فهرست مطالب
بیماری‌های کبدی مزمن، به خصوص سیروز، می‌تواند پیامدهای جدی در دستگاه گوارش ایجاد کند و یکی از مهم‌ترین آن‌ها واریس مری است. این رگ‌های گشادشده زمانی شکل می‌گیرند که فشار خون در سیستم ورید پورت (ورید پورت یک رگ بزرگ در شکم است که خون را از بیشتر اندام‌های گوارشی مانند معده، روده کوچک، روده بزرگ، طحال و پانکراس جمع‌آوری می‌کند و به کبد می‌برد) افزایش پیدا کند و مسیر طبیعی جریان خون دچار اختلال شود. در چنین شرایطی، خون از طریق رگ‌های مری به‌طور غیرطبیعی تخلیه می‌شود و این رگ‌ها به‌تدریج بزرگ و شکننده می‌شوند. اهمیت موضوع در این است که پاره‌شدن این رگ‌ها می‌تواند به خونریزی شدید و تهدیدکننده زندگی منجر شود. در این مطلب از دکترتو، به علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان‌های متداول واریس مری می‌پردازیم.
واریس مری چیست؟
واریس مری به بزرگ و متورم شدن سیاهرگ‌های دیواره مری گفته می‌شود که معمولا در اثر افزایش فشار در ورید پورتال کبد ایجاد می‌شود. این فشار بالا در بیشتر موارد ناشی از بیماری‌های کبدی مانند سیروز است. در واریس مری، خون به‌جای عبور طبیعی از کبد، به سمت رگ‌های مری هدایت می‌شود و آن‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد. در نتیجه، رگ‌ها نازک و شکننده شده و مستعد خونریزی می‌شوند.
بیشترین افراد در معرض خطر، بیماران مبتلا به سیروز، مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت الکل و مبتلایان به هپاتیت مزمن هستند. در صورت پارگی این رگ‌ها، خونریزی گوارشی شدید رخ می‌دهد که یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود.
اصلی‌ترین علل و درمان‌های واریس مری در جدول زیر فهرست شده‌اند.
| علل | روش‌های درمان |
|---|---|
| سیروز کبدی | داروهای کاهنده فشار ورید پورت |
| فشارخون بالا (پورتال هایپرتنشن) | بتابلاکرها |
| ترومبوز یا لخته‌شدن خون | بستن رگ با باند |
| عفونت انگلی (مانند شیستوزومیازیس) | تزریق داخل رگی |
| انحراف خون (شانت غیرطبیعی) | پیوند کبد |
علائم واریس مری چیست؟
واریس مری معمولا در حالت خفیف، علائمی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه خونریزی کند. بیشتر مردم تا زمانی که واریس آن‌ها شروع به خونریزی نکند، نمی‌دانند واریس مری دارند. زمانی که خونریزی ناگهانی و شدید باشد، فرد مقادیر زیادی خون استفراغ می‌کند یا خون را می‌بلعد که باعث مدفوع سیاه و قیری رنگ می‌شود.
اگر خونریزی کنترل نشود، علائم شوک مانند پوست رنگ‌پریده، تنفس نامنظم و از دست‌دادن هوشیاری اتفاق می‌افتد. در مواردی هم به دلیل نزدیکی واریس به معده، امکان دارد درد معده در بعضی از بیماران رخ دهد.
شایع‌ترین علایم واریس مری بعد از خونریزی عبارت‌اند از:
- استفراغ خونی (خون قرمز روشن یا قهوه‌ای تیره)
- مدفوع تیره یا قیری (ملنا)
- سرگیجه و ضعف ناگهانی
- رنگ‌پریدگی و خستگی مفرط
- افت فشار خون در موارد خونریزی شدید
به دنبال راهی برای درمان واریس مری هستی؟
همین الان از متخصص مشاوره بگیر.
