فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
آب مروارید یکی از شایعترین بیماریهای چشمی است که معمولاً در افراد مسن دیده میشود. این بیماری زمانی رخ میدهد که عدسی طبیعی چشم کدر شده و باعث تاری دید میشود، بهطوریکه فرد احساس میکند از پشت شیشه بخارگرفته به اطراف نگاه میکند. رایجترین روش درمان، عمل آب مروارید است که طی آن عدسی کدرشده با یک عدسی مصنوعی جایگزین میشود. این جراحی از متداولترین و کمعارضهترین عملهای چشم محسوب میشود و تأثیر قابلتوجهی در بهبود بینایی دارد. برخلاف تصور رایج، آب مروارید به دلیل استفاده زیاد از چشم ایجاد نمیشود، بلکه بیشتر به افزایش سن، دیابت و عوامل ژنتیکی مرتبط است. سرعت پیشرفت آن در افراد مختلف متفاوت بوده و ممکن است در برخی افراد طی چند ماه و در برخی دیگر طی چند سال بروز کند.
جراحی آب مروارید چگونه انجام میشود؟
از آنجاییکه عمل آب مروارید یک روش جراحی سرپایی محسوب میشود، در حال حاضر نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. پیش از شروع جراحی چشم توسط قطره بیحس میشود و برای برخی بیماران هم از داروهای آرامبخش استفاده میکنند. در مواردی که بیمار حین جراحی با پزشک همکاری نمیکند، مثلا اگر بیمار کودک است یا بزرگسالی که از مشکلات عصبی و روانی رنج میبرد، بیهوشی عمومی تنها راه چاره خواهد بود. برای بیحسی موضعی از قطرههای بیحسکننده استفاده میشود و لزومی به تزریق مادهی بیحس کننده اطراف چشم نیست.
در حال حاضر، عمل آب مروارید با لنز تنها روش مؤثر برای درمان آب مروارید بهشمار میآید. متداولترین روش درمان کاتاراکت (آب مروارید)، روش فیکوامولسیفیکاسیون است که با امواج اولتراسوند، عدسی کدرشده را خرد میکنند و از برش کوچکی که در کنار قرنیه ایجاد شدهاست، آن را خارج میکنند. این برش حدود سه میلیمتر است که بدون بخیه، خودبهخود ترمیم میشود. پس از اینکه عدسی کدرشده از چشم خارج شد، عدسی مصنوعی شفاف از جنس پلاستیک، سیلیکون یا آکریلیک را از همان برش بهصورت تاشده وارد چشم میکنند. این لنز مصنوعی که پشت عنبیه قرار گرفته، داخل چشم باز میشود.
با ورود لیزر فمتوسکند به حوزه چشم پزشکی، چشمانداز جراحی آب مروارید چشم دستخوش تحولات بزرگی شد. کمکم روش عمل کاتاراکت اکسترا جای خود را به جراحیهایی با برش کوچک داده است. لیزر فمتوسکند میتواند برشهای دقیقتری به نسبت روش فیکوامولسیفیکاسیون روی قرنیه ایجاد کند، علاوه بر اینکه اثر کمتری روی بافتهای مجاور دارد.
عمل آب مروارید چشم با روش جراحی خارج کپسولی
در بیمارانی که کاتاراکت بهحدی پیشروی کرده که عدسی سفت شدهاست، دیگر نمیتوان عدسی آسیبدیده را با امواج اولتراسوند خرد کرد. برای این بیماران، از روش جراحی خارج کپسولی استفاده میشود. در این متد عدسی کدرشده که بهصورت کامل از کپسول خود بیرون آمدهاست را از چشم خارج میکنند. سپس برشهای بزرگتری حدود ۶ تا ۱۰ میلیمتر زده میشود و بعد از عمل، جای برش با بخیههای ظریفی بسته میشود. دوره نقاهت بعد از عمل آب مروارید با روش جراحی خارج کپسولی بهنسبت روش فیکوامولسیفیکاسیون طولانیتر است.
