سرطان مری چگونه به وجود می آید و چقدر خطرناک است؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سرطان مری به معنای رشد کنترل‌نشده سلول‌های غیرطبیعی در دیواره لوله مری، لوله‌ای که غذا را از دهان به معده می‌برد، است. این سرطان می‌تواند مدتی بی‌سر و صدا باشد و بعد با نشانه‌هایی مانند سخت پایین‌رفتن غذا، درد یا سوزش قفسه سینه، کاهش وزن ناخواسته یا سرفه و خشونت صدا خودش را نشان بدهد. اگر چنین علائمی چند هفته ادامه پیدا کند، نباید منتظر بمانیم؛ قدم بعدی مراجعه به پزشک، انجام معاینه و در صورت لزوم آندوسکوپی و آزمایش‌های تکمیلی است تا اگر مشکلی هست، زودتر تشخیص داده و درمان شروع شود. در ادامه این مقاله از دکترتو به بررسی دقیق‌تر علائم علل و روش درمان این بیماری می‌پردازیم، همراه ما باشید.

سرطان مری چیست؟

سرطان مری که یکی از انواع سرطان است، یک توده بدخیم (رشد سرطانی) است که از سلول‌های پوشاننده‌ی داخل مری شروع می‌شود (لوله عضلانی که غذا را از حلق به معده می‌برد). در حالت عادی سلول‌های این لایه منظم تقسیم می‌شوند اما در سرطان، سلول‌ها از کنترل خارج می‌‎شوند، مدام تقسیم می‌شوند و به‌تدریج توده می‌سازند.

دو نوع اصلی آن آدنوکارسینوم (بیشتر در قسمت پایین مری) و کارسینوم سلول سنگفرشی (بیشتر در بخش میانی و بالایی مری) است. این توده می‌تواند داخل لوله مری را تنگ کند، بلع را سخت کند و در مراحل پیشرفته‌تر به دیواره مری، غدد لنفاوی و اندام‌های دیگر مانند کبد و ریه‌ها منتشر شود، برای همین بیماری سرطان مری معمولا جدی و نیازمند تشخیص و درمان تخصصی است.

موارد مهم	توضیحات
سرطان مری چیست؟	توده بدخیمی که از سلول‌های پوشاننده داخل مری شروع می‌شود و با رشد، لوله مری را تنگ می‌کند و می‌تواند به غدد لنفاوی و اندام‌هایی مانند کبد و ریه متاستاز بدهد.
علائم	سختی تدریجی در بلع (اول غذای سفت، بعد مایعات)، کاهش وزن بی‌دلیل، سوزش سر دل یا رفلاکس جدید و بدترشونده
علل	سال‌ها آسیب و التهاب مزمن دیواره مری به‌دلیل سیگار، الکل، رفلاکس مزمن (GERD) و مری بارت، چاقی، رژیم غذایی کم‌میوه و کم‌سبزیجات، نوشیدنی‌های بسیار داغ، آشالازی و برخی عوامل ژنتیکی نادر
تشخیص	بر پایه علائم و تایید با آندوسکوپی و بیوپسی؛ برای مرحله‌بندی از EUS، CT، PET و در مواردی بلع باریم استفاده می‌شود تا عمق درگیری دیواره، غدد لنفاوی و متاستازهای دوردست مشخص شود
درمان	باتوجه به مرحله از برداشت اندوسکوپیک در مراحل سطحی، جراحی اسوفاژکتومی همراه با شیمی‌درمانی و رادیوتراپی در مراحل موضعی یا ناحیه‌ای و در مراحل پیشرفته شیمی‌درمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی و روش‌های تسکینی مانند استنت‌گذاری مری
عوارض	اختلال شدید در بلع، سوءتغذیه و کاهش وزن، خونریزی و کم‌خونی، درد قفسه سینه یا پشت

علائم سرطان مری

سرطان مری معمولا در مراحل اولیه علامت واضحی ندارد و زمانی که تومور بزرگ می‌شود، خودش را نشان می‌دهد. شایع‌ترین علامت، سختی تدریجی در بلع است؛ ابتدا برای خوردن غذاهای سفت و بعد حتی مایعات هم ناراحتی ایجاد می‌شود. کاهش وزن بدون دلیل، سوزش سر دل یا رفلاکس جدید یا بدترشونده، درد یا سوزش قفسه سینه، گرفتگی صدا و سرفه یا سرفه‌ خونی هم از علائم سرطان مری هستند.

