فهرست مطالب
- چگونه میتوان با آزمایش مدفوع سرطان روده را تشخیص داد؟
- انواع آزمایش مدفوع در تشخیص سرطان روده
- نحوه انجام آزمایش مدفوع برای تشخیص سرطان روده
- امادگی قبل از انجام ازمایش مدفوع
- مزایا و محدودیت های آزمایش مدفوع در تشخیص سرطان روده
- تفسیر نتایج آزمایش مدفوع در تشخیص سرطان روده
- آزمایش مدفوع در مقایسه با سایر روش های تشخیصی سرطان روده
- نتیجه گیری
گاهی ساده‌ترین آزمایش‌ها می‌توانند نقشی حیاتی در حفظ سلامتی ما ایفا کنند. یکی از این آزمایش‌ها، آزمایش مدفوع برای تشخیص سرطان روده است که پزشک ممکن است در غربالگری‌های دوره‌ای یا هنگام مشاهده نشانه‌های مشکوک، آن را توصیه کند. این روش، ساده و کاملا بدون درد و عوارض است، اما اطلاعاتی ارزشمند درباره سلامت دستگاه گوارش در اختیار پزشک قرار می‌دهد. اگر شما هم قرار است این آزمایش را انجام دهید و می‌خواهید بدانید چه کاربردی در تشخیص زودهنگام سرطان روده دارد، با ادامه این مقاله از دکترتو با ما همراه باشید تا با جزئیات تشخیص سرطان روده با آزمایش مدفوع بیشتر آشنا شوید.
چگونه میتوان با آزمایش مدفوع سرطان روده را تشخیص داد؟
از آنجایی که سرطان روده باعث بروز تغییراتی در سلول‌های روده و ایجاد خون پنهان در مدفوع میشود، با انجام آزمایش مدفوع و مقایسه نتایج آن با وضعیت طبیعی، میتوان حدس زد که آیا در روده‌ها تغییرات غیرطبیعی رخ داده است یا نه.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت goshenhealth
When colon cancer is found at an early stage, more treatment options are available with a 90 percent chance of survival.
ترجمه فارسی:
وقتی سرطان روده در مراحل اولیه شناسایی شود، گزینه‌های درمانی بیشتری در دسترس هستند و احتمال بقا تا ۹۰ درصد افزایش می‌یابد.
انواع آزمایش مدفوع در تشخیص سرطان روده
چند نوع آزمایش مبتنی بر مدفوع وجود دارد که نمونه‌ها را از نظر تغییراتی که می‌توانند نشانه‌ای از سرطان روده باشند، بررسی می‌کند. از مهم‌ترین این آزمایش‌ها که در تشخیص سرطان روده کاربرد دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
| روش آزمایش | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT) | روش سنتی و در دسترس برای شناسایی خون مخفی در مدفوع | نمی‌تواند محل خونریزی را مشخص کند و نتایج تحت تأثیر رژیم غذایی و داروها قرار می‌گیرد. |
| آزمایش ایمنوشیمیایی مدفوع (FIT) | دقت و حساسیت بالا، ساده در جمع‌آوری نمونه، بدون نیاز به محدودیت غذایی یا دارویی | نسبت به خونریزی از بخش‌های بالایی دستگاه گوارش حساسیت کمتری دارد. |
| آزمایش DNA مدفوع | توانایی تشخیص تغییرات ژنتیکی سلول‌های سرطانی و پولیپ‌ها، همراه با بررسی خون مخفی برای افزایش دقت | هزینه‌برتر و نیازمند تجهیزات پیشرفته‌تر نسبت به سایر روش‌ها |
۱. آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT)
آزمایش FOBT یکی از روش‌های سنتی برای شناسایی خون مخفی در مدفوع است. این آزمایش بر پایه واکنش شیمیایی بین هموگلوبین خون و ماده‌ای به نام گایاک انجام میشود. در صورتی که خون در نمونه وجود داشته باشد، این واکنش شیمیایی باعث تغییر رنگ و مثبت شدن نتیجه میشود.
