متاستاز؛ همه چیز درباره گسترش سرطان در بدن

متاستاز به فرآیندی گفته می‌شود که در آن سلول‌های سرطانی از تومور اولیه جدا شده و از طریق خون یا سیستم لنفاوی به نقاط دیگر بدن منتقل می‌شوند. در نهایت، این سلول‌ها رشد می‌کنند و تومورهای ثانویه می‌سازند. این اتفاق نشانه گسترش سرطان است و معمولا کنترل بیماری را سخت‌تر می‌کند. اگر با علائم مشکوک به سرطان مواجه هستید یا در مراحل درمان هستید، حتما با یک متخصص انکولوژی مشورت کنید. تشخیص به موقع می‌تواند به بهبود نتیجه درمان کمک کند. برای دسترسی سریع به دکتر متخصص یا دریافت مشاوره آنلاین بدون نیاز به مراجعه حضوری، همین حالا می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید.

متاستاز چیست؟

متاستاز به گسترش سلول‌های سرطانی از تومور اولیه به سایر نقاط بدن گفته می‌شود. سلول‌های سرطانی از محل شروع بیماری جدا شده و از طریق خون یا سیستم لنفاوی به اندام‌های دیگر منتقل می‌شوند. در این مرحله، بیماری به نام «سرطان متاستاتیک» یا «سرطان مرحله چهارم» شناخته می‌شود. توجه داشته‌باشید که سرطان پیشرفته می‌تواند بدون متاستاز نیز باشد؛ یعنی تومور بزرگ شده اما هنوز به اندام‌های دیگر منتقل نشده است.

فرق متاستاز و متاستاتیک چیست؟

اصطلاح متاستاز به خودِ فرآیند گسترش سرطان از محل اولیه به دیگر اندام‌ها اشاره دارد. در حالی که متاستاتیک به حالتی از بیماری گفته می‌شود که در آن سرطان گسترش یافته و در مرحله پیشرفته قرار دارد. به‌عبارت ساده، متاستاز فرآیند گسترش سرطان است و متاستاتیک به وضعیتی گفته می‌شود که سرطان گسترش یافته است.

انواع متاستاز کدامند؟

باتوجه به محل تومور اولیه، مسیر و محل‌های شایع متاستاز متفاوت است. شایع‌ترین انواع آن شامل متاستاز به استخوان، کبد، ریه، مغز و غدد لنفاوی هستند. برخی سرطان‌ها مانند سینه و پروستات بیشتر به استخوان متاستاز می‌دهند، درحالی‌که سرطان کولورکتال بیشتر به کبد گسترش می‌یابد. نوع متاستاز به انتخاب درمان، علائم بیمار و پیش‌آگهی بیماری تأثیر مستقیم دارد و توسط پزشک متخصص ارزیابی می‌شود.

نوع متاستاز	علائم شایع	علل و نقاط منشأ رایج
متاستاز کبد	زردی پوست، تهوع، درد در قسمت راست بالای شکم، کاهش وزن	سرطان کولورکتال، پستان، ریه و معده
متاستاز ریه	سرفه مداوم، تنگی نفس، درد قفسه سینه، خلط خونی	سرطان کلیه، پستان، تیروئید، روده بزرگ
متاستاز استخوان	درد استخوان، شکستگی‌های خودبه‌خود، افزایش کلسیم خون، ضعف عضلانی	سرطان پروستات، پستان، ریه
متاستاز سرطان مثانه	درد استخوان، کاهش وزن، تنگی نفس (بسته به محل متاستاز)	سلول‌های سرطانی مثانه در مراحل پیشرفته
متاستاز مغز	سردرد، تاری دید، تشنج، تغییرات خلقی، اختلال حافظه	سرطان ریه، پستان، پوست (ملانوما)، کلیه
متاستاز سرطان سینه	باتوجه به محل متاستاز شامل درد استخوان، تنگی نفس، سردرد، درد شکم	گسترش سرطان سینه به استخوان، ریه، کبد یا مغز
متاستاز سرطان تیروئید	سرفه، درد استخوان، تنگی نفس، ضعف عمومی	بیشتر در انواع آناپلاستیک و مدولاری تیروئید

۱. متاستاز استخوان

متاستاز استخوان با سرایت سلول‌های سرطانی به سمت استخوان روی می‌دهد. هر نوع سرطانی ممکن است پس از متاستاز به ‌سمت استخوان‌ها رفته و در آنجا تکثیر شود. متداول‌ترین نوع متاستاز استخوانی معمولا در لگن و ستون فقرات مشاهده می‌شود. گاهی این مشکل استخوانی از اولین نشانه‌های ابتلا به سرطان است، گاهی هم چند سال پس از درمان به‌وجود می‌آید. در مواردی، متاستاز استخوانی بدون نشانه است، اما گاهی هم با علائمی مانند درد، شکستگی و ضعف دست و پا همراه خواهد بود.

