انواع بیماری های گوارشی چیست و چه علائمی دارند؟

بیماری‌ های گوارشی انواع مختلفی دارند و یکی از مشکلات شایع در جامعه به شمار می‌روند. این بیماری‌ها می‌توانند قسمت‌های مختلفی از دستگاه گوارش مانند معده، روده باریک و بزرگ، کبد و دیگر اندام‌ها را درگیر کنند. بسیاری از علائم این بیماری‌ها مشابه یکدیگر هستند، بنابراین تشخیص دقیق نیاز به مراجعه به متخصص گوارش دارد. در این مقاله، به معرفی انواع بیماری‌های گوارشی و علائم آن‌ها پرداخته می‌شود تا به شما کمک کند تا با شناخت بهتر این بیماری‌ها، برای درمان مناسب اقدام کنید. برای مشاوره و درمان بیماری‌های گوارشی، می‌توانید از طریق سایت دکترتو به بهترین دکتر گوارش مراجعه کنید و حتی از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی بهره‌مند شوید.

انواع بیماری های دستگاه گوارش انسان

همه‌ی شما با دستگاه گوارش آشنا هستید. دستگاه گوارش از دهان تا مقعد ادامه دارد. این سیستم شامل مری، معده، روده بزرگ، روده کوچک، کبد، پانکراس و کیسه صفرا است. بیماری‌های دستگاه گوارش در واقع اختلالات و مشکلات مربوط به دستگاه گوارش هستند که ممکن است هر یک از این اندام‌ها یا گروهی از آنها را درگیر کنند.

در سیستم گوارشی غذا و نوشیدنی‌ها به اجزای کوچک تقسیم شده و بدن می‌تواند آنها را به‌عنوان انرژی جذب و در عملکرد سلول‌ها استفاده کند. اگر هنگام بلع، هضم مواد غذایی یا دفع مواد زائد دچار مشکل شدید، باید برای تشخیص بیماری دستگاه گوارش به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. اما دکتر گوارش کیست؟ این متخصص در مورد کلیه اندام‌ها و بافت‌های دستگاه گوارش دانش بالایی دارد و می‌تواند هرگونه بیماری و اختلال در این سیستم را تشخیص داده و درمان کند.

کار دستگاه گوارش چیست؟

دستگاه گوارش انسان غذا را هضم می‌کند، به شما کمک می‌کند آن را جذب کنید و سپس موادی که مورد نیاز نیستند یا برای بدن ضرر دارند را دفع می‌کند. بنابراین کار این دستگاه به سه مرحله‌ی هضم، جذب و دفع بستگی دارد.

همانطور که پیش‌تر هم گفتیم، دستگاه گوارش انسان از دهان شروع می‌شود و به مقعد ختم می‌شود. هر کدام از بخش‌های دهان و گلو هم می‌توانند به بیماری‌های گوارشی دچار شوند. هنگامی که این بخش‌ها دچار اختلال و بیماری می‌شوند، شما با علائم بیماری‌های گوارشی مواجه می‌شوید. در ادامه به انواع بیماری‌های بخش فوقانی دستگاه گوارش اشاره کرده‌ایم. جدول زیر راهنمای بیماری‌های گوارشی دهان و حلق است.

انواع بیماری های گوارشی مری

بعد از دهان، غذا به مری می‌رسد. بخش بعدی دستگاه گوارش لوله‌ای دراز و باریک است که غذای جویده شده را به معده می‌رساند. این عضو از بافت سنگفرشی و عضلات خاصی ساخته شده است که می‌توانند با اختلال و مشکل مواجه شوند. هر بیماری یا اختلالی که در مری ایجاد شود، می‌تواند با علائم گوارشی نظیر مشکل در بلع، تهوع، استفراغ یا کاهش اشتها همراه باشد. در جدول زیر انواع بیماری‌های مری را معرفی کرده‌ایم. اگر می‌خواهید این بیماری‌ها را بیشتر بشناسید، بر روی لینک‌های قرار داده شده کلیک کنید. اگر علائم بیماری‌های گوارشی را دارید، حتما از بهترین دکتر گوارش در دکترتو نوبت بگیرید.