علت سرطان مری

یک علت واحد برای سرطان مری وجود ندارد بلکه نتیجه‌ سال‌ها آسیب و التهاب مزمن به پوشش داخلی مری و تغییرات تدریجی در DNA سلول‌ها است. در این فرآیند، سلول‌ها از کنترل خارج می‌شوند و به جای مرگ برنامه‌ریزی‌شده، بیشتر و سریع‌تر تکثیر می‌شوند و توده‌ بدخیم می‌سازند. سبک زندگی، بیماری‌های زمینه‌ای مانند رفلاکس مزمن و برخی عوامل محیطی این آسیب را تشدید می‌کنند. با این‌حال، داشتن ریسک‌فاکتور لزوما به معنای بروز سرطان نیست.

مهم‌ترین عوامل شناخته‌شده برای ابتلا به سرطان مری عبارت است از:

• مصرف سیگار و سایر فرآورده‌های تنباکو
• مصرف طولانی‌مدت و زیاد الکل
• رفلاکس معده به مری
• چاقی و رژیم غذایی کم‌میوه و کم‌سبزیجات
• آشالازی و بعضی اختلالات نادر حرکتی مری
• مصرف مداوم نوشیدنی‌های خیلی داغ
• سابقه رادیوتراپی قفسه سینه و برخی سندرم‌های ژنتیکی نادر

نگران علائم سرطان مری هستی؟
همین حالا نوبت حضوری بگیر و با پزشک مشورت کن.

دکتر انکولوژی خوب

چه کسانی در خطر ابتلا به سرطان مری هستند؟

ریسک این سرطان با افزایش سن بالا می‌رود و بیشتر در افراد بالای حدود ۶۰ سال دیده می‌شود. مردان، به‌ویژه مردان سفیدپوست برای آدنوکارسینوم و برخی گروه‌های نژادی مانند سیاه‌پوستان و آسیایی‌ها برای نوع سنگفرشی، بیشتر در معرض خطر هستند.

کسانی که سال‌ها سیگار می‌کشند، الکل زیاد مصرف می‌کنند، رفلاکس مزمن، چاقی یا رژیم غذایی فقیر از میوه و سبزیجات دارند، در گروه پرخطر قرار می‌گیرند. سابقه‌ آشالازی، برخی سرطان‌های سر و گردن و احتمالا عفونت HPV هم به‌عنوان ریسک‌فاکتور مطرح شده‌اند.

متن انگلیسی:
Esophageal cancer is cancer that starts in the esophagus. This is the tube through which food moves from the mouth to the stomach.
ترجمه فارسی:
سرطان مری نوعی سرطان است که در مری آغاز می‌شود؛ لوله‌ای که غذا از طریق آن از دهان به معده حرکت می‌کند.

به نقل از سایت mountsinai

رفلاکس معده باعث ابتلا به سرطان مری میشود؟

رفلاکس مزمن معده به مری (GERD) یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای نوع آدنوکارسینوم مری است اما به این معنا نیست که هرکسی که رفلاکس دارد حتما دچار سرطان می‌شود. در اثر رفلاکس طولانی‌مدت پوشش مری تغییر می‌کند و خطر سرطانی‌شدن بالا می‌رود. کنترل رفلاکس معده و سرطان با اصلاح وزن و ترک سیگار و الکل می‌تواند ممکن باشد اما احتمال آن را صفر نمی‌کند. در واقع اصلاح وزن، ترک سیگار و پرهیز از الکل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مری را کاهش دهد و به کنترل رفلاکس معده کمک کند اما در صورت تشخیص سرطان، درمان‌های پزشکی استاندارد لازم است.

طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مری

طول عمر بیماران به مرحله‌ تشخیص، نوع بافت‌شناسی (آدنوکارسینوم یا سنگفرشی)، وضعیت عمومی بدن و پاسخ به درمان بستگی دارد. برای آدنوکارسینوم مری، در صورت موضعی بودن تومور، حدود نیمی از بیماران پنج سال بعد از تشخیص زنده هستند اما اگر سرطان به اندام‌های دوردست رسیده باشد، طول عمر سرطان بدخیم مری به چند درصد کاهش پیدا می‌کند.

برای کارسینوم سنگفرشی هم الگوی مشابهی دیده می‌شود با بقای بهتر در مراحل موضعی و بسیار پایین در بیماری دوردست. با وجود پیشرفت‌های درمانی، پیش‌آگهی در مراحل پیشرفته همچنان چالش‌برانگیز است.

تشخیص سرطان مری

معمولا بیمار به‌دلیل علائمی مانند سختی بلع یا کاهش وزن مراجعه می‌کند و پزشک بر اساس شرح‌حال، معاینه و تست‌ها، شک به سرطان را بررسی می‌کند. تشخیص قطعی فقط با دیدن سلول‌های بدخیم در نمونه‌ بافتی (بیوپسی) ممکن است.

برای دیدن ضایعه و نمونه‌برداری، آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی انجام می‌شود و برای مرحله‌بندی، از تصویربرداری‌های مختلف استفاده می‌شود. هدف، هم تایید تشخیص و هم تعیین این است که تومور چقدر عمقی شده و آیا به غدد لنفاوی یا اندام‌های دیگر رسیده است یا خیر.

آزمایش‌ها و روش‌های اصلی برای تشخیص سرطان مری عبارت است از:

• آندوسکوپی با بیوپسی
• آندوسکوپی با سونوگرافی (EUS)
• CT اسکن قفسه سینه و شکم یا لگن برای بررسی گسترش موضعی و دوردست
• PET اسکن در بسیاری از بیماران برای یافتن متاستازهای پنهان
• بلع باریم در برخی موارد برای نشان دادن تنگی یا نامنظمی مری

روش های درمان سرطان مری

درمان سرطان مری بر اساس مرحله‌ بیماری، وضعیت عمومی بیمار و محل تومور انتخاب می‌شود و تقریبا همیشه یک رویکرد ترکیبی است. در مراحل خیلی ابتدایی که ضایعه محدود به لایه‌های سطحی است، می‌توان با روش‌های اندوسکوپیک ضایعه را برداشت و مری را حفظ کرد.

زمانی که تومور عمقی‌تر شده اما هنوز متاستاز دوردست ندارد، جراحی اسوفاژکتومی (برداشتن قسمتی یا تمام مری همراه با غدد لنفاوی) معمولا همراه با شیمی‌درمانی و رادیوتراپی قبل یا بعد از عمل انجام می‌شود. در بسیاری از بیماران، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی همراه هم برای کوچک‌تر کردن تومور و کنترل میکرومتاستازها استفاده می‌شود.

در بیماری پیشرفته یا غیرقابل جراحی، از شیمی‌درمانی سیستمیک، درمان هدفمند و ایمونوتراپی برای کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی استفاده می‌شود و روش‌های تسکینی مانند استنت‌گذاری مری، لیزر یا رادیوتراپی برای کاهش مشکلات بلع به‌کار می‌روند.

همین حالا یک دکتر مطمئن برای درمان سرطان مری پیدا کن.

