فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
سرطان مغز یکی از چالشبرانگیزترین بیماریهای سیستم عصبی است که میتواند عملکرد طبیعی سلولهای مغزی را دچار اختلال کند. این بیماری در اثر رشد غیرقابلکنترل سلولهای غیرطبیعی بهوجود میآید و بسته به نوع، اندازه و محل تومور، علائم متفاوتی ایجاد میکند. اهمیت بررسی این بیماری در تأثیر مستقیم آن بر تواناییهای شناختی، حرکتی و عاطفی انسان نهفته است. اگرچه علت دقیق بروز آن هنوز مشخص نیست، اما مطالعات نشان دادهاند که عوامل ژنتیکی، تابشهای محیطی و برخی مواد شیمیایی میتوانند در افزایش احتمال ابتلا نقش داشته باشند. در نتیجه، شناسایی زودهنگام و درک مکانیزم رشد سرطان مغز برای مدیریت مؤثر آن ضروری است. در این مطلب از دکترتو، با علت، درمان و عوارض سرطان مغز آشنا میشوید.
سرطان مغز یا کانسر مغز چیست؟
سرطان مغز یا یکی از مهمترین و پیچیدهترین بیماریهای مرتبط با بیماری های مغز و اعصاب است که در اثر رشد غیرطبیعی سلولها در بافت مغز یا پوششهای اطراف آن بهوجود میآید. این نوع از انواع سرطان میتواند اولیه باشد، یعنی از خود سلولهای مغزی منشأ بگیرد، یا ثانویه که از سایر اندامها به مغز گسترش یافته است. با توجه به حساسیت ساختارهای مغزی، حتی تومورهای کوچک نیز ممکن است عملکرد حیاتی مغز مانند حرکت، گفتار، بینایی یا حافظه را تحتتأثیر قرار دهند. شناسایی زودهنگام و درمان تخصصی نقش کلیدی در کنترل این بیماری دارد.
طول عمر بیماران سرطان مغز
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مغز به نوع سلول سرطانی، محل دقیق غده سرطانی در سر، مرحله پیشرفت بیماری، سن بیمار و پاسخ به درمان بستگی دارد. در میان انواع سرطان مغز، گلیوبلاستوما بدخیمترین نوع سرطان مغز است که میانگین بقای بیماران پس از تشخیص حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه گزارش شده است. در مقابل، برخی انواع کمتر تهاجمی مانند آستروسیتوم درجه پایین میتوانند با درمان مناسب سالها کنترل شوند. روشهایی مانند جراحی دقیق، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و درمانهای هدفمند میتوانند مدت و کیفیت زندگی بیماران را افزایش دهند. تشخیص زودهنگام و مراقبت مداوم نقش بسیار مهمی در بهبود پیشآگهی دارد.

علائم اصلی سرطان مغز
علائم سرطان مغز بسته به نوع و محل کانسر مغز میتواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع شامل سردردهای مداوم که با تهوع و استفراغ همراه هستند، تغییرات در بینایی یا شنوایی مانند تاری دید و دوبینی، مشکلات حافظه و تمرکز، ضعف عضلانی یا فلج در برخی از اعضای بدن، و تغییرات در رفتار و شخصیت فرد میباشد. همچنین، مشکلات حرکتی و اختلال در هماهنگی نیز ممکن است از دیگر نشانههای این بیماری باشند. این علائم ممکن است به تدریج یا به طور ناگهانی ظاهر شوند.