۲. متاستاز مغز

زمانی‌که سلول‌های سرطانی گسترش پیدا می‌کنند و به سمت مغز می‌روند، سرطان ثانویه‌ای شکل می‌گیرد که به آن متاستاز مغز می‌گویند. معمولا به‌دلیل درگیر شدن مغز، خطرات متاستاز مغزی بسیار وخیم‌تر از سرطان اولیه است. حدود ۲۴ تا ۴۵% بیمارانی که نوعی سرطان را تجربه‌ کرده‌اند، در طول دوره درمان و پس از آن با متاستاز مغزی هم روبه‌رو شده‌اند.

۳. متاستاز کبد

سرطان کبد کشنده است و به‌دلیل بدخیم بودن و درمان سختی که دارد، در زمره مهمترین علل مرگ‌ومیر دنیا دسته‌بندی می‌شود. معمولا سرطان کبد به‌خاطر متاستاز غده سرطانی است که قسمتی از بدن را درگیر کرده و پس از سرایت به کبد رسیده است. به این حالت سرطان ثانویه کبد هم می‌گویند.

متاستاز کبد ناشی از وجود غده سرطانی در خود کبد است که از هپاتیت یا سیروز کبدی نشات می‌گیرد. سرطان متاستاتیک کبد تاکنون روش درمان قطعی ندارد و معمولا درمان‌ها در نقش تسکین‌دهنده عمل می‌کنند.

۴. متاستاز سرطان سینه

در سرطان‌های سینه پیشرفته، معمولا شاهد متاستاز سینه خواهیم بود که سلول‌های سرطانی سینه از طریق سیستم لنفاوی و عروق خونی به سایر بافت‌های بدن سرایت می‌کنند. یکی از اندام‌های بدن که بیش از همه تحت تاثیر متاستاز سرطان سینه قرار می‌گیرد، کبد است.

احتمال متاستاز سرطان سینه به کبد، در این نوع سرطان بسیار شایع است. حتی در صورت درمان سرطان اولیه، باز هم احتمال عود و متاستاز کبدی در سال‌های آتی وجود خواهد داشت.

متن انگلیسی:
In metastasis, cancer cells break away from the original (primary) tumor, travel through the blood or lymph system, and form a new tumor in other organs or tissues of the body.
ترجمه فارسی:
در متاستاز، سلول‌های سرطانی از تومور اولیه جدا شده، از طریق خون یا سیستم لنفاوی حرکت می‌کنند و در اندام‌ها یا بافت‌های دیگر بدن تومور جدیدی تشکیل می‌دهند.

به نقل از سایت cancer.gov

۵. متاستاز سرطان ریه

متاستاز ریه و متاستاز غده آدرنال هم از دیگر انواع سرطان‌های متاستاتیک هستند و متاستاز به غده آدرنال معمولا نشانه‌ای ندارد. از نشانه‌های متاستاز ریه می‌توان به سرفه‌های مداوم، درد قفسه سینه و تنگی نفس اشاره کرد.

۶. متاستاز سرطان مثانه

سرطان مثانه در مراحل پیشرفته می‌تواند به اندام‌هایی مانند کبد، ریه، استخوان و گره‌های لنفاوی متاستاز دهد. در این شرایط، بیمار ممکن است با دردهای استخوانی، تنگی نفس یا کاهش وزن شدید مواجه شود. متاستاز معمولا نشانه‌ مرحله چهارم بیماری است و نیاز به درمان ترکیبی مانند شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی یا درمان هدفمند دارد.

۷. متاستاز سرطان تیروئید

برخی انواع سرطان تیروئید، به‌ویژه سرطان مدولاری و سرطان آناپلاستیک، بیشتر در مراحل پیشرفته می‌توانند به ریه، استخوان یا کبد متاستاز دهند. این حالت بیشتر در مراحل پیشرفته سرطان دیده می‌شود. علائم متاستاز ممکن است شامل درد استخوان، سرفه مداوم یا تورم در گردن باشد.

