یابد. در برخی شرایط عمل فشار چشم ضروری بوده و پزشک جراحی را توصیه می‌کند.

انواع فشار چشم

فشار چشم انواع مختلفی دارد که عبارتند از: 

• فشار چشم طبیعی در محدوده ۱۰-۲۱ میلی‌متر جیوه
• فشار چشم بالاتر از ۲۱ میلی‌متر جیوه که فشار چشم بالا یا گلوکوم می‌نامند.
• فشار چشم پایین فشار چشم کمتر از ۱۰ میلی‌متر جیوه
• فشار چشم متغیر

عوارض فشار چشم (فشار چشم بالا چه عوارضی دارد؟)

جدی‌ترین عوارض فشار چشم بالا، گلوکوم است که زمانی روی می‌دهد که فشار چشم به عصب‌های بینایی آسیب بزند. این عصب‌ها در هردو چشم مستقیم به مغز متصل هستند و سیگنال‌های الکتریکی را ارسال کرده که مغز بلافاصله به تصویر تبدیل می‌کند. گلوکوم درمان نشده باعث از دست رفتن بینایی می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که فشار چشم بالا ریسک ابتلا به این عارضه را بالاتر می‌برد. وقتی فشار داخل چشم بیش از اندازه زیاد شود و عصب‌ها آسیب ببینند، احتمال وجود آب سیاه خواهد بود.  

راه های پیشگیری از فشار چشم

برای پیشگیری از فشار چشم بالا یا پایین، موارد زیر توصیه می‌شوند:

• مراجعه منظم و دوره‌ای به چشم پزشک
• سبک زندگی سالم، خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم، اجتناب از مصرف دخانیات و الکل
• کنترل و درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون بالا
• رعایت توصیه‌های پزشک مبنی بر مصرف داروهای کاهنده فشار چشم

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

فشار چشم معمولا به صورت طبیعی در چشم‌ها ایجاد شده و فشار وارد می‌کند. چشم‌ها هم معمولا خوب می‌توانند این فشار را به صورت اتومات تنظیم کنند. اما اگر چیزی بر گردش طبیعی مایع داخل چشم اثر بگذارد، فشار داخل چشم بالا می‌رود. فشار داخل چشم معمولا هیچ علائمی ندارد تا وقتی که به اندازه‌ای به چشم‌ها آسیب زده که باعث بروز گلوکوم شود. بهتر است قبل از هرگونه تغییر برای معاینه چشم منظم همیشه به دکتر چشم پزشک مراجعه کنید. شما می‌توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای ویزیت آنلاین چشم پزشک کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!