علت ابتلا به سرطان مغز
علت دقیق سرطان مغز هنوز بهطور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان میدهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. جهشهای ژنتیکی که باعث رشد کنترلنشده سلولهای مغزی میشوند، عامل اصلی ایجاد این سرطان هستند. برخی عوامل خطر نیز احتمال بروز سرطان مغز را افزایش میدهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی سرطان مغز
- قرار گرفتن طولانیمدت در معرض پرتوهای یونیزان
- ضعف سیستم ایمنی یا ابتلا به بیماریهای تضعیفکننده ایمنی
- تماس با مواد شیمیایی سرطانزا در محیط کار یا زندگی
- افزایش سن
| معیار مقایسه | بیشترین احتمال بروز | توضیحات |
|---|---|---|
| جنسیت | مردان کمی بیشتر | معمولاً سرطانهای بدخیم مغز در مردان کمی شایعتر است. |
| سن | کودکان و سالمندان | برخی انواع در کودکان شایعترند، و انواع بدخیم در سنین بالا بیشتر دیده میشوند. |
| نوع تومور | تومورهای بدخیم (سرطانی) کمتر از تومورهای خوشخیم هستند | تومورهای خوشخیم مغز شایعترند، اما تومورهای سرطانی تهاجمیترند. |
| محل زندگی | کشورهای توسعهیافته کمی بیشتر | بهدلیل تشخیص دقیقتر و عوامل محیطی، در برخی کشورها آمار ثبتشده بالاتر است. |
| ژنتیک / سابقه خانوادگی | افراد با سابقه خانوادگی بیشتر | برخی سندرمها احتمال ابتلا را بالا میبرند. |
| قرار گرفتن در معرض پرتو شدید | بیشتر | عامل محیطی افزایش خطر است. |
ارتباط بین مدفوع گربه و سرطان مغز
مدفوع گربه بهطور مستقیم عامل بروز سرطان مغز نیست، اما میتواند حامل انگل توکسوپلاسما گوندی باشد که در برخی شرایط به مغز آسیب میزند. این انگل از طریق تماس با مدفوع آلوده گربه یا خوردن غذای نپخته منتقل میشود و معمولاً در افراد سالم بدون نشانه خاصی است. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت میتواند به التهاب مغز و بروز علائمی مانند سردرد، تب و اختلالات عصبی منجر شود. پژوهشهای محدودی رابطه احتمالی بین عفونت مزمن توکسوپلاسما و افزایش خطر برخی تومورهای مغزی را بررسی کردهاند، اما تاکنون مدرک علمی قطعی درباره ارتباط مدفوع گربه با سرطان مغز وجود ندارد. رعایت بهداشت فردی و استفاده از دستکش هنگام تمیز کردن خاک گربه توصیه میشود.

آشنایی با انواع سرطان مغز
سرطان مغز شامل انواع مختلفی از تومورهاست که بسته به منشاء سلولی، محل رشد و شدت بدخیمی دستهبندی میشوند. از مهمترین انواع آن میتوان به گلیوماها اشاره کرد که شامل آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و گلیوبلاستوما هستند و اغلب در بافت عصبی مغز شکل میگیرند. مننژیومها تومورهایی هستند که از مننژها، لایههای پوشاننده مغز، نشأت میگیرند و معمولاً رشد آهسته دارند. سایر انواع شامل مدولوبلاستوما، شوانوما و لنفومهای مغزی اولیه میشوند. شناخت این دستهبندیها برای درک پیچیدگی سرطان مغز و تعیین برنامه درمانی مناسب اهمیت دارد.
روش های تشخیص سرطان مغز
تشخیص سرطان مغز فرآیندی چندمرحلهای است که با بررسی دقیق علائم و انجام آزمایشهای تخصصی انجام میشود. پزشکان برای تعیین نوع و محل دقیق تومور از روشهای مختلفی استفاده میکنند که هرکدام اطلاعات متفاوتی درباره ساختار و عملکرد مغز ارائه میدهند. روشهای تشخیص سرطان مغز عبارتاند از:
- تستهای عملکردی مغز برای ارزیابی میزان تأثیر تومور بر نواحی حیاتی مغزی
- معاینه عصبی برای ارزیابی بینایی، شنوایی، تعادل و عملکرد شناختی
- تصویربرداری با امآرآی یا سیتیاسکن برای شناسایی تودههای مغزی
- بیوپسی یا نمونهبرداری از بافت مغز برای تشخیص نوع سلولهای سرطانی
- آزمایش مایع مغزی نخاعی جهت بررسی سلولهای غیرطبیعی یا نشانگرهای تومور
روش های درمان سرطان مغز
روشهای درمان سرطان مغز بسته به نوع تومور، محل قرارگیری و وضعیت عمومی بیمار انتخاب میشوند و معمولاً ترکیبی از چند روش هستند. جراحی نخستین گزینه درمانی است که در صورت امکان برای برداشت کامل یا بخشی از تومور انجام میشود. پس از آن، پرتودرمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده و شیمیدرمانی برای جلوگیری از رشد مجدد تومور به کار میروند. در برخی بیماران از درمانهای هدفمند و ایمنیدرمانی برای حمله مستقیم به سلولهای بدخیم استفاده میشود. توانبخشی نیز بهمنظور بازگرداندن عملکردهای حرکتی، گفتاری و شناختی نقش مهمی در روند بهبودی دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت hopkinsmedicine
«Brain cancer can be life-threatening due to the changes it causes to the vital structures of the brain.»
ترجمه فارسی:
«سرطان مغز به دلیل تغییراتی که در ساختارهای حیاتی مغز ایجاد میکند، میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.»

