درمان پیچ خوردگی روده نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد و معمولا شامل جراحی برای برطرف کردن انسداد و بازگرداندن روده به وضعیت طبیعی است. در مراحل اولیه، در صورت تشخیص زودهنگام، ممکن است درمان با استفاده از لوله معده (گاستریک تیوب) برای تخلیه گاز و مایع از روده انجام شود، اما در اکثر موارد، جراحی ضروری است. در طی عمل جراحی، جراح بخش پیچ خورده روده را آزاد کرده و در صورت آسیب به بافتها، ممکن است بخشی از روده برداشته شود. در برخی موارد پیچ خوردگیهای مکرر، ممکن است نیاز به جراحیهای تکمیلی برای ثابت نگه داشتن روده در موقعیت صحیح خود باشد.
درمان دیورتیکولیت بسته به شدت بیماری شامل مصرف آنتیبیوتیک، رژیم غذایی خاص و در موارد شدید، جراحی است. پیروی از درمان دیورتیکولیت زیر نظر پزشک باعث کاهش التهاب و جلوگیری از عوارض خطرناک میشود. در موارد خفیف که بیمار تب پایین و درد قابلتحمل دارد، درمان سرپایی با رژیم مایعات رقیق، سپس رژیم کمفیبر و آنتیبیوتیک خوراکی بهمدت ۷-۱۰ روز انجام میشود. مطالعات جدید نشان میدهند در موارد بدون عارضه حتی بدون آنتیبیوتیک هم بهبود مشابهی حاصل میشود. در موارد متوسط تا شدید (آبسه، تب بالا، علائم پریتونیت) بستری، آنتیبیوتیک وریدی، رژیم NPO و گاهی تخلیه آبسه با هدایت سیتی لازم است. موارد پیچیده (پرفوراسیون، انسداد، فیستول) نیاز به جراحی فوری دارند.
دیورتیکولیت (التهاب یا عفونت کیسههای دیورتیکول در روده بزرگ) با علائم ناگهانی و مشخصی همراه است. شایعترین علائم دیورتیکولیت، درد شدید و مداوم در ناحیه چپ پایین شکم است که در بیش از ۹۰ درصد بیماران دیده میشود و ممکن است با لمس بدتر شود. تب بالای ۳۸ درجه، لرز، تهوع، استفراغ، نفخ شکم و تغییر عادات روده (اسهال یا یبوست) از علائم کلاسیک هستند. در موارد شدید، حساسیت شدید شکمی، سفتی عضلات شکم (پریتونیت) یا خونریزی مقعدی رخ میدهد.
دیورتیکولیت چیست؟ التهاب یا عفونت کیسههای کوچکی به نام دیورتیکول در دیواره روده بزرگ (معمولاً در سیگموئید) است که از فشار زیاد داخل روده و رژیم کمفیبر ایجاد میشوند. این بیماری باعث درد شکم، تب و مشکلات گوارشی میشود و در صورت درمان نکردن ممکن است منجر به عوارض جدی شود. شخیص قطعی با سیتی اسکن شکم و پهلو انجام میشود؛ کولونوسکوپی در فاز حاد ممنوع است. پیشگیری اصلی با رژیم غذایی پر فیبر (۲۵-۳۵ گرم روزانه) و مصرف کافی آب است.
دستگاه گوارش مجموعهای هماهنگ از اندامهاست که از دهان آغاز میشود و در مقعد پایان مییابد. در این مسیر طولانی، دهان، حلق، مری، معده، روده باریک، روده بزرگ، رکتوم و مقعد همراه با کبد، کیسه صفرا و پانکراس با هم کار میکنند تا غذا به مولکولهای قابلجذب تبدیل شود. حرکات عضلانی، ترشح اسید و آنزیمها و تنظیم هورمونی و عصبی، هضم و جذب را ممکن میسازند. شناخت ساختار و نقش هر بخش کمک میکند ارتباط میان اندامهای مختلف و بروز اختلالات گوارشی بهتر درک شود.
