فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
سرطان مغز یکی از چالشبرانگیزترین بیماریهای سیستم عصبی است که میتواند عملکرد طبیعی سلولهای مغزی را دچار اختلال کند. این بیماری در اثر رشد غیرقابلکنترل سلولهای غیرطبیعی بهوجود میآید و بسته به نوع، اندازه و محل تومور، علائم متفاوتی ایجاد میکند. اهمیت بررسی این بیماری در تأثیر مستقیم آن بر تواناییهای شناختی، حرکتی و عاطفی انسان نهفته است. اگرچه علت دقیق بروز آن هنوز مشخص نیست، اما مطالعات نشان دادهاند که عوامل ژنتیکی، تابشهای محیطی و برخی مواد شیمیایی میتوانند در افزایش احتمال ابتلا نقش داشته باشند. در نتیجه، شناسایی زودهنگام و درک مکانیزم رشد سرطان مغز برای مدیریت مؤثر آن ضروری است. در این مطلب از دکترتو، با علت، درمان و عوارض سرطان مغز آشنا میشوید.
سرطان مغز یا کانسر مغز چیست؟
سرطان مغز یا یکی از مهمترین و پیچیدهترین بیماریهای مرتبط با بیماری های مغز و اعصاب است که در اثر رشد غیرطبیعی سلولها در بافت مغز یا پوششهای اطراف آن بهوجود میآید. این نوع از انواع سرطان میتواند اولیه باشد، یعنی از خود سلولهای مغزی منشأ بگیرد، یا ثانویه که از سایر اندامها به مغز گسترش یافته است. با توجه به حساسیت ساختارهای مغزی، حتی تومورهای کوچک نیز ممکن است عملکرد حیاتی مغز مانند حرکت، گفتار، بینایی یا حافظه را تحتتأثیر قرار دهند. شناسایی زودهنگام و درمان تخصصی نقش کلیدی در کنترل این بیماری دارد.
طول عمر بیماران سرطان مغز
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مغز به نوع سلول سرطانی، محل دقیق غده سرطانی در سر، مرحله پیشرفت بیماری، سن بیمار و پاسخ به درمان بستگی دارد. در میان انواع سرطان مغز، گلیوبلاستوما بدخیمترین نوع سرطان مغز است که میانگین بقای بیماران پس از تشخیص حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه گزارش شده است. در مقابل، برخی انواع کمتر تهاجمی مانند آستروسیتوم درجه پایین میتوانند با درمان مناسب سالها کنترل شوند. روشهایی مانند جراحی دقیق، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و درمانهای هدفمند میتوانند مدت و کیفیت زندگی بیماران را افزایش دهند. تشخیص زودهنگام و مراقبت مداوم نقش بسیار مهمی در بهبود پیشآگهی دارد.

علائم اصلی سرطان مغز
علائم سرطان مغز بسته به نوع و محل کانسر مغز میتواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع شامل سردردهای مداوم که با تهوع و استفراغ همراه هستند، تغییرات در بینایی یا شنوایی مانند تاری دید و دوبینی، مشکلات حافظه و تمرکز، ضعف عضلانی یا فلج در برخی از اعضای بدن، و تغییرات در رفتار و شخصیت فرد میباشد. همچنین، مشکلات حرکتی و اختلال در هماهنگی نیز ممکن است از دیگر نشانههای این بیماری باشند. این علائم ممکن است به تدریج یا به طور ناگهانی ظاهر شوند.