راه های پیشگیری از سرطان مغز
اگرچه هیچ راهی برای جلوگیری از سرطانهای مغزی وجود ندارد. اما تشخیص زودهنگام و درمان سرطانهایی که تمایل به متاستاز مغز دارند، ممکن است با این حال، برخی از اقدامات میتوانند احتمال ابتلا به سرطان مغز یا سایر بیماریهای مغزی را کاهش دهند:
- کاهش قرار گرفتن در معرض تابش
- عفونت HIV
- سموم محیطی.
بااینحال، علت دقیق سرطان مغز، به ویژه سرطان اولیهی مغز، شناختهشده نیست، بنابراین اقدامات پیشگیرانهی خاصی توسط محققین مشخص نشدهاست. توجه داشتهباشید که سرطان در کودکان انواع مختلفی دارد.
راهنمای مراجعه به پزشک متخصص
برای اطلاع بیشتر درباره سرطان مغز می توانید از بهترین دکترهای مغز و اعصاب ایران نوبت بگیرید.
در ادامه لیستی از برجسته ترین پزشکان مغز و اعصاب در شهرهای مختلف ایران را مشاهده میکنید:
نتیجه گیری
سرطان مغز از جمله بیماریهایی است که با تأثیر بر ساختارهای حیاتی مغز، میتواند پیامدهای گستردهای بر سلامت جسم و روان فرد داشته باشد. این بیماری به علت پیچیدگی ساختار مغز و تفاوت در انواع تومورها، نیازمند بررسی دقیق و درمان چندجانبه است. ترکیب روشهایی مانند جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی بسته به نوع سرطان و وضعیت بیمار، میتواند در کنترل آن مؤثر باشد. هرچند علت دقیق بروز هنوز بهطور کامل روشن نیست، اما درک عوامل خطر و آگاهی از نشانههای هشداردهنده میتواند به تشخیص زودهنگام کمک کند. در نهایت، مدیریت مؤثر این بیماری نیازمند همکاری بین بیمار، خانواده و تیم درمانی است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
من چند وقت پیش دفعه اول ۸ ماه پیش و دفعه دوم ۲ ماه پیش
در چشم راستم دید کامل محدود شد تقریبا هیچی نمیدیدم بعد دستام بی حس شد و بعدش پاهام بعدش قدرت تکلمم کامل محدود شد و حالت تهوع و بالا آوردن
و در آخر سر سردرد وحشتناک و ۱۷ سالمه
سلام
علائمی که توصیف میکنید، شامل کاهش شدید دید، بیحسی دستها و پاها، اختلال تکلم، حالت تهوع، استفراغ، و سردرد وحشتناک، میتواند نشاندهنده یک اختلال جدی عصبی باشد. این علائم ممکن است ناشی از میگرن پیچیده (میگرن با اورا)، اختلالات عروقی مغزی مانند TIA (حمله ایسکمیک گذرا)، یا حتی مشکلات جدیتر مثل اختلالات التهابی عصبی باشد. همچنین ممکن است مرتبط با بیماریهایی نظیر مالتیپل اسکلروزیس (MS) باشد که معمولاً در افراد جوان شروع میشود و علائم عصبی متغیری ایجاد میکند. بهطور جدی توصیه میشود که به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. برای تشخیص دقیق، انجام تصویربرداری مغزی (MRI)، بررسی عروق مغزی و انجام آزمایشهای مرتبط ضروری است. درمان به علت اصلی بستگی دارد و مداخله زودهنگام میتواند از عود علائم و عوارض احتمالی جلوگیری کند.
متخصص مغزواعصاب
من چند وقت پیش حدودا ۸ ماه پیش و برای بار دوم ۲ ماه پیش
اول چشم راستم به شدت دیدش کم شد بعد دست و پام بی حس شد و حتی نمیتونستم حرف بزنم حالت تهو و بالا آوردم و حتی نمیتونستم راه برم و در آخر سر درد وحشتناک رفتیم دکتر با آزمایش خون گفتن که میگرنه (۱۷ سالمه)
سلام وقت بخیر من یک مشکل دارم که بعید میدونم ربطی داشته باشه ولی نگرانم و خواستم بپرسم تقریباً سه ماهی میشه که حس میکنم یچیزی وسط سرمه حتی حس میکنم حرکت میکنه فقطم وقتی دراز میکشم حس میره خواستم بپرسم کسی میدونه چیه
سلام
احساس وجود چیزی در وسط سر که با تغییر وضعیت (مثل دراز کشیدن) تشدید میشود، ممکن است به یکی از این دلایل باشد:
تنش عضلانی یا سردردهای تنشی: فشار یا گرفتگی در عضلات سر یا گردن.
