خار مریم چیست و چه فوایدی دارد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

خار مریم که به انگلیسی به آن Milk thistle گفته‌ می‌شود، گیاهی است که به‌خاطر رگ‌برگ‌های سفیدی که روی برگ‌های خاردار بزرگ آن قرار دارد نام‌گذاری شده است. به خار مریم در زبان علمی سیلیمارین هم گفته می‌شود. این گیاه خواص و فواید زیادی دارد و از آن به‌عنوان یک ترکیب گیاهی با خواص درمانی استفاده می‌شود. در این مقاله به‌صورت کامل با خار مریم و موارد استفاده از آن آشنا می‌شویم. اگر می‌خواهید برای درمان بیماری خود از این گیاه استفاده کنید، بهتر است از طریق سایت دکترتو با متخصص تغذیه یا دکتر طب سنتی به صورت آنلاین و حضوری در ارتباط باشید.

خار مریم چیست؟

خار مریم یا سیلیمارین گیاهی است گل‌دار و به خانواده گل‌های مرواریدی و ابروسیا مربوط می‌شود. این گیاه بومی کشورهای مدیترانه‌ای است. برخی از مردم آن را به‌عنوان خار مقدس هم می‌شناسند. خار مریم یک داروی گیاهی است که از گیاه خار مریم به دست می‌آید که به آن Silybum marianum نیز می‌گویند.

این گیاه خاردار دارای گل‌های بنفش متمایز و رگبرگ‌های سفید است که در داستان‌های سنتی می‌گویند که در اثر افتادن قطره‌ای از شیر مریم باکره روی برگ‌های آن ایجاد شده است. یکی از مواد فعال موجود در خار مریم به نام سیلیمارین از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود. اعتقاد بر این است که سیلیمارین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است.

خار مریم به‌صورت کپسول خوراکی، قرص و عصاره مایع به فروش می‌رسد. مردم عمدتاً از این مکمل برای درمان بیماری‌های کبدی استفاده می‌کنند. برخی نیز از این گیاه به‌صورت دم‌نوش استفاده می‌کنند.

عکس خار مریم خشک شده

این تصویر نمونه‌ای از گیاه خار مریم خشک شده و پودر تهیه شده از آن را نشان می‌دهد که به عنوان یکی از پرکاربردترین مکمل‌های طبیعی برای حمایت از سلامت کبد شناخته می‌شود.رنگ قهوه‌ای گرم پودر و بافت خشک‌شده گیاه، نشان‌دهنده فرآیند خشک‌کردن و آماده‌سازی آن برای استفاده‌های مختلف است. این ترکیب طبیعی و ساده، تصویری واضح از ماده اولیه‌ای را ارائه می‌دهد که می‌تواند در تهیه محصولات دارویی یا مکمل‌های گیاهی کاربرد داشته باشد.

ارزش غذایی خار مریم

دانه‌های خار مریم حاوی سیلیمارین هستند. این مخلوط حاوی ترکیبات شیمیایی و یک سری ویتامین‌هاست که برخی از آنها ممکن است فوایدی برای سلامت انسان داشته باشند. این مواد و ترکیبات شامل موارد زیر است:

• سیلیبین
• ایزوسیلیبین
• سیلی کریستین
• ایزوسیلی کریستین
• سیلیدیانین
• تاکسی فولین

بیشتر تحقیقات به فواید سیلیمارین و سیلیبین پرداخته‌اند.

این ارزش‌های غذایی ممکن است با توجه به کشت و شرایط فراوری مختلف، تغییر کنند.

طبع خار مریم در طب سنتی (خار مریم خنک است یا گرم؟)

در طب سنتی، طبع خار مریم گرم و خشک در درجه دوم (یعنی گرم و خشک ملایم) شناخته می‌شود. این گیاه به‌خاطر خواص پاک‌سازی کبد و ضد التهاب بودن، معمولاً برای رفع سردی و رطوبت‌های اضافی بدن توصیه می‌شود. البته بسته به نوع مصرف و ترکیب با سایر گیاهان، ممکن است اثرات طبع آن کمی متفاوت باشد.

خواص خار مریم (خار مریم برای چی خوبه؟)

مردم به طور سنتی از خارمریم برای مشکلات کبد و کیسه صفرا استفاده می‌کردند. کارشناسان معتقدند سیلیمارین ماده فعال اصلی این گیاه است. سیلیمارین یک ترکیب آنتی‌اکسیدانی است که از دانه‌های خار مریم گرفته می‌شود. مشخص نیست که چه فوایدی ممکن است در بدن داشته باشد، اما گاهی اوقات به‌عنوان یک درمان طبیعی برای مواردی مانند سیروز، یرقان، هپاتیت و اختلالات کیسه صفرا استفاده می‌شود.

