فهرست مطالب
- رفلاکس پنهان نوزادان چیست؟
- علائم رفلاکس پنهان نوزاد
- علت رفلاکس پنهان نوزادان (علت ابتلا نوزاد به رفلاکس خاموش چیست؟)
- راه های تشخیص ریفلاکس حنجره ای – حلقی (LPR) در نوزادان
- درمان رفلاکس پنهان نوزاد
- عوارض رفلاکس خاموش در نوزادان
- راه های پیشگیری از ابتلا به رفلاکس پنهان نوزادان
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
رفلاکس پنهان نوزادان یا رفلاکس حنجره ای-حلقی (LPR) یکی از انواع رفلاکس نوزادان است، که در آن اسید و محتویات معده به حلق و حنجره برمیگردد و موجب التهاب این نواحی میشود. رفلاکس پنهان برخلاف رفلاکس کلاسیک معده با استفراغ همراه نیست و این موضوع تشخیص این بیماری را مشکل میکند. در این مقاله از دکترتو به والدین کمک میکنیم تا با علائم، علل و روشهای تشخیص، پیشگیری و درمان رفلاکس پنهان نوزادان بیشتر آشنا شوند. در صورت مشاهده علائم این بیماری در نوزادتان میتوانید با بهترین متخصصان اطفال، گوارش و گوش و حلق و بینی در سایت دکترتو به صورت حضوری، آنلاین و تلفنی در ارتباط باشید.
رفلاکس پنهان نوزادان چیست؟
در سیستم گوارشی انسان دریچهای به نام اسفنگتر تحتانی مری در میان معده و مری وجود دارد. این اسفنگتر حین ورود غذا به معده باز شده و سپس بسته میشود، و جلوی بازگشت محتویات معده به مری را میگیرد. در نوزادان به دلیل عدم تکامل سیستم گوارشی این اسفنگتر هنوز ضعیف است و به همین دلیل رفلاکس در بیشتر نوزادان در ماههای اول دیده میشود.
در رفلاکس پنهان نوزادان یا رفلاکس حنجره به دلیل ضعف اسفنگتر تحتانی مری محتویات معده از مری عبور کرده و به حلق و حنجره میرسد. رفلاکس پنهان نوزادان برخلاف رفلاکس کلاسیک (GER) با علائم مشخصی مانند استفراغ و سوزش سردل همراه نیست، و این مورد تشخیص این بیماری را دشوار میکند. این بیماری که به نام رفلاکس خاموش نوزاد هم شناخته میشود، در صورت عدم درمان میتواند منجر به بروز عوارض خطرناکی برای نوزاد شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
علائم رفلاکس پنهان نوزاد
علائم رفلاکس پنهان در بسیاری از موارد خفیف هستند و ممکن است با بیماریهایی مانند قولنج نوزاد (کولیک) یا مشکلات تنفسی مانند عفونت اشتباه گرفته شوند. شایعترین علائم این بیماری عبارتند از:
- گریه و بیقراری بعد از تغذیه
- سرفه
- گرفتگی صدا
- سکسکههای مکرر
- افزایش وزن ناکافی
- کاهش اشتها
- توقف و بهانهگیری حین تغذیه
اگر نوزادتان علائم بالا را دارد بهتر است با پزشک درمیان بگذارید؛ تشخیص زودهنگام و مراجعه به پزشک برای نوزادان مبتلا به رفلاکس پنهان بسیار مهم است.
علائم رفلاکس پنهان شدید نوزاد
در صورتی که رفلاکس خاموش نوزاد شدید باشد، علائم شدید و جدیتری هم با خود همراه دارد. در صورت مشاهده علائم زیر در نوزادتان بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید. این علائم معمولا به دلیل تماس مداوم و طولانیمدت اسید معده با حلق و حنجره ایجاد میشوند و میتوانند نشانه بروز عوارض خطرناک این بیماری باشند.
- سرفههای مکرر و شدید بهخصوص بعد از تغذیه یا در هنگام خواب
- مشکلات شدید تنفسی مانند خسخس، نفستنگی یا حتی وقفههای تنفسی
- گرفتگی شدید صدا
- غذا نخوردن و بیقراری شدید در حین تغذیه
- کاهش وزن
- گریههای مکرر و بیقراری شدید نوزاد به خصوص پس از تغذیه یا در حین خواب
- تغییر رنگ پوست به آبی به دلیل کمبود اکسیژن
علت رفلاکس پنهان نوزادان (علت ابتلا نوزاد به رفلاکس خاموش چیست؟)
مهمترین دلیل ابتلا نوزادان به رفلاکس خاموش ضعف اسفنگتر تحتانی است که به سیستم گوارشی نابالغ آنها مربوط میشود. به طور کلی دلایل متعددی برای بروز رفلاکس خاموش در نوزادان وجود دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.
