فهرست مطالب
سرطان سینه یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در زنان است و جراحی به عنوان اصلی‌ترین روش درمانی آن شناخته می‌شود. این جراحی می‌تواند به صورت ماستکتومی (برداشتن کامل سینه) یا لامپکتومی (برداشتن توده سرطانی و حفظ بخش عمده سینه) انجام شود. هر چند این درمان‌ها به بهبود و بازیابی سلامتی بیمار کمک می‌کنند، اما گاهی عوارضی را نیز به همراه دارند. یکی از این عوارض، درد دست بعد از عمل سرطان سینه است که در این مقاله از دکترتو به دلایل بروز، روش‌های درمان و راهکارهای پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
درد دست بعد از عمل سرطان سینه چیست؟
بسیاری از بیمارانی که تحت جراحی سرطان سینه قرار می‌گیرند، ممکن است پس از جراحی، درد و ناراحتی را در دست‌ها و شانه‌های خود تجربه کنند. این درد اغلب در همان سمتی از بدن که تحت درمان بوده است ظاهر می‌شود و می‌تواند با سفتی عضلات، ورم و کاهش دامنه حرکت همراه باشد. گاهی اوقات ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه طول بکشد تا این درد آشکار شود. در این شرایط، کیفیت زندگی بیمار و توانایی او برای انجام کارهای روزمره خود با مشکل روبرو می‌شود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mdanderson
Between 25% and 60% of people who have surgery as part of their breast cancer treatment will also experience a side effect known as post-mastectomy pain syndrome (PMPS).
ترجمه فارسی:
حدود ۲۵ تا ۶۰ درصد از افرادی که جراحی را به عنوان بخشی از درمان سرطان سینه انجام می‌دهند، دچار عارضه‌ای به نام سندرم درد پس از ماستکتومی (PMPS) می‌شوند.
علت درد دست پس از عمل سرطان سینه
از آنجایی که در عمل سرطان سینه زنان برای خارج کردن کامل تومور یا تخلیه سینه، به ایجاد برش در بافت نیاز است، این که احساس درد داشته باشید یک عارضه کاملا طبیعی و قابل انتظار است. در حقیقت درد دست بعد از عمل سرطان سینه اغلب ناشی از ترکیبی از عوامل گوناگون است. برخی از عواملی که در ایجاد این درد نقش دارند شامل این مواردند:
- آسیب به عصب‌های ناحیه دست
- اختلال در سیستم لنفاوی و ورم لنفاوی
- محدودیت‌هایی در دامنه حرکت و ضعف عضلانی
۱. آسیب عصبی
عصب‌هایی که وظیفه کنترل حرکات و حس دست‌ها و انگشتان را بر عهده دارند از بازو امتداد یافته و از زیر بغل عبور می‌کنند. در صورتی که این عصب‌ها هنگام جراحی آسیب ببینند، بیمار ممکن است دچار درد شود. این درد عصبی شایع که در پزشکی دیس‌استزی نامیده می‌شود، به صورت درد ناگهانی و شدید در زیر بغل، بازو یا حتی دست‌ها بروز می‌کند. در این شرایط عصب‌ها معمولا به خودی خود ترمیم می‌شوند، اما این روند ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد.
۲. لنف ادم (ورم لنفاوی)
هنگام جراحی سرطان سینه، معمولا غدد لنفاوی اطراف برداشته می‌شوند. این موضوع جریان طبیعی لنف را مختل کرده و باعث ایجاد تورم می‌شود که به آن ورم لنفاوی (لنف ادم) گفته می‌شود. ورم لنفاوی می‌تواند روی یک یا هر دو دست، سر و گردن، شکم، ناحیه تناسلی یا پاها تاثیر بگذارد و گاهی حتی با درد همراه باشد. این وضعیت به خودی خود بهبود نمی‌یابد و نیازمند مراقبت پزشکی است تا ورم کنترل شده و از پیشرفت آن جلوگیری شود.
درد بعد از عمل سرطان سینه نگرانت کرده؟
برای ارزیابی فوری نوبت بگیر.
۳. محدودیت حرکت و ضعف عضلانی
بعد از جراحی سرطان سینه، بسیاری از بیماران با محدودیت دامنه حرکت و ضعف عضلانی دست مواجه می‌شوند که با درد همراه است. این وضعیت، طبیعی در نظر گرفته می‌شود و معمولا ناشی از فشار غیرطبیعی روی مفاصل و بافت‌های اطراف ناحیه جراحی و کاهش جریان خون و مایع لنفاوی است.
