دفع پروتئین کلیه چیست و چه علائمی دارد؟

دفع پروتئین کلیه یکی از نشانه‌های مهم مشکلات کلیوی است که در صورت عدم کنترل می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تری منجر شود. پروتئینوری به حالتی گفته می‌شود که پروتئین‌ها به میزان غیرطبیعی از طریق ادرار دفع شوند. این وضعیت معمولاً به دلیل اختلال در عملکرد فیلترهای کلیه رخ می‌دهد و می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلفی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های التهابی کلیه باشد. شناخت علائم، علل و روش‌های درمانی آن به جلوگیری از بروز عوارض جدی کمک می‌کند. بهتر است هر گونه علائم غیرطبیعی در وضعیت ادرار خود را با یک متخصص نفرولوژی در میان بگذارید. شما می‌توانید از طریق سامانه دکترتو نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری و یا مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان اقدام کنید.

دفع پروتئین کلیه چیست؟

دفع پروتئین کلیه یا پروتئینوری زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به‌درستی قادر به حفظ پروتئین‌ها در بدن نباشند و آن‌ها را از طریق ادرار دفع کنند. در حالت عادی، مقدار کمی دفع پروتئین در ادرار وجود دارد، اما وقتی این مقدار افزایش می‌یابد، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات کلیوی باشد. پروتئینوری ممکن است به‌طور موقت یا مزمن رخ دهد. عواملی مانند استرس، ورزش شدید و تب می‌توانند باعث افزایش موقت پروتئین در ادرار شوند، اما در صورتی که این وضعیت به‌صورت مداوم ادامه یابد، نیاز به بررسی پزشکی دارد.

متن انگلیسی:
Proteinuria (pro-tee-nyur-ee-uh) is a high level of protein in your urine (pee). This condition can be a sign of kidney damage. Proteins have many important functions, including: Building muscles and bones. Regulating the amount of fluid in your blood.
ترجمه متن:
دفع پروتئین یا پروتئینوری (پرو-تینیوریا) به معنای سطح بالای پروتئین در ادرار شما است. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از آسیب کلیه باشد. پروتئین‌ها وظایف مهم زیادی دارند، از جمله: ساختن عضلات و استخوان‌ها و تنظیم میزان مایعات در خون شما.

my.clevelandclinic

۱. دفع پروتئین از کلیه در بیماران دیابتی

در بیماران دیابتی، قند خون بالا به مرور زمان به فیلترهای کلیه آسیب می‌زند. این آسیب به لایه‌های غشای کلیه، به ویژه به گلومرول‌ها، باعث کاهش قدرت تصفیه کلیه‌ها می‌شود و در نتیجه پروتئین‌ها از خون به ادرار نشت می‌کنند. یکی از اولین علائم این آسیب، دفع پروتئین (پروتئینوری) است که در ابتدا به میزان کم ممکن است قابل توجه نباشد. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، به تدریج می‌تواند به نارسایی کلیه منجر شود.

مدیریت دقیق قند خون از طریق رژیم غذایی مناسب، داروهای کاهنده قند خون و انسولین می‌تواند از پیشرفت این آسیب جلوگیری کند. علاوه بر این، داروهایی مانند مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors) و آنتاگونیست‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) می‌توانند برای محافظت از کلیه‌ها و کاهش دفع پروتئین در بیماران دیابتی مفید باشند. بررسی منظم سطح پروتئین در ادرار و کراتینین خون نیز برای نظارت بر وضعیت کلیه‌ها ضروری است.

۲. دفع پروتئین و کراتین از کلیه

کراتین و پروتئین هر دو مواد طبیعی هستند که توسط کلیه‌ها تصفیه می‌شوند. کراتین یک محصول زائد از تجزیه عضلات است که باید از خون خارج شود. افزایش همزمان دفع پروتئین و کراتین معمولاً به‌عنوان نشانه‌ای از بیماری مزمن کلیوی (CKD) شناخته می‌شود. وقتی کلیه‌ها آسیب می‌بینند، توانایی آنها برای فیلتر کردن مواد زائد از جمله کراتین و پروتئین کاهش می‌یابد. سطح بالای کراتین خون نشان‌دهنده کاهش عملکرد کلیه است و می‌تواند نشانه‌ای از نارسایی کلیه باشد.

