آیا تشخیص سرطان روده با سونوگرافی قابل اعتماد است؟

سرطان روده یکی از انواع شایع سرطان‌ها است که تشخیص زودهنگام آن می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود نتایج درمانی و پیشگیری از پیشرفت بیماری داشته باشد. از میان روش‌های مختلف تشخیصی، سونوگرافی یکی از روش‌های غیرتهاجمی و مؤثر است که به پزشکان این امکان را می‌دهد تا به شناسایی تومورها و مشکلات روده بپردازند. این مقاله از دکترتو به بررسی نحوه تشخیص سرطان روده با سونوگرافی، مزایا و محدودیت‌های این روش می‌پردازد تا شما را با این تکنیک کاربردی بیشتر آشنا کنیم.

تشخیص سرطان روده با سونوگرافی چگونه است؟

سونوگرافی یکی از روش‌های تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، به شناسایی تومورها و مشکلات روده کمک می‌کند. در این روش، امواج صوتی از طریق یک دستگاه به نام ترانسدیوسر به داخل بدن ارسال می‌شوند و سپس پژواک‌های ناشی از برخورد این امواج با بافت‌ها به تصویر تبدیل می‌شود.

پزشکان با مشاهده این تصاویر وضعیت روده و وجود تومورها را بررسی کرده و یا تغییرات غیرطبیعی در ساختار آن را شناسایی می‌کنند. سونوگرافی به‌ویژه در شناسایی تومورهای بزرگ‌تر و متاستازهای ثانویه موثر است، ولی قادر به شبیه‌سازی دقیق تومورهای کوچک یا مراحل ابتدایی سرطان نیست.

این تکنیک به طور معمول به عنوان یک ابزار مکمل در کنار سایر روش‌های تشخیصی مانند کولونوسکوپی استفاده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که سونوگرافی قادر است تا حدودی از سرطان‌های پیشرفته روده را شناسایی کند که آن را به یک ابزار مهم در فرآیند تشخیص تبدیل می‌کند.

انواع سونوگرافی برای تشخیص سرطان روده

برای تشخیص سرطان روده، انواع مختلفی از سونوگرافی می‌توانند به کار روند. این روش‌ها بسته به موقعیت تومور و نیازهای تشخیصی پزشک، شامل سونوگرافی شکمی، اندورکتال، سونوگرافی با کنتراست و سونوگرافی حین عمل هستند. در ادامه به معرفی این روش‌ها می‌پردازیم.

۱. سونوگرافی شکمی

سونوگرافی شکمی یک تکنیک غیرتهاجمی است که برای مشاهده اندام‌های داخلی شکم مانند کبد، کیسه صفرا و پانکراس استفاده می‌شود. این روش به‌ویژه برای شناسایی متاستازهای سرطان روده مفید است، اگرچه نمی‌تواند تومورهای روده یا مقعد را به‌طور مستقیم مشاهده کند.

سونوگرافی شکمی معمولا برای شناسایی تومورهای ثانویه در اندام‌های شکمی کاربرد دارد و تحقیقات نشان می‌دهند که حساسیت آن برای شناسایی سرطان روده حدود ۷۹٪ است. به همین دلیل، این نوع سونوگرافی به‌عنوان یک ابزار مکمل در فرآیند تشخیص محسوب می‌شود.

۲. سونوگرافی اندورکتال/اندوآنال

سونوگرافی اندورکتال (EUS) از یک پروب خاص که به داخل مقعد وارد می‌شود استفاده می‌کند تا تصاویری با وضوح بالا از دیواره رکتوم و بافت‌های اطراف آن به دست آورد. این روش برای تشخیص مرحله سرطان رکتوم بسیار مؤثر است و به پزشکان این امکان را می‌دهد که عمق نفوذ تومور و گسترش آن به غدد لنفاوی مجاور را بررسی کنند.

تحقیقات نشان داده‌اند که EUS حساسیت بالایی برای شناسایی تومورهای مرحله اول رکتوم دارد و در مقایسه با سایر روش‌های تصویربرداری برای مرحله‌بندی محلی، به‌طور خاص مؤثرتر است.

برای تشخیص مشکل روده می‌خوای سونوگرافی انجام بدی؟

برای دریافت نوبت کلیک کن.

پزشک متخصص گوارش

۳. سونوگرافی با کنتراست (CEUS)

سونوگرافی با کنتراست (CEUS) از میکروبابل‌ها به‌عنوان عوامل کنتراست برای بهبود تصویرسازی از جریان خون و تغذیه بافت در تومورها استفاده می‌کند. این تکنیک به‌ویژه برای شناسایی متاستازهای کبدی و ارزیابی پاسخ به درمان مؤثر است. استفاده از این روش باعث می‌شود که تصاویر دقیق‌تری از عروق تومور و ساختارهای اطراف آن به دست آید. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که CEUS می‌تواند دقت تشخیص را به‌طور چشمگیری نسبت به سونوگرافی معمولی افزایش دهد.