- تولد زودرس
- تغذیه بیشازحد یا شیردهی در حالت خوابیده
- شروع زودرس تغذیه با مواد جامد
- حساسیت به شیر مادر یا شیر خشک
- عوامل ژنتیکی مانند فتق معده
- اختلالات عصبی مانند فلج مغزی
- چاقی و اضافه وزن
راه های تشخیص ریفلاکس حنجره ای – حلقی (LPR) در نوزادان
تشخیص رفلاکس حنجره یا رفلاکس پنهان نوزادان به دلیل عدم وجود علائم واضح، معمولاً به بررسیهای تخصصی نیاز دارد. این بررسیها اغلب توسط تیم پزشکی انجام میشود، اما والدین هم نقش مهمی در مشاهده و گزارش دقیق علائم دارند. روشهای تشخیص این بیماری عبارتند از:
- بررسی بالینی توسط پزشک و گزارش دقیق علائم نوزاد توسط والدین
- آزمایش پروب pH یا امپدانس مری برای اندازهگیری میزان اسید معده در مری
- اندوسکوپی برای بررسی هرگونه التهاب یا آسیب ناشی از اسید معده
- آزمایش مانومتری مری برای ارزیابی عملکرد اسفنگتر تحتانی مری
- لارنگوسکوپی برای بررسی وضعیت حنجره، مجاری هوایی و تارهای صوتی: لوله لارنگوسکوپ با دوربینی که دارد به آرامی از طریق دهان وارد شده و به سمت حنجره هدایت میشود.
درمان رفلاکس پنهان نوزاد
روشهای درمان رفلاکس پنهان در هر نوزاد بستگی به شدت علائم و تشخیص پزشک دارد. به طور کلی در ادامه بهطور خلاصه با روشهای درمان رفلاکس نوزادان آشنا خواهیم شد.
- درمان خانگی که شامل تغییراتی در سبک زندگی و تغذیه است، که در بخش راههای پیشگیری از ابتلا به رفلاکس پنهان نوزادان این مطلب به آنها بیشتر خواهیم پرداخت.
- ماساژ نوزاد با روغنهای گیاهی مانند روغن کنجد، نارگیل و زیتون
- طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی:
- گیاهان مورد استفاده برای نوزادان تحت نظارت پزشک مانند گل ختمی، بارهنگ و نارون
- گیاهان مورد استفاده برای مادران شیرده مانند رازیانه، بابونه، زنجبیل، عرق زنیان و زیره
- به عنوان آخرین گزینه جراحی فاندوپلیکاسیون
دارو برای درمان رفلاکس پنهان نوزاد
با اینکه درمان رفلاکس پنهان نوزادان معمولا نیاز به دارو ندارد، اما در برخی مواقع به دلیل شدید شدن علائم، آسیب به حنجره، تارهای صوتی و مری دارو تجویز میشود. داروهایی که برای این بیماری تجویز میشوند حتما باید تحت نظارت پزشک و با احتیاط فراوان مصرف شوند تا نوزاد دچار عوارض دارویی نشود. داروهایی که برای درمان رفلاکس خاموش نوزاد توصیه میشود عبارتند از:
- قطرهها برای کاهش علائم مرتبط با رفلاکس پنهان مانند درد و نفخ در نوزادان استفاده میشوند.
- قطره سایمتیکون یا دایمیتیکون
- قطرههای پروبیوتیک مانند پدی لاکت، پروکید، پرو بیبی، بایو لاکت و بیبی کر
- مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs) منجر به کاهش اسید معده میشوند.
- مانند شربت امپرازول، ساشه اس امپرازول یا لانزوپرازول
- مسدودکنندههای H2 میزان تولید اسید معده را کاهش میدهند.
- مانند شربت فاموتیدین
- سوکرالفیت: این دارو با محافظت از بافتهای آسیبدیده و تسکین درد در نوزاد میتواند برای زمانهایی که اسید معده منجر به ایجاد زخم در دستگاه گوارشی شده است، کمککننده باشد.