در این شرایط، دفع پروتئین از کلیه نیز می‌تواند به مشکل اضافه شود. افزایش پروتئین در ادرار و سطح کراتین در خون نیاز به ارزیابی دقیق‌تر و درمان فوری دارد. درمان‌های رایج شامل کنترل فشار خون، استفاده از داروهای محافظ کلیه، تغییرات در رژیم غذایی و در برخی موارد، دیالیز است. ارزیابی دقیق وضعیت کلیه‌ها با آزمایش‌های دوره‌ای، از جمله آزمایش کراتینین و ادرار، برای تشخیص زودهنگام مشکلات کلیوی اهمیت دارد.

۳. دفع پروتئین و سنگ کلیه

سنگ‌های کلیه معمولاً زمانی تشکیل می‌شوند که مواد معدنی و نمک‌ها در کلیه تجمع پیدا کرده و تبدیل به کریستال شوند. این سنگ‌ها می‌توانند باعث التهاب و آسیب به بافت کلیه شده و در نتیجه پروتئین از خون به ادرار نشت کند. این نشت پروتئین ممکن است به شکل دفع پروتئین خفیف یا شدید باشد.

همچنین، سنگ کلیه می‌تواند باعث انسداد مجاری ادراری و درد شدید در ناحیه کلیه شود. درمان سنگ کلیه شامل استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد، مصرف مایعات زیاد برای دفع سنگ‌ها و در موارد شدیدتر، استفاده از جراحی یا سنگ‌شکنی است.

علاوه بر این، درمان سنگ کلیه و پیشگیری از تشکیل سنگ‌های جدید می‌تواند به کاهش دفع پروتئین کمک کند. اصلاح رژیم غذایی با کاهش مصرف سدیم و پروتئین‌های حیوانی و افزایش مصرف مواد مغذی مانند پتاسیم و کلسیم می‌تواند در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه و کاهش دفع پروتئین مؤثر باشد. همچنین، پیگیری وضعیت کلیه‌ها با آزمایش‌های مرتب برای تشخیص هر گونه آسیب ضروری است.

۴. دفع پروتئین و درد کلیه

در بیشتر موارد، دفع پروتئین از کلیه‌ها به‌صورت بدون درد و بدون علامت است. با این حال، در برخی شرایط، دفع پروتئین ممکن است با درد در ناحیه کلیه همراه باشد. این درد می‌تواند ناشی از التهاب، عفونت یا آسیب‌های کلیوی باشد. به عنوان مثال، عفونت ادراری یا نفریت یا همان التهاب کلیه‌ها می‌تواند باعث درد در ناحیه کلیه و همچنین دفع پروتئین شود. در این موارد، علاوه بر دفع پروتئین، ممکن است علائم دیگری مانند تب، درد موقع ادرار کردن یا تغییرات در رنگ و بوی ادرار نیز مشاهده شود.

در صورتی که دفع پروتئین با درد کلیه همراه باشد، ضروری است که آزمایش‌های دقیق‌تری از جمله آزمایش ادرار، آزمایش خون و سونوگرافی کلیه برای تشخیص علت درد و وضعیت کلیه انجام شود. درمان درد کلیه بستگی به علت آن دارد و می‌تواند شامل آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت، داروهای ضدالتهاب برای کاهش التهاب یا داروهای مسکن برای کنترل درد باشد.

۵. دفع پروتئین کلیه در بارداری

دفع پروتئین در بارداری معمولاً در مقدار کم و به صورت طبیعی رخ می‌دهد. اما اگر میزان دفع پروتئین افزایش یابد، این می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی مانند پره‌اکلامپسی باشد. پره‌اکلامپسی یک اختلال جدی است که معمولاً با فشار خون بالا و دفع پروتئین همراه است و می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. در صورت عدم درمان، این وضعیت ممکن است به اکلامپسی که شامل تشنج و اختلالات جدی دیگر است، تبدیل شود.

