فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
ورم معده یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی است که به التهاب یا تحریک پوشش داخلی معده اشاره دارد. این عارضه می‌تواند به‌صورت ناگهانی (حاد) یا تدریجی و در بلندمدت (مزمن) ایجاد شود و علائمی مانند درد معده، سوزش سر دل، نفخ و حالت تهوع را به همراه داشته باشد. عوامل مختلفی مانند عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، استرس و رژیم غذایی نامناسب در بروز این بیماری نقش دارند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان ورم معده می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتر از سلامت دستگاه گوارش خود مراقبت کنید.
ورم معده چیست؟
ورم معده یا گاستریت به التهاب پوشش داخلی معده اطلاق می‌شود که می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن بروز کند. این وضعیت ممکن است به دلایلی مانند عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، استرس، مصرف الکل و رژیم غذایی نامناسب ایجاد شود. علائم شایع ورم معده شامل درد یا سوزش در قسمت فوقانی شکم، تهوع، استفراغ، احساس سیری زودرس پس از خوردن و نفخ است. در برخی موارد، ورم معده می‌تواند بدون علائم باشد. تشخیص و درمان به‌موقع این بیماری برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر مانند زخم معده یا خونریزی ضروری است.
متن انگلیسی:
به نقل از Mayoclinic
“Gastritis is an inflammation of the stomach lining. The stomach lining is a mucus-lined barrier that protects the stomach wall. Weaknesses or injury to the barrier allows digestive juices to damage and inflame the stomach lining. Several diseases and conditions can increase the risk of gastritis.”
ترجمه فارسی:
“گاستریت التهاب لایه داخلی معده است. لایه داخلی معده یک سد پوشیده از موکوس است که از دیواره معده محافظت می‌کند. ضعف یا آسیب به این سد باعث می‌شود که مواد هاضم به لایه داخلی معده آسیب زده و آن را ملتهب کنند. برخی بیماری ها و شرایط مختلف می‌توانند خطر ابتلا به گاستریت را افزایش دهند.”
انواع ورم معده
متخصصان انواع مختلفی از گاستریت و گاستروپاتی را شناسایی کرده‌اند. دلیل این دسته‌بندی مختلف نیز تفاوت علل ایجادکننده التهاب معده است. یکی از دسته‌بندی‌های آن را می‌توان شامل حاد یا مزمن بودن بیماری در نظر گرفت.
در حالت مزمن بیماری به‌آهستگی ایجاد می‌شود و برای مدتی طولانی ادامه می‌یابد. در حالت حاد نیز بیماری به‌صورت ناگهانی و برای مدتی کوتاه ایجاد می‌شود. برخی از اشکال ورم معده فرسایشی هستند، به این معنی که پوشش معده را از بین می‌برند و باعث ایجاد شکستگی‌های کم‌عمق در دیواره و پوشش داخلی معده خواهند شد که در نهایت منجر به زخم می‌شوند. سایر اشکال گاستریت نیز غیر فرسایشی هستند. در نهایت بسته به دلیل التهاب معده، دسته‌بندی موجود برای این بیماری شامل موارد زیر می‌شود.
۱. گاستریت هلیکوباکترپیلوری
گاستریت هلیکوباکتری که به دلیل یک باکتری با نام هلیکوباکتری (H.pylori) ایجاد می‌شود، یکی از شایع‌ترین انواع گاستریت است. این نوع از التهاب معده در اثر عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد می‌شود و از گاستریت‌های مزمن محسوب می‌شود. این نوع از التهاب معده می‌تواند مهمترین عامل زخم معده باشد. در صورت درمان نشدن عفونت ناشی از این باکتری، گاستریت هلیکوباکترپیلوری می‌تواند به‌صورت مادام‌العمر باقی بماند و احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
۲. گاستروپاتی واکنشی
گاستروپاتی واکنشی زمانی ایجاد می‌شود که پوشش معده در مدت طولانی با مواد تحریک‌کننده تماس پیدا کند. برخی از انواع داروهای مسکن به نام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، الکل و صفرا از رایج‌ترین مواد تحریک‌کننده هستند. گاستروپاتی واکنشی مزمن است و می‌تواند فرسایشی باشد. NSAIDها شایع‌ترین علت غیرعفونی زخم‌های گوارشی هستند و می‌توانند باعث خونریزی، انسداد، یا سوراخ شدن معده یا روده کوچک شوند. در نتیجه در این شرایط نیاز به درمان التهاب معده و روده وجود دارد.