برخی بر این باورند که خواص خار مریم ممکن است با کاهش سطح کلسترول فوایدی نیز برای سلامت قلب و عروق داشته باشد. همچنین به درمان دیابت نوع دو و سیروز کبدی هم کمک می‌کند. برخی از مطالعات همچنین نشان می‌دهد که خار مریم ممکن است به افرادی که کبدشان توسط سموم صنعتی مانند تولوئن و زایلن آسیب دیده است، کمک کند.

تحقیقات پزشکی نشان می‌دهد که خار مریم، همراه با درمان سنتی، می‌تواند دیابت را بهبود بخشد. مطالعات کاهش سطح قند خون و بهبود کلسترول را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داده است. محققان همچنین دریافته‌اند که خار مریم مقاومت به انسولین را بهبود می‌بخشد که بخش مهمی از دیابت نوع ۲ است و در درمان خانگی دیابت تاثیر دارد.

این ترکیب گیاهی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. با این حال مطالعات در مورد تاثیر و فواید خار مریم برای مشکلات قلبی تنها در افراد مبتلا به دیابت انجام شده است. افراد مبتلا به دیابت اغلب کلسترول بالایی دارند. مشخص نیست که آیا خار مریم همان اثرات را در افراد بدون دیابت دارد یا خیر.

علاوه بر این موارد به‌صورت سنتی از خواص خار مریم برای تقویت تولید شیر مادر، پیشگیری و درمان سرطان، محافظت از کبد در برابر نیش مار، الکل و سایر سموم محیطی استفاده می‌شود. خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی آن به این معنی است که احتمالاً محافظت‌کننده عصبی است و می‌تواند به جلوگیری از کاهش عملکرد مغزی که با افزایش سن در ارتباط است کمک کند.

دیابت داری و می‌خوای از خارمریم استفاده کنی؟
سوالاتت رو از متخصص بپرس.

فوق تخصص طب سنتی

۱. خواص عرق خار مریم

یکی از فرم‌های رایج مصرف خار مریم به‌صورت عرق یا عصاره آن است. عرق خار مریم به‌صورت ویژه برای کبد مفید است. خواص عرق خار مریم برای درمان مشکلات کبدی، بهبود عملکرد قلب و درمان دیابت موثر است. عرق خار مریم خصوصا برای سم‌زدایی بدن مفید است.

۲. خار مریم برای کبد چرب (عرق خار مریم برای کبد)

به‌صورت کلی خار مریم برای درمان مشکلات مختلف کبد و همینطور در درمان خانگی کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. از بیماری‌های کبدی ناشی از مصرف الکل گرفته تا بیماری کبد چرب غیرالکلی را می‌توان با خار مریم درمان کرد. مطالعات بهبود عملکرد کبد را در افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی که مکمل خار مریم را مصرف کرده‌اند نشان داده است. این مکمل می‌تواند به کاهش التهاب کبد و آسیب کبدی کمک کند.

۳. خواص روغن خار مریم برای پوست صورت

خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی خار مریم می‌تواند برای درمان آکنه‌های صورت مفید باشد. در یک مطالعه کوچک، افرادی که روزانه ۲۱۰ میلی گرم خار مریم را به مدت هشت هفته مصرف کردند، ۵۳ درصد کاهش ضایعات آکنه را تجربه کردند.

۴. روغن خار مریم برای لک صورت

عصاره یا روغن خار مریم می‌تواند برای درمان مشکلات پوست صورت هم کاربرد داشته باشد. خواص ضدالتهابی آن می‌تواند برای ازبین‌بردن لکه‌های پوستی موثر باشد. همچنین مطالعات مختلف نشان می‌دهد که فواید خار مریم می‌تواند مستقیماً روند پیری پوست را کند کرده و از تجزیه کلاژن جلوگیری کند. در نتیجه می‌توان با این ترکیب موثر گیاهی پوستی صاف، شفاف‌تر و جوان‌تر داشت. خواص ضدالتهابی آن می‌تواند قرمزی، التهاب و جوش‌های روی پوست صورت را درمان کند.

۵. روغن خار مریم برای مو

می‌توان از خار مریم برای افزایش و تقویت سلامت موها نیز استفاده کرد. عصاره خار مریم و به‌صورت ویژه سیلیمارین موجود در آن می‌تواند برای جلوگیری از ریزش مو، تقویت فولیکول‌های مو و درمان ریزش مو زنان مصرف شود. زمانی که روغن خار مریم با سایر مواد طبیعی و گیاهی ترکیب می‌شود، به‌صورت موثرتری از موها محافظت می‌کند.