عمل آب مروارید چشم چقدر طول میکشد؟
عمل آب مروارید معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد، اما با در نظر گرفتن زمان آمادهسازی قبل از جراحی و دوره کوتاه ریکاوری در اتاق استراحت، ممکن است حدود ۱ تا ۲ ساعت در کلینیک یا بیمارستان بمانید. این جراحی بهصورت سرپایی و تحت بیحسی موضعی انجام میشود، بنابراین نیازی به بستری شدن نیست.
عمل آب مروارید چه زمانی ضرورت پیدا می کند؟
آب مروارید یکی از بیماریهای شایع چشم است. راههای مختلفی برای درمان و پیشگیری از پیشرفت این بیماری وجود دارد، اما زمانیکه آب مروارید به مرحلهای میرسد که قدرت بینایی و دید فرد را تا حدی کاهش میدهد و فرد قادر به انجام فعالیتهای روزانه نیست، چارهای جز جراحی آب مروارید باقی نمیماند. از آنجاییکه آب مروارید باعث کدری و ضخیمشدن عدسی چشم میشود، نور قادر به عبور از عدسی نخواهد بود و دید فرد رو به تاری میرود. عمل آب مروارید چشم زمانی ضرورت پیدا میکند که نیاز بینایی به شما هشدار بدهد. مثلا باید دید که فرد میتواند فعالیتهای روزانهاش را بدون مشکل و دردسر انجام بدهد یا خیر؟ آیا قادر است بدون مشکل و ایمن رانندگی کند؟ برای پختوپز، خرید، کارهای منزل یا خوردن داروها نیاز به نیروی کمکی دارد یا بهتنهایی از پس این کارها برمیآید.
پزشک با توجه به شرایط فرد و چشم او و بر اساس مشکلات پیشآمده، میتواند با همفکری خود بیمار درباره بهترین زمان عمل آب مروارید چشم تصمیم بگیرد.
با توجه به اینکه چشم اندام حساسی است و نقش کلیدی در زندگی انسان دارد، باید بیماریهای چشمی را جدی گرفت. آب مروارید هم از جمله مشکلاتی است که بلافاصله با مشاهده نخستین نشانههایش باید به چشم پزشک مراجعه کنید تا فرآیند درمان آغاز گردد. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع باعث میشود بیماری آب مروارید را بدون جراحی پشت سر بگذارید.
مراقبت های قبل و بعد از عمل آب مروارید
قبل از عمل آب مروارید، معاینات پزشکی ضروری است تا وضعیت چشم بررسی شود. اما مراقبت های قبل و بعد از عمل آب مروارید به این جا ختم نمیشود. ممکن است پزشک مصرف برخی داروهای رقیقکننده خون را متوقف کند. همچنین، توصیه میشود چند ساعت قبل از جراحی ناشتا باشید و برای بازگشت به خانه، همراه داشته باشید. بعد از عمل، استراحت کافی و پرهیز از فعالیتهای سنگین اهمیت زیادی دارد. استفاده از قطرههای چشمی طبق دستور پزشک برای جلوگیری از عفونت و کاهش التهاب ضروری است. همچنین، باید از تماس مستقیم آب با چشم و شنا کردن تا زمان بهبودی کامل پرهیز کنید. عینک محافظ یا چشمبند هنگام خواب و در محیطهای پرنور کمک میکند تا از چشم محافظت شود. تاری دید و حساسیت به نور بعد از جراحی طبیعی است و بهتدریج برطرف میشود.
اقدامات قبل از عمل آب مروارید
پیش از انجام عمل آب مروارید، ابتدا انحنای قرنیه چشم با کراتومتر اندازهگیری میشود تا مناسبترین عدسی با توجه به نمونههای موجود در بازار، برای کاشت در چشم بیمار انتخاب شود. پزشک باید اطلاعات دقیقی از سوابق پزشکی بیمار از جمله داروهایی که مصرف میکند، بیماریهایی که دارد و حساسیتهای دارویی فرد تهیه کند. بهطورکلی اقدامات قبل از عمل آب مروارید چشم در موارد زیر خلاصه میشوند:
- بیمار باید تمام آزمایشات تجویزی پزشک را پیش از عمل انجام دهد.
