داروی ایزونیازید چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف ایزونیازید

ایزونیازید نوعی آنتی‌بیوتیک (داروی ضد باکتری) است که برای برای درمان عفونت سل نهفته و عفونت سل فعال استفاده می‌شود و برای عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا این دارو کاربردی ندارد. شما می‌توانید به شکل قرص، شربت یا محلول تزریقی با دوز حداکثر ۳۰۰ میلی‌گرم در روز آن را دریافت کنید. این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس است بنابراین اگر دچار بیماری سل هستید و پزشک این دارو را تجویز کرده است، در این مطلب همراه ما باشید. اگر نیاز به مراجعه به متخصص یا دریافت نوبت ویزیت حضوری در کمترین زمان را دارید،‌ به دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی و مشاوره دارویی برای اطمینان از مصرف صحیح دارو وجود دارد.

داروی ایزونیازید چیست؟

داروی ایزونیازید به انگلیسی isoniazid به همراه داروهای دیگر برای درمان و جلوگیری از ابتلا به عفونت‌ سل فعال (TB) در افرادی که آزمایش پوستی سل مثبت دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایزونیازید یک آنتی‌بیوتیک است و با متوقف‌کردن رشد باکتری کار می‌کند. با توجه به اینکه مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری را در برابر آنها مقاوم می‌کند، برای بهبود سریع لازم است ایزونیازید را دقیقا براساس دوز مصرفی تعیین شده توسط پزشک مصرف کنید.

شناسنامه دارویی	توضیحات
ایزونیازید چیست؟	ایزونیازید به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها مانند ریفامپیسین برای درمان عفونت فعال سل (TB) استفاده می‌شود.
نام عمومی دارو	ایزونیازید به انگلیسی Isoniazid
نام تجاری	نیازید
نوع دارو	آنتی‌بیوتیک برای درمان سل
فرمول شیمیایی	C۶H۷N۳O
دسته بندی بارداری	دسته c، مطالعه کافی و کنترل‌شده‌ای روی زنان باردار وجود ندارد
نیمه عمر	حدود ۷۰ دقیقه تا ۴ ساعت
دفع دارو	ادرار
مکانیسم اثر	ایزونیازید باید توسط کاتالاز باکتریایی فعال شود. میزان مایکوباکتریوم کاتالاز پراکسیداز فریک کاهش پیدا کرده و پس از واکنش با اکسیژن دارو فعال می‌شود.
بهترین شرایط نگهداری	در دمای اتاق‌، دور از رطوبت و گرما نگهداری شود
نحوه مصرف	قرص یا شربت با معده خالی (۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا)، آمپول با تزریق وریدی یا عضلانی
اشکال دارویی	قرص ایزونیازید ۵۰ میلی‌گرم قرص ایزونیازید ۱۰۰ میلی‌گرم قرص ایزونیازید ۳۰۰ میلی‌گرم شربت ایزونیازید ۵۰ میلی‌گرم / ۵ میلی‌لیتر آمپول ایزونیازید ۱۰۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر
داروهای هم گروه	سیکلوسرین اتامبوتول اتیونامید، پیرازینامید ریفابوتین ریفامپین

نحوه مصرف ایزونیازید

مقدار و روش مصرف ایزونیازید به این صورت است که معمولا باید با معده خالی (۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی) و طبق دستور پزشک‌ عفونی استفاده شود. اگر از شربت ایزونیازید استفاده می‌کنید، قبل از مصرف شیشه محتوای دارو را خوب تکان دهید. دوز مصرفی را با دقت اندازه‌گیری کنید و از قاشق غذاخوری برای مصرف دارو استفاده نکنید، زیرا میزان دوز مصرفی آن مشخص نیست و بهتر از پیمانه مخصوص استفاده شود.

همچنین اگر داروهای ضد اسیدی مصرف می‌کنید که حاوی آلومنیوم هستند، حداقل یک ساعت قبل از مصرف ضد اسید از ایزونیازید استفاده کنید. ممکن است پزشکتان برنامه رژیم غذایی خاصی هنگام مصرف این دارو توصیه کنید بنابراین حتما قبل از مصرف دارو با متخصص عفونی مشورت کنید.

در طول درمان با این دارو باید آزمایش‌های پزشکی مانند تست خلط، آزمایش عملکرد کلیه، کبد و آزمایش کامل خون به صورت دوره‌ای برای بررسی روند بهبود و عوارض جانبی انجام شود. درصورتی‌که در مورد نحوه مصرف این دارو سوالی دارید، می‌توانید از مشاوره دارویی در دکترتو استفاده کنید و از دکتر داروساز راهنمایی بخواهید.