بیماری های گوارشی معده

هنگامی که غذا سفر خود را از دهان طی می‌کند و به مری می‌رسد. آرام آرام مسیر خود را تا معده سپری می‌کند و وارد یکی از مهم‌ترین بخش‌های هضم غذا می‌شود. وظیفه‌ی معده هضم کردن غذا و مخلوط کردن آن با شیره‌های گوارشی است. البته مقدار کمی از جذب هم در معده انجام می‌شود و برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی در این دستگاه جذب می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از نجیب‌ترین عضوهای دستگاه گوارش معده است و با بیماری‌ها و اختلالات گوارشی مدارا می‌کند. زمانی که دیگر تحمل مشکل از توانش خارج می‌شود، شروع به بروز علائمی پر سر و صدا می‌کند که همه‌ی ما را می‌ترساند. با معده خوش رفتار باشید تا به مشکلات گوارشی جدی دچار نشوید.

در جدول زیر به معرفی انواع مشکلات و اختلالات معدی و درمان آنها پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

درمان بیماری های معده

برای درمان بیماری‌های معده، نیاز است که علت ایجاد بیماری و ریشه‌ی آن مشخص شود. اگر علت بیماری معده، رفلاکس معده باشد، می‌توان آن را با داروهای ضد اسید مانند قرص فاموتیدین ۴۰ یا ۲۰ کنترل و درمان کرد.

در صورتیکه به زخم معده دچار شده‌باشید، برای درمان آن باید علت ایجاد زخم را پیدا کنید. در صورتیکه علت زخم معده عفونت باشد، خوردن آنتی بیوتیک برای زخم معده همراه با توصیه‌ها و درمان خانگی زخم معده برای پیشگیری از ابتلا به عوارض این بیماری کمک‌کننده است.

در مواردی مانند سرطان، باید به دنبال درمان‌های تخصصی مانند شیمی درمانی، پرتو درمانی و روش‌های جراحی باشید. یکی از مهم‌ترین موارد در ابتلا به سرطان معده، جدی گرفتن راه‌های پیشگیری از سرطان معده است.

بیماری های روده و اختلالات دستگاه گوارش تحتانی

نوبتی هم که باشد، بعد از رد کردن معده، غذای یک‌دست شده به روده می‌رسد. جایی که بیشتر مواد غذایی مورد نیاز جذب بدن می‌شوند. البته که در روده هم هضم ادامه دارد و همچنان برخی از مواد غذایی در این بخش از لوله‌ی گوارش هضم می‌شوند و آماده‌ی جذب می‌گردند. در ادامه بیماری‌ها و مشکلات روده را معرفی کرده‌ایم. اگر با هر یک از این اختلالات و بیماری‌های روده دست و پنجه نرم می‌کنید، بر روی بیماری مورد نظر کلیک کنید و با تشخیص و درمان این بیماری بیشتر آشنا شوید.

بیماری های مقعد و انتهای روده بزرگ

گاهی مقعد هم به بیماری‌های گوارشی دچار می‌شود. معمولا ابتلا به بیماری‌های مقعد ناشی از یبوست است. یبوست می‌تواند در اثر تغذیه نامناسب، کم تحرکی، تنبلی روده و مشکلات دیگر ایجاد شود. در ادامه به مشکلات مقعدی اشاره کرده‌ایم:

• • بیرون زدگی بواسیر (هموروئید): یکی از بیماری‌هایی که در اثر یبوست ایجاد می‌شود، بواسیر یا بیرون زدن بافت روده است. این حالت با نام هموروئید شناخته می‌شود.

    • • یکی از معمول‌ترین مواقعی که فرد به این مشکل دچار می‌شود، بواسیر و درد مقعدی بعد از زایمان طبیعی است. علت آن فشار زیاد آوردن بر مقعد و دست و پنجه نرم کردن با یبوست در طول بارداری است.

