همه چیز را درباره سرطان پوست بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است که به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌های پوستی رخ می‌دهد. این بیماری معمولاً در نواحی از پوست که بیشتر در معرض اشعه ماورای بنفش (UV) خورشید قرار دارند، مانند صورت، گردن، دست‌ها و بازوها دیده می‌شود، اما می‌تواند در هر قسمت از بدن نیز ایجاد شود. انواع مختلفی از سرطان پوست وجود دارد، از جمله ملانوم، کارسینوم سلول بازال (BCC) و کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC)، که برخی از آن‌ها می‌توانند تهاجمی باشند و در صورت عدم درمان، به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کنند.

خوشبختانه، با رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از ضدآفتاب، پوشیدن لباس‌های محافظ و انجام معاینات منظم پوستی، می‌توان از بسیاری از موارد این بیماری جلوگیری کرد. در ادامه، به بررسی انواع سرطان پوست، علائم، روش‌های تشخیص، درمان و راه‌های پیشگیری می‌پردازیم.

سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست بدخیم در اثر رشد غیرطبیعی سلول‌های پوست ایجاد می‌شود. تکثیر سلول‌ها توده‌ای به نام تومور را ایجاد می‌کند. اغلب اوقات قسمتی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارد، با رشد غیرطبیعی سلول‌ها، سرطانی می‌شود. اما سرطان می‌تواند در قسمت‌هایی از پوست که در معرض نور خورشید نیست، ایجاد شود.

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است. با تشخیص زودهنگام این بیماری تقریباً در تمامی موارد می‌توان از درمان‌های مؤثر استفاده کرد. تومورهای پوستی می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. سرطان پوست بدخیم در واقع توموری است که به دلیل رشد کنترل نشده به بافت‌های مجاور به‌ویژه غدد لنفاوی سرایت کرده و به این بافت‌ها حمله می‌کند. تومورهای پوستی از طریق جریان خون نیز به اندام‌های مختلف گسترش پیدا کرده و متاستاز می‌کنند.

۱. میزان شیوع سرطان پوست چقدر است؟

این سرطان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در سراسر جهان است. تعداد دقیق افراد مبتلا به سرطان پوست مشخص نیست. هرساله بسیاری از افراد مبتلا به سرطان سلول‌های پایه یا سلول‌های سنگ‌فرشی تشخیص داده می‌شوند. اما این سرطان‌ها در مرکز ثبت سرطان به ثبت نمی‌رسد.

شایع‌ترین شکل سرطان پوست، کارسینوم سلول بازال است. اما کشنده‌ترین نوع سرطان، ملانوما تهاجمی است. زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به ملانوما قرار دارند.

۲. سرطان پوست در کدام قسمت های بدن ایجاد می شود؟

همان‌طور که گفتیم سرطان پوست عمدتاً در قسمت‌هایی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارد، ظاهر می‌شود. سلول‌های سرطانی از جمله در پوست سر، صورت، لب‌ها، گوش، گردن، سینه، بازوها و دست‌ها ایجاد می‌شوند. در مواقعی این تومورها می‌توانند در کف دست، زیر ناخن پا و دست و ناحیه تناسلی به وجود بیایند.

افراد با هر رنگ پوستی می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. اما افراد با رنگ پوست تیره‌تر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند.

۳. متاستاز سرطان پوست چیست؟

متاستاز در سرطان پوست چندان معمول نیست اما ممکن است که اتفاق بیفتد و به بخش‌های دیگر هم منتقل شود.

متن انگلیسی:
Most cases of skin cancer are caused by overexposure to ultraviolet (UV) rays from the sun, tanning beds, or sunlamps.
ترجمه فارسی:
در بیشتر موارد، سرطان پوست به دلیل قرار گرفتن بیش‌ازحد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید، تخت‌های برنزه‌کننده یا لامپ‌های خورشیدی اتفاق می‌افتد.

به نقل از سایت cdc.gov

علائم سرطان پوست چیست؟

در انواع مختلف سرطان پوست و انواع بیماری های پوستی علائم و نشانه های سرطان پوست متفاوت است و نمی‌توان علایم سرطان پوست کلی برای آن‌ها در نظر گرفت. سرطان پوست می‌تواند در مراحل اولیه بدون درد باشد، اما تغییرات غیرطبیعی در پوست می‌تواند نشانه هشداردهنده‌ای باشد. برخی از علائم شایع عبارتند از:

• ظهور یک خال جدید یا تغییر در خال‌های موجود (تغییر رنگ، نامتقارن شدن، افزایش اندازه یا ایجاد حاشیه نامنظم)
• زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند و ممکن است خونریزی داشته باشند یا پوسته‌پوسته شوند.
• ضایعات پوستی با لبه‌های نامنظم و رنگ‌های متفاوت مانند ترکیبی از قهوه‌ای، مشکی، قرمز، آبی یا سفید
• وجود توده‌های برجسته، براق یا مرواریدی روی پوست که ممکن است رنگ آن‌ها صورتی، قرمز یا سفید باشد
• حساسیت، خارش یا درد در یک نقطه از پوست که بدون دلیل مشخصی ایجاد شده و برطرف نمی‌شود.
• پوسته‌پوسته شدن، ضخیم شدن یا تغییر بافت پوست در یک ناحیه خاص، به‌ویژه در نواحی در معرض آفتاب
• رشد غیرطبیعی عروق خونی در سطح پوست که ممکن است به صورت یک لکه برجسته و قرمز دیده شود.

علت سرطان پوست چیست؟

عوامل ایجاد سرطان پوست متنوع هستند. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که جهش‌هایی در سلول‌های DNA پوست اتفاق بیفتد. این جهش‌ها باعث می‌شوند که سلول‌ها خارج از کنترل رشد کنند و توده‌ای از سلول‌های سرطانی به وجود بیاید.

مهم‌ترین علت آسیب به DNA در سلول‌های پوست، اشعه ماوراء بنفش است. این اشعه در نور خورشید و نورهای مورداستفاده در تخت‌های برنزه کننده یافت می‌شود. البته علت ایجاد سلول‌های سرطانی در قسمت‌هایی که در معرض نور خورشید نیست، هنوز مشخص نشده است. عوامل دیگری نیز ممکن است در خطر ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشند. به‌عنوان‌مثال قرارگرفتن در معرض مواد سمی یا شرایطی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند.

آیا سرطان پوست خطرناک است؟

برای تشخیص و درمان دقیق، از پزشک مشورت بگیر.

دکتر پوست و مو خوب

عوامل خطر ابتلا به سرطان پوست کدامند؟

عواملی که ممکن است، خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند، عبارتند از:

• پوست روشن: افرادی که موهای بور یا قرمز و چشم‌های روشن دارند و به‌راحتی دچار کک‌ومک و آفتاب‌سوختگی می‌شوند، بیشتر در خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.
• خال: افرادی که دارای خال‌های زیاد یا خال‌های غیرطبیعی به نام خال‌های دیسپلاستیک هستند، در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. خال‌های غیرطبیعی معمولاً بزرگ‌تر از خال‌های معمولی هستند و احتمال سرطانی شدن دارند.
• ضایعات پوستی پیش سرطانی: توده‌های پیش سرطانی معمولاً به‌صورت لکه‌های خشن و پوسته‌دار ظاهر می‌شوند. رنگ آن‌ها از قهوه‌ای تا صورتی تیره متغیر است. این ضایعات بیشتر در صورت، سر و دست افراد با پوست روشن که پوست آن‌ها در اثر آفتاب آسیب‌دیده است، به وجود می‌آیند.
• سابقه خانوادگی سرطان پوست: اگر یکی از والدین، خواهر یا برادر به سرطان پوست مبتلا شده باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود.
• سابقه ابتلا به سرطان پوست: اگر شخص یک‌بار به سرطان پوست مبتلا شده و درمان شده باشد، احتمال عود بیماری در او زیاد است.
• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشت در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. این مورد شامل افراد مبتلا به ایدز و افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته‌اند، می‌شود. برای پیوند عضو از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود.

عوامل خطر قابل کنترل سرطان پوست چیست؟

برخی از عوامل خطر ابتلا به سرطان قابل‌کنترل بوده و می‌توان با تغییراتی در زندگی از آن جلوگیری کرد. برخی از این عوامل خطر عبارتند از:

• سابقه آفتاب‌سوختگی: داشتن یک یا چند آفتاب‌سوختگی تاول‌دار در دوران کودکی یا نوجوانی خطر ابتلا به سرطان در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.
• قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید: هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می‌گذارند، ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود؛ به‌خصوص اگر پوست با کرم ضدآفتاب یا لباس محافظت نشود. برنزه کردن و قرارگرفتن در معرض لامپ‌ها و تخت‌های برنزه کننده نیز شخص را در معرض خطر قرار می‌دهد.
• آب‌وهوای آفتابی و زندگی در نقاط مرتفع: افرادی که در آب‌وهوای آفتابی و گرم زندگی می‌کنند، نسبت به افرادی که در آب‌وهوای سردتر زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند. زندگی در ارتفاعات نیز باعث می‌شود افراد بیشتر در معرض تشعشعات خورشید قرار بگیرند.
• قرارگرفتن در معرض تشعشع: افرادی که برای بیماری‌های پوستی مانند اگزما و آکنه تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند، ممکن است به سرطان پوست به‌ویژه کارسینوم سلول بازال مبتلا شوند.
• قرارگرفتن در معرض مواد خاص: قرارگرفتن در معرض برخی مواد مانند آرسنیک ممکن است خطر ابتلا به سرطان را بیشتر کند.

جدیدترین روش درمان سرطان پوست چیست؟

دکتر جراحی سرطان

روش تشخیص سرطان پوست چگونه است؟

برای تشخیص سرطان پوست دکتر پوست از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

• پوست شما را بررسی می‌کند. پزشک تغییرات پوستی را بررسی کرده تا تشخیص دهد، احتمال سرطان وجود دارد یا نه.
• بیوپسی پوست انجام می‌شود. متخصص نمونه‌ای از پوست مشکوک را برای ارسال به آزمایشگاه برمی‌دارد. بیوپسی برای تشخیص ابتلا به سرطان و حتی نوع سرطان استفاده می‌شود.

تعیین مرحله سرطان پوست

اگر پزشک تشخیص دهد که شخص مبتلا به سرطان است، برای تعیین مرحله و میزان پیشرفت بیماری آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کند. سرطان پوست از مرحله ۰ تا مرحله ۴ طبقه‌بندی می‌شود. در مراحل اولیه توده سرطانی کوچک و محدود به یک ناحیه می‌شود. در مراحل آخر سرطان پیشرفت کرده و در بافت‌های مختلف گسترش پیدا می‌کند. برای انتخاب مؤثرترین درمان تعیین مرحله سرطان پوست ضروری است.

سرطان‌های سطحی پوست مانند کارسینوم سلول بازال به‌ندرت گسترش پیدا می‌کند. در بیشتر مواقع با بیوپسی می‌توان کل سلول‌های سرطانی را از بین برد. تنها پزشک آزمایشی برای تعیین مرحله سرطان تجویز می‌کند. اما دررابطه‌با سرطان‌هایی مانند کارسینوم سلول سنگ‌فرشی، کارسینوم سلول مرکل یا ملانوم پزشک آزمایش‌های بیشتری را انجام می‌دهد.

این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی غدد لنفاوی مجاور و تشخیص علائم سرطان است. راه دیگر بیوپسی غدد لنفاوی است که با برداشتن غدد لنفاوی مجاور و آزمایش روی آن‌ها انجام می‌شود.

بهترین روش درمان سرطان پوست کدام است؟

اولین سؤال افراد پس از تشخیص بیماری این است که آیا سرطان پوست درمان دارد؟ گزینه‌های درمانی زیادی برای این بیماری وجود دارد. معمولاً بیوپسی اولیه پوست کافی بوده و نیازی به درمان‌های بیشتر نیست. اما اگر به درمان اضافی نیاز باشد، پزشک از گزینه‌های زیر استفاده می‌کند:

• درمان سرطان پوست به روش انجماد یا فریز: ممکن است پزشک کراتوزهای اکتنیک و برخی سرطان‌های کوچک و اولیه پوست را با انجماد از طریق نیتروژن مایع از بین ببرد. بافت مرده پس از انجماد حذف می‌شود.

• برش از طریق جراحی: این روش برای هر نوع سرطان مناسب است. پزشک بافت سرطانی و حاشیه اطراف پوست سالم را برش می‌دهد. در برخی مواقع برش گسترده‌تر بوده و پوست اطراف تومور هم برداشته می‌شود.

• جراحی موس: در مواقعی که سرطان بزرگ و عودکننده باشد یا سخت‌تر درمان شود، جراحی موس کاربرد دارد. این جراحی بیشتر برای ازبین‌بردن کارسینوم سلول‌های پایه و سنگ‌فرشی استفاده می‌شود. در قسمت‌هایی که باید تا حد ممکن از پوست محافظت شود، مانند روی بینی، این روش توصیه می‌شود. در طی این جراحی پزشک پوست را لایه به لایه برمی‌دارد و هر لایه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. این عمل تا زمانی که هیچ سلول غیرطبیعی باقی نماند، ادامه دارد.  

• کورتاژ و الکترودیکاسیون یا کرایوتراپی: پزشک پس از برداشتن توده، لایه‌های سلول سرطانی را با استفاده از دستگاهی با تیغه دایره‌ای (کورت) می‌تراشد. سوزن الکتریکی سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین می‌برد. در یکی از تکنیک‌های این روش می‌توان از نیتروژن مایع برای منجمد کردن ناحیه تحت درمان استفاده کرد.

درمان سرطان پوست پیشرفته چگونه است؟

در شرایطی که سرطان پیشرفت کرده و به بافت‌های مجاور منتقل شده باشد، باید از روش‌های دیگری برای مهار سرطان استفاده کرد. معمولاً در این مرحله درمان‌های زیر استفاده می‌شود.

۱. پرتو درمانی

در پرتو درمانی از پرتوهای انرژی پرقدرت مانند اشعه ایکس برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. زمانی که نتوان در طول جراحی سلول‌های سرطانی را به طور کامل از بین برد، پرتودرمانی گزینه بعدی است.

پرتو درمانی یک روش درمانی سیستمیک سلول‌های سرطانی است که در آن همه‌ی بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. با این پرتوهای پرانرژی و پر قدرت، ساختار سلول‌های سرطانی از بین می‌رود و نمی‌توانند به رشد و تکثیر خود ادامه بدهند.

زمانی که از این روش استفاده می‌شود، بیمار به عوارض جانبی متنوع و نستبا شدیدی هم دچار می‌شود که برای آنها باید آماده باشد و آموزش‌های لازم به بیمار داد خواهد شد. زمان تشخیص بیماری و مرحله‌ی پیشرفت سرطان در تعیین روش‌های درمانی موثر است.

۲. شیمی‌ درمانی

در شیمی‌ درمانی از داروها برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در مراحل اولیه سرطان که محدود به لایه‌های بالایی پوست است، کرم‌ها یا لوسیون‌های حاوی عوامل ضدسرطان مستقیماً روی پوست قرار می‌گیرند. اما زمانی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته باشد، از شیمی‌درمانی سیستمیک استفاده می‌شود.

شیمی درمانی از درمان‌های تهاجمی است و به کار بردن آن برای بیمار سرطانی باعث ایجاد و بروز علائمی می‌شود که می‌توانند ناتوان کننده باشند. برای همین، وجود حمایت اطرافیان و روحیه‌ی قوی خود بیمار می‌تواند در اثربخشی آن موثر باشد.

۳. درمان فوتودینامیک

این درمان ترکیبی از نور لیزر و داروهایی است که سلول‌های سرطانی را به نور حساس می‌کنند. درمان فوتودینامیک یا PDT از داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی را به نور حساس می‌کنند و سپس با نور خاصی که به آنها تابانیده می‌شود، ساختار سلول‌های سرطانی از بین می‌رود. این درمان برای سرطان‌های خاصی استفاده می‌شود، سرطان پوست و چشم از انواع آن هستند.

درمان فوتودینامیک اگر به درستی استفاده شود، می‌تواند بدون عوارض بلندمدت، به درمان سرطان بپردازد. همچنین از جراحی کم تهاجم‌تر است و مدت زمانی که برای انجام جلسه‌ی درمانی طول می‌کشد، کوتاه است. برخلاف پرتو درمانی از این درمان می‌توان تعداد دفعات زیادی استفاده کرد و آن را بر روی یک بخش مشخص از نظر محل تابش، به کار برد.

۴. درمان بیولوژیکی سرطان پوست

در این روش از سیستم ایمنی بدن برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در این روش سیستم ایمنی بدن تحریک می‌شود تا توانایی آن برای از بین بردن سلول‌های سرطانی بازیابی شود. بیوتراپی و ایمونوتراپی از نام‌های دیگر این درمان هستند. یکی از مثال‌هایی که می‌توان برای این درمان نام برد، استفاده از سلول‌های لنفوسیت ‌T و انتقال آنها به بدن بیمار است. گاهی نیز از برخی از واکسن‌ها برای درمان بیولوژیکی استفاده می‌شود.

علائم بیماری پوستی	روش درمان سرطان پوست	عوارض جانبی
خونریزی	انجماد یا فریز	متاستاز و گسترش خال‌های پوستی
برآمدگی مرواریدی یا مومی شکل	برش از طریق جراحی	عود و بازگشت مجدد
درد و حساسیت	پرتو درمانی و شیمی درمانی	پیشرفت بیماری
پوسته‌پوسته شدن	کرایوتراپی	تورم و خارش پوست

انواع سرطان پوست کدامند؟

تومور پوست ۳ نوع مختلف دارد، کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگ‌فرشی و ملانوما. هرکدام از این سلول‌های سرطانی در ناحیه خاصی ایجاد شده و علائم متفاوتی دارند. دو نوع اول به‌عنوان سرطان پوست غیر ملانوما دسته‌بندی می‌شوند. انواع غیرمعمولی از سرطان‌های پوست وجود دارد که کمتر شایع هستند. سرطان‌هایی مثل تومور سلول مرکل و درماتوفیبروسارکوم ازاین‌دست هستند.

عوارض سرطان پوست چیست؟

خطراتی که ممکن است بعد از ایجاد انواع سرطان پوستی رخ دهد عبارتند از:

• سرطان پوست می‌تواند به بافت‌های مجاور مانند رگ‌های خونی، غدد لنفاوی یا اندام‌ها حمله کند.
• خطر بازگشت سرطان (عود) وجود دارد. اگر تمام سلول‌های سرطانی در طول درمان حذف نشوند یا سلول‌های سرطانی جدید در طول زمان ایجاد شوند، ممکن است این اتفاق رخ دهد.
• سرطان‌های بزرگتر یا پیشرفته‌تر پوست ممکن است نیاز به برداشتن و جراحی داشته باشند.
• در مواردی که سرطان پوست به غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی مجاور گسترش یابد، لنف ادم ممکن است رخ دهد. لنف ادم به معنای تورم اندام یا ناحیه آسیب دیده به دلیل اختلال در تخلیه لنفاوی اس که باعث ناراحتی، کاهش تحرک و افزایش خطر عفونت می‌شود.

روش پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به سرطان پوست چیست؟

بیشتر سرطان‌های پوست قابل پیشگیری هستند. برای محافظت از خود بهتر است به این نکات توجه داشته باشید:

• در وسط روز تاحدامکان از نور خورشید دوری کنید.
• در تمام طول سال از ضدآفتاب استفاده کنید.
• از لباس‌های تیره و پوشیده در معرض آفتاب استفاده کنید.
• از سولاریوم خودداری کنید.
• مراقب داروهای حساس‌کننده در مقابل آفتاب باشید. برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها پوست را در برابر آفتاب حساس می‌کنند.
• پوست خود را مرتب چک کرده و در صورت مشاهده تغییرات به پزشک مراجعه کنید.
• اصول اولیه مراقبت از پوست را رعایت کنید.

خود آزمایی سرطان پوست چیست؟

یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از سرطان پوست، انجام خودآزمایی ماهانه است. برای انجام خودآزمایی بدن خود را از جلو و عقب در یک آینه تمام‌قد بررسی کنید. آرنج را خم کنید و بادقت ساعد، زیربغل و کف دست را نگاه کنید. پاها، بین انگشتان و کف پا نیز باید بررسی شود. با یک آینه دستی می‌توانید گردن و پوست سر خود را ببینید. در نهایت کمر و باسن خود را با آینه دستی چک کنید.

پزشکان پیشنهادی

۴.۸ (۴۵۲ نظر)

دکتر محسن کلاهدوزان

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۴۳۹ نظر)

دکتر راضیه توکلی ریشهری

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۳۱۴ نظر)

دکتر مصطفی وهبی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۲۴۸ نظر)

دکتر مرتضی مازوچی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۷۸ نظر)

دکتر مهدی عشایری

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۸۴ نظر)

دکتر علی اکبر رفیعی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر متوجه تغییراتی در پوست خود شده‌اید و این موضوع برای شما نگرانی ایجاد کرده است، حتماً با متخصص پوست مشاوره داشته باشید. هر نوع تغییری در پوست نشانه سرطان پوست نیست. دکتر فوق تخصص سرطان پوست، پزشک متخصص پوست یا متخصص انکولوژی با بررسی و معاینه دقیق علت را بررسی کرده و در صورت نیاز آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کند. برای پیداکردن بهترین متخصص پوست می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان تعیین وقت حضوری از بهترین متخصصین وجود دارد.

• دکتر پوست تهران
• دکتر پوست شیراز
• دکتر پوست اصفهان
•  دکتر پوست مشهد
• دکتر پوست کرج

دکترتو مراقب سلامتی شماست!