۳. گاستریت خودایمنی
گاستریت خودایمنی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی به سلول‌های سالم در پوشش معده حمله می‌کند. این بیماری خودایمنی مزمن و به طور معمول غیر فرسایشی است. گاستریت خودایمنی در افراد مبتلا به سایر اختلالات خودایمنی مانند بیماری هاشیموتو و دیابت نوع یک شایع‌تر است. همچنین بروز این حالت با کمبود ویتامین B12 نیز مرتبط است.
۴. گاستروپاتی فرسایشی حاد
گاستروپاتی فرسایشی حاد ممکن است پس از تماس با مواد تحریک‌کننده مانند NSAIDS ، الکل یا کوکائین رخ دهد. نوعی از گاستروپاتی فرسایشی حاد به نام گاستریت استرسی زمانی ایجاد می‌شود که مشکلات سلامتی جدی مانند جراحات یا سوختگی‌های شدید، بیماری‌های بحرانی یا سپسیس پیوند خارجی باعث کاهش جریان خون به پوشش معده شود.
این کاهش جریان خون از عملکرد طبیعی مکانیسم‌های محافظتی معده جلوگیری می‌کند که اجازه می‌دهد اسید معده با پوشش معده تماس پیدا کند و به آن آسیب برساند. در گاستروپاتی فرسایشی حاد، پوشش معده به‌سرعت دچار فرسایش، زخم و خونریزی می‌شود. خونریزی اغلب خفیف است اما ممکن است شدید نیز شود.
علائم ورم و التهاب معده چیست؟
علائم ورم معده و التهاب دیواره آن می‌تواند در تشخیص و رصد بیماری توسط خود بیمار و دکتر گوارش کمک‌کننده باشد. مهمترین نشانه‌های گاستریت شامل موارد زیر می‌شود:
- معده درد و شکم درد
- نفخ شکم
- سوءهاضمه
- سکسکه
- سوزش معده خصوصا حس سوزش در قسمت بالای شکم که با غذا خوردن بدتر یا بهتر می‌شود
- گرفتگی و اسپاسم‌های دردناک در معده
- حالت تهوع
- استفراغ، خصوصا در برخی مواقع استفراغ خونی یا محتوی موادی قهوه‌ای‌رنگ
- مدفوع سیاه و قیری رنگ
- احساس پری در بالای شکم بعد از غذا خوردن
- گاهی اوقات به دلیل حس پر بودن و سنگینی در معده، باعث تنگی نفس می‌شود و باید راهکارهایی برای درمان ورم معده و تنگی نفس پیدا کرد.
- ورم دیواره معده و بی‌اشتهایی
- کاهش وزن بدون معنی
- آروغ زدن به دنبال عدم هضم غذا یا رفلاکس نیز از دیگر نشانه‌های التهاب معده محسوب می‌شود.
البته باید به این مورد اشاره کرد که گاستریت همیشه علائم و نشانه‌هایی را از خود نشان نمی‌دهد و ممکن است بیماری به‌صورت خاموش پیشرفت کند.
هر چند وقت یک بار دچار معده درد و سوء هاضمه میشی؟ ورم معده داری؟
با متخصص مشورت کن.
