فهرست مطالب
چقدر در مورد اینکه در چه مواردی و توسط چه کسانی مورد سوء استفاده عاطفی قرار می‌گیرید اطلاع دارید؟ رفتارهایی که دیگران با ما دارند می‌تواند به طرز ناخوشایندی موجب ناراحتی ما شود و حتی بدون این که خودمان از آن اطلاع داشته باشیم، از ما سوء استفاده شود. سوء استفاده کردن می‌تواند حالت‌های مختلفی داشته باشد و هدف آنها نیز با هم فرق کند. یکی از انواع سوء استفاده، سوء استفاده عاطفی است که بدون شک موجب می‌شود افراد در یک بازه زمانی احساسات بدی را تجربه کنند و تاثیرات منفی روی آنها داشته باشد. اما اکثر مواقع تشخیص اینکه کسی در حال سوء استفاده از شماست می‌تواند سخت باشد. به همین دلیل ما توصیه