۴. سونوگرافی حین عمل

گاهی در طول جراحی برای ارزیابی گسترش سرطان روده به اندام‌های مجاور، به‌ویژه کبد، از سونوگرافی حین عمل استفاده می‌شود. با قرار دادن ترانسدیوسر به‌طور مستقیم روی کبد، جراحان می‌توانند تصاویر لحظه‌ای دریافت کنند که به آن‌ها کمک می‌کند تا احتمالات و روند جراحی را بهتر پیش‌بینی کرده و جلو ببرند. این تکنیک به‌ویژه برای شناسایی متاستازهایی که از طریق سایر روش‌ها قابل مشاهده نیستند مفید است و به برنامه‌ریزی جراحی دقیق‌تر می‌انجامد.

۵. سونوگرافی برای متاستازهای خارج روده

یکی از کاربردهای دیگر سونوگرافی برای ارزیابی متاستازهای احتمالی از سرطان روده به اندام‌های دیگر مانند کبد و غدد لنفاوی است. این روش غیرتهاجمی و با توانایی ارائه نتایج فوری، به پزشکان کمک می‌کند تا تومورهای ثانویه را شناسایی کرده و از آن‌ها برای هدایت تست‌های تشخیصی بیشتر استفاده کنند.

نحوه انجام سونوگرافی برای تشخیص سرطان روده

فرایند سونوگرافی سریع و بدون درد است و در صورت انجام صحیح، اطلاعات دقیقی را در اختیار پزشکان قرار می‌دهد. در ادامه، مراحل انجام این فرآیند به صورت گام به گام توضیح داده شده است:

• ممکن است به لازم باشد بیمار برای چند ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد و فقط آب بنوشد تا تصاویر واضح‌تری از روده به دست آید.
•  در سونوگرافی شکمی، بیمار باید به پشت دراز بکشد تا تکنسین بتواند به راحتی ترانسدیوسر را حرکت دهد. در سونوگرافی اندورکتال، بیمار ممکن است به پهلو قرار گیرد.
• تکنسین ژل مخصوصی را روی پوست بیمار می‌زند تا از اصطکاک جلوگیری کرده و امواج صوتی به راحتی منتقل شوند.
•  ترانسدیوسر امواج صوتی را به داخل بدن ارسال می‌کند و پژواک‌های آن‌ها را دریافت کرده و به تصویر تبدیل می‌شود.
•  رادیولوژیست تصاویر به‌دست‌آمده را بررسی کرده و تغییرات غیرطبیعی مانند تومورهای احتمالی را شناسایی می‌کند.

تشخیص سرطان روده با سونوگرافی سریع انجام می‌شود و بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. بیماران معمولا به‌خوبی آن را تحمل می‌کنند.

آمادگی قبل و بعد از تشخیص سرطان روده با سونوگرافی

قبل از انجام سونوگرافی برای تشخیص سرطان روده، بیمار باید چند ساعت ناشتا باشد تا تصاویر دقیق‌تری به دست آید و گاز در روده کاهش یابد. این کار باعث نمایش تصاویر با وضوح بالاتر می‌شود. در برخی موارد، مانند سونوگرافی اندورکتال، ممکن است نیاز به آماده‌سازی روده با استفاده از انما یا روش‌های دیگر برای بهبود کیفیت تصاویر وجود داشته باشد.

پس از انجام سونوگرافی، بیماران اکثرا می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. اگر از آرام‌بخش استفاده شده باشد، بیمار ممکن است نیاز به همراه برای بازگشت به خانه داشته باشد. رعایت دستورات پزشک و انجام مراقبت‌های لازم پس از سونوگرافی می‌تواند به کاهش هرگونه ناراحتی و بهبودی سریع‌تر کمک کند.

همچنین ممکن است از شما خواسته شود که حدود یک هفته قبل از تصویربرداری از مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپیرین خودداری کنید.

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۵۷۰ نظر)

دکتر راضیه توکلی ریشهری

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۵۵۵ نظر)

دکتر محسن کلاهدوزان

فوق تخصص جراحی قفسه سینه (جراحی توراکس)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۴۷۱ نظر)

دکتر محمدرضا سیدمجیدی

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۸ (۲۹۹ نظر)

دکتر هادی هادوی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۲۵۱ نظر)

دکتر مهدی عشایری

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۳ (۲۷۶ نظر)

دکتر جلال سیاح

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

مقایسه سونوگرافی با سایر روش های تصویربرداری

در مقایسه با روش‌های تصویربرداری دیگر مانند سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی، سونوگرافی مزایای زیادی دارد. این روش غیرتهاجمی است و هیچ‌گونه تابش یونیزه ندارد. با این حال، حساسیت سونوگرافی از سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی کمتر است، به‌ویژه در شناسایی ضایعات کوچک یا متاستازهای دوردست. در حالی که سونوگرافی حساسیت دارد، سی‌تی‌اسکن می‌تواند حساسیت بالاتری، برای شناسایی سرطان روده و متاستازهای آن داشته باشد.