- اگر بیمار سابقه عمل جراحی اصلاح دید یا لیزیک دارد، حتما باید پزشک معالج را در جریان بگذارد. چون این بیماران نمیتوان از هر عدسی برای جایگزینی استفاده نمود.
- در صورت مصرف مکمل غذایی یا داروی خاصی، حتما چشمپزشک را در جریان بگذارید. مصرف برخی داروها مثل تامسولوسین یا پازوسین از گشادشدن مردمک چشم حین عمل جراحی جلوگیری میکنند و ممکن است عوارض داشته باشند.
- هرگونه آلرژی دارویی را به چشم پزشک خود اطلاع دهید.
- توصیه میشود شب پیش از انجام عمل آب مروارید چشم، بیمار حمام کند.
- خانمهایی که قرار است عمل آب مروارید داشته باشند، نباید ۴۸ ساعت پیش از عمل، لوازم آرایشی چشم مصرف کنند.
- حضور همراه برای روز عمل الزامی است؛ بنابراین توصیه میشود همراه یکی از دوستان یا بستگان خود برای انجام عمل کاتاراکت حاضر شوید.
- فردی که عمل آب مروارید چشم انجام دادهاست، نمیتواند بعد از عمل رانندگی کند.
- توصیه میشود فرد ۴ تا ۶ ساعت پیش از عمل، از خوردن مواد غذایی اجتناب کند.
- روز پیش از جراحی کاملا استراحت کنید و از هر استرس و فشاری دور باشید.
آب مروارید دلیل اول نابینایی در جهان است. زمانیکه قدرت بینایی فرد مبتلا کاهش پیدا کند یا دچار تاری دید شود، چشم پزشک عمل آب مروارید را پیشنهاد میکند.
مراقبت بعد از عمل آب مروارید چشم
درست است که عمل کاتاراکت، روش جراحی سرپایی محسوب می شود، اما به مراقبتهای بعد از عمل نیاز دارد، از جمله:
- فرد باید دارو و قطرههای تجویزی پزشک را طبق نسخه مصرف کند.
- انجام فعالیتهای شدید و سنگین مثل بلندکردن اجسام سنگین، خمشدن، سجدهکردن، ورزش شدید با فشار زیاد برای فرد در هفته پس از عمل ممنوع است.
- فرد باید مراقب باشد که پس از عمل، گرد و خاک وارد چشم نشود.
- انجام فعالیتهایی که فشار چشم را بالا میبرند، ممنوع است.
- در هفته اول پس از عمل بهتر است بیماری عینک محافظ چشم بپوشد.
- شناکردن در هفته نخست پس از عمل توصیه نمیشود.
- معمولا چند روز اولیه پس از عمل، احتمالا دید فرد همچنان تار باشد.
- در صورت درد زیاد یا کاهش دید حتما چشمپزشک را در جریان قرار دهد.
- فرد برای بهبود سریعتر باید تمام توصیههای چشمپزشک را رعایت کند.
عوارض بعد از عمل آب مروارید
طبیعتا ممکن است عمل آب مروارید چشم مثل هر جراحی دیگری عوارضی داشته باشد. این عوارض در برخی افراد بروز میکند و در برخی هم هیچ عوارضی دیده نمیشود. مراقبتهای بعد از عمل و دقت پزشک حین جراحی، نقش بهسزایی در کاهش عوارض و خطرات این عمل دارند. در ۱۰% افرادی که این عمل را انجام میدهند، شاهد عوارض کدرشدن کپسول خلفی لنز هستیم که دید بیمار را تار میکند.