دکتر غربالگری سرطان

انواع سرطان مری

دو نوع اصلی سرطان مری، بر اساس نوع سلول درگیر، آدنوکارسینوم و کارسینوم سنگفرشی هستند. آدنوکارسینوم معمولا از غدد تولیدکننده‌ مخاط در انتهای تحتانی مری (نزدیک معده) ایجاد می‌شود. کارسینوم سنگفرشی از سلول‌های سنگفرشی پوشاننده‌ قسمت‌های میانی و بالایی مری شروع می‌شود و بیشتر با سیگار، الکل و سوءتغذیه مرتبط است. انواع نادر دیگری مانند لنفوم یا سارکوم هم گزارش شده‌اند، اما بسیار کم‌تر دیده می‌شوند. انواع سرطان مری به طور کلی عبارت است از:

• آدنوکارسینوم
• کارسینوم سنگفرشی

۱. آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوم مری سرطانی است که از سلول‌های غده‌ای تولیدکننده مخاط در لایه‌ داخلی مری، معمولا در قسمت تحتانی نزدیک محل اتصال مری و معده، شروع می‌شود. این نوع بیماری معمولا به دلیل مری بارت یا رفلاکس مزمن اسید معده شکل می‌گیرد و با چاقی و سیگار کشیدن رابطه‌ قوی دارد.

۲. کارسینوم سنگفرشی

سرطان سلول سنگ فرشی از سلول‌های سنگفرشی پوشاننده‌ سطح داخلی مری شروع می‌شود و بیشتر در بخش‌های میانی و بالایی مری دیده می‌شود. مهم‌ترین عوامل خطر آن سیگار، مصرف طولانی و زیاد الکل، تغذیه نامناسب (کم‌میوه و کم‌سبزیجات) و برخی عوامل محیطی مانند نوشیدنی‌های خیلی داغ و وضعیت‌های خاص آناتومیک یا ژنتیک گزارش شده‌اند. به‌طور کلی کارسینوم سنگفرشی تمایل دارد در مراحل پیشرفته‌تر تشخیص داده شود و در بسیاری از مطالعات، پیش‌آگهی آن کمی بدتر از آدنوکارسینوم گزارش شده است.

۳. سرطان مری خوش خیم

از نظر علمی، سرطان یعنی تومور بدخیم؛ بنابراین منظور از سرطان مری تومور بدخیمی است که قابلیت تهاجم و متاستاز دارد. به توده‌هایی که در مری رشد می‌کنند اما به بافت‌های اطراف حمله نمی‌کنند و پخش دوردست ندارند، به اصطلاح تومور خوش‌خیم مری گفته می‌شود. بعضی توده‌های خوش‌خیم اگر بزرگ شوند، می‌توانند علائمی مانند سختی بلع بدهند و نیاز به بررسی آندوسکوپیک و گاهی جراحی پیدا کنند اما ماهیت و پیش‌آگهی آن‌ها با سرطان کاملا متفاوت است.

۴. سرطان مری بدخیم

سرطان مری همان تومور بدخیمی است که می‌تواند دیواره‌ مری را درگیر کرده، به بافت‌های اطراف حمله کند و از راه خون و لنف به اندام‌هایی مانند کبد، ریه و استخوان متاستاز بدهد. این تومورها در صورتی که درمان نشوند، معمولا پیشرفت‌کننده‌اند و با کاهش شدید کیفیت زندگی، سوءتغذیه، درد، خونریزی و نهایتا تهدید زندگی همراه می‌شوند.

متن انگلیسی:
The stage of a cancer tells you how big it is and whether it has spread. It helps your doctor to know which treatment you need.
ترجمه فارسی:
مرحلهٔ سرطان نشان می‌دهد تومور چقدر بزرگ است و آیا به بخش‌های دیگر بدن گسترش یافته است یا نه. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب کند.

به نقل از سایت cancerresearchuk

مراحل سرطان مری

مرحله‌بندی سرطان مری به موضعی، ناحیه‌ای و دوردست تقسیم می‌شود. در مراحل اولیه، تومور فقط لایه‌های سطحی دیواره‌ مری را درگیر کرده و هنوز به غدد لنفاوی نرسیده است. با پیشرفت بیماری، تومور عمقی‌تر می‌شود، غدد لنفاوی اطراف و سپس اندام‌های دورتر را درگیر می‌کند. مرحله‌ تومور نقش مهمی در انتخاب درمان و پیش‌آگهی دارد.