اگر حرکات و دامنه طبیعی دست به سرعت بازیابی نشود، ممکن است سفتی بیشتر، شانه یخ زده و مشکلات روتاتور کاف ایجاد شود و درد دست طولانی‌تر شود. در این شرایط برای جلوگیری از درد دست یا بهبود سریع‌تر، انجام منظم تمرینات توصیه شده توسط پزشک ضروری است.
نوع درد دست پس از عمل سرطان سینه
درد دست پس از عمل سرطان سینه یکی از عوارض شایع و نگران‌کننده برای بسیاری از بیماران است که می‌تواند منشا متفاوتی داشته باشد. همچنین شدت و نوع درد در هر بیمار متفاوت است و ممکن است بر فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارد. در ادامه به انواع درد دست پس از این عمل اشاره کرده‌ایم:
- درد ناشی از ایجاد برش در بافت و پوست
- درد ناشی از آسیب به عصب‌های ناحیه دست
- درد ناشی از ورم لنفاوی به خاطر برداشتن یا آسیب به غدد لنفاوی زیر بغل
- درد عضلانی اسکلتی به خاطر بی حرکتی شانه یا دست و ضعف عضلات
درمان درد دست بعد از عمل سرطان سینه
درد دست بعد از عمل سرطان سینه اغلب پس از یک دوره زمانی و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود. با این حال در برخی شرایط، پزشک بسته به شرایط بیمار تصمیم می‌گیرد که از یک یا چند مورد از روش‌های درمانی زیر برای او استفاده کند که بسته به نوع و شدت درد متفاوت است. در ادامه هر یک از این موارد را به صورت مفصل‌تر مورد بررسی قرار می‌دهیم:
| نوع گزینه درمانی | موارد قابل درمان با آن |
|---|---|
| داروهای مسکن و ضد التهاب | مسکن‌های ساده برای درد عمومی و کنترل درد دست؛ داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای و ضدتشنج برای درد عصبی و سوزش |
| کرم‌های موضعی | تسکین درد عصبی به صورت سوزش یا تیر کشیدن |
| فیزیوتراپی و تمرینات حرکتی | کاهش درد و عوارض بعد از جراحی، بازگرداندن دامنه حرکت شانه و دست همچنین بهبود عملکرد روزمره و پیشگیری از محدودیت حرکتی |
| درمان لنف ادم و ماساژ تخلیه لنفاوی | کاهش ورم دست ناشی از تجمع مایع لنف همچنین تخلیه مایع اضافی از بافت‌ها به سمت رگ‌ها و غدد لنفاوی |
۱. داروهای مسکن و ضد التهاب
برای درمان درد دست بعد از عمل سرطان سینه، مصرف مسکن‌های ساده مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن اغلب می‌تواند درد را کنترل کند. اما اگر درد عصبی داشته باشید، مسکن‌های ساده اغلب پاسخگو نیستند و ممکن است به انواع دیگری از مسکن‌ها نیاز داشته باشید از جمله:
- داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (همچون آمی‌تریپتیلین)
- داروهای ضدتشنج یا ضدصرع (گاباپنتین)
- کرم‌های موضعی
درد عصبی معمولا به صورت سوزش یا تیر کشیدن تجربه می‌شود.
دنبال راهکاری برای رفع درد دست بعد از عمل سرطان سینه هستی؟ مشاوره بگیر.
۲. فیزیوتراپی و تمرینات حرکتی
فیزیوتراپی بعد از جراحی سرطان سینه نقش مهمی در کاهش عوارض پس از عمل و تسریع روند بهبودی بیمار دارد. در طول جلسات فیزیوتراپی، متخصصان از تمرینات حرکتی مخصوص برای بازگرداندن دامنه حرکت شانه و دست استفاده می‌کنند. همچنین این متخصصان بر اساس شرایط بیمار، برنامه‌ای شخصی سازی شده ارائه می‌دهند که شامل تمریناتی است که بیمار می‌تواند در منزل نیز انجام دهد. تکرار این حرکات به بهبود عملکرد روزمره، کاهش درد و پیشگیری از محدودیت حرکتی در آینده کمک می‌کند.
۳. درمان لنف ادم و ماساژ درمانی
از آنجایی که ورم لنفاوی تنها با مداخله پزشکی بهبود می‌یابد، بهتر است تحت ماساژ تخلیه لنفاوی قرار بگیرید. در حالت طبیعی، سیستم لنفاوی، مایع لنف را جمع‌آوری و از طریق شبکه‌ای از رگ‌ها و غدد به قلب بازمی‌گرداند. اما زمانی که این فرآیند دچار اختلال شود، مایع لنف در دست‌ها، پاها، مچ‌ها یا دیگر بخش‌های بدن جمع می‌شود و باعث تورم می‌گردد.