• • شقاق مقعدچیست: هنگامی که مقعد دچار پارگی، خراش یا فیشر می‌شود، به شقاق مقعد دچار شده‌اید. این حالت با دفع دردناک همراه است و معمولا خونریزی در آن دیده می‌شود.
  • کیست مقعد: کیست مقعد توده‌ای دردناک و چرکی در نزدیکی ناحیه مقعد است که معمولاً به دلیل عفونت در غدد مقعدی ایجاد می‌شود. این کیست می‌تواند با علائمی مانند درد، تورم، قرمزی و ترشح همراه باشد و در صورت بی‌توجهی به آبسه یا فیستول تبدیل شود. درمان آن معمولاً شامل تخلیه، آنتی‌بیوتیک یا جراحی است و تشخیص زودهنگام برای پیشگیری از عوارض ضروری است.

پولیپ روده انواع محتلفی دارد.

آپاندیسیت

آپاندیسیت به التهاب آپاندیس گفته می‌شود؛ آپاندیس زائده‌ای کوچک، باریک و انگشتی‌شکل است که به ابتدای روده بزرگ متصل است. این التهاب معمولاً به‌صورت ناگهانی و با درد در ناحیه پایین و راست شکم ظاهر می‌شود و می‌تواند با علائمی مانند تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، تب خفیف و نفخ همراه باشد. اگر آپاندیسیت به‌موقع درمان نشود، ممکن است آپاندیس پاره شود و منجر به عفونت شدید داخل شکمی (پریتونیت) شود که بسیار خطرناک است. درمان اصلی آپاندیسیت معمولاً جراحی برای برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی) است و در برخی موارد اولیه ممکن است درمان با آنتی‌بیوتیک نیز انجام شود. تشخیص سریع و مراجعه فوری به پزشک اهمیت زیادی دارد.

بیماری‌ های کبدی و اختلالات آن

کبد یکی از بزرگترین ارگان‌های گوارشی بدن است که در کنار سیستم گوارش قرار دارد و به هضم غذا و جذب مواد مغذی کمک می‌کند. مشکلات کبدی می‌تواند منجر به بروز علائم مختلفی در بدن شود. در اینجا انواع بیماری‌های کبدی و علائم آن‌ها بررسی می‌شود.

علائم بیماری‌های کبدی

• زردی یا یرقان: زرد شدن پوست، چشم‌ها و زبان.
• بالا بودن آنزیم‌های کبد: در آزمایش‌های خون ممکن است افزایش آنزیم‌های ALT و AST مشاهده شود.
• خارش: مخصوصاً در دوران بارداری، ناشی از اختلالات کبدی و صفراوی (کلستاز).
• درد شکم: درد در ناحیه راست شکم (محل قرارگیری کبد).

انواع بیماری‌ های کبدی کدامند؟

کبد یکی از اندام‌های حیاتی بدن است که نقش مهمی در هضم غذا و جذب مواد مغذی دارد. اختلال در عملکرد کبد می‌تواند منجر به بروز انواع بیماری‌ های کبدی شود که برخی از آن‌ها ممکن است جدی و خطرناک باشند. آگاهی از علائم و روش‌های درمان این بیماری‌ها نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت به‌موقع آن‌ها دارد.

کبد به دلیل وظایف حیاتی‌ای که دارد، در معرض انواع مختلفی از بیماری‌ها و اختلالات قرار می‌گیرد. برخی از این بیماری‌ها شامل:

کبد چرب

کبد چرب یکی از شایع‌ترین اختلالات کبدی است که می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند سیروز و نارسایی کبد منجر شود. این بیماری به دلیل تجمع چربی در کبد ایجاد می‌شود و معمولاً به دلیل سبک زندگی ناسالم مانند رژیم غذایی نامناسب و عدم تحرک به وجود می‌آید.

