فهرست مطالب
سونوگرافی یکی از پرکاربردترین روشهای تصویربرداری پزشکی است که با کمک امواج صوتی، تصاویری دقیق از اندامها و بافتهای داخلی بدن ارائه میدهد. در این روش، امواج صوتی پس از برخورد با بافتها، بازتاب پیدا میکنند و همین بازتابها نقش مهمی در تشکیل تصویر دارند. با این حال، بسیاری از بیماران پس از دریافت نتیجه سونوگرافی با اصطلاحی به نام «اکوژن» روبرو میشوند که این واژه در ابتدا شاید مبهم به نظر برسد. به همین خاطر در این مقاله از دکترتو قصد داریم به زبان ساده توضیح میدهیم که اکوژن در سونوگرافی چیست، چه انواعی دارد و به چه علت ایجاد میشود.
اکوژن در سونوگرافی چه مفهومی دارد؟
اکوژنیسیته یا اکوژن بودن یکی از شاخصهای مهم در تفسیر تصاویر سونوگرافی است و به توانایی یک بافت در بازتاب دادن امواج صوتی سونوگرافی اشاره دارد. در حقیقت این شاخص به پزشک کمک میکند که بهتر تفاوت بافتهای طبیعی و غیرطبیعی را متوجه شود.
میزان این بازتاب به تراکم و قابلیت فشرده شدن بافت بستگی دارد. هر چه بافت امواج صوتی بیشتری را بازتاب دهد، در تصویر سونوگرافی روشنتر دیده میشود و اکوژنیسیته بالاتری دارد که اغلب استخوانها و بافتهای متراکم این گونه هستند. در مقابل، بافتهایی که حاوی مایع هستند، امواج را کمتر بازتاب میدهند و در نتیجه، تیرهتر یا با اکوژن کمتر به نظر میرسند.
انواع اکوژن در سونوگرافی
اکوژنیسیته در سونوگرافی به میزان بازتابش امواج صوتی از بافتها گفته میشود و ظاهر آنها را روی صفحه تعیین میکند. خود اکوژن یک مسئله کاملا طبیعی است اما زمانی وضعیت غیرطبیعی در نظر گرفته میشود که یک بافت نسبت به حالت طبیعی خودش تغییر کند.
برای مثال، اگر ناحیهای که معمولا باید اکوژن (روشن) باشد ناگهان تیره یا بدون اکو دیده شود، یا برعکس، بخشی که باید تیره باشد ناگهان روشن و اکوژن شود، این تغییر میتواند نشانه وجود یک مشکل در آن ناحیه باشد. تصاویر سونوگرافی انواع مختلفی از اکوژن دارند که اغلب در دستههای زیر قرار میگیرند:
| نوع اکوژن سونوگرافی | شرح |
|---|---|
| اکوژن یا هایپراکوژن (Hyperechoic/ Echogenic) | ساختارهایی با اکو یا بازتاب صوتی زیاد است که در تصویر سونوگرافی روشنتر یا سفیدتر دیده میشوند. |
| هیپواکوژن (Hypoechoic) | شامل ساختارهایی است که بازتاب کمتری از امواج صوتی دارند و نسبت به بافتهای اطراف تیرهتر به نظر میرسند. |
| آناکوژن (Anechoic) | به ساختارهایی گفته میشود که هیچ بازتاب صوتی ایجاد نمیکنند و در تصویر سونوگرافی کاملا سیاه دیده میشوند. |
سونوگرافی انجام دادی و دنبال تفسیر هستی؟
نوبت بگیر تا بررسی بشه.
علت ایجاد نواحی اکوژن در سونوگرافی
نواحی اکوژن در سونوگرافی زمانی ایجاد میشوند که بافتها یا ساختارهای داخل بدن امواج صوتی را با شدت بیشتری بازتاب دهند. هرچه چگالی یا سختی یک بافت بیشتر باشد، میزان بازگشت امواج نیز بیشتر شده و آن ناحیه روشنتر یا سفیدتر دیده میشود. بنابراین اکوژنیسیته بالا اغلب نشاندهنده تغییرات ساختاری یا تجمع مواد خاص در بافت است. اکوژن غیرطبیعی بسته به محل تصویربرداری و نوع بافت میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:
- رسوب کلسیم که معمولا در جفت، کبد یا کلیه دیده میشود و ناحیهای روشنتر از حالت طبیعی ایجاد میکند.
- سنگ کلیه یا سنگ کیسه صفرا که باعث بازتاب شدید امواج صوتی و ایجاد ناحیهای با روشنایی بسیار بالا میشود.
- تودهها مانند توده هیپو اکو کبد که معمولا جامد هستند و چون امواج صوتی را بیشتر بازتاب میدهند، در تصویر روشنتر، تیرهتر یا همرنگ با بافت اطراف دیده میشوند. در مقابل، کیستها که حاوی مایع هستند، امواج را از خود عبور میدهند و در سونوگرافی تیرهتر دیده میشوند.
- وجود چربی یا فیبروز (سفت شدن بافت) که موجب افزایش روشنایی تصویر و اکوژن بالا در اندامها میشود.
- خونریزی یا نکروز (مرگ بافت) که بسته به محل و شدت آن، به صورت ناحیهای با الگوی اکوژن متفاوت (روشنتر یا تیرهتر از اطراف) دیده میشود.