اگرچه بیشتر انواع سرطان تیروئید، به‌ویژه نوع پاپیلری، درمان‌پذیر هستند اما در موارد متاستاتیک، درمان‌های ترکیبی مانند ید رادیواکتیو، شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و جراحی گسترده‌تر ممکن است نیاز باشد.

۸. متاستاز سرطان روده

متاستاز روده زمانی اتفاق می‌افتد که بیشترین محل‌های متاستاز کبد و ریه هستند. این نوع گسترش معمولا باعث بروز علائمی مانند درد شکم، تغییر در عملکرد روده و کاهش وزن می‌شود و نیاز به درمان تخصصی و چندجانبه دارد.

۹. سرطان پانکراس متاستاز به کبد

سرطان پانکراس یکی از سرطان‌های تهاجمی است که معمولا به کبد متاستاز می‌دهد. سلول‌های سرطانی از طریق جریان خون وارد کبد شده و در آنجا تومورهای جدیدی تشکیل می‌دهند. سرطان پانکراس متاستاز به کبد باعث علائمی مثل درد شکم، یرقان و کاهش وزن می‌شود.

۱۰. کارسینوم متاستاتیک

کارسینوم متاستاتیک به سرطان‌هایی گفته می‌شود که از بافت اپی‌تلیال (مثل پوست یا لایه‌های داخلی اندام‌ها) شروع شده‌اند و سپس به دیگر نقاط بدن گسترش یافته‌اند. این نوع سرطان‌ها ممکن است از سینه، ریه یا کولون آغاز شوند و به استخوان، مغز یا کبد متاستاز بدهند.

۱۱. آدنوکارسینوم متاستاتیک

آدنوکارسینوم متاستاتیک نوعی از سرطان است که از سلول‌های غده‌ای منشأ می‌گیرد و به اندام‌های دیگر گسترش یافته است. این سرطان پیشرفته می‌تواند از سینه، ریه، معده، روده یا پروستات آغاز شود و به کبد، استخوان یا مغز متاستاز دهد. آدنوکارسینوم‌ها معمولا پاسخ خوبی به درمان‌های هدفمند دارند، به‌شرط آنکه منبع اصلی به‌درستی تشخیص داده شود.

کارسینوم شامل تمام سرطان‌های اپی‌تلیال است، آدنوکارسینوم زیرمجموعه‌ای از آن است که منشأ غده‌ای دارد.

علائم متاستاز یا سرطان متاستیک

علائم متاستاز بسته به محل گسترش متفاوت است اما معمولا شامل درد مداوم، خستگی، کاهش وزن ناخواسته، سرفه‌های مزمن، سردرد، تغییرات عصبی و تورم غدد لنفاوی می‌شود. این علائم باید جدی گرفته شوند.

• درد و شکستگی استخوان ناشی از گسترس سرطان به استخوان
• تشنج، سردرد و سرگیجه متاثر از گسترس سرطان به مغز
• تنگی نفس ناشی از گسترس سرطان به ریه
• تورم در شکم و زرد شدن پوست و سفیدی چشم به‌دلیل گسترس سرطان به کبد

اگر با علائم مشکوک به سرطان مواجه هستید یا در مراحل درمان قرار دارید، حتما با یک متخصص انکولوژی مشورت کنید.

علائم متاستاز نگرانت کرده؟
به پزشک مراجعه کن و مشکل رو حل کن.

متخصص انکولوژی

علت بیماری متاستاز چیست و چگونه به وجود می‌ آید؟

دلیل اصلی متاستاز، توانایی انتقال و رشد سلول‌های سرطانی به‌دلیل تغییرات ژنتیکی و بیولوژیکی است که باعث رفتار تهاجمی این سلول‌ها می‌شود. متاستاز زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سرطانی از تومور اولیه جدا شده و وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی می‌شوند. این سلول‌ها از طریق این مسیرها به اندام‌های دیگر سفر کرده، در آنجا مستقر و شروع به رشد می‌کنند.

این فرآیند شامل چند مرحله است: جدا شدن سلول‌ها، نفوذ به بافت‌های مجاور، مهاجرت از طریق عروق خونی یا لنفاوی و نهایتا رشد و ایجاد تومور جدید.