۶. خواص خار مریم برای رحم

می‌توان از دم‌نوش خار مریم برای تقویت باروری رحم و افزایش سلامت آن استفاده کرد. ممکن است این ترکیب گیاهی بتواند از رشد سلول‌های سرطانی در رحم هم جلوگیری کند. (خواص خار مریم به‌صورت کلی به‌عنوان یک ترکیب ضدسرطان شناخته شده است). علاوه بر این خار مریم با افزایش متابولیسم استروژن، میزان استروژن اضافی در بدن را پاک‌سازی کرده که می‌تواند موجب کاهش علائم عدم تعادل هورمونی در بدن شود.

۷. مصرف عرق خار مریم برای لاغری

بخش دیگر فواید خار مریم یا عرق خار مریم برای لاغری است. تحقیقات اولیه حیوانی از یک منبع مورداعتماد که در سال ۲۰۱۶ انجام شد نشان داد که سیلیمارین باعث کاهش وزن در موش‌ها می‌شود. این نشان می‌دهد که خار مریم ممکن است برای کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند هم مفید باشد. با این حال، محققان برای تایید این موضوع نیاز به انجام مطالعات بیشتری در مورد اثرات خار مریم بر کاهش وزن در انسان دارند.

۸. خار مریم برای معده

ممکن است بتوان از فواید خار مریم برای رفع مشکلات مختلف معده نیز کمک گرفت. برای مثال به نظر می‌رسد که خار مریم در ترکیب با سایر مکمل‌ها می‌تواند علائم سوءهاضمه را بهبود ببخشد. علاوه بر این مصرف خار مریم می‌تواند میزان سوزش معده را هم کم کند.

۹. خواص دمنوش خار مریم و شاتره و کاسنی

زمانی که از خار مریم به همراه دیگر ترکیبات گیاهی استفاده می‌شود، فواید خار مریم برای سلامتی بیشتر هم خواهد شد. ترکیب دم‌نوش خار مریم به همراه عرق کاسنی و شاتره می‌تواند برای تنظیم قند خون، افزایش شیر مادر و همچنین بهبود عملکرد کبد مفید باشد. از این ترکیب به‌عنوان یک ترکیب ضدالتهاب و ضد آلرژی هم استفاده می‌کنند.

کی‌خوای برای درمان سوءهاضمه از خار مریم استفاده کنی؟ قبلش مشاوره بگیر.

دکتر سوء هاضمه

طریقه مصرف خار مریم (خار مریم را چطوری بخوریم؟)

خار مریم به‌عنوان مکمل گیاهی در انواع مختلفی مانند قرص، کپسول، مایع و چای در فروشگاه‌های مواد غذایی سالم عرضه می‌شود. دوز استاندارد مشخصی برای آن وجود ندارد و بهتر است همیشه دوز پیشنهادی روی بسته‌بندی محصول را رعایت کنید. در صورت مصرف چای یا دم‌نوش خار مریم، توصیه می‌شود مصرف روزانه آن به حدود ۶ فنجان محدود شود. علاوه بر این، دانه‌های خار مریم به‌عنوان ماده‌ای آرام‌بخش و ضدپیری در برخی کرم‌های پوستی به کار می‌روند و عصاره آن به صورت روغن نیز برای استعمال موضعی استفاده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ۷۰۰ میلی‌گرم خار مریم سه بار در روز به مدت ۲۴ هفته برای بیشتر افراد ایمن و بدون عوارض جدی است، اما همچنان توصیه می‌شود قبل از شروع مصرف با پزشک مشورت شود.

نحوه مصرف خار مریم برای کبد چرب

برای بهبود کبد چرب، مصرف خار مریم معمولاً به صورت مکمل عصاره یا عرق این گیاه توصیه می‌شود. دوز متداول عصاره استاندارد شده سیلیمارین بین ۱۴۰ تا ۴۲۰ میلی‌گرم در روز است که معمولاً به چند نوبت تقسیم می‌شود. اگر از عرق خار مریم استفاده می‌کنید، معمولاً ۲۰ تا ۴۰ میلی‌لیتر، دو تا سه بار در روز همراه با آب یا قبل از غذا مصرف می‌شود. مهم است که مصرف این گیاه تحت نظر پزشک باشد تا دوز مناسب و مدت زمان درمان تعیین شود و در کنار آن رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش منظم نیز برای کنترل کبد چرب ضروری است.

طریقه مصرف عرق خار مریم برای لاغری

عرق خار مریم به‌عنوان یک مکمل گیاهی در برخی منابع سنتی برای کمک به کاهش وزن و بهبود عملکرد کبد توصیه می‌شود، اما هیچ شواهد علمی معتبر و قاطعی مبنی بر اثربخشی مستقیم آن در لاغری وجود ندارد. معمولاً مصرف روزانه ۲۰ تا ۴۰ میلی‌لیتر عرق خار مریم، دو تا سه نوبت همراه با آب یا قبل از غذا پیشنهاد می‌شود، اما برای استفاده ایمن و مؤثر لازم است پیش از شروع مصرف با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت شود تا دوز مناسب و تداخلات احتمالی بررسی شود. همچنین باید توجه داشت که عرق خار مریم به‌تنهایی نمی‌تواند جایگزین رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم در کاهش وزن باشد.