اگر چه آزمایش خون مخفی مدفوع همچنان در برخی شرایط کاربرد دارد اما نمی‌تواند محل دقیق خونریزی را مشخص کند و ممکن است خونریزی‌های بخش‌های بالایی دستگاه گوارش نیز نتیجه مثبت ایجاد کنند. به علاوه این آزمایش، محدودیت‌های خاصی دارد و باید قبل از انجام آن از مصرف گوشت قرمز، برخی سبزیجات یا داروهای خاص که می‌توانند نتیجه را تغییر دهند خودداری کنید.
آزمایش مدفوع برات تجویز شده اما علتش رو نمی‌دونی؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
۲. آزمایش ایمنوشیمیایی مدفوع (FIT)
آزمایش ایمنوشیمیایی مدفوع (FIT) یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای شناسایی خون مخفی در مدفوع است که قادر به تشخیص خونریزی در بخش‌های تحتانی روده بزرگ (کولون و رکتوم) است.
دلیل استفاده از این آزمایش برای شناسایی سرطان یا پولیپ‌های پیش‌سرطانی این است که رگ‌های خونی در این نواحی معمولا شکننده و آسیب‌پذیر هستند و هنگام عبور مدفوع ممکن است دچار پارگی و خونریزی‌های بسیار خفیف شوند.
این خون معمولا با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، اما آزمایش FIT قادر است که حتی مقادیر بسیار اندک آن را نیز شناسایی کند. البته این آزمایش، کمتر به خونریزی از بخش‌های بالایی دستگاه گوارش (مانند معده) واکنش نشان می‌دهد.
از مزایای مهم آزمایش FIT این است که از نظر دقت و حساسیت نسبت به FOBT برتری دارد و فرآیند جمع‌آوری نمونه نیز در آن ساده‌تر است. علاوه بر این، برخلاف FOBT، انجام این آزمایش نیازی به محدودیت غذایی یا دارویی ندارد، زیرا ویتامین‌ها و ترکیبات موجود در مواد غذایی بر نتایج آن تاثیری نمی‌گذارند.
۳. آزمایش DNA مدفوع
آزمایش DNA مدفوع یکی از روش‌های دقیق برای تشخیص سرطان روده بزرگ و پولیپ‌های پیش‌سرطانی است. سلول‌های سرطانی یا پولیپ‌ها معمولا دچار تغییرات ژنتیکی (DNA) می‌شوند و این سلول‌ها همراه مدفوع دفع می‌شوند. در این شرایط آزمایش‌های مدرنی نظیر Cologuard، می‌توانند این تغییرات ژنتیکی را شناسایی کنند و همزمان به دنبال خون مخفی در مدفوع نیز هستند، که این ویژگی باعث افزایش دقت تشخیص آن‌ها میشود.
۴.۹ (۵۷۰ نظر)۴.۷ (۵۵۵ نظر)۴.۷ (۴۷۱ نظر)۴.۸ (۲۹۹ نظر)۴.۸ (۲۵۱ نظر)۴.۳ (۲۷۶ نظر)نحوه انجام آزمایش مدفوع برای تشخیص سرطان روده
آزمایش مدفوع یکی از ساده‌ترین و غیرتهاجمی‌ترین روش‌ها برای تشخیص سرطان روده است و نیازی به آماده‌سازی یا مراحل پیچیده ندارد. با این حال بیماران باید با مراحل انجام آن آشنا باشند، بنابراین در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
۱. فرآیند جمع آوری نمونه مدفوع
جمع‌آوری نمونه مدفوع برای تشخیص سرطان روده ساده است و معمولا در خانه انجام میشود. قبل از جمع‌آوری نمونه، پزشک یا متصدی آزمایشگاه، تمام توضیحات لازم را در اختیار شما قرار می‌دهند و یک ظرف مخصوص نمونه با درپوش را به شما می‌دهند.
گاهی همراه با این ظرف، یک برس یا قاشقک کوچکی نیز برای انتقال نمونه به شما داده میشود. نکته مهم این است که نمونه نباید با آب توالت یا ادرار مخلوط شود زیرا ممکن است روی نتیجه نهایی آزمایش تاثیر بگذارد. به علاوه نمونه باید در سریع‌ترین زمان ممکن به آزمایشگاه برده شود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت my.clevelandclinic
If you don’t return your sample within 24 hours, your stool sample probably won’t be tested.