علت ابتلا به سرطان مغز
علت دقیق سرطان مغز هنوز بهطور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان میدهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. جهشهای ژنتیکی که باعث رشد کنترلنشده سلولهای مغزی میشوند، عامل اصلی ایجاد این سرطان هستند. برخی عوامل خطر نیز احتمال بروز سرطان مغز را افزایش میدهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی سرطان مغز
- قرار گرفتن طولانیمدت در معرض پرتوهای یونیزان
- ضعف سیستم ایمنی یا ابتلا به بیماریهای تضعیفکننده ایمنی
- تماس با مواد شیمیایی سرطانزا در محیط کار یا زندگی
- افزایش سن
| معیار مقایسه | بیشترین احتمال بروز | توضیحات |
|---|---|---|
| جنسیت | مردان کمی بیشتر | معمولاً سرطانهای بدخیم مغز در مردان کمی شایعتر است. |
| سن | کودکان و سالمندان | برخی انواع در کودکان شایعترند، و انواع بدخیم در سنین بالا بیشتر دیده میشوند. |
| نوع تومور | تومورهای بدخیم (سرطانی) کمتر از تومورهای خوشخیم هستند | تومورهای خوشخیم مغز شایعترند، اما تومورهای سرطانی تهاجمیترند. |
| محل زندگی | کشورهای توسعهیافته کمی بیشتر | بهدلیل تشخیص دقیقتر و عوامل محیطی، در برخی کشورها آمار ثبتشده بالاتر است. |
| ژنتیک / سابقه خانوادگی | افراد با سابقه خانوادگی بیشتر | برخی سندرمها احتمال ابتلا را بالا میبرند. |
| قرار گرفتن در معرض پرتو شدید | بیشتر | عامل محیطی افزایش خطر است. |
ارتباط بین مدفوع گربه و سرطان مغز
مدفوع گربه بهطور مستقیم عامل بروز سرطان مغز نیست، اما میتواند حامل انگل توکسوپلاسما گوندی باشد که در برخی شرایط به مغز آسیب میزند. این انگل از طریق تماس با مدفوع آلوده گربه یا خوردن غذای نپخته منتقل میشود و معمولاً در افراد سالم بدون نشانه خاصی است. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت میتواند به التهاب مغز و بروز علائمی مانند سردرد، تب و اختلالات عصبی منجر شود. پژوهشهای محدودی رابطه احتمالی بین عفونت مزمن توکسوپلاسما و افزایش خطر برخی تومورهای مغزی را بررسی کردهاند، اما تاکنون مدرک علمی قطعی درباره ارتباط مدفوع گربه با سرطان مغز وجود ندارد. رعایت بهداشت فردی و استفاده از دستکش هنگام تمیز کردن خاک گربه توصیه میشود.

آشنایی با انواع سرطان مغز
سرطان مغز شامل انواع مختلفی از تومورهاست که بسته به منشاء سلولی، محل رشد و شدت بدخیمی دستهبندی میشوند. از مهمترین انواع آن میتوان به گلیوماها اشاره کرد که شامل آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و گلیوبلاستوما هستند و اغلب در بافت عصبی مغز شکل میگیرند. مننژیومها تومورهایی هستند که از مننژها، لایههای پوشاننده مغز، نشأت میگیرند و معمولاً رشد آهسته دارند. سایر انواع شامل مدولوبلاستوما، شوانوما و لنفومهای مغزی اولیه میشوند. شناخت این دستهبندیها برای درک پیچیدگی سرطان مغز و تعیین برنامه درمانی مناسب اهمیت دارد.
روش های تشخیص سرطان مغز
تشخیص سرطان مغز فرآیندی چندمرحلهای است که با بررسی دقیق علائم و انجام آزمایشهای تخصصی انجام میشود. پزشکان برای تعیین نوع و محل دقیق تومور از روشهای مختلفی استفاده میکنند که هرکدام اطلاعات متفاوتی درباره ساختار و عملکرد مغز ارائه میدهند. روشهای تشخیص سرطان مغز عبارتاند از:
- تستهای عملکردی مغز برای ارزیابی میزان تأثیر تومور بر نواحی حیاتی مغزی
- معاینه عصبی برای ارزیابی بینایی، شنوایی، تعادل و عملکرد شناختی
- تصویربرداری با امآرآی یا سیتیاسکن برای شناسایی تودههای مغزی
- بیوپسی یا نمونهبرداری از بافت مغز برای تشخیص نوع سلولهای سرطانی
- آزمایش مایع مغزی نخاعی جهت بررسی سلولهای غیرطبیعی یا نشانگرهای تومور
روش های درمان سرطان مغز
روشهای درمان سرطان مغز بسته به نوع تومور، محل قرارگیری و وضعیت عمومی بیمار انتخاب میشوند و معمولاً ترکیبی از چند روش هستند. جراحی نخستین گزینه درمانی است که در صورت امکان برای برداشت کامل یا بخشی از تومور انجام میشود. پس از آن، پرتودرمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده و شیمیدرمانی برای جلوگیری از رشد مجدد تومور به کار میروند. در برخی بیماران از درمانهای هدفمند و ایمنیدرمانی برای حمله مستقیم به سلولهای بدخیم استفاده میشود. توانبخشی نیز بهمنظور بازگرداندن عملکردهای حرکتی، گفتاری و شناختی نقش مهمی در روند بهبودی دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت hopkinsmedicine
«Brain cancer can be life-threatening due to the changes it causes to the vital structures of the brain.»