پزشکان معمولاً با انجام آزمایش ادرار منظم و بررسی فشار خون، این وضعیت را در بارداری کنترل می‌کنند. در صورتی که دفع پروتئین به طور غیرطبیعی افزایش یابد، درمان‌های فوری مانند کنترل فشار خون، داروهای خاص و در برخی موارد، تصمیم به زایمان زودرس ممکن است لازم باشد. همچنین، دیابت بارداری و عفونت‌های ادراری نیز می‌توانند باعث دفع پروتئین شوند و در این شرایط نیاز به درمان‌های خاص دارند. نظارت دقیق و پیگیری وضعیت کلیه‌ها و وضعیت مادر در این دوران ضروری است تا از هرگونه عارضه جدی جلوگیری شود.

علائم دفع پروتئین کلیه

دفع پروتئین کلیه معمولاً به‌طور مستقیم علائم قابل توجهی ندارد، به‌ویژه در مراحل ابتدایی. با این حال، در برخی موارد ممکن است نشانه‌هایی مانند تورم در صورت، دست‌ها، پاها یا شکم مشاهده شود که به دلیل تجمع مایعات ناشی از دفع پروتئین است.

همچنین، فشار خون بالا یکی دیگر از علائم شایع در صورت افزایش دفع پروتئین است. سردرد شدید و مشکلات بینایی مانند تاری دید نیز ممکن است در برخی از موارد شدیدتر دیده شود، به‌ویژه در پره‌اکلامپسی که یکی از علل اصلی دفع پروتئین است. در مواردی که پروتئینوری به‌طور شدید افزایش یابد، فرد ممکن است احساس ضعف عمومی یا تهوع و استفراغ را تجربه کند. همچنین، ادرار کف‌آلود یا تغییرات در رنگ و حجم ادرار نیز می‌تواند نشان‌دهنده دفع پروتئین باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مهم است که بلافاصله به پزشک مراجعه کرده و بررسی‌های لازم انجام شود.

علائم دفع پروتئین کلیه داری و نگرانی؟

برای بررسی نوبت بگیر.

فوق تخصص کلیه

علت دفع پروتئین کلیه

دفع پروتئین از کلیه می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها پره‌اکلامپسی است، که یک وضعیت خطرناک در دوران بارداری محسوب می‌شود و با فشار خون بالا همراه است. یکی دیگر از علل شایع، دیابت است که به دلیل افزایش قند خون می‌تواند باعث آسیب به فیلترهای کلیه و نشت پروتئین به ادرار شود. بیماری‌های مزمن کلیوی مانند نفریت یا گلومرولونفریت نیز می‌توانند باعث دفع پروتئین شوند.

در این شرایط، عملکرد کلیه‌ها مختل شده و توانایی آنها برای تصفیه مواد زائد کاهش می‌یابد. همچنین، عفونت‌های ادراری می‌توانند باعث التهاب در کلیه‌ها و نشت پروتئین شوند. سنگ کلیه نیز می‌تواند به کلیه‌ها آسیب وارد کرده و دفع پروتئین را افزایش دهد. استرس و فعالیت بدنی زیاد نیز می‌توانند بر عملکرد کلیه‌ها تاثیر گذاشته و باعث دفع موقت پروتئین شوند. علاوه بر این، مصرف داروهایی مانند داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) نیز ممکن است موجب آسیب به کلیه‌ها و دفع پروتئین شود.

تشخیص دفع پروتئین کلیه

تشخیص دفع پروتئین از کلیه معمولاً با آزمایش‌های مختلف مانند آزمایش ادرار ۲۴ ساعته، آزمایش نسبت آلبومین به کراتینین و آزمایش خون انجام می‌شود. در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته، میزان پروتئین دفع‌شده در ادرار اندازه‌گیری می‌شود تا شدت مشکل مشخص گردد. آزمایش نسبت آلبومین به کراتینین، میزان آسیب کلیوی را ارزیابی می‌کند. همچنین، آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه‌ها و سطح مواد مختلف مانند کراتینین تجویز می‌شود. در برخی موارد، سونوگرافی کلیه‌ها برای بررسی مشکلات ساختاری و عملکردی کلیه‌ها استفاده می‌شود.

درمان دفع پروتئین کلیه

درمان دفع پروتئین از کلیه به علت و شدت بیماری بستگی دارد. در مواردی که علت دفع پروتئین پره‌اکلامپسی باشد، کنترل فشار خون مادر و استفاده از داروهای ضد فشار خون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در بیمارانی که مبتلا به دیابت هستند، مدیریت دقیق قند خون و مصرف داروهای محافظ کلیه مانند مهارکننده‌های ACE یا ARB می‌تواند به کاهش دفع پروتئین کمک کند.