ترجمه فارسی:
اگر نمونه مدفوع را ظرف ۲۴ ساعت پس از جمع‌آوری به آزمایشگاه تحویل ندهید، احتمالا آزمایش روی آن انجام نخواهد شد.
۲. مراحل آزمایش و تجزیه و تحلیل نمونه
پس از این که نمونه را به آزمایشگاه تحویل دادید، کارشناسان آن را به طور دقیق بررسی می‌کنند. نمونه از نظر هر گونه تغییر غیرطبیعی، وجود خون مخفی، تغییرات DNA و دیگر شاخص‌های احتمالی ارزیابی میشود. سپس نتیجه نهایی به صورت مثبت یا منفی همراه با برخی اطلاعات و اعداد تکمیلی ارائه میشود.
۳. زمان بندی و دفعات انجام آزمایش
غربالگری سرطان روده شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌ها است که به صورت دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام سرطان روده یا پولیپ انجام می‌شوند. از آنجایی که شکل‌گیری سرطان روده ممکن است سال‌ها طول بکشد، این آزمایش‌ها به شناسایی سریع بیماری کمک می‌کنند و احتمال موفقیت درمان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.
معمولا به افرادی که بین ۴۵ تا ۷۵ سال دارند، یا کسانی که سابقه خانوادگی سرطان روده دارند یا در معرض خطر بالای ابتلا هستند، توصیه میشود که غربالگری‌هایی نظیر کولونوسکوپی را هر ۱۰ سال یک بار انجام دهند.
با این حال، دقت آزمایش مدفوع نسبت به کولونوسکوپی کمتر است، بنابراین این آزمایش باید در فواصل کوتاه‌تر، معمولا سالیانه یک بار، انجام شود. البته اگر علائمی مانند درد مداوم و شدید شکم، تغییرات قابل توجه در عادات روده، خونریزی یا سایر نشانه‌های مشکوک را مشاهده کردید، ممکن است نیاز باشد که آزمایش مدفوع زودتر انجام شود.
امادگی قبل از انجام ازمایش مدفوع
آزمایش‌های FIT و DNA مدفوع معمولا به آمادگی خاصی نیاز ندارند، اما رعایت چند نکته می‌تواند دقت نتیجه را افزایش دهد:
- مقدار مدفوعی که در ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌کنید، مقدار اندک کافی است.
- در دوران قاعدگی بهتر است این آزمایش‌ها انجام نشوند، زیرا ممکن است باعث نتیجه مثبت کاذب شوند.
در مقابل، آزمایش FOBT نیاز به آمادگی بیشتری دارد و ممکن است از شما خواسته شود پیش از انجام آن موارد زیر را رعایت کنید:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا آسپیرین را تا ۷ روز قبل از آزمایش مصرف نکنید. این داروها می‌توانند باعث خونریزی خفیف در دستگاه گوارش شوند و نتیجه مثبت کاذب ایجاد کنند.
- مصرف ویتامین C بیش از ۲۵۰ میلی‌گرم در روز (چه از طریق مکمل‌ها و چه از طریق میوه‌ها و آبمیوه‌های مرکبات) را به مدت ۳ تا ۷ روز پیش از آزمایش محدود کنید، زیرا ممکن است باعث نتیجه منفی کاذب شود.
- از خوردن گوشت قرمز مانند گوشت گاو، گوسفند یا جگر به مدت ۳ روز پیش از آزمایش خودداری کنید، زیرا ترکیبات خونی موجود در آن‌ها می‌تواند نتیجه را مثبت کاذب نشان دهد.
مزایا و محدودیت های آزمایش مدفوع در تشخیص سرطان روده
تشخیص سرطان روده با آزمایش مدفوع می‌تواند مزایا و محدودیت‌هایی را به همراه داشته باشد. از مهم‌ترین مزایای این آزمایش‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایش مدفوع نیازی به آماده‌سازی روده، بیهوشی یا وارد کردن اسکوپ ندارد.