ترجمه فارسی:
«سرطان مغز به دلیل تغییراتی که در ساختارهای حیاتی مغز ایجاد میکند، میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.»

راه های پیشگیری از سرطان مغز
اگرچه هیچ راهی برای جلوگیری از سرطانهای مغزی وجود ندارد. اما تشخیص زودهنگام و درمان سرطانهایی که تمایل به متاستاز مغز دارند، ممکن است با این حال، برخی از اقدامات میتوانند احتمال ابتلا به سرطان مغز یا سایر بیماریهای مغزی را کاهش دهند:
- کاهش قرار گرفتن در معرض تابش
- عفونت HIV
- سموم محیطی.
بااینحال، علت دقیق سرطان مغز، به ویژه سرطان اولیهی مغز، شناختهشده نیست، بنابراین اقدامات پیشگیرانهی خاصی توسط محققین مشخص نشدهاست. توجه داشتهباشید که سرطان در کودکان انواع مختلفی دارد.
راهنمای مراجعه به پزشک متخصص
برای اطلاع بیشتر درباره سرطان مغز می توانید از بهترین دکترهای مغز و اعصاب ایران نوبت بگیرید.
در ادامه لیستی از برجسته ترین پزشکان مغز و اعصاب در شهرهای مختلف ایران را مشاهده میکنید:
نتیجه گیری
سرطان مغز از جمله بیماریهایی است که با تأثیر بر ساختارهای حیاتی مغز، میتواند پیامدهای گستردهای بر سلامت جسم و روان فرد داشته باشد. این بیماری به علت پیچیدگی ساختار مغز و تفاوت در انواع تومورها، نیازمند بررسی دقیق و درمان چندجانبه است. ترکیب روشهایی مانند جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی بسته به نوع سرطان و وضعیت بیمار، میتواند در کنترل آن مؤثر باشد. هرچند علت دقیق بروز هنوز بهطور کامل روشن نیست، اما درک عوامل خطر و آگاهی از نشانههای هشداردهنده میتواند به تشخیص زودهنگام کمک کند. در نهایت، مدیریت مؤثر این بیماری نیازمند همکاری بین بیمار، خانواده و تیم درمانی است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام .وقت بخیر
من تقریبا یک ماه پیش سرگیجه شدید گرفتم با حس خفگی که حس فشار رو بینیم داشتم.چند روزی حالم بهتر شد ولی باز در حالی خوابیده بودم یهو سمت چپ سرم تیر کشید و حالت بی حسی داشت و بار سرم گیج رفت.بعد ازون دگ تا امروز همش حالت سرگیجه و سنگینی دارم تو سرم که گاهی سرم تیر میکشه و درد میکنه ولی این سنگینی هست که آزارم میده یهو خم که میشم فشار رو بینیم میاد انگار دارم خفه میشم و یا فشار رو گوشم میوفته و شنوایی کم و یا شبها با حالت خفگی تو گلوم که نمیتونم نفس بکشم بیدار میشم و البته کنارش تب هم میکنم یعنی یک ماه و چند روزی میشه ازون روز من تبم دارم .ممنون میشم راهنمایی کنید چرا ک متخصص مغز و اعصاب هم رفتم ولی گفت چیزی نیست
سلام دوست عزیز
سردرد نشانه مشترک خیلی بیماری ها هست. اگه از نظر متخصص مغز و اعصاب و انجام تست های تشخیصی مثل ام آر ای شما مشکلی نداشتی با توجه به اینکه سرگیجه و مشکل شنوایی هم بیان میکنی باید حتما به پزشک متخصصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنی چون مشکلات گوش میانی این اختلالات رو درست میکنه.
متخصص گوش ،حلق و بینی
سلام تومور مدوبلاستوما گرید ۴ با پرتو وشیمی خوب می شه کسی تا حالا جواب گرفته واقعان
سلام همراه گرامی
برای پاسخ به سوالات اختصاصی اینطوری لازمه با پزشک خودتون مشورت کنین چون پاسخ به درمان در هر فرد متفاوته و به سیستم ایمنی و شدت بیماری و … بستگی داره.