کدام اندام بدن بیشتر درگیر متاستاز می‌ شود؟

سرطان قابلیت انتشار به تقریباً تمامی اندام‌ها و بافت‌های بدن را دارد. بیشترین اندام‌هایی که دچار متاستاز می‌شوند عبارت‌اند از:

• استخوان‌ها
• غدد لنفاوی
• کبد
• ریه
• مغز

در ادامه برخی سرطان‌هایی که به برخی اندام‌ها و نواحی خاص متاستاز می‌دهند را ذکر می‌کنیم:

• سرطان سینه می‌تواند استخوان‌ها، کبد، ریه، قفسه سینه، و مغز را درگیر کند.
• سرطان ریه با سرایت به مغز، استخوان‌ها، کبد و غدد فوق کلیوی، در بدن گسترش پیدا می‌کند.
• سرطان پروستات به استخوان‌ها، کبد، ریه و غدد فوق کلیوی گسترش می‌یابند.
• سرطان روده بزرگ ریه‌ها و کبد را درگیر می‌کند.
• سرطان مثانه به کبد، ریه و استخوان حمله می‌کند.
• سرطان کلیه پس از گسترش، غده آدرنال، استخوان، کبد، ریه و مغز را درگیر می‌کند.
• سرطان تخمدان به کبد، ریه و صفاقی متاستاز می‌دهد.
• سرطان رحم پس از متاستاز، اندام‌های واژن، ریه، کبد و صفاقی را درگیر می‌کند.

تشخیص متاستاز چگونه انجام میشود؟

تشخیص متاستاز با تصویربرداری‌های پزشکی مانند CT، MRI، PET اسکن و نمونه‌برداری از بافت مشکوک انجام می‌شود. آزمایش‌های خون و معاینه بالینی نیز به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند.

به طور کلی از روش‌های مختلفی برای تشخیص متاستاز استفاده می‌شود که در ادامه به برخی از آن‌ها پرداخته‌ایم:

• عکس‌برداری با اشعه ایکس
• سونوگرافی
• سی‌تی اسکن
• آنژیوگرافی
• تصویربرداری MRI
• لاپاروسکوپی: در بیشتر موارد برای تشخیص متاستاز کاربرد محدود دارد و صرفا برای تومورهای داخل شکم (مانند سرطان تخمدان یا گوارشی) استفاده می‌شود
• بیوپسی
• آزمایش خون

درمان متاستاز چیست – آیا متاستاز درمان دارد؟

معمولا درمان متاستاز ترکیبی است و ممکن است شامل جراحی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی، درمان هدفمند (مثل داروهای ضد رشد تومور) و درمان‌های حمایتی برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی باشد.

در برخی موارد، اگر متاستاز محدود و قابل برداشت باشد، جراحی می‌تواند باعث کنترل بیماری و افزایش بقاء شود. برای سرطان‌هایی مانند سرطان تیروئید یا سرطان سینه، درمان با ید رادیواکتیو یا هورمون‌درمانی نیز نقش مهمی دارد. در موارد پیشرفته‌تر که متاستاز وسیع است، هدف اصلی درمان کنترل رشد تومور و کاهش درد و عوارض است.

بنابراین، درمان متاستاز پیچیده است و باید توسط تیم تخصصی سرطان (انکولوژیست، جراح یا رادیوتراپیست) به صورت فردی طراحی شود. مهم است که بیماران تحت مراقبت دقیق و حمایتی باشند تا کیفیت زندگی‌شان حفظ شود.

برای جلوگیری از پیشرفت متاستاز، از بهترین متخصص مشاوره بگیر.

دکتر غربالگری سرطان

جدیدترین داروی متاستاز

در درمان متاستاز، داروهایی مانند مهارکننده‌های تیروزین کیناز و آنتی‌بادی‌های مونوکلونال پیشرفت‌های چشمگیری در کنترل بیماری ایجاد کرده‌اند. این داروها بر اساس نوع سرطان و محل متاستاز، به صورت ترکیبی یا جداگانه تجویز می‌شوند و می‌توانند طول عمر و کیفیت زندگی بیماران را به‌ مقدار زیادی افزایش دهند.