در پدیده تاری دید بعد از عمل آب مروارید، قسمت پشتی کپسول یعنی جایی که لنز روی آن قرار میگیرد، ضخیم میشود. این تاری دید نشانه برگشت بیماری نیست. به این حالت، عارضه ثانویه آب مروارید میگویند که معمولا چند ماه یا چند سال پس از انجام عمل بهوجود میآید. برای درمان این معضل از عمل کاتارکت با لیزر استفاده میشود و قسمت تار و کدر شده کپسول عدسی را پاک میکند. البته شایان ذکر است که عمل آب مروارید با لیزر برای هر نوع آب مرواریدی تجویز نمیشود. مثلا برای آب مرواریدهای سفت شده بهترین روش استفاده از دستگاه فیکو است. برای درمان آب مرواریدهای ثانویه، عمل کاتاراکت با لیزر انجام میشود. شایعترین خطرات و عوارض بعد از عمل آب مروارید چشم عبارتاند از:
- التهاب پس از عمل
- عفونت
- خونریزی
- ورم قسمت مرکزی شبکیه چشم (ماکولا)
- بالارفتن فشار درون چشم
- ورم شبکیه
- ورم قرنیه چشم
- پارهشدن شبکیه
- افتادگی پلک.
تاری دید ثانویه یکی از عوارض عمل کاتاراکت است که معمولا چند ماه تا چند سال بعد از عمل بهوجود میآید و برای رفع آن از عمل کاتاراکت با لیزر استفاده میشود.
برق زدن چشم بعد از عمل آب مروارید
احساس برق زدن چشم بعد از عمل آب مروارید یا دیدن جرقههای نوری پس از آن میتواند طبیعی باشد و معمولاً به دلیل تغییرات در شبکیه یا تحریک اعصاب بینایی رخ میدهد. این حالت اغلب طی چند هفته بهبود مییابد، اما در برخی موارد ممکن است نشانه مشکلات جدیتری مانند جداشدگی شبکیه یا التهاب باشد. اگر برق زدن چشم همراه با کاهش بینایی، سایه در میدان دید یا افزایش ناگهانی مگسپران باشد، لازم است سریعاً به چشمپزشک مراجعه کنید. برای کاهش این علائم، استراحت کافی داشته باشید، از مالش چشم خودداری کنید و طبق دستور پزشک از داروهای چشمی استفاده نمایید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
آب مروارید شایعترین علت کاهش بینایی در سالمندان و عامل اصلی نابینایی در جهان است، اما معمولاً بهراحتی درمان میشود. تنها راه درمان قطعی این بیماری، جراحی آب مروارید است، هرچند در مراحل اولیه، چشمپزشک با تجویز داروها و قطرههای چشمی سعی در کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت آن دارد. اگر کاهش دید ناشی از آب مروارید باشد، پزشک با بررسی علائم و سوابق بیمار، مناسبترین روش جراحی را انتخاب میکند. رایجترین روش، فیکوامولسیفیکاسیون است که با امواج اولتراسوند عدسی کدرشده را از بین میبرد. روش لیزر فمتوسکند دقت بیشتری در ایجاد برشهای قرنیه دارد. در موارد پیشرفته که عدسی بیشازحد سفت شده باشد، از روش جراحی خارج کپسولی استفاده میشود.
برای پیداکردن بهترین دکتر چشمپزشک برای انجام عمل آب مروارید میتوانید به وبسایت دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو علاوه بر آشنایی با بهترین چشم پزشکان و گرفتن نوبت اینترنتی، میتوانید از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی دکترتو هم استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام، وقت بخیر، یکی از اقوام آب مروارید داره و بخاطر مشکل قلبی میگن بیهوش بشه عملش با ریسک، دکترش گفته چون لرزش خفیف داره باید بیهوش بشه، آیا میشه با سر کردن چشم عمل انجام بشه؟
سلام، وقت شما هم بخیر. در بسیاری از موارد، برای عمل آب مروارید میتوان از روشهای مختلف بیهوشی استفاده کرد. در صورتی که فرد مشکلات قلبی یا لرزشهای خفیف داشته باشد، پزشکان معمولاً از بیحسی موضعی (بیحسی در ناحیه چشم) استفاده میکنند تا خطرات بیهوشی عمومی را کاهش دهند. با این حال، انتخاب روش بیهوشی بستگی به وضعیت کلی بیمار، شدت بیماریهای قلبی و سایر عوامل دارد که توسط پزشک متخصص باید ارزیابی شود. پیشنهاد میکنم برای تصمیمگیری دقیقتر، با پزشک معالج مراجعه کنید تا روش مناسب برای بیمار انتخاب شود.