برای افرادی که دچار بیماری کلیوی مزمن هستند، درمان‌های مختلفی شامل داروها، رژیم غذایی خاص و در موارد شدید‌تر، دیالیز ممکن است لازم باشد. علاوه بر این، اگر دفع پروتئین ناشی از عفونت‌های ادراری یا سنگ کلیه باشد، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا جراحی برای رفع سنگ‌ها توصیه می‌شود. همچنین، در برخی موارد، کاهش وزن، ورزش منظم و تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود وضعیت کلیه‌ها کمک کند.

متن انگلیسی:
Many nephrologists use an antihypertensive drug, such as an angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitor, to reduce or eliminate proteinuria. However, patients with low-grade proteinuria should have it evaluated yearly to make sure that it is not getting worse and that kidney function is stable.
ترجمه متن:
بسیاری از متخصصان کلیه از داروهای ضد فشار خون مانند مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) برای کاهش یا از بین بردن دفع پروتئین استفاده می‌کنند. با این حال، بیماران با دفع پروتئین در حد کم باید سالانه تحت بررسی قرار گیرند تا مطمئن شوند که وضعیت بدتر نشده و عملکرد کلیه‌ها پایدار باقی مانده است.

uptodate

۱. چه چیزی برای رفع دفع پروتئین کلیه خوب است؟

برای رفع دفع پروتئین از کلیه می‌توانید چند راهکار را استفاده کنید که در ادامه به بررسی رژیم غذایی دفع پروتئین از کلیه می‌پردازیم:

راهکار	توضیح
مدیریت قند خون	برای بیماران دیابتی، کنترل دقیق سطح قند خون با استفاده از داروها و رژیم غذایی مناسب به کاهش آسیب به کلیه‌ها و دفع پروتئین کمک می‌کند.
کنترل فشار خون	استفاده از داروهای ضد فشار خون مانند مهارکننده‌های ACE یا ARB می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها و کاهش دفع پروتئین کمک کند.
رژیم غذایی سالم	مصرف غذای کم نمک، پروتئین معتدل و کنترل چربی‌های اشباع‌شده می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها و کاهش بار روی آن‌ها کمک کند.
ورزش منظم	فعالیت بدنی منظم می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها و کاهش فشار خون کمک کند و به پیشگیری از مشکلات کلیوی کمک کند.
درمان عفونت‌های ادراری	در صورتی که دفع پروتئین به دلیل عفونت ادراری باشد، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است.
رعایت وزن مناسب	کاهش وزن در افرادی که دارای اضافه‌وزن هستند، می‌تواند به کاهش فشار روی کلیه‌ها و بهبود وضعیت دفع پروتئین کمک کند.

۲. درمان سریع دفع پروتئین از کلیه

برای درمان سریع دفع پروتئین از کلیه، اولین قدم کنترل فوری فشار خون با استفاده از داروهای ضد فشار خون است، به ویژه در موارد پره‌اکلامپسی. همچنین، در بیماران دیابتی، کنترل قند خون و استفاده از داروهای محافظ کلیه، مانند مهارکننده‌های ACE، می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد.

اگر دفع پروتئین ناشی از عفونت ادراری باشد، درمان فوری با آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است. در صورت وجود سنگ کلیه، ممکن است درمان فوری با جراحی یا استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد نیاز باشد. در هر صورت، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان تخصصی بسیار مهم است.

دنبال درمان مناسب برای فشار خون و دفع پروتئین هستی؟ راهنمایی بگیر.

دکتر فشار خون

۳. بهترین دارو برای دفع پروتئین کلیه

برای درمان دفع پروتئین از کلیه، داروهایی مانند لوزارتان، انالاپریل و اسپیرونولاکتون (آنتاگونیست آلدوسترون) مؤثر هستند. موارد بهترین دارو برای دفع پروتئین کلیه با کاهش فشار خون و کاهش فشار روی کلیه‌ها، از نشت پروتئین به ادرار جلوگیری می‌کنند. لوزارتان و انالاپریل به کاهش تنش در کلیه‌ها و گشاد شدن عروق کمک می‌کنند، در حالی که اسپیرونولاکتون با کاهش اثرات هورمون آلدوسترون، به کنترل فشار خون و کاهش ورم کمک می‌کند. تجویز این داروها باید تحت نظر پزشک باشد.