عوارض رفلاکس خاموش در نوزادان
رفلاکس پنهان نوزادان (LPR) در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، میتواند با عوارض جدی همراه باشد. در برخی از نوزادان عوارض رفلاکس ممکن است تا سنین بالا ادامه داشته باشد، به همین دلیل نظارت مداوم و منظم پزشک میتواند به شناسایی و درمان عوارض کمک کرده و به بهبود کیفیت زندگی نوزاد منجر شود. مهمترین عوارض این بیماری شامل موارد زیر است.
- آسپیراسیون: آسپیراسیون زمانی رخ میدهد که محتویات معده وارد ریهها میشوند و میتواند منجر به عوارض جدی مانند عفونتهای ریه و پنومونی شود.
- تغییر رنگ پوست و لب به آبی: اگر اسید معده به راههای هوایی و ریهها برسد سیانوز میتواند در پی کاهش سطح اکسیژن در خون و مشکلات تنفسی جدی اتفاق بیفتد.
- وقفههای تنفسی یا آپنه به خصوص در حین خواب
- واقعههای تهدیدکننده زندگی (ALTE) مانند مشکلات تنفسی یا قلبی
- ناتوانی در رشد به دلیل مشکلات تغذیهای
- لارنژیت یا التهاب حنجره که تارهای صوتی را درگیر میکند.
- خروسک (کروپ): معمولاً با صدای خشن، سرفههای مکرر و گلودرد همراه است.
- آسم
- عفونتهای مکرر گوش و سینوسها که میتوانند مشکلات شنوایی و درد شدید به همراه داشته باشند.
- زخمهای دستگاه گوارشی مانند زخم مری و معده
- استفراغ
راه های پیشگیری از ابتلا به رفلاکس پنهان نوزادان
با اینکه راه دائمی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، اما رعایت برخی نکات کوچک توسط والدین میتواند علائم رفلاکس خاموش در نوزاد را کنترل کند. به یاد داشته باشید که رفلاکس خاموش نیاز به نظارت دقیق و پیگیری منظم دارد.
راه پیشگیری از رفلاکس پنهان نوزاد | توضیحات |
---|---|
نظارت بر تغذیه نوزاد | از شیردهی بیش از حد خودداری کنید، مطمئن شوید نوزاد در حین و بعد از شیردهی به خوبی آروغ میزند و بلافاصله بعد از شیردهی نخوابانید. برای نوزادان بالای ۴ ماه، میتوان شیر را تحت نظارت پزشک با غلات برنج غلیظ کرد. |
نظارت بر وضعیت نوزاد | پس از تغذیه، نوزاد را بهمدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در حالت عمودی نگه دارید، نوزاد را روی شکم نخوابانید و در حالت خوابیده به او شیر ندهید. |
نظارت بر آلرژی نوزاد | در صورت حساسیت نوزاد به پروتئین شیر گاو، مصرف شیر خشکهای آنتیرفلاکس و بدون لاکتوز مهم است. برای جلوگیری از آلرژی در نوزاد، مادر شیرده برای چهار هفته نباید شیر، تخممرغ، مرکبات و گوجهفرنگی بخورد. |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
رفلاکس پنهان نوزادان یکی از انواع رفلاکس است که در آن اسید معده از مری عبور کرده و به حلق و حنجره میرسد. این بیماری منجر به بروز علائمی مانند سرفه، گرفتگی صدا، سکسکههای مکرر، کاهش اشتها و بیقراری در نوزاد میشود. همچنین تشخیص و درمان به موقع این بیماری در نوزادان از بروز عوارض جدی مانند آسم، کروپ و عفونتهای ریه جلوگیری میکند. اما تشخیص این بیماری سخت است و به همین دلیل به آن رفلاکس خاموش هم میگویند.
برای درمان رفلاکس خاموش روشهای درمانی مانند درمانخانگی، مصرف دارو، جراحی، ماساژ و طب سنتی وجود دارد. اگر نوزاد شما علائم رفلاکس خاموش را دارد، برای تشخیص و درمان بهموقع همین حالا به دکتر فوق تخصص کودکان مراجعه کنید. همچنین در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین با متخصص اطفال، دکتر گوارش کودکان و دکتر گوش و حلق و بینی هم وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!