علت ورم معده چیست؟
ورم دیواره معده زمانی رخ می‌دهد که عوامل مختلف به مخاط محافظ معده آسیب می‌زنند. شایع‌ترین علت آن عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری است. مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، استرس شدید جسمی یا عاطفی، مصرف بیش از حد الکل، ریفلاکس صفراوی و بیماری‌های خودایمنی نیز از عوامل مهم محسوب می‌شوند. علاوه بر این، عفونت‌های ویروسی یا انگلی، رژیم غذایی نامناسب، سیگار کشیدن و بیماری‌های مزمن مانند دیابت می‌توانند باعث گاستریت شوند. علل شایع ورم معده (گاستریت) عبارتند از:
- بیماری‌های مزمن مانند دیابت
- عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری
- مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- استرس‌های جسمی یا عاطفی شدید
- مصرف بیش از حد الکل
- ریفلاکس صفراوی
- بیماری‌های خودایمنی
- عفونت‌های ویروسی یا انگلی
- رژیم غذایی نامناسب و مصرف غذاهای تحریک‌کننده معده
- سیگار کشیدن
ورم معده و بی اشتهایی
ورم معده (گاستریت) می‌تواند باعث بی اشتهایی شود، زیرا التهاب پوشش داخلی معده منجر به اختلال در عملکرد طبیعی هضم و تحریک گیرنده‌های درد می‌شود. این وضعیت که ممکن است ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استرس مزمن باشد، موجب تهوع، احساس پری زودرس و کاهش میل به غذا خوردن می‌شود. مطالعات منتشرشده در Mayo Clinic و Cleveland Clinic تأیید می‌کنند که بی‌اشتهایی در بیماران مبتلا به ورم معده شایع است و در موارد مزمن، می‌تواند منجر به کاهش وزن و کمبودهای تغذیه‌ای شود. درمان شامل شناسایی و حذف عامل محرک، استفاده از مهارکننده‌های اسید معده مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) و رعایت رژیم غذایی مناسب برای کاهش التهاب معده است.
ورم معده چطور تشخیص داده می شود؟
تشخیص ورم معده معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینات بالینی و آزمایش‌های تخصصی انجام می‌شود. پزشک ابتدا با پرسش در مورد علائم بیمار و انجام معاینه فیزیکی، احتمال ورم معده را بررسی می‌کند. برای تایید تشخیص و بررسی شدت التهاب، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل آزمایشات خون برای شناسایی عفونت هلیکوباکتر پیلوری، آندوسکوپی (که در آن لوله‌ای با دوربین وارد معده می‌شود تا از نزدیک بررسی شود)، و آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس با باریوم برای مشاهده تغییرات در ساختار معده است (WebMD، NHS). همچنین، نمونه‌برداری از بافت معده در صورت لزوم جهت بررسی آسیب یا عفونت انجام می‌شود.
روش‌های تشخیص ورم معده:
- آزمایش خون برای شناسایی عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- آندوسکوپی (Endoscopy)
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس با باریوم
- آزمایش مدفوع برای شناسایی هلیکوباکتر پیلوری
- بیوپسی از بافت معده در صورت لزوم
درمان ورم معده چیست؟
درمان ورم معده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. خصوصا بعد از تشخیص نوع ورم و دلیل بروز آن، انتخاب درمان مناسب از طریق مشاوره دارویی توسط متخصص گوارش اهمیت زیادی دارد. درمان گاستریت به علت بروز آن بستگی دارد. درمان دارویی برای گاستریت شامل طیف گسترده‌ای از درمان‌ها می‌شود. درمان‌های موردنظر شامل موارد زیر است:
- مصرف آنتی‌اسیدها و سایر داروهای مناسب برای گاستریت
- درمان التهاب معده با قرص شیمیایی
- درمان‌های خانگی و رژیم غذایی برای التهاب دیواره معده
- درمان‌های گیاهی و مصرف داروی گیاهی برای ورم معده
- درمان التهاب معده در طب سنتی.
دنبال بهترین دارو برای کنترل علائم ورم معده هستی؟ با متخصص گوارش مشورت کن.
ورم معده چه عوارضی دارد؟
در صورت درمان نشدن ورم معده، عوارض بیماری می‌تواند از خفیف تا عوارض شدید و آسیب‌رسان گسترده باشد. ورم و التهاب معده ممکن است منجر به زخم معده و خونریزی معده شود. به‌ندرت برخی از اشکال گاستریت مزمن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. خصوصا اگر همراه با التهاب معده، نازک شدن گسترده پوشش معده و تغییرات در سلول‌های پوششی نیز ایجاد شود.
