تالاسمی ماژور، که به کمخونی کولی نیز شناخته میشود، شدیدترین نوع تالاسمی بتا است که به دلیل نقص در تولید زنجیره بتا گلوبین ایجاد میشود. این بیماری ارثی باعث کمخونی شدید و نیاز به تزریق خون مکرر میشود. علائم آن شامل خستگی، رنگپریدگی، بزرگی طحال و مشکلات اسکلتی است.
تالاسمی بتا یک بیماری ارثی خونی است که تولید زنجیره بتا هموگلوبین را مختل میکند و میتواند منجر به کمخونی خفیف تا شدید شود. شناخت دقیق علائم و نوع تالاسمی بتا نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارد.
تالاسمی آلفا نوعی اختلال ژنتیکی است که به دلیل نقص در ساخت زنجیرههای آلفا هموگلوبین ایجاد میشود. شدت بیماری بسته به تعداد ژنهای معیوب میتواند از بدون علامت تا کشنده متغیر باشد.
تالاسمی مینور یک حالت ناقل از اختلال ژنتیکی تالاسمی است که باعث کمخونی خفیف میشود و معمولاً علائم جدی ندارد. افراد مبتلا به تالاسمی مینور میتوانند ژن بیماری را به فرزندان خود منتقل کنند. اگر هر دو والد ناقل باشند، خطر تولد فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور، که نوع شدید و نیازمند درمان مادامالعمر است، وجود دارد. تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش خون و مشاوره ژنتیک میتواند در پیشگیری از انتقال این بیماری به نسل بعد نقش مهمی داشته باشد.
انواع تالاسمی به دو دسته اصلی آلفا و بتا تقسیم میشوند که هر کدام از نظر شدت علائم و نیاز به درمان متفاوت هستند. تالاسمی میتواند از نوع خفیف (مینور) تا شدید (ماژور) متغیر و متفاوت باشد.
علائم تالاسمی معمولاً شامل خستگی، رنگپریدگی، زردی پوست، بزرگ شدن طحال و کبد، و مشکلات رشد میشود. این علائم به دلیل کاهش تولید گلبولهای قرمز سالم و اختلال در انتقال اکسیژن به بافتها بروز میکند.
درمان کم خونی نیاز به شناسایی دقیق علت، درمان ریشهای و پیگیری منظم دارد. این بیماری با استفاده از روشهای دارویی، تغذیهای و در موارد خاص، درمانهای فوری یا پیشرفته قابل کنترل است. افرادی که به طور مکرر احساس ضعف، تپش قلب یا رنگپریدگی دارند، باید برای انجام آزمایش و دریافت برنامه درمانی به پزشک مراجعه کنند.
سرگیجه یکی از نخستین نشانههای کم خونی است، زیرا مغز به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمیکند. احساس سبکی در سر، سیاهی رفتن چشمها و بیثباتی در راه رفتن همگی هشداردهندهاند. این وضعیت ممکن است هنگام برخاستن ناگهانی تشدید شود. کم خونی مزمن میتواند کیفیت زندگی را بهطور جدی کاهش دهد. با درمان کمخونی، سرگیجهها معمولاً بهسرعت برطرف میشوند.
ریزش مو یکی از پیامدهای شایع کم خونی است که اغلب نادیده گرفته میشود. زمانی که مواد مغذی و اکسیژن کافی به فولیکولهای مو نمیرسد، موها ضعیف و شکننده میشوند. زنان بیشتر در معرض این نوع ریزش مو قرار دارند، بهویژه در دوران قاعدگی یا بارداری. اصلاح سطح آهن و سایر ویتامینهای خونی میتواند روند رشد مو را دوباره فعال کند.
گزگز یا مورمور شدن دست و پا میتواند ناشی از کم خونی، بهویژه کمبود ویتامین B12 باشد. این کمبود روی اعصاب محیطی اثر گذاشته و احساس غیرطبیعی در اندامها ایجاد میکند. بیماران معمولاً از خوابرفتگیهای مکرر در شب یا حین فعالیت شکایت دارند. اگر این علائم همراه با خستگی یا رنگپریدگی باشد، احتمال کمخونی بیشتر میشود. تشخیص دقیق با آزمایش خون امکانپذیر است.
اگر احساس سنگینی یا درد در پاها دارید، شاید دلیلش کم خونی باشد. کاهش اکسیژنرسانی به عضلات پا باعث خستگی زودرس و درد بهویژه در حین راه رفتن میشود. افراد مبتلا به کمخونی و فقر آهن بیشتر این علائم را تجربه میکنند. حتی ممکن است پاها سردتر از حد معمول باشند یا دچار گرفتگی عضلات شوند. درمان کمخونی میتواند این دردها را تا حد زیادی کاهش دهد.
چشمها نیز مانند سایر اندامها نیاز به اکسیژن دارند و کم خونی میتواند آنها را تحت تأثیر قرار دهد. تاری دید، خشکی چشم و احساس فشار در ناحیه اطراف چشم از علائم شایع هستند. در موارد شدید، کمخونی میتواند باعث خونریزی شبکیه شود. افرادی که دائما احساس خستگی چشمی دارند، باید سطح هموگلوبین خونشان را بررسی کنند.