ماساژ تخلیه لنفاوی به کاهش این ورم که می‌تواند پس از جراحی سرطان سینه رخ دهد، کمک کند. در این روش، مناطق خاصی از بدن به آرامی و با حرکات ملایم ماساژ داده می‌شوند تا مایع اضافی از بافت‌ها به سمت رگ‌ها و غدد لنفاوی فعال هدایت شود و بتواند سموم بدن را دفع کند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت my.clevelandclinic
Few people have negative reactions to lymphatic massage. But some people develop side effects like fatigue, headaches or nausea.
ترجمه فارسی:
اگر چه تعداد کمی از افراد به ماساژ لنفاوی واکنش منفی نشان می‌دهند، اما برخی ممکن است دچار عوارضی مانند خستگی، سردرد یا حالت تهوع شوند.
زمان بهبودی و کاهش درد بعد از عمل سرطان سینه
در اکثر موارد، درد دست پس از جراحی سرطان سینه، طی دو تا سه ماه کاهش یافته یا به تدریج برطرف می‌شود و معمولا نیازی به مداخله پزشکی ندارد. سرعت روند بهبود درد اغلب به نوع آسیب، علت درد، شدت آن، سبک زندگی فرد و میزان فعالیت او بستگی دارد. با این حال اگر درد به مسکن یا روش‌های درمانی دیگر پاسخ نمی‌دهد و بعد از گذشت چند ماه همچنان ادامه دارد، احتمال وجود آسیب جدی وجود دارد و باید به پزشک مراجعه کنید.
۴.۸ (۱۰۴۷ نظر)۴.۷ (۶۱۶ نظر)۴.۹ (۵۴۶ نظر)۴.۷ (۵۳۹ نظر)۴.۸ (۴۳۵ نظر)۴.۷ (۳۶۷ نظر)پیشگیری از درد دست بعد از عمل سرطان سینه
درد دست بعد از عمل سرطان سینه در برخی شرایط قابل پیشگیری است. برای پیشگیری از این درد می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید. اما در مجموع، توجه به مراقبتهای پس از جراحی باعث کاهش احتمال بروز درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار می‌شود.
- دستورالعمل‌های پزشک را رعایت کنید و اگر تمرینی برای شما در نظر گرفته، آن را انجام دهید.
- داروهای مسکن و دیگر داروها را به موقع و در دوز تجویز شده مصرف کنید.
- از پوشیدن لباس زیر یا تیشرت‌هایی که تنگ و اذیت کننده هستند و می‌توانند به سینه فشار وارد کنند اجتناب کنید.
- به اندازه کافی استراحت کنید و از فعالیت بدنی شدید و بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید.
- از محل جراحی شده در برابر عفونت و آسیب محافظت کنید.
- برای کاهش درد و التهاب، از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید.
- از خوابیدن روی شکم خودداری کنید.
- برای کاهش استرس و اضطراب بعد از عمل، تمرینات مدیتیشن و آرام‌سازی ذهن را انجام دهید.
- هنگام استراحت، از یک بالش یا تکیه‌گاه مناسب برای قرار دادن دست روی آن استفاده کنید.
- برای جلوگیری از خشکی و سفت شدن عضلات، ورزش‌های سبک و پیاده‌روی منظم داشته باشید.
نتیجه گیری
درد دست بعد از عمل سرطان سینه، یکی از عوارض شایع اما قابل کنترل این جراحی است. این درد اغلب به دلایلی نظیر آسیب عصبی، ورم لنفاوی یا محدودیت حرکت و ضعف عضلانی رخ می‌دهد، اما با اقدامات مناسب می‌توان آن را کاهش داد. مصرف مسکن‌ها، فیزیوتراپی و تمرینات حرکتی و همچنین ماساژ درمانی برای کاهش ورم، از جمله موثرترین روش‌ها برای کنترل این درد هستند. در دوران نقاهت، توجه به استراحت کافی، فعالیت بدنی سبک و رعایت اقدامات مراقبتی نیز نقش مهمی در تسریع بهبودی و کاهش درد دارد. با این حال اگر برای مدت طولانی دردتان ادامه داشت یا تشدید شد، حتما با جراح‌تان مشورت کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!