مزایا و محدودیت های سونوگرافی در تشخیص سرطان روده

از جمله مزایای سونوگرافی میتوان به این مورد اشاره کرد که یک روش بدون درد است و نیازی به برش یا بیهوشی ندارد و نتایج آن بلافاصله قابل مشاهده هستند و این امکان را به پزشک می‌دهند که تصمیمات فوری بگیرد. همچنین این روش در دسترس است و در بسیاری از مراکز بهداشتی انجام می‌شود.

از جمله محدودیت‌های آن هم میتوان گفت که سونوگرافی نمی‌تواند به‌خوبی تومورهای عمیق یا آن‌هایی که توسط گاز یا محتویات روده پنهان شده‌اند را مشاهده کند و  کیفیت تصاویر ممکن است به تجربه تکنسین بستگی داشته باشد. همچنین حساسیت آن در مقایسه با سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی کمتر است.

نمی‌دونی با سونوگرافی مشکل روده دقیق تشخیص داده میشه یا نه؟ مشاوره بگیر.

دکتر سرطان روده

نتایج نرمال و غیرنرمال سونوگرافی در تشخیص سرطان روده

نتایج نرمال سونوگرافی شامل تصاویری از روده و مقعد بدون هیچ گونه ضایعه یا تغییر غیرطبیعی است. در صورتی که هیچ گونه توده، ضخامت غیرعادی یا ناهنجاری در دیواره روده مشاهده نشود، سرطان کولون یا رکتوم را رد نمی‌کند؛ در صورت شک بالینی یا غربالگری مثبت باید کولونوسکوپی و در صورت لزوم CT/MRI انجام شود.

اما نتایج غیرنرمال ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر در روده باشد. یکی از مهم‌ترین یافته‌های غیرنرمال در سونوگرافی، توده‌ها یا ضخامت غیرطبیعی دیواره روده است. ضخیم شدن دیواره روده می‌تواند نشان‌دهنده التهاب، عفونت یا حتی سرطان باشد.

تومورهای سرطانی معمولاً باعث تغییرات ساختاری در دیواره روده می‌شوند که به وضوح در تصاویر سونوگرافی قابل مشاهده هستند. در این حالت، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که آزمایش‌های بیشتری مانند کولونوسکوپی یا بیوپسی برای تایید تشخیص انجام دهد.

علاوه بر این، سونوگرافی قادر است غدد لنفاوی بزرگ‌شده را نیز شناسایی کند. غدد لنفاوی بزرگ شده می‌توانند نشانه‌ای از انتشار سرطان به این اندام‌ها باشند، زیرا سیستم لنفاوی به‌طور معمول اولین مقصد برای متاستازهای سرطان است. شناسایی این غدد لنفاوی می‌تواند پزشکان را آگاه کند تا در کاهش گسترش سرطان به دیگر نواحی بدن درمان مناسبی را تجویز کنند.

یکی دیگر از نتایج غیرنرمال در سونوگرافی، ضایعات کبدی است که می‌تواند به متاستازهای کبدی اشاره داشته باشد. سرطان روده به‌ویژه در مراحل پیشرفته، به‌طور شایع به کبد متاستاز می‌کند و سونوگرافی می‌تواند تصاویر دقیقی از وضعیت کبد ارائه دهد. در صورتی که ضایعات کبدی در سونوگرافی مشاهده شود، این نیاز به آزمایش‌های بیشتر مانند سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی برای ارزیابی دقیق‌تر گسترش سرطان به کبد دارد.

نمونه برگه آزمایش سرطان روده

نتیجه گیری

سونوگرافی یک ابزار مؤثر و غیرتهاجمی برای تشخیص سرطان روده است که می‌تواند در ارزیابی ویژگی‌های تومور و مرحله‌بندی بیماری کمک کند. اگرچه تشخیص سرطان روده با سونوگرافی محدودیت‌هایی نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری دارد، اما توانایی آن در ارائه نتایج سریع و کمک به تصمیم‌گیری‌های درمانی آن را به گزینه‌ای مفید در تشخیص سرطان روده تبدیل کرده است. با پیشرفت‌های تکنولوژی، نقش سونوگرافی در مدیریت سرطان روده احتمالاً گسترده‌تر خواهد شد و بهبود نتایج درمانی بیماران را به دنبال خواهد داشت.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!