سلام جواب گرفتین انشاالله مریض خوب شدن
سلام خسته نباشید من هشت ماه هست که سردرد دارم اوایل کم بود هر روز بیشتر شد حتی تا الان یه روز هم قطع نشده و باید بگم هر روز یه قسمته یعنی فقط سمت چپ یا پشت سر نیس همه جا هست همراه سرگیجه هس اپا سرگیجه دائمی نیس لرزش دست پیدا کردم فقط دست راست به صداهای بلند یا نور شدید حساسیت شدید دارم دستم در حالت عادی یا حتی باهاش کار کنم ممکنه یهو سر بشه یا سوزن سوزن میشه تو نور شدید هم چشام سیاهی میره بعضی اوقات شاید چهار روز در هفته حالت تهوع خیلی عجیب دارم مثلا گشنمه به شدت اما از حالت تهوع نمیتونم چیزی بخورم و آزمایش خون و سی بی سی و تیروئید هم دادم همش اوکی بود اما بعد از هشت ماه هنوز قطع نشده . باید بگم دخترم ۱۶ سالمه
سلام همراه گرامی
نوع سردرد شما میگرنی هست که کاملا قابل درمانه. در این مورد می تونین در مجله ی سلامت دکترتو اطلاعات لازم رو کسب کنین:
میگرن و سردرد میگرنی چیست؟
برای درمان می تونین از متخصص مغز و اعصاب کمک بگیرین:
لیست متخصصین مغز و اعصاب
سلام
ببخشید من همیشه سر درد داشتم ولی این یک ماهمه زیاد شده اول فکر کردم واسه چشمه . چشم پزشک رفتم اما همه چی سالم بود . همه به من میگین این سردرد واسه سینوزیده
آیا همین توره ؟
سلام همراه گرامی
سردر علتهای زیادی داره و نوع سردرد و محل درد به تشخیص کمک میکنه. در مورد سردرد میتونین در مجلهی سلامت دکترتو اطلاعات لازم رو کسب کنین:
سردرد
برای این مشکلتون میتونین به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنین:
لیست متخصصین مغز و اعصاب
سلام وقت بخیر من به مدت یک ماه نوعی از سر درد در سمت چپم به وجود اومده که وقتی سرمو پایین میگیرم یا چیزی بلند میکنم از زمین درد شدید در ناحیه چپ سرم بوجود میاد و بعد از یکی دو دقیقه بهتر میشه البته این ناحیرو لمس هم میکنم درد میگیره سرم… میشه راهنمایی کنید ممنونم
سلام دوست گرامی
توصیه میکنم برای معاینه بیشتر به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنین:
لیست متخصصین مغز و اعصاب
سلام مطالب مفیدی بود فقط اگر کسی میداند میشه لطفا بهم بگه که علائم سرطان مغز از لحاظ فیزیکی میتونه برجسته شدن یک غده کوچک روی پیشانی باشه یا نه ممنون میشم اگه هرکسی بداند جواب بده.
سلام دوست عزیز
تودههای مغزی به دلیل اینکه داخل جمجه قرار دارند، در سطح پوست علائمی ایجاد نمیکنند مگر اینکه منشا توده در استخوان باشه.
سلام.ممنون از مطالب مفید.خواهر ۲۰ ساله ی من در عرض ۵ روز با یه تشنج از دست رفت.توموری که هیچ علامت و نشانه ای نداشت و فقط یه تشنج و تمام.امیدوارم بلا از همه بدور باشد.
من ميخام با شما حرف بزنم خواهش ميكنم كمكم كنيد پدرمم همين طور هست حالش خيلى بده 😓😭
سلام دوست عزیز
مشکلتون چیه؟
سلام به همه کسانی که این مطلب رو میخونن.
من مادرم ۲سال و نیم پیش ناگهان تومور gbm گرفت.
بیش از ۲۰ تا دکتر رفتم و کلی سایت سرچ کردم و همه جا فقط اخبار بد خوندم و امید بیش از ۶_۹ماه نداشتم.ولی بعد از ۲سال مادر من ۷۰درصد از تومورش با رادیوتراپی و خوردن قرص تمودال از بین رفته خداروشکر.
خواستم هرکی این رو میخونه بدونه همیشه امید هست.