علت بیماری واریس مری
تورم رگ‌های مری می‌تواند دلایل متفاوتی داشته‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها بیماری‌های کبد مانند سیروز کبدی و نقش آن‌ها در مسدودکردن رگ‌ها است. سایر دلایل بیماری واریس مری عبارت‌اند از:
- سیروز کبدی
- فشارخون بالا
- ترومبوز یا لخته‌شدن خون
- عفونت انگلی
- انحراف خون
متن انگلیسی:
به نقل از سایت medlineplus
Scarring (cirrhosis) of the liver is the most common cause of esophageal varices. This scarring cuts down on blood flowing through the liver. As a result, more blood flows through the veins of the esophagus.
ترجمه فارسی:
بیشترین علت واریس مری، ایجاد بافت اسکار (سیروز) در کبد است. این اسکار جریان خون عبوری از کبد را کاهش می‌دهد و در نتیجه، مقدار بیشتری از خون به سمت رگ‌های مری هدایت می‌شود.
واریس مری چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص واریس مری معمولا با آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی انجام می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از لوله‌ای انعطاف‌پذیر و مجهز به دوربین، داخل مری و معده را بررسی کرده و وجود رگ‌های متورم را مشاهده می‌کند.
علاوه بر آندوسکوپی، آزمایش‌های خون برای ارزیابی عملکرد کبد و سونوگرافی داپلر از کبد و ورید پورت هم به تشخیص کمک می‌کنند. در برخی موارد، تصویربرداری CT یا MRI برای بررسی دقیق‌تر وضعیت رگ‌ها و کبد درخواست می‌شود.
درمان واریس مری – آیا واریس مری درمان دارد؟
واریس مری درمان‌پذیر است اما درمان آن به معنای ریشه‌کن شدن کامل نیست بلکه بیشتر با هدف پیشگیری از خونریزی و کنترل علائم انجام می‌شود. داروهایی مانند بتابلاکرها فشار خون در ورید پورت را کاهش می‌دهند. روش‌های آندوسکوپیک مانند باندلیگیشن یا اسکلروتراپی هم برای بستن یا سفت کردن رگ‌های متورم به‌کار می‌روند.
در موارد شدید، روش‌های جراحی مانند TIPS (ایجاد شانت بین کبد و ورید) یا پیوند کبد به‌عنوان درمان نهایی مطرح می‌شوند. بنابراین، واریس مری درمان دارد اما انتخاب روش به شدت بیماری و شرایط کبد بستگی دارد.
اسکلروتراپی واریس مری
اسکلروتراپی شامل تزریق ترکیباتی مانند سدیم تترادسیل سولفات یا اتانول آمین داخل رگ‌های واریسی است. این مواد شیمیایی یک واکنش التهابی شدید در داخل یا اطراف واریس ایجاد می‌کنند که منجر به ترومبوز و ازبین‌رفتن واریس می‌شود.
عمل جراحی واریس مری
قبل از انجام جراحی رگ‌های واریسی، تمرکز پزشکان بر توقف خونریزی یا رفع التهاب رگ‌ها است. مهم‌ترین راه برای کاهش خطر خونریزی، استفاده از بتا بلاکرهای غیرانتخابی مانند پروپرانولول یا نادولول هستند.
درمان قطعی واریس مری چیست؟
درمان قطعی واریس مری پیوند کبد است. تنها زمانی که عملکرد کبد به‌شدت مختل شده و فشار در سیستم ورید پورتال قابل کنترل نباشد، پیوند می‌تواند هم علت اصلی (نارسایی کبدی) و هم پیامد آن (واریس مری) را برطرف کند. سایر روش‌ها مانند دارو، باندلیگیشن یا TIPS بیشتر به‌عنوان کنترل موقت یا پیشگیری از خونریزی استفاده می‌شوند و ریشه بیماری را حل نمی‌کنند.
پیوند کبد اگر موفقیت‌آمیز باشد، هم واریس مری را برطرف می‌کند و هم کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. با این حال، این درمان پرهزینه، پیچیده و نیازمند پیگیری مادام‌العمر است.