- نمونه مدفوع را میتوان در خانه جمع‌آوری کرد، بدون این که فعالیت‌های کاری یا روزمره مختل شود.
- انجام آن سریع و کم هزینه است.
از محدودیت‌هایی این آزمایش نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایش مدفوع نسبت به کولونوسکوپی، حساسیت و دقت کمتری در شناسایی پولیپ‌های پیش‌سرطانی و برخی سرطان‌ها دارد.
- در صورت شناسایی خون یا ناهنجاری، ممکن است نیاز به آزمایش‌های تکمیلی برای تعیین منبع آن باشد.
- این آزمایش ممکن است وجود ناهنجاری را نشان دهد در حالی که واقعا وجود ندارد (نتیجه مثبت کاذب).
تفسیر نتایج آزمایش مدفوع در تشخیص سرطان روده
نتیجه آزمایش مدفوع برای سرطان روده معمولا به صورت مثبت یا منفی گزارش میشود. نتیجه مثبت به این معناست که در نمونه مدفوع، مقداری خون یا تغییرات DNA مرتبط با سرطان روده مشاهده شده است.
در این شرایط، برای تشخیص دقیق‌تر لازم است آزمایش‌های تکمیلی مانند کولونوسکوپی، آزمایش خون یا تصویربرداری انجام شوند تا منشا این تغییرات و ارتباط آن‌ها با سرطان مشخص شود. با این حال، وجود خون در مدفوع همیشه نشانه سرطان نیست و ممکن است خون به دلایل دیگری نیز ایجاد شود، از جمله:
- زخم معده یا زخم دستگاه گوارش
- بواسیر (هموروئید)
- دیورتیکولوز (تشکیل کیسه‌های کوچک در دیواره روده بزرگ)
- بیماری التهابی روده مانند کولیت زخمی یا بیماری کرون
نتیجه منفی نیز به این معناست که در نمونه مدفوع هیچ نشانه‌ای از خون یا تغییر غیرطبیعی یافت نشده است. در این وضعیت، تا زمانی که پزشک توصیه خاصی نکرده باشد، نیازی به انجام درمان یا بررسی اضافی نیست. با این حال، اگر در آینده دچار علائم مشکوکی شدید، باید پزشک خود را مطلع کنید تا در صورت نیاز آزمایش‌های بیشتری برایتان تجویز شود.
نتیجه آزمایش مدفوعت رو گرفتی و دنبال تفسیر هستی؟ از پزشک بپرس.
آزمایش مدفوع در مقایسه با سایر روش های تشخیصی سرطان روده
آزمایش مدفوع برای تشخیص سرطان روده نسبت به سایر روش‌ها ساده‌تر، کم هزینه‌تر و غیرتهاجمی است. تفاوت اصلی آن با سایر روش‌ها به شرح زیر است:
- کولونوسکوپی با وجود تهاجمی بودن، دید بسیار دقیقی از داخل روده فراهم می‌کند و امکان تشخیص دقیق، نمونه‌برداری و برداشتن پولیپ را نیز فراهم می‌کند.
- آزمایش خون ساده و راحت است، اما برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه چندان کاربرد ندارد و عمدتا در مراحل پیشرفته استفاده میشود.
- روش‌های تصویربرداری غیرتهاجمی هستند و معمولا زمانی به کار می‌روند که پزشک بخواهد اندازه، محل و میزان انتشار تومور را بررسی کند.
نتیجه گیری
تشخیص سرطان روده با آزمایش مدفوع با وجود سادگی و غیرتهاجمی بودن، نقش مهمی در شناسایی زودهنگام مشکلات روده ایفا می‌کند. اطلاعات به دست آمده از این آزمایش به پزشک کمک می‌کنند که تصمیم بگیرد آیا نیاز به انجام آزمایش‌های تکمیلی مانند کولونوسکوپی یا تصویربرداری وجود دارد و اقدامات درمانی لازم است یا خیر. به این ترتیب، با انجام منظم این آزمایش ساده می‌توانید شانس تشخیص به موقع و موفقیت درمان را به طور قابل‌توجهی افزایش دهید و سلامتی‌تان را حفظ کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!