۴. درمان خانگی دفع پروتئین کلیه

درمان خانگی برای دفع پروتئین کلیه شامل رعایت رژیم غذایی سالم با مصرف کم نمک، چربی‌های سالم و پروتئین معتدل است. همچنین کنترل فشار خون و قند خون از طریق ورزش منظم و کاهش وزن می‌تواند مفید باشد. مصرف مایعات کافی برای حفظ عملکرد کلیه‌ها و جلوگیری از عفونت‌های ادراری نیز توصیه می‌شود. با این حال، برای درمان مؤثر و پیشگیری از عوارض، مشاوره با پزشک ضروری است.

دمنوش برای دفع پروتئین کلیه

دمنوش‌هایی مانند دمنوش زنجبیل، بابونه، چای سبز و دمنوش برگ زیتون می‌توانند به تقویت عملکرد کلیه‌ها و کاهش التهاب کمک کنند. این دمنوش‌ها خواص آنتی‌اکسیدانی دارند که به محافظت از کلیه‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از بیماری‌های مزمن کمک می‌کند. همچنین دمنوش برگ قاصدک به عنوان یک مدر طبیعی می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها و کاهش احتباس مایعات کمک کند. با این حال، مصرف این دمنوش‌ها باید تحت نظر پزشک باشد، خصوصاً در صورتی که فرد داروهای خاصی مصرف می‌کند.

عوارض دفع پروتئین کلیه

عدم درمان پروتئینوری (دفع پروتئین از کلیه‌ها) می‌تواند به مشکلات جدی برای سلامتی منجر شود. یکی از عواقب دفع پروتئین اصلی آن نارسایی کلیه است، زیرا دفع مداوم پروتئین می‌تواند عملکرد کلیه‌ها را مختل کرده و در طول زمان به آسیب‌های جدی منجر شود. علاوه بر این، این وضعیت می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد، زیرا کلیه‌های آسیب‌دیده قادر به کنترل فشار خون و مایعات بدن به خوبی نیستند.

همچنین، عدم درمان پروتئینوری می‌تواند باعث کمبود پروتئین در بدن شود که به ضعف سیستم ایمنی و کاهش توانایی بدن برای بازسازی سلول‌ها منجر می‌شود. در نهایت، افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌ها به دلیل کاهش توانایی کلیه‌ها در تصفیه و پاک‌سازی بدن از مواد زائد و سموم می‌تواند یک نگرانی جدی باشد.

پیشگیری از دفع پروتئین کلیه

پیشگیری از دفع پروتئین کلیه شامل اقدامات مختلفی است که می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کند. اولین گام مهم کنترل قند خون و فشار خون است، زیرا افزایش قند خون و فشار خون می‌تواند به کلیه‌ها آسیب زده و منجر به دفع پروتئین شود. همچنین، مصرف آب کافی برای حفظ عملکرد کلیه‌ها ضروری است، زیرا بدن به کمک آب قادر است مواد زائد را از طریق کلیه‌ها دفع کند.

دیگر نکته مهم اجتناب از مصرف نمک و پروتئین زیاد است، زیرا این عوامل می‌توانند فشار زیادی به کلیه‌ها وارد کنند و مشکلات آن‌ها را تشدید کنند. در نهایت، ورزش منظم و حفظ وزن مناسب به کنترل فشار خون و قند خون کمک می‌کند و از بروز مشکلات کلیوی پیشگیری می‌کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

دفع پروتئین کلیه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی کلیوی باشد که نیاز به توجه ویژه دارد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. رعایت رژیم غذایی مناسب، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک از جمله راه‌های کنترل این مشکل هستند. در صورت مشاهده علائمی مانند ادرار کف‌آلود، ورم در بدن و خستگی مزمن، مراجعه به متخصص نفرولوژی ضروری است. پیگیری‌های منظم و انجام آزمایش‌های دوره‌ای می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها و پیشگیری از عوارض ناشی از دفع پروتئین کمک کند. خوشبختانه شما می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو برای پرسش سوالات خود استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!