رژیم غذایی واریس مری
رژیم غذایی در بیماران مبتلا به واریس مری نقش حمایتی دارد. مصرف غذاهای سبک، نرم و کم‌چرب توصیه می‌شود تا فشار کمتری بر مری وارد شود. پرهیز از الکل، غذاهای تند، شور و سرخ‌شده ضروری است، زیرا این موارد آسیب کبدی را تشدید می‌کنند.
درمان واریس مری با داروی گیاهی ممکن است؟
درمان واریس مری با داروی گیاهی هنوز شواهد علمی کافی ندارد. برخی گیاهان مانند خار مریم در مطالعات محدود نشان داده‌اند که ممکن است از سلول‌های کبدی محافظت کنند اما هیچ گیاه دارویی به‌تنهایی قادر به درمان واریس مری یا جلوگیری از خونریزی آن نیست.
درمان واریس مری در طب سنتی
طب سنتی برای واریس مری بیشتر نقش حمایتی دارد تا درمان قطعی. روش‌هایی مانند پرهیز غذایی، مصرف گیاهان تقویتی برای کبد، ماساژ ملایم و اصلاح سبک زندگی پیشنهاد می‌شود. با این حال، هیچ‌یک از این روش‌ها به‌عنوان درمان استاندارد یا جایگزین آندوسکوپی و دارودرمانی تأیید نشده‌اند.
دکتر متخصص برای درمان واریس مری اینجاست، فقط یک کلیک تا نوبت.
انواع واریس مری
واریس مری از نظر منش رگی که متورم می‌شود و مکان ایجاد آن، متفاوت است. در حالت کلی واریس مری به دو دسته واریس سربالایی (up hill) و واریس سرپایینی (down hill) تقسیم می‌شود.
واریس‌های سربالایی شایع‌تر هستند و در بخش انتهایی مری، نزدیک معده یافت می‌شوند به همین دلیل به واریس معده هم معروف‌اند. آن‌ها به سمت بالا گسترش می‌یابند و فشارخون در تشکیلشان نقش دارد. واریس مری سرپایینی دقیقا برعکس این حالت است و از بالای مری به سمت معده پخش می‌شود.
عوارض واریس مری چیست؟
مهم‌ترین عارضه واریس مری، خونریزی گوارشی شدید و ناگهانی است که می‌تواند جان بیمار را تهدید کند. علاوه بر این، کم‌خونی ناشی از خونریزی مکرر، ضعف عمومی، شوک هیپوولمیک و حتی مرگ از دیگر پیامدهای جدی هستند.
در حالتی که واریس مری خفیف باشد، عوارض جانبی زیادی ندارد. اما موارد شدیدتر آن با عوارض زیر همراه خواهد بود:
- خطر خونریزی رگ‌های بزرگ (با ایجاد رگه‌های قرمز)
- تشدید بیماری کبدی
- افزایش علائم درد و ناراحتی در صورت ابتلای قبلی
- ایجاد زخم معده و مری با مصرف آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
- افزایش خونریزی مری با نوشیدن الکل
۴.۸ (۲۱۷۸ نظر)۵ (۱۴۹۲ نظر)۴.۹ (۷۶۹ نظر)۴.۹ (۵۹۷ نظر)۴.۷ (۶۳۰ نظر)۵ (۵۰۵ نظر)خونریزی واریس مری
جدی‌ترین عارضه واریس مری، خونریزی است. خونریزی مری به دلیل تورم بیش‌ازحد سیاهرگ‌ها و ترکیدن آن‌ها، در موارد نادر، رخ می‌دهد. در این حالت خون از طریق استفراغ یا مدفوع خارج می‌شود. متداول‌ترین روش‌های درمانی برای جلوگیری از خونریزی مری، استفاده از داروهای مسدودکننده بتا و بستن رگ‌های واریس هستند.
آیا می توان از ابتلا به واریس مری جلوگیری کرد؟
درحال‌حاضر هیچ درمانی نمی‌تواند از ایجاد واریس مری در افراد مبتلا به سیروز جلوگیری کند اما داروهای مسدودکننده بتا در جلوگیری از خونریزی بسیاری از افرادی که واریس مری دارند، موثر هستند. موارد زیر می‌تواند به پیشگیری از عوارض حاد بیماری کمک کند:
- الکل ننوشید.