قرص ایزونیازید برای همه سنین مناسبه؟

برای جلوگیری از عوارض جانبی، همین الان مشاوره بگیر.

مشاوره داروییفوق تخصص ریه

بهترین زمان مصرف ایزونیازید

داروی ایزونیازید یکبار در روز، ۱ تا ۲ ساعت قبل یا بعد از غذا با معده خالی مصرف می‌شود. اگر این دارو معده شما را ناراحت می‌کند، آن را با غذا مصرف کنید و حتما زمان مصرف روزانه در یک زمان مشخص و ثابت باشد.

فراموشی مصرف داروی ایزونیازید

اگر دوز مصرفی داروی ایزونیازید را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر داروی ایزونیازید نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید.

اگر این دارو را به صورت هفتگی مصرف می‌کنید و دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض یادآوری دوز مصرفی در روز مصرف دارو، آن را استعمال کنید اما اگر روز بعد یادتان افتاد دارو را مصرف نکرده‌اید برای زمان‌بندی جدید مصرف دارو با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

شرایط نگهداری داروی ایزونیازید

داروی ایزونیازید را باید دور از رطوبت و نور خورشید نگهداری کنید. از یخ‌زدگی دارو و دسترسی اطفال به آن جلوگیری کنید و بعد از اتمام درمان، باقی‌مانده آن را دور بریزید.

متن انگلیسی:
Store isoniazid tablets at room temperature ۲۰°C to ۲۵°C and protect them from moisture and light.
ترجمه فارسی:
قرص‌های ایزونیازید را در دمای اتاق، ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد ذخیره کنید و از آنها در برابر رطوبت و نور محافظت کنید.

به نقل از سایت clinicalinfo

موارد مصرف داروی ایزونیازید (قرص ایزونیازید برای چیست؟)

قرص یا شربت ایزونیازید همراه با سایر داروها برای درمان سل فعال و غیرفعال استفاده می‌شود. این نوع عفونت جدی است و ریه‌ها و سایر قسمت‌های بدن را درگیر می‌کند. این دارو ممکن است در موارد زیر هم تجویز شود:

• افراد در تماس نزدیک با بیماران دارای سل فعال
• تست پوستی توبرکولین مثبت
• ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
• فیبروز ریوی (اسکار)

قرص سل ایزونیازید

قرص ایزونیازید ۳۰۰ برای درمان سل استفاده می‌شود. بیماری سل یک عفونت باکتریایی است که بیشتر ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند هر بخشی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این دارو معمولا در یک دوره درمانی ۶ ماهه مصرف می‌شود. برای درمان سل باید چندین دارو مصرف کنید که ایزونیازید فقط یکی از داروهای تجویزی است.

دوز مصرفی داروی ایزونیازید

مقدار دوز مصرفی ایزونیازید برای عفونت سل نهفته در افراد بالای ۳۰ کیلوگرم ۳۰۰ میلی‌گرم ایزونیازید یکبار در روز یا ۲ بار در هفته به مدت ۶ تا ۹ ماه است. اگر پزشک این دارو را همراه با داروی ریفاپنتین ۹۰۰ میلی‌گرم تجویز کرده باشد، باید قرص ایزونیازید ۳۰۰ یک بار در هفته به مدت ۳ ماه استفاده شود. ایزونیازید برای عفونت سل نهفته در افراد بالای ۱۲ سال که در معرض خطر ابتلا به سل هستند و افراد مبتلا به HIV که سالم هستند و داروی ضد رتروویروسی مصرف نمی‌کنند تجویز می‌شود.

مقدار دوز مصرفی برای عفونت سل فعال به ازای هر کیلوگرم از وزن بیمار، باید ۵ میلی‌گرم دارو تجویز شود. در روز نباید بیشتر از یک قرص ایزونیازید ۳۰۰ میلی‌گرم مصرف شود. برای درمان سل فعال از رژیم چند دارویی شامل ریفامپین (یا ریبابوتین و یا ریفاپنتین)، پیرازید آمید و اتامبوتول استفاده می‌شود و درمان در دو مرحله انجام می‌شود. مدت زمان مصرف دارو به نوع رژیم دارویی تعیین‌شده توسط پزشک دارد.