معده درد، ورم دیواره معده و بی‌اشتهایی، سوءهاضمه و مشکلات گوارشی، حالت تهوع شدید و مواردی ازاین‌دست نیز از جمله عوارضی است که در صورت درمان نشدن گاستریت می‌تواند مزمن و ادامه‌دار شده و مشکلات متعددی را برای افراد به وجود آورد.
کم‌خونی نیز می‌تواند از عوارض التهاب معده باشد. گاستریت هلیکوباکترپیلوری و گاستریت خودایمنی می‌توانند در جذب آهن از غذا اختلال ایجاد کرده و در نتیجه فرد به کم‌خونی ناشی از فقر آهن مبتلا شود. در نهایت این که اغلب گاستریت هلیکوباکترپیلوری و گاستریت خودایمنی، می‌تواند منجر به گاستریت آتروفیک شود. در گاستریت آتروفیک، التهاب مزمن منجر به ازبین‌رفتن غدد مخاط معده می‌شود که اسید معده و آنزیم‌ها را می‌سازند. گاستریت آتروفیک نیز با ایجاد سرطان معده مرتبط است.
۴.۸ (۵۵۶ نظر)۴.۹ (۴۳۱ نظر)۴.۷ (۴۰۸ نظر)۴.۵ (۳۰۵ نظر)۴.۹ (۱۹۰ نظر)۴.۹ (۱۶۹ نظر)نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
ورم و التهاب معده حالتی است که در آن پوشش داخلی معده دچار التهاب و در مواردی فرسایش می‌شود. این حالت با نشانه‌های مختلفی از جمله معده درد، سوزش سر دل و حالت تهوع خود را نشان می‌دهد. برای درمان التهاب معده می‌توان گزینه‌های مختلفی از جمله درمان‌های خانگی، گیاهی و قرص ورم معده را در نظر گرفت. گاهی افراد می‌پرسند که طول درمان ورم معده چقدر است؟ در پاسخ باید گفت این مورد به‌شدت بیماری و علائم آن بستگی دارد. برای درمان‌های خانگی احتمالاً به مدت‌زمان بیشتری نیاز است. به‌هرحال درمان التهاب معده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و بی‌توجهی به آن می‌تواند موجب بروز عوارض بسیار شدیدی مانند خونریزی‌های معده شود.
در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص گوارش در شهر خود آشنا شوید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام من همیشه معده درد عصبی دارم و برام پیش میاد، اما این بار که شوک عصبی بزرگی بهم وارد شد درد معدم همراه با ورم معده و حالت تهوع هم شد، ممنون میشم راهنمایی کنید.
اگر التهاب معده با قرص و مواد غذایی مناسب درمان شود طول درمان چقدر زمان میبرد ؟
اگه با قرص و مواد غذایی درمان شود چقدر زمان میبرد به حالت عادی برگرده و هر غذایی بخوریم ؟
سلام من معده دردم در حدی هس ک باید رو شکم بخوابم و دستم مشت کنم روی معدم و نبض زدن معدم حس میکنم
مصرف چایی زژاد دارم و در حدی معدم درد مبگیره ک بیحال میشم یبوست هم دارم اما نفخ اصلا
سلام من درد معده وقتی دارم ک غذا نخوردم یا اینکه بعد غذا درد شروع میشه جوری ک روی شکم کیخوابم دستم مشت میکنم روی شکمم . یبوست دارم بیشتر وقت ها چای در روز ۶ تا لیوان میخورم مصرف اب هم خیلی کمه . درد معدم جوری هست ک پهلو هام درد میگیره و دستم ک روی شکمم هست نبض زدن معدم حس میکنم
سلام من درد معده وقتی دارم ک غذا نخوردم یا اینکه بعد غذا درد شروع میشه جوری ک روی شکم کیخوابم دستم مشت میکنم روی شکمم . یبوست دارم بیشتر وقت ها چای در روز ۶ تا لیوان میخورم مصرف اب هم خیلی کمه . درد معدم جوری هست ک پهلو هام درد میگیره و دستم ک روی شکمم هست نبض زدن معدم حس میکنم