اکوژن در اندام های مختلف چه معنایی دارد؟
اکوژن بودن یک ناحیه در سونوگرافی به معنای بازتاب بیشتر امواج صوتی از آن بافت است، اما تفسیر آن در اندامهای مختلف یکسان نیست. هر اندام با توجه به ساختار طبیعی خود میزان مشخصی از اکوژنیسیته دارد و هرگونه افزایش یا کاهش در این بازتاب میتواند نشاندهنده تغییرات بافتی باشد. اکوژن غیرطبیعی در هر اندام میتواند بیانگر وجود مشکل خاصی باشد، از جمله:
- در کبد ممکن است نشانه وجود چربی، فیبروز، آسیب بافتی یا التهاب باشد.
- در کیسه صفرا معمولا نشاندهنده وجود سنگ یا تجمع رسوبات است.
- در کلیه میتواند به علت سنگ، بیماری مزمن کلیه، رسوب مواد یا التهاب دیده شود.
- در رحم و تخمدانها ممکن است به دلیل رسوب کلسیم، وجود فیبروم یا تشکیل کیست باشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت healthline
A hypoechoic mass is tissue. more dense or solid. appears gray or darker than surrounding tissue.
ترجمه فارسی:
توده هیپواکو بافتی است که متراکمتر یا جامدتر از حد معمول است و نسبت به بافت اطراف خاکستریتر یا تیرهتر دیده میشود
اکوژن در سونوگرافی بارداری
اکوژن در سونوگرافی بارداری به نواحی گفته میشود که امواج صوتی را بیشتر بازتاب میدهند و در تصویر روشنتر دیده میشوند. این نواحی میتوانند در جنین یا جفت دیده شوند و معمولاً نشاندهنده بافتهای متراکمتر یا ساختارهای خاص هستند. ممکن است پزشک در سونوگرافی بارداری متوجه نواحی اکوژن غیرطبیعی در بدن جنین شود که به شرح زیر هستند:
- توده اکوژن قلبی که شامل تجمع رسوب کلسیم در عضله قلب جنین است. این اکوژن در اکثر موارد بیخطر است و هیچ تاثیری بر سلامت جنین ندارد. اما در موارد نادر، این وضعیت ممکن است با برخی ناهنجاریهای کروموزومی مرتبط باشد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است برای اطمینان بیشتر، آمنیوسنتز (نمونهگیری از مایع آمنیوتیک) را توصیه کند تا بررسیهای ژنتیکی انجام شوند.
- اکوژن غیرطبیعی در روده جنین نیز نوع دیگری از اکوژن است که میتواند علل مختلفی داشته باشد. یکی از دلایل این وضعیت خونریزی داخل آمنیوتیک و بلع خون توسط جنین است که وضعیتی بیخطر و موقت در نظر گرفته میشود. گاهی نیز این اکوژن دلایل جدیتری نظیر عفونت داخل رحم (مثل توکسوپلاسموز یا سیتومگالوویروس) یا انسداد روده جنین دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت my.clevelandclinic
Ultrasound uses high-frequency sound waves to create real-time pictures
ترجمه فارسی:
سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر واقعیِ زنده استفاده میکند.
در سونوگرافی بارداری اکوژن ثبت شده؟ همین حالا مشاوره بگیر.
بعد از تشخیص اکوژن در سونوگرافی چه کنیم؟
در صورتی که پزشک در سونوگرافی متوجه نواحی اکوژن غیرطبیعی شود، برای اطمینان از وجود مشکل یا نوع آن، ممکن است آزمایشها و تصویربرداریهای تکمیلی مانند آزمایش خون، سیتیاسکن یا MRI را تجویز کند. این بررسیها جزئیات بیشتری از بافتها و اندامها ارائه میدهند و به پزشک کمک میکنند علت دقیق تغییرات اکوژن را مشخص کند.
چگونه پزشک میزان اکوژنیسیته در سونوگرافی را تفسیر میکند؟
تشخیص و تفسیر میزان اکوژنیسیته، پروسهای کاملا تخصصی است و نیاز به دانش و تجربه پزشک دارد. پزشکان برای این کار آموزش دیدهاند و هنگام بررسی سونوگرافی معمولا به موارد زیر توجه میکنند:
- مقایسه نتایج سونوگرافی با الگوی طبیعی هر اندام
- بررسی یکنواختی تصویر و شناسایی نواحیای که از نظر یکنواختی با بافت اطراف تفاوت دارند.
- ارزیابی شکل و مرز ناحیه دارای اکوژن غیرطبیعی برای تشخیص نوع ضایعه
- مقایسه با سمت مقابل در اندامهای جفتی مانند کلیهها یا تخمدانها برای تشخیص هر گونه اختلاف احتمالی
۴.۷ (۸۱۵ نظر)۴.۹ (۶۶۷ نظر)۳.۸ (۶۳۸ نظر)۴.۸ (۴۷۶ نظر)۵ (۳۸۹ نظر)۴.۸ (۳۸۷ نظر)نتیجه گیری
در پاسخ به این پرسش که اکوژن در سونوگرافی چیست به زبان ساده باید گفت اکوژن همان بازتاب امواج صوتی است که در سونوگرافی به تشکیل تصویر از اندامها و بافتهای بدن کمک میکند و پزشک از طریق آن وضعیت سلامتی شما را ارزیابی میکند. هر اندام میزان مشخصی از اکوژن دارد، اما زمانی وضعیت غیرطبیعی میشود که میزان یا الگوی اکوژن در یک نقطه از بدن، متفاوتتر از حالت معمول دیده شود. در چنین شرایطی، پزشک با بررسی دقیق نتایج سونوگرافی، علت این تغییر را مشخص کرده و شما را در مسیر تشخیص و درمان همراهی میکند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!