عوارض و مضرات خار مریم (مضرات خار مریم زیاد خوردن)

با وجود خواص خار مریم برای درمان طیف وسیعی از مشکلات و بیماری‌ها، هنوز FDA آن را تایید نکرده است. در نتیجه ممکن است مصرف خار مریم در برخی موارد ممنوع باشد یا عوارضی را به دنبال داشته باشد. خصوصا اگر خار مریم بیش از حد مجاز مصرف شود. از طرفی خار مریم به‌طورکلی در صورت مصرف خوراکی ایمن در نظر گرفته می‌شود و در مطالعاتی که دوزهای بالا برای دوره‌های طولانی استفاده شد، تنها حدود ۱ درصد از افراد عوارض جانبی را تجربه کردند.

رایج‌ترین عوارض جانبی مصرف خار مریم شامل اختلالات روده مانند اسهال، حالت تهوع یا نفخ است. خار مریم ممکن است با برخی داروها و درمان‌ها از جمله داروهای ضدسرطان و پرتودرمانی تداخل داشته باشد. در افرادی که آلرژی دارند هم شاید مصرف خار مریم مشکلاتی را به دنبال داشته باشد. گاهی اوقات خار مریم در افراد دیابتی موجب افت شدید قند خون می‌شود.

در برخی از موارد ممکن است خار مریم موجب بروز واکنش‌های آلرژیک شدید در برخی از افراد شود. خصوصا کسانی که سابقه حساسیت به دیگر گیاهان دارویی مشابه را دارند. اگزما، بثورات پوستی و تهوع از جمله عوارض آلرژی نسبت به خار مریم است.

خار مریم در بارداری

تا کنون هیچ مطالعاتی در مورد ایمنی مصرف خار مریم در زنان باردار انجام نشده است. در نتیجه معمولاً به افراد باردار توصیه می‌شود از مصرف این مکمل خودداری کنند و به هیچ عنوان بدون مشورت با پزشک خود از خار مریم استفاده نکنند.

خار مریم را کی بخوریم؟

زمان مصرف خار مریم بسته به شکل مصرفی گیاه و شرایط هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. برخی این ترکیب را به‌صورت ناشتا مصرف می‌کنند. اما کسانی که مشکلات گوارشی دارند می‌توانند این گیاه را قبل از وعده‌های غذایی مصرف کنند. افرادی که مشکلات گوارشی دارند و نمی‌توانند خار مریم را قبل از غذا مصرف کنند هم می‌توانند بعد از صرف وعده‌های غذایی، عرق، جوشانده‌ یا دم‌نوش خار مریم را مصرف کنند.

زمان مصرف عرق خار مریم

اگر از عرق خار مریم استفاده می‌کنید بهتر است آن را نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی مصرف کنید. کسانی که مشکل گوارشی دارند هم می‌توانند عرق خار مریم را نیم ساعت بعد از هر وعده غذایی مصرف کنند.

اشکال مختلف خار مریم

به‌صورت کلی این ترکیب گیاهی به‌صورت یک مکمل گیاهی در دسترس است. اشکال مختلف خار مریم شامل موارد زیر می‌شود:

• قرص گیاهی خار مریم
• کپسول گیاهی خار مریم
• عصاره خار مریم
• روغن خار مریم
• عرق خار مریم
• پودر
• دم‌نوش یا چای خار مریم

پزشکان پیشنهادی

۴.۸ (۵۷۳ نظر)

دکتر مژگان زمانی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۳۵۴ نظر)

دکتر احمد مشکورنیا

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۳۳۶ نظر)

دکتر مهدی عرب پور

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۹۴ نظر)

دکتر بهادر مشتاقیان

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۸۸ نظر)

دکتر حسن پاک روان

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۵ (۱۷۷ نظر)

دکتر مینا خانحسینی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

خار مریم یک مکمل بی‌خطر است که به‌عنوان یک درمان مکمل برای بیماری‌های مختلف از جمله بیماری کبد، سرطان و دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بااین‌حال هنوز مطالعات کمی در خصوص خارمریم انجام شده‎ و برای تایید بی‌ضرر بودن این ماده گیاهی به مطالعات بیشتری نیاز است. اگرچه هنوز مطالعات اثرات منفی و خطرناکی را برای این ترکیب گیاهی نشان نداده است، اما همیشه بهتر است قبل از شروع هر نوع مکمل گیاهی یا داروی گیاهی با یک پزشک مشورت کرد. خصوصا اگر باردار هستید یا نوعی بیماری مزمن دارید، بهتر است بدون مشورت با پزشک از خار مریم استفاده نکنید.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با پزشک تغذیه یا دکتر طب سنتی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!