•  کبد چرب گرید 1: مصرف الکل و چاقی عامل اصلی.
•  کبد چرب گرید ۲: ناشی از عدم تحرک و تغذیه نامناسب.
•  کبد چرب گرید ۳: چاقی مفرط و عدم تحرک.
• کبد چرب غیر الکلی: ایجاد شده به دلیل چاقی و عدم تحرک.
• کبد چرب در بارداری: ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش چربی خون باشد.

تشخیص این بیماری از طریق آزمایش‌های عملکرد کبد و معاینه بالینی انجام می‌شود. درمان شامل تغییرات در سبک زندگی، کاهش وزن و قطع مصرف الکل است.

هپاتیت

هپاتیت یکی از بیماری‌های شایع کبدی است که به التهاب کبد اشاره دارد و انواع مختلفی دارد. این بیماری می‌تواند به دلیل ویروس‌ها یا سایر عوامل ایجاد شود و ممکن است در مراحل پیشرفته منجر به آسیب‌های دائمی کبد شود.

• هپاتیت A: انتقال از طریق آب آلوده، واکسن پیشگیری.
• هپاتیت B: انتقال از طریق خون و مایعات بدن، واکسن هپاتیت B.
• هپاتیت C: انتقال از طریق خون، انتقال از طریق تزریق‌های آلوده و مواد مخدر.
• هپاتیت D: وابسته به هپاتیت B، با پرهیز از رفتارهای پرخطر پیشگیری می‌شود.
• هپاتیت E: مشابه هپاتیت A، انتقال از طریق آب آلوده.

تشخیص از طریق آزمایش‌های خون و معاینه بالینی انجام می‌شود. درمان شامل داروها، واکسن و سبک زندگی سالم است.

عوارض بیماری‌ های کبدی

بیماری‌های کبدی می‌توانند عوارض زیادی ایجاد کنند که برخی از آن‌ها بسیار جدی و تهدیدکننده زندگی هستند:

• نارسایی کبد: از کار افتادن کبد و نیاز به پیوند کبد.
• سیروز کبدی: سفت شدن و اختلال عملکرد کبد.
• زردی: ناشی از بیماری‌های کبدی و صفراوی.
• اختلال در عملکرد کبد: توده‌ها یا تغییرات غیر طبیعی در کبد.

تشخیص بیماری‌ های کبدی

تشخیص بیماری‌های کبدی نیازمند مراجعه به پزشک متخصص است. پزشک با بررسی علائم بالینی، معاینه و انجام آزمایش‌های مختلف می‌تواند بیماری‌های کبدی را شناسایی کند. آزمایش‌هایی مانند تست‌های کبدی، اندازه‌گیری آنزیم‌های ALT و AST و نمونه برداری از کبد برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌شوند.

کبد چرب، سرطان کبد، سیروز کبدی و انواع هپاتیت از جمله شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش مربوط به کبد هستند.

علائم بیماری‌ های کبدی

بیماری‌های کبدی ممکن است به مرور زمان علائم مختلفی را ایجاد کنند که می‌تواند به فرد هشدار دهد. مهم‌ترین علائم این بیماری‌ها به شرح زیر هستند:

• زردی یا یرقان: زرد شدن پوست، چشم‌ها و زبان.
• بالا بودن آنزیم‌های کبد: در آزمایش‌های خون ممکن است افزایش آنزیم‌های ALT و AST مشاهده شود.
• خارش: مخصوصاً در دوران بارداری، ناشی از اختلالات کبدی و صفراوی (کلستاز).
• درد شکم: درد در ناحیه راست شکم (محل قرارگیری کبد).

انواع بیماری های گوارشی صفراوی

صفرا نیز بخش دیگری از دستگاه گوارش است که در هضم و جذب مواد غذایی و بر عملکرد لوله‌ی گوارش اثر می‌گذارد. صفرا در ارتباط تنگاتنگ با کبد است. یکی از مهم‌ترین عملکردهای صفرا در هضم چربی‌ها و قابل هضم شدن آنهاست. در ادامه به برخی از بیماری‌های صفراوی اشاره کرده‌ایم:

سایر بیماری های عفونی یا سرطانی دستگاه گوارش

اینها تنها بیماری‌های گوارشی نیستند. در ادامه به برخی دیگر از بیماری‌های دستگاه گوارش اشاره کرده‌ایم که ممکن است با آنها مواجه شوید. برخی از این بیماری‌ها بدخیم و برخی دیگر خوش‌خیم هستند.