سلام دکترمن الال ۱سال نیم مشکل معده دارم ۲بار آندوسکوپی کردم یه بار دکترگفت ورم معده داری بااعصاب معده بهم دارو داد خوب نشدم دوبار باز آندوسکوپی کروم گفت زخم معده شدید داری بهم دارو شربت داد بازم خوب نشدم همیشه احساس حالت تهوع دارم با احساس میکنم معدم پرباد هست چه غذامیخورم چه غذا نمیخورم همین حس دارم با معتادن سیگارمصرف میکنم ب دکترگفتم گفت سیگارنکش ک چندماه نکشیدم باز خوب نشدم حتی دستگاه زدم پیش دکتر گوارش گفت میکروب معده داری نمیدونم حرف کدوم درسته فقط دکتری که بهم گفت زخم معده داری.. داروهایی ک داد چندوقت سیگارنکشیدم غذاهای چرپ فس فود نخوردم بهترشدم الان نمیدونم چیکارکنم ازت خواهش میکنم راهنمای کن آخه دیگ خسته شدم همش احساس تهوع دارم سنوگرافی ام دادم سالم بود فقط گفت شکم گاز زیادی دیده میشو آزمایش کلی دادم سالم بود
جواب بدید اگرمیشه لطفا
دوست عزیز
میکروب معده موجب ایجاد التهاب و ورم معده ذمی شود که احساس سیری دارید و عفونت معده تهوع را ایجاد می کند. توصیه می شود تحت نظر یک متخصص گوارش اندوسکوپی انجام شود.
رزرو نوبت پزشک گوارش
اگر با قرص و مواد غذایی مناسب درمان شود طول درمان چقدر زمان میبرد ؟
سلام وکتر من همش حس حالت تحوع دارم الان نزدیک وقته ۲بار آندوسکوپی کردم یک بار گفت زخم معده شدید داری نمونه برداری کردن آزمایشگاه گفت با داروحل میشه یک بار دیگ گفت ورم معده داری ولی من هنوز خوب نشدم الان یک ساله چه غذامیخورم چه غذانمیخورم همیشه حس حالت تحوع بهم دست میده و معدم انگار باد داره پره پره
سنوگرافی ام دادم گفت شکم گاز زیادی داره تروقران بگید چیکار کنم دیگ اصلا ناامیدشدم
دوست عزیز
عفونت معده در شما محتمل است درمان دارویی به مدت بیشتری تحت نظر متخصص گوارش صورت گیرد.
رژیم خام گیاه خواری عرض ۴۰ روز خوب میشی
دوست عزیز
درد معده میتونه به علل متفاوت از جمله میکروب معده، زخم معده و یا التهاب معده باشد که نیاز به مصرف دارو و پیگیری پزشکی دارد و تنها با رژیم غذایی برطرف نمی شود.
مطالب ازهرنظرعالی وکامل بود،ممنون
سپاس از همراهی شما.
سلام وقت بخیر من یک مدته معده ام ورم میکن بطوری ک پشت کمرم و دندونهام هم درد میگیره وقتی ورم میکنه انگار یک توپ خوردم سمت چپ شکمم زیر سینه ام میاد بالا و از همه بدتر روی شکمم دست میزنم سرد هستش خواهش میکنم راهنمایی کنید
دوست عزیز
یک نوع از التهاب معده در اثر عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد می‌شود و از گاستریت‌های مزمن محسوب می‌شود. این نوع از التهاب معده می‌تواند مهمترین عامل زخم معده باشد. بهتره توسط متخصص گوارش جهت شما اندوسکوپی انجام شود تا با مشخص کردن این باکتری درمان التهاب معده صورت گیرد.
فوق تخصص گوارش
سلام وقت بخیر چند روز بعد از خوردن غذا یا میوه درد و ورم شدید روی معدم ودلم حس میکنم باید حتما حالت خوابیده داشته تا بهتر بشه بی زحمت راهنمایی کنید ممنونم