ممنون که این مطلب رو به اشتراک گذاشتید
تنها پیام امیدوار کننده ای بود که پیدا کردم
خدا نگهدار مادرتون باشه
سلام حسام جان.خواستم بدونم مادرتون حالش خوبه؟منم تومورم مثل مادرتونه.البته عمل کردم
سلام فرزانه جان امید وارم که همیشه سلامت باشی میخواستم بدونم شما عمل کردید جواب مثبت گرفتید بعد از عمل حالت عادی خودرا گرفتید
سلام آقای حسام عزیزم خانوم منهم تومور داره الآن دربیمارستان بستریه من کاربکارپزشک ندارم من فقط ازخداسلامتی همسرم را میخوام که خودش ی دکترخوبو مطمئن برام بفرسته که به
کمک خدا، خانوم منم برای همیشه خوب بشه و منم برای هميشه دعاگوی تمام دکترهای زحمتکش که واسطه هستند بین خدا و مریض که خدا دکتروواسطه ميکنه تاآن مريض خوب بشه حسام جان خدا به مادرشما هم شفای همیشگی، بی پایان نصیب اش کند که باحرفات منو
امیدوارکردی
سلام آقای حسام عزیزم خانوم منهم تومور داره الآن دربیمارستان بستریه من کاربکارپزشک ندارم من فقط ازخداسلامتی همسرم را میخوام که خودش ی دکترخوبو مطمئن برام بفرسته که به
کمک خدا، خانوم منم برای همیشه خوب بشه و منم برای هميشه دعاگوی تمام دکترهای زحمتکش که واسطه هستند بین خدا و مریض که خدا دکتروواسطه ميکنه تاآن مريض خوب بشه،
حسام جان خدا به مادرشما هم شفای همیشگی، بی پایان نصیب اش کند که باحرفات منو
امیدوارکردی
سلام حال مادرتون خوبه
الان زنده است مامانتون
مطالب مفیدی بود با تشکر از شما.
با عرض سلام و خسته نباشید
بنده حدود ۱۵ روز میشه یهو سردرد گرفتم و هنوز خوب نشدم آزمایش خون و ادرار هم دادم گفت مشکلی نداری یکم چربی داری دارو بهم نداد گفت لازم نیست علائم سر دردم پیشونیم وسط سرم پشت سرم گردنم بعضی اوقات پشت گوشام و میاد داخل بینیم سرم سنگینی می کنه و گوشامم درد می کنه گاهی اوقات جلو چشمام تار میشه
… اگه امکان داره راهنمایی کنید تا عمری دعاگویی شما باشیم باتشکر
سلام پیام عزیز
بهتر است برای بررسی سردرد های میگرنی و مشکلات احتمالی دیگر تحت نظارت متخصص مغز و اعصاب باشید
سلام خسته نباشید
من شونزده سالمه از بچه. گی از دوازده ساله گی سر درد داشتم پیشی هر دوکتور رفتم گفت مشکل معده داری ولی موقعی خوش بشو یا ناراحت بشم خیلی زیاد میشه سمت راست مه و چشم راستمو بعد گوشامو می گیره خیلی درد شدید خیلی کم حوصله استم و به تازه کی دستام بی حس میشن
سلام
با این علایم
فراتر از مشکلات معده بنظر می رسد
از نظر میگرن و مشکلات مغز و اعصاب باید بررسی و اسکن شوید
زیر نظر متخصص باشید
متخصص مغزواعصاب
با عرض سلام و خسته نباشید
بنده حدود ۱۵ روز میشه یهو سردرد گرفتم و هنوز خوب نشدم آزمایش خون و ادرار هم دادم گفت مشکلی نداری یکم چربی داری دارو بهم نداد گفت لازم نیست علائم سر دردم پیشونیم وسط سرم پشت سرم گردنم بعضی اوقات پشت گوشام و میاد داخل بینیم سرم سنگینی می کنه و گوشامم درد می کنه گاهی اوقات جلو چشمام تار میشه و حالت تهوع هم میگیرم
… اگه امکان داره راهنمایی کنید تا عمری دعاگویی شما باشیم باتشکر
سلام پیام عزیز
بهتر است برای بررسی سردرد های میگرنی و مشکلات احتمالی دیگر تحت نظارت متخصص مغز و اعصاب باشید