سینوزیت: التهاب سینوسها میتواند حس فشار یا حرکت ایجاد کند.
مشکلات گردن یا ستون فقرات: میتواند به اعصاب مرتبط با سر فشار وارد کند.
اضطراب یا استرس: میتواند علائم جسمی مثل این احساس را تقویت کند.
اگر درد یا علائم دیگری مثل سرگیجه، تهوع یا ضعف دارید، به پزشک مراجعه کنید.
متخصص مغزواعصاب
دختری پانزده سال سن دارد بیماری تومر مغزی خوش خیم داره دکترا عمل کردن
سلام
متاسفم که دختری با بیماری تومور مغزی خوشخیم مواجه است. خوشبختانه، تومورهای مغزی خوشخیم معمولاً رشد آهستهتری دارند و اغلب با جراحی یا درمانهای دیگر قابل کنترل هستند. اگر جراحی انجام شده و پزشکان موفق به برداشتن تومور شدهاند، این یک خبر خوب است. اما برای پیگیری وضعیت بعد از عمل و جلوگیری از عوارض احتمالی، مهم است که تحت نظر پزشک متخصص باشد. مراقبتهای پس از عمل، نظارت بر وضعیت عصبی، و انجام پیگیریهای منظم برای ارزیابی هرگونه تغییر در وضعیت او ضروری است.
آرزوی بهبودی کامل و سلامت برای او دارم. اگر سوال یا نگرانی خاصی دارید، خوشحال میشوم کمک کنم.
سلام ببخشید من ۱۲ سالمه طرف چپ سرم درد میکنه اما هیچ کدوم از علائم های خطرناک رو ندارم میشه لطفا راهنمایی کنید
سلام
معمولا مشکلی ایجاد نمی کند
از نظر کم خونی، فقر اهن و تغییرات فشار خون باید چک شوید
متخصص مغزواعصاب
سلام ببخشید من ۱۲ سالمه طرف سمت چپ سرم درد میکنه اما علائم های خطرناک رو ندارم میشه لطفا راهنمایی کنید
من مامانم حدود یکی دوماهه که همش سردر داره سعی میکنه بخوابه یا قرص میخوره بعد یکم خوب میشه ولی فرداش بازهم سرش درد میکنه ، الان دیروز سه تا قرص استامینوفن رو در فواصل مختلف خوردند . حالت تهوع هم دارن و به نور و صداهای بلند درهنگام سردرد حساسند .
من خیلییی نگرانشونم میشه بگین مشکلشون چیه ؟
سلام
با این توضیحات و علایم حساسیت به نور
از نظر بیماری میگرن باید بررسی شوند
جدی بگیرید
متخصص مغزواعصاب
درود من سر درد خیلی شدید دارم فقط سمت چپ سرم درد می کنه
سلام
بیشتر ز نظر تغییرات فشار خون
و همچنین شروع میگرن باید چک شوید
مسکن های روتین می واند کمک تان کند
ولی بهتر است به پزشک مراجعه کنید
متخصص مغزواعصاب
سلام وقت بخیر
من ۱۹ سالمه و چند وقتی هست که سمت چپ سرم معمولا بالای ابرو و پیشونیم درد میگیره وقتی سرم و خم میکنم یا میخوام چیزی بلند کنم دردش بیشتر میشه تا جایی که چشم چپم و ناخودآگاه میبندم
و دیشب بعد از حدودا یکی دو ساعت که سردرد داشتم حس کردم که چشم چپم تاری بیشتری داره و یکم کدر تر میبینم )دو تا چشمام ضعیفه(
خیلی برام پیش نمیاد سردرد داشته باشم ولی همیشه از همین نوعه
مشکل جدی هستش؟
سلام
بعید بنظر می رسد
بیشتر علایم سینوزیت دارید
و بهتر است هرچه زودتر به فکر درمان باشید
متخصص گوش و حلق و بینی
سلام من مادرمو ۲ سال پیش بعلت تومور مغزی عمل کردیم چند روزی هست که بعد ام ار آی متوجه شدیم باز هم تومور داره
یک تومور بزرگ و چندتا تومور کوچک که دکترش گفته باید دوباره عمل کنیم تومور بزرگ رو دربیاوریم و تومور های کوچک رو هم پرتو درمانی کنیم
علت این قضیه چیه؟
و بنظرتون بد خیم هستش؟
سلام
بدخیمی و خوش خیمی به نوع توده بستگی دارد
برای بررسی دقیقتر
در صورت امکان عکس ازمایش را به گروه تلگرامی مان ارسال نمایید
ممنونم