دوره مصرف	۶ یا ۹ ماه
یکبار در روز	بزرگسالان: ۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن کودکان: ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن حداکثر دوز: ۳۰۰ میلی‌گرم
دوبار در هفته	بزرگسالان: ۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن کودکان: ۲۰ تا ۴۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن حداکثر دوز: ۹۰۰ میلی‌گرم

عوارض قرص ایزونیازید (قرص ایزونیازید چه عوارضی دارد؟)

درصورتی که پزشک داروی ایزونیازید را برای شما تجویز کرده است و با عوارضی مثل بی‌حسی یا سوزش دست‌ها و پاها و تورم یا درد مفاصل روبه‌رو شدید، حتما با پزشک در میان بگذارید. همچنین اگر عوارض نادر ولی خطرناکی مانند افزایش تشنگی یا میزان ادرار، تغییر دید، کبودی یا خون‌ریزی غیرطبیعی، تغییرات خلقی (مانند آشفتگی و روان‌پریشی) و تشنج را مشاهده کردید با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

در برخی افراد، مصرف ایزونیازید ممکن است باعث عوارضی مانند نوروپاتی محیطی، از دست دادن اشتها و دل‌درد شود. اگر هر یک از این عوارض قرص سل ادامه یافتند با پزشک تماس بگیرید:

• حالت تهوع
• استفراغ
• ضعف
• سرگیجه
• لکنت زبان
• بی‌حالی
• آسیب کبدی پیش‌رونده
• هایپر رفلکسی

واکنش آلرژیک بالا به این دارو بسیار نادر است. با این حال اگر هریک از علائمی مانند بیهوشی، خارش یا تورم (به‌خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی را تجربه کردید، از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

ایزونیازید در بیشتر افراد عوارضی مانند معده‌درد، دل‌درد و اسهال ایجاد می‌کند. دیگر عوارض دارو کمتر شایع بوده و در افراد کمی گزارش شده است.

برای سی تی اسکن بیماری سل دکترت رو انتخاب کردی؟ حالا از دکترتو نوبت بگیر.

دکتر سی تی اسکن ریه

موارد احتیاط مصرف ایزونیازید

اگر سابقه‌ی بیماری‌هایی مثل آلرژی به داروی ایزونیازید، بیماری کبد، مشکلات کلیوی، سوءمصرف الکل، عفونت ایدز، دیابت، بی‌حسی یا سوزش دست‌ها و پاها (نوروپاتی محیطی) دارید، حتما این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین قبل از جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

مصرف الکل خطر بیماری کبدی را افزایش می‌دهد بنابراین موقع درمان با این دارو، از مصرف الکل خودداری کنید. مصرف ایزونیازید ممکن است موجب مشکل در تاثیرگذاری واکسن‌های باکتریایی مانند واکسن BCG شود. در هنگام مصرف این دارو واکسیناسیون را به جز مواردی که پزشک توصیه کرده است، انجام ندهید.

شربت خوراکی ایزونیازید ممکن است حاوی شکر باشد، اگر دیابت یا شرایطی دارید که نباید قند استفاده کنید، در مصرف شربت ایزونیازید دقت کنید و با پزشک مشورت کنید. برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی دکترتو استفاده کنید.

اگر ۳۵ ساله هستید (یا بیشتر)، پزشک قبل از شروع درمان، آنزیم‌های کبدی شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که می‌توانید به صورت ایمن از ایزونیازید استفاده کنید. ممکن است در طول درمان با ایزونیازید یا چند ماه پس از قطع آن، مشکلات کبدی جدی و گاهی کشنده رخ دهد. خطر مشکلات کبدی در بزرگسالان بین ۳۵ تا ۶۵ سال بیشتر است.

قرص ایزونیازید برای کودکان

در کودکان قرص ایزونیازید معمولا در دوزهای ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرمی یکبار در روز تجویز می‌شوند. باکتری‌های عامل بیماری سل به سختی از بین می‌روند و کودکان آلوده بیشتر از بزرگسالان آلوده به بیماری سل مبتلا می‌شوند. کودک شما باید حداقل ۳ تا ۶ ماه با نظارت پزشک ایزونیازید مصرف کند.

مصرف قرص ایزونیازید در بارداری و شیردهی

قرص ایزونیازید ۳۰۰ فقط در صورت نیاز در حاملگی مصرف شود. در مورد مزایا و خطرات مصرف این دارو در زمان حاملگی اطلاعاتی در دسترس نیست و بهتر است با پزشکتان مشورت کنید. این دارو از طریق شیر مادر انتقال می‌یابد و خطر تشنج و نوروپاتی (مرتبط با کمبود پیریدوکسین/ویتامین B۶) در نوزادان شیرخواری که مادران آنها از داروی ایزونیازید استفاده می‌کند وجود دارد.

مصرف بیش از حد داروی ایزونیازید

اگر با مصرف قرص سل ایزونیازید دچار عوارض جدی مثل مشکل تنفسی یا بیهوشی، تغییرات بینایی، تنفس آرام و سطحی و خواب‌آلودگی شدید، با اورژانس تماس بگیرید. این دارو برای وضعیت فعلی شما تجویز شده است و برای بهبود بیماری‌های تنفسی دیگر بدون اجازه پزشک از آن استفاده نکنید.