- رژیم غذایی سالم داشته‌باشید.
- وزن متعادل خود را حفظ کنید.
- استفاده از مواد شیمیایی خانگی، لوازم پاک‌کننده و اسپری حشرات را به حداقل برسانید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
واریس مری یکی از عوارض خطرناک بیماری‌های کبدی پیشرفته است که می‌تواند بدون علامت آشکار پیشرفت کند و ناگهان با خونریزی شدید خود را نشان دهد. روش‌های درمانی شامل داروهای کاهنده فشار، بستن واریس با نوار و در موارد شدید، روش‌های جراحی است. پیشگیری با کنترل بیماری زمینه‌ای کبد و پیگیری منظم پزشکی امکان‌پذیر است. در نهایت، آگاهی بیماران و مراجعه به‌موقع به پزشک می‌تواند خطر خونریزی کشنده واریس مری را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام و عرض ادب
بنده حدود یک ماه پیش ، پدرم رو در سن ۶۰ سالگی از دست دادم و ایشون فوت کرد
علت واریس مری به علت سیروز کبدی
خواهش میکنم آندوسکوپی رو جدی بگیرید
سلام و تسلیت صمیمانه بابت درگذشت پدرتان. از دست دادن عزیز در این سن و شرایط بسیار سخت و تلخ است. سیروز کبدی یکی از بیماری‌هایی‌ست که می‌تواند به‌صورت خاموش پیشرفت کند و عوارض خطرناکی مانند واریس مری ایجاد کند که در صورت پارگی، بسیار جدی و گاه کشنده است. انجام آندوسکوپی در بیماران مبتلا به مشکلات کبدی، مخصوصاً در مراحل اولیه‌ی تشخیص سیروز، می‌تواند از بروز چنین عواقبی پیشگیری کند. خواهش میکنم هر فردی که با بیماری کبدی درگیر است، بررسی آندوسکوپیک را جدی بگیرد و تحت نظر پزشک متخصص باشد.
سلام پسربرادرم چندروز پیش خونریزی مری داشتن وخیلی نگران حالش هستیم ایا درمان قطعی ورفع واریس وجود داره یانه
سلام،
خونریزی مری معمولاً ناشی از واریس‌های مری است که اغلب به علت فشار بالای خون در سیاهرگ‌های مری ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به درمان فوری و تخصصی دارد. درمان‌های مختلفی برای کنترل واریس‌های مری وجود دارد، از جمله داروها برای کاهش فشار خون در رگ‌های مری، روش‌های اندوسکوپیک برای توقف خونریزی، و در موارد شدیدتر جراحی. در صورت تشخیص واریس‌های مری و خونریزی، پیگیری درمان تحت نظر پزشک ضروری است. درمان قطعی به شرایط فرد بستگی دارد و پزشک می‌تواند بهترین گزینه‌ها را پیشنهاد دهد.
من رگ واریس مری دارم،دکتر می گوید علتش سیروز کبدی هست آنهم شدید،ولی سونوگرافی ولی سونوگرافی اینو نمیگه،می گوید سیروز کبدی خفیف داری حالا من چکار کنم
سلام
رگ‌های واریسی مری معمولاً ناشی از فشار خون بالا در وریدهای کبدی هستند که اغلب به دلیل سیروز رخ می‌دهد. اگر تشخیص پزشک و نتیجه سونوگرافی متفاوت است، بهتر است آزمایش‌های تکمیلی مانند فیبرو اسکن، آزمایش‌های کبدی و آندوسکوپی انجام دهید. همچنین، مراقبت‌های ویژه کبدی، پرهیز از الکل، رژیم کم‌نمک و مصرف داروهای تجویزشده را جدی بگیرید و برای بررسی دقیق‌تر با یک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.
متخصص گوارش و کبد
خیلی خوب و علمی نوشته شده.
سپاس از توجه شما
بسیار عالی توضیع داده شده ممنون
سپاس از همراهی شما.