زنجبیل در دوزهای معمول (۱-۲ گرم روزانه) برای کبد مفید و محافظ است، اما مصرف بیش از حد یا طولانیمدت میتواند عوارض ایجاد کند. عوارض زنجبیل برای کبد افزایش بار کاری کبد، التهاب و بالا رفتن موقت آنزیمهای کبدی است. در افراد دارای کبد چرب یا بیماریهای کبدی، این اثرات ممکن است شدت بیشتری پیدا کند و به آسیب سلولی منجر شود. زنجبیل در حد متعادل (تا ۲ گرم روزانه) ایمن و حتی مفید برای کبد چرب است، اما در بیماران کبدی یا مصرفکننده داروهای قلبی-خونی حتماً با نظر پزشک مصرف شود.
قرص یوسیدرول (Ucidrol) با نام ژنریک اورسودوکسیکولیک اسید (UDCA)، دارویی برای درمان و پیشگیری از سنگهای صفراوی (رادیولوسنت)، کبد چرب، سیروز صفراوی اولیه (PBC) و بهبود عملکرد کبد است. UDCA با کاهش کلسترول صفرا و افزایش جریان صفرا عمل میکند. عوارض نادر شامل اسهال، تهوع یا خارش است. در بارداری و شیردهی با احتیاط مصرف شود و با آنتیاسیدهای آلومینیوم یا استروژن تداخل دارد. تحت نظر پزشک و همراه رژیم غذایی کمکلسترول استفاده شود.
سرطان روده بزرگ یکی از شایعترین سرطانهای دستگاه گوارش است که شانس بقا و درمان آن به مرحله تشخیص و نوع درمان بستگی دارد. سرطان بدخیم روده بزرگ (کولورکتال) در مراحل اولیه کشنده نیست، اما در مراحل پیشرفته (۴) میتواند مهلک باشد. درمان شامل جراحی، شیمیدرمانی، ایمونوتراپی و درمان هدفمند است. تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و پایبندی به برنامه پزشکی میتواند احتمال مرگ را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیماران را بهطور چشمگیری بهبود بخشد.
علت سرطان روده بزرگ ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی است. جهشهای ژنتیکی در بیشتر موارد نقش دارند. سندرمهای ارثی (Lynch، FAP) خطر را تا حدود زیادی افزایش میدهند. رژیم غذایی کمفیبر، گوشت قرمز یا فرآوریشده، چاقی (BMI>۳۰)، سیگار و الکل خطر را تا حد زیادی بالا میبرند. بیماریهای التهابی روده (کولیت اولسراتیو، کرون) خطر را ۸ برابر میکنند. غربالگری از ۴۵ سالگی و تغییر سبک زندگی (رژیم پر فیبر، ورزش) خطر را کاهش میدهد. مشاوره ژنتیکی در موارد خانوادگی ضروری است.
غربالگری سرطان روده بزرگ مجموعهای از آزمایشها است که برای شناسایی زودهنگام پولیپها یا سرطان پیش از بروز علائم انجام میشود. این فرایند نقش مهمی در پیشگیری، تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان مؤثر دارد. غربالگری سرطان روده بزرگ (کولورکتال) شامل تستهایی برای تشخیص زودهنگام پولیپها یا تومورها است که از مرگومیر جلوگیری میکند. روشهای اصلی کولونوسکوپی (هر ۱۰ سال از ۴۵-۵۰ سالگی)، سیگموئیدوسکوپی (هر ۵ سال) و تست FIT (خون مخفی مدفوع) (سالانه) هستند.
علائم عود سرطان روده بزرگ (کولورکتال) معمولاً محلی (در روده یا مقعد) یا دور (متاستاز به کبد، ریه، استخوان) هستند. شایعترین علائم شامل درد شکم یا لگن مزمن، خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع، تغییر عادات روده (اسهال یا یبوست جدید)، کاهش وزن بیدلیل، خستگی شدید، درد استخوان (متاستاز) و تنگی نفس (ریه) است. تشخیص زودهنگام این نشانهها از طریق آگاهی بیمار و پیگیریهای منظم پزشکی نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
علائم سرطان روده در زنان مشابه مردان است، اما ممکن است با علائم زنانگی اشتباه شود. شایعترین علائم شامل خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع، تغییر عادات روده (اسهال/یبوست مزمن)، درد یا گرفتگی شکم، کاهش وزن بیدلیل، خستگی شدید و کمخونی (بهدلیل خونریزی مزمن) هستند. سابقه خانوادگی، سیگار یا رژیم کمفیبر خطر را بالا میبرد. هر علامت پایدار بیش از ۲ هفته نیاز به مراجعه فوری به پزشک و کولونوسکوپی دارد.