منع مصرف داروی ایزونیازید

مصرف قرص ایزونیازید برای کودکان کمتر از ۲ سال، زنان باردار یا زنانی که قصد باردارشدن دارند و بیماران مبتلا به HIV که داروهای ضد رتروویروسی مصرف می‌کنند توصیه نمی‌شود.

ایزونیازید در بیمارانی که دچار واکنش‌های حساسیتی بیش از حد می‌شوند مانند هپاتیت ناشی از دارو، آسیب کبدی مرتبط با ایزونیازید قبلی، تب دارو، لرز، آرتریت و بیماری حاد کبدی منع مصرف دارد.

تداخلات دارویی ایزونیازید با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی ایزونیازید را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن، نیست. بنابراین لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی ایزونیازید نکنید.

برخی از داروهایی که ممکن است با داروی ایزونیازید تداخل داشته باشند عبارت‌اند از:

• استامینوفن
• ضد قارچ‌های آزول مانند ایتراکونازول و کتوکونازول
• دیسولفیرام
• مهارکننده‌های MAO مانند ایزوکربوکسازید، لینوزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین
• فینیتوین
• داروهای ضد افسردگی SSRI مانند فلوکستین و سرترالین
• اسید والپروئیک

مصرف قرص سل ایزونیازید با غذاهایی که حاوی تیرامین یا هیستامین هستند، مانند پنیر، شراب قرمز و برخی از غذاهای دریایی تداخل دارد. این تداخل ممکن است باعث افزایش فشار خون، سوزش پوست، سر درد، سرگیجه، تپش قلب نامنظم یا سریع شود. در صورت بروز هر کدام از این عوارض به اورژانس مراجعه کنید.

این دارو ممکن روی برخی از تست‌های ادرار دیابت (نوع سولفات مس) تاثیر بگذارد و آن را مثبت نشان دهد، همچنین ایزونیازید ممکن است روی نتایج برخی از آزمایش‌های کلینیکی تاثیر بگذارد. حتما مصرف این دارو را با پزشک و کارکنان آزمایشگاه درمیان بگذارید.

اشکال دارویی	عوارض دارو	تداخلات دارویی
قرص ایزونیازید دی پی ۳۰۰ میلی‌گرم	نوروپاتی محیطی	استامینوفن
قرص ایزونیازید دی پی ۱۰۰ میلی‌گرم	از دست دادن اشتها	ایتراکونازول
قرص ایزونیازید خوارزمی ۱۰۰ میلی‌گرم	حالت تهوع	کتوکونازول
	استفراغ	دیسولفیرام
	دل‌درد	لینوزولید
	ضعف	فلوکستین
	سرگیجه	سرترالین
	لکنت زبان	رازاگیلین
	بی‌حالی	فنلزین
	آسیب کبدی پیش‌رونده	اسید والپروئیک
	هایپر رفلکسی	سلژیلین

ایزونیازید و ریفامپیسین

قرص سل ایزونیازید مسئول کشتن اولیه حدود ۹۵ درصد باکتری‌ها در دو روز اول درمان است. سپس نقش باکتری‌کش آن در مرحله فشرده با ریفامپیسین و پیرازینامید جایگزین می‌شود. به همین دلیل مصرف ترکیبی آن توصیه شده است.

ایزونیازید و ویتامین B۶

مصرف ایزونیازید مقدار پیریدوکسین یا ویتامین B۶ موجود در بدن را کاهش می‌دهد و این کمبود باعث نوروپاتی می‌شود. مصرف پیریدوکسین مکمل همزمان با ایزونیازید می‌تواند از کمبود پیریدوکسین جلوگیری کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

قرص ایزونیازید ۵۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ برای درمان سل فعال و غیرفعال کاربرد دارد. این دارو همراه با داروهای دیگر برای درمان سل تجویز می‌شود. پزشک باتوجه‌به شدت بیماری و سن بیمار مقدار دوز دارو را تعیین می‌کند. از عوارض رایج آن می‌توان به ناراحتی معده، دل‌درد، اسهال و حالت تهوع اشاره کرد. اگر عوارض دارو ادامه داشت یا شدیدتر شد، حتما به پزشک اطلاع دهید. قبل از مصرف دارو باید مشاوره دارویی داشته باشید و از عوارض و تداخلات دارویی آن مطلع شوید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد داروی ایزونیازید باید با متخصص ریه یا پزشک عفونی مشاوره داشته باشید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین متخصصان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر ریه آنلاین، دکتر عفونی آنلاین و مشاوره دارویی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!