متخصص چشم
سلام اگر. از. زمان. آب مروارید دو ماه. بگذره و بعد عمل کنیم. هیچ خطری. برای چشم نداره؟
لطفاً راهنمایی کنید
سلام، در صورتی که آب مروارید پیشرفته نباشد و تغییرات جدی در بینایی شما ایجاد نکرده باشد، تا دو ماه پس از تشخیص مشکلی برای انجام عمل آب مروارید وجود ندارد. با این حال، هر چه زمان بیشتری بگذرد، ممکن است روند کدر شدن عدسی چشم پیشرفت کرده و بینایی شما را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد. پیشنهاد میکنم به چشمپزشک خود مراجعه کنید تا شرایط دقیق چشم شما بررسی شود و بهترین زمان برای انجام عمل مشخص شود.
متخصص چشم
ماخودمون اهل مهاباد هستیم وسه روز پیش توی تبریز بیمارستان نیکوکاری چشم مادرم عمل کردیم دکتر هم گفته شنبه ساعت ۸صبح اینجا باشید حالا هم ایجا ماشاالله برف زیاد اومده خطرات جاده نریم تبریز شهرخودمون میتونیم ببریمش پیش چشم پزشک ممنون میش راهنمائی کنید
سلام! با توجه به شرایط جوی و بارش برف زیاد در جادهها، سفر به تبریز ممکن است خطرات زیادی به همراه داشته باشد. اگر پزشک تعیین کرده است که روز شنبه برای پیگیری عمل به تبریز بروید، ولی وضعیت جوی مناسب نیست، پیشنهاد میشود ابتدا با بیمارستان نیکوکاری یا پزشک متخصص تماس بگیرید و شرایط موجود را توضیح دهید. برخی از پزشکان ممکن است امکان پیگیری وضعیت بیمار را در شهر خودتان یا حتی مشاوره از راه دور فراهم کنند. همچنین، اگر وضعیت جادهها ایمن نیست، بهتر است سلامت مادر خود را در اولویت قرار دهید و از سفر خودداری کنید.
ماخودمون اهل مهاباد هستیم وسه روز پیش توی تبریز بیمارستان نیکوکاری چشم مادرم عمل کردیم دکتر هم گفته شنبه ساعت ۸صبح اینجا باشید حالا هم ایجا ماشاالله برف زیاد اومده خطرات جاده نریم تبریز شهرخودمون میتونیم ببریمش پیش چشم پزشک
پسر من هفت ماه است چشم هایش اب موروارید داشت عمل کردیم داکتر گفت سه هفته بعد بیاید بخیه های چشم هایشه برداریم
سلام، خوشبختانه عمل پسر شما انجام شده و اکنون باید منتظر برداشتن بخیهها باشید. معمولاً سه هفته پس از عمل زمان مناسبی برای برداشتن بخیهها است، اما مهم است که در این مدت از هرگونه فشار به چشمها جلوگیری کنید و دستورالعملهای پزشک را رعایت کنید تا روند بهبودی به درستی پیش برود. اگر هرگونه نگرانی یا تغییر در وضعیت چشمها مشاهده کردید، بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در عمل آب مروارید آیا تمام سیاهی چشم خارج میشود یا عدسی روی سیاهی چشم تعویض میشود؟؟
سلام
در عمل آبمروارید، سیاهی چشم (عنبیه و مردمک) دستنخورده باقی میماند و فقط عدسی طبیعی که کدر شده است، خارج میشود. سپس یک عدسی مصنوعی شفاف جایگزین آن میشود و داخل چشم قرار میگیرد. این عمل به بهبود دید کمک میکند و ظاهر چشم نیز تغییری نمیکند.