کدام سرطان متاستاتیک قابل درمان نیست؟

برخی سرطان‌های متاستاتیک قابل کنترل هستند اما درمان نمی‌شوند. از جمله:

• سرطان سینه متاستاتیک
• سرطان ریه متاستاتیک
• متاستاز کبدی
• متاستاز استخوانی
• تومورهای مغزی ثانویه
• لوسمی مزمن لنفاوی
• لوسمی میلوئید مزمن
• مزوتلیوما

تجربه نجات یافتگان سرطان متاستاز

خیلی از کسانی که با سرطان متاستاز روبرو شدند، توانستند با امید و تلاش دوباره زندگی کنند. تجربه واقعی بیماران نشان می‌دهد درمان‌های جدید مثل ایمنی‌درمانی و داروهای هدفمند می‌توانند مانند معجزه سرطان متاستاز عمل کنند و بیماری را کنترل کنند. آن‌ها با کمک پزشکان و حمایت خانواده، درد و مشکلات را کمتر کردند و سال‌های بیشتری با کیفیت بهتر زندگی کردند. بهبود یافتگان متاستاز نشان دادند که متاستاز پایان راه نیست و همیشه امید هست.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۰۳۶ نظر)

دکتر نیلوفر قدرتی

فوق تخصص خون و سرطان (هماتولوژی آنکولوژی)

نوبت بگیرید

۴.۸ (۷۷۶ نظر)

دکتر محمدباقر بخشی پور

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۵۸۷ نظر)

دکتر علی اکبر طاهری

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۵۲۱ نظر)

دکتر شمیلا رضوانی نیا

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۴۵۲ نظر)

دکتر هادی اسلامی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۳۷۶ نظر)

دکتر فریبا بخشی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

طول عمر بیماران سرطانی متاستاز چقدر است؟

میزان و طول عمر بیماران سرطانی بعد از متاستاز به نوع سرطان اولیه، محل و تعداد متاستازها، وضعیت سلامت عمومی بیمار و نحوه پاسخ به درمان بستگی دارد. برخی بیماران تنها چند ماه پس از تشخیص زنده می‌مانند اما بسیاری از آنها با درمان‌های جدید می‌توانند سال‌ها زندگی کنند.

نشانه های مرگ بیمار سرطانی در اثر متاستاز

نشانه های قبل از مرگ بیماران سرطانی متاستیک معمولا با کاهش شدید هوشیاری، ضعف و بی‌حالی عمیق، کاهش مصرف غذا و آب، مشکلات تنفسی و دردهای کنترل‌نشده مشخص می‌شود.

وجود نشانه‌های زیر در بیمار سرطانی نشان می‌دهند که بیمار روزهای پایانی عمرش را می‌گذراند:

• ضعف و خستگی شدید که روند صعودی دارد.
• نیاز بیمار به خواب بیشتر می‌شود، بیشتر ساعات روز خواب است.
• کاهش وزن شدید و آب شدن عضلات
• بی‌اشتهایی و اختلال در بلع
• کاهش توانایی تکلم
• کند شدن تنفس همراه با مکث‌های طولانی بین نفس‌ها
• خِرخِر کردن و تنفس پر سروصدا
• خشک شدن لب و دهان بیمار
• سرد و کبود شدن پوست (به‌خصوص دست و پاهای بیمار به رنگ آبی می‌زند)
• بی‌اختیاری و عدم کنترل ادرار و مدفوع
• حرکات غیرارادی و ناآرامی
• توهم
• بیهوش شدن و کاهش واکنش محیطی

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق سیستم لنفاوی یا جریان خون به سایر نقاط بدن سفر کنند. زمانی که در اندام‌های دیگر ریشه می‌زنند و رشد می‌کنند، اصطلاحا می‌گوییم که سرطان متاستاز داده و به مرحله‌ی سرطان متاستاتیک رسیده است. متأسفانه در این مرحله درمان قطعی برای بسیاری از انواع سرطان وجود ندارد اما درمان‌هایی مثل شیمی‌درمانی، پرتو‌درمانی یا درمان‌های هدفمند می‌توانند به کنترل رشد تومورها کمک کنند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود دهند.

نکته مهم این است که تشخیص زودهنگام سرطان و متاستاز می‌تواند به مقدار زیادی شانس درمان و افزایش طول عمر را بالا ببرد. انتخاب یک پزشک متخصص و باتجربه در حوزه سرطان می‌تواند نقش کلیدی در مسیر درمان یا کنترل بیماری داشته‌باشد.

در وب‌سایت دکترتو می‌توانید براساس نظرات واقعی بیماران، سابقه تخصصی پزشکان و اطلاعات کامل پروفایل هر پزشک، بهترین متخصص انکولوژی را برای شرایط خاص خود انتخاب کنید. چه به‌دنبال ویزیت حضوری باشید و چه مشاوره آنلاین یا تلفنی با پزشک متخصص انکولوژی، همه این خدمات تنها با چند کلیک در دکترتو در دسترس شما هستند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!