به‌صورت ساده مراحل سرطان مری عبارت است از:

• مرحله‌ موضعی یا مرحله ۱: تومور محدود به لایه‌های داخلی مری است و غدد لنفاوی درگیر نیست
• مرحله‌ ۲ تا ۳ (ناحیه‌ای): تومور به لایه‌های عمیق‌تر یا غدد لنفاوی نزدیک گسترش یافته است
• مرحله‌ ۴ (دورست): سلول‌های سرطانی به اندام‌هایی مانند کبد، ریه، استخوان، مغز یا غدد لنفاوی دوردست رسیده‌اند

متاستاز سرطان مری

متاستاز به این معنا است که سلول‌های سرطانی از مری به سایر قسمت‌های بدن از طریق خون یا لنف گسترش پیدا کردند. شایع‌ترین محل‌های انتشار دوردست، کبد، ریه، استخوان‌ها، غدد لنفاوی دوردست هستند. زمانی که سرطان به این مرحله می‌رسد، معمولا درمان به‌سمت کنترل بیماری، تسکین علائم و طولانی‌کردن بقا می‌رود، نه درمان قطعی.

انواع شایع متاستاز سرطان مری عبارت است از:

• متاستاز به کبد
• متاستاز به ریه
• متاستاز به استخوان

۱. متاستاز سرطان مری به کبد

کبد یکی از شایع‌ترین محل‌های متاستاز است. در معاینه ممکن است بزرگ‌شدن کبد یا توده‌ شکمی لمس شود و بیمار می‌تواند دچار درد شکم، کاهش وزن و در برخی موارد زردی شود. در این مرحله معمولا درمان جراحی مری دیگر امکان‌پذیر نیست و تمرکز بر درمان سیستمیک و تسکینی است.

۲. متاستاز سرطان مری به ریه

سلول‌های سرطانی می‌توانند به ریه‌ها برسند و گره‌های کوچک یا درگیری وسیع‌تر ایجاد کنند. این وضعیت ممکن است با تنگی نفس، سرفه‌ مداوم یا مشاهده‌ ضایعات در تصویربرداری قفسه سینه مشخص شود. در این حالت هم درمان معمولا سیستمیک (شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی) و تسکینی است.

۳. متاستاز سرطان مری به استخوان

استخوان‌ها نیز از محل‌های شایع درگیری هستند و می‌توانند باعث درد استخوانی، شکستگی‌های پاتولوژیک و در تصویربرداری، ضایعات متعدد شوند. در این شرایط علاوه بر درمان سیستمیک، از رادیوتراپی موضعی و داروهای تقویت‌کننده‌ استخوان برای کنترل درد و کاهش خطر شکستگی استفاده می‌شود.

۴. متاستاز در مراحل آخر سرطان مری اتفاق می افتد؟

از نظر مرحله‌بندی، حضور متاستاز دوردست معادل مرحله‌ ۴ است که یک مرحله‌ پیشرفته محسوب می‌شود. با این حال، بعضی بیماران از همان ابتدا در همین مرحله تشخیص داده می‌شوند زیرا سرطان مدت‌ها بی‌علامت بوده است. بنابراین متاستاز نشانه‌ بیماری دیرهنگام و پیشرفته است اما لزوما به معنای روزهای پایانی زندگی نیست. باتوجه به تعداد و محل متاستاز و پاسخ به درمان، طول بقا می‌تواند متفاوت باشد.

عکس سرطان مری

مری یک لوله‌ عضلانی بلند و توخالی است که از پشت گلو (حلق) شروع می‌شود، از پشت قفسه‌ سینه عبور می‌کند و به معده می‌رسد. دیواره‌ آن از چند لایه ساخته شده و تومور می‌تواند در هر بخش (گردنی، سینه‌ای، نزدیک محل اتصال به معده) شکل بگیرد. آدنوکارسینوم بیشتر در بخش تحتانی، نزدیک اتصال مری به معده دیده می‌شود و کارسینوم سنگفرشی در قسمت‌های بالایی و میانی بیشتر حضور دارد.

عوارض ابتلا به سرطان مری

با پیشرفت تومور، هم خود بیماری و هم درمان‌های آن می‌توانند عوارض ایجاد کنند. یکی از مهم‌ترین مشکلات، اختلال شدید در تغذیه و کاهش وزن است زیرا بلع سخت و دردناک می‌شود. خونریزی مزمن از تومور می‌تواند باعث کم‌خونی و خستگی شدید شود. در مراحل پیشرفته، درد، درگیری کبد یا سایر اندام‌ها و نیاز به روش‌های تهاجمی مانند جراحی گسترده یا استنت‌گذاری هم مطرح است.

مهم‌ترین عوارض ابتلا به سرطان مری به طور کلی عبارت است از:

• انسداد مری و ناتوانی در بلع طبیعی، سوءتغذیه و کاهش وزن شدید
• خونریزی از تومور و کم‌خونی مزمن
• درد قفسه سینه یا درد منتشر به پشت و گردن
• خطر آسپیراسیون (پایین‌رفتن غذا یا ترشحات در ریه) و عفونت‌های تنفسی
• عوارض درمان‌ها مانند عوارض جراحی بزرگ، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی

آیا سرطان مری کشنده است؟

متاسفانه سرطان مری از سرطان‌هایی است که در سطح جهان و به‌ خصوص در گروه سرطان‌های گوارشی، مرگ‌ومیر بالایی دارد، مخصوصا وقتی دیر تشخیص داده شود. این سرطان از نظر مرگ‌ومیر در میان سرطان‌های گوارشی در ردیف بالا قرار دارد و در مراحل دوردست، بقای پنج‌ساله فقط چند درصد است. با این حال، در صورت تشخیص در مراحل موضعی و درمان ترکیبی مناسب، شانس درمان یا کنترل طولانی‌مدت بیماری بهتر است.

روش های پیشگیری از سرطان مری

هیچ راهی برای پیشگیری صددرصدی از این سرطان وجود ندارد، اما می‌توان با اصلاح سبک زندگی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، ریسک را پایین آورد. مهم‌ترین توصیه‌ها شامل ترک کامل سیگار و پرهیز از مصرف زیاد الکل، حفظ وزن مناسب، تغذیه‌ غنی از میوه و سبزیجات و درمان جدی رفلاکس و بیماری مری بارت است. در افرادی که مری بارت دارند، آندوسکوپی دوره‌ای برای شناسایی زودهنگام تغییرات پیش‌سرطانی توصیه می‌شود.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۳۵۰ نظر)

دکتر محمدباقر بخشی پور

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۱۳۰۹ نظر)

دکتر نیلوفر قدرتی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۳۹ نظر)

دکتر شمیلا رضوانی نیا

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۵۰۷ نظر)

دکتر هادی اسلامی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۴۶۹ نظر)

دکتر فریبا بخشی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۳۶۲ نظر)

دکتر محمدرضا صمدی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری

سرطان مری بیماری‌ای است که معمولا بی‌سروصدا شروع می‌شود و زمانی خود را نشان می‌دهد که تومور بزرگ شده است. دو علامت مهم این بیماری سختی پیش‌رونده در بلع و کاهش وزن بدون دلیل هستند؛ به‌ خصوص اگر بیش از چند هفته طول بکشند. سوزش سر دل جدید یا بدترشونده، درد قفسه سینه، سرفه‌ مداوم یا گرفتگی صدا هم نباید نادیده گرفته شود، به خصوص اگر بالای ۵۰ یا ۵۵ سال دارید، سال‌ها رفلاکس داشتید یا سیگار و الکل مصرف می‌کنید.

در صورت وجود این علائم، بهترین کار مراجعه‌ هرچه سریع‌تر به پزشک عمومی یا متخصص گوارش است تا در صورت لزوم با آندوسکوپی و سایر تست‌ها، علت دقیق مشخص شود. تشخیص زودهنگام، مهم‌ترین عامل در بهبود طول عمر و کیفیت زندگی در سرطان مری است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!