• تومور استرومال خوش خیم یا بدخیم

• • پولیپ معده و روده

• • سرطان پانکراس بدخیم

• • التهاب آپاندیس یا آپاندیسیت

    • • درمان این بیماری معمولا با عمل آپاندیس انجام می‌شود. در این روش که آپاندکتومی نامیده می‌شود، آپاندیس ملتهب بیرون کشیده می‌شود.

• • مسمومیت غذایی

• • بیماری حصبه

• • بیماری وبا

هر کدام از این بیماری‌ها علائم و روش‌های درمان خاص خود را دارند. ویژگی مشترک آنها درگیر کردن دستگاه گوارش و ایجاد اختلال عملکرد در آن است.

علائم بیماری های دستگاه گوارش کدامند؟

علائم بیماری‌های گوارشی می‌توانند شبیه به هم باشند. بنابراین مراجعه به متخصص گوارش بعد از مواجهه با آنها ضروری است. در جدول زیر برخی از علائم گوارشی را آورده‌ایم که به شما کمک می‌کنند درک بهتری از آنها داشته باشید:

• • خونریزی

• • نفخ

• • یبوست

• • اسهال

• • سوزش سر دل

• • بی‌اختیاری

• • تهوع و استفراغ

• • درد در ناحیه شکم

• • مشکلات بلع

• • افزایش یا کاهش وزن.

بیماری های گوارشی چگونه تشخیص داده می شوند؟

برای تشخیص بیماری‌های گوارشی معمولا از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• • شرح حال

• • معاینه‌ی فیزیکی

• • تفسیر آزمایش کشت مدفوع

• • تفسیر آزمایش مدفوع

• • عمل کولونوسکوپی

• • عمل آندوسکوپی

• • ام آر آی شکم و لگن

باقی تست‌ها متناسب با علامت درخواست داده می‌شوند. مثلا اگر زردی داشته باشید، آزمایش‌های کبدی برای شما درخواست داده می‌شوند. همچنین اگر نیاز به نمونه برداری از بافت خاصی باشد، بیوپسی درخواست داده می‌شود.

درمان بیماری گوارشی چگونه است؟

درمان بیماری گوارشی بستگی به علت آن دارد. در اولین مرحله برای تشخیص علت و درمان علائم گوارشی خود، باید به دکتر گوارش مراجعه کنید. اما چه زمانی به دکتر گوارش مراجعه کنیم؟اگر هر یک از علائم گوارشی را دیدید، حتما به دکتر گوارش مراجعه کنید. علائم گوارشی را در همین مطلب معرفی کرده‌ایم.

در درمان بیماری‌های گوارشی (یا حتی پیشگیری از ابتلا به آنها) به خاطر داشته باشید که غذاهای مناسب برای سوء هاضمه و مشکلات گوارشی را بشناسید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

همان‌طور که در این مطلب ذکر کردیم، بیماری‌های دستگاه گوارش انواع مختلفی دارند و هرکدام بخشی از این سیستم را درگیر می‌کنند. درصورتی‌که علائم و نشانه‌های این بیماری‌ها را دارید یا در بلع و هضم غذا با مشکل مواجه هستید، باید به دکتر متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. متخصص باتوجه‌به علائم شما و شدت بیماری بهترین درمان را انتخاب کرده و در مدیریت بیماری به شما کمک می‌کند.

برای پیداکردن بهترین پزشکان گوارش و کبد می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد. همچنین می‌توانید سوالات و نگرانی‌های خود را با دکتر گوارش آنلاین یا دکتر گوارش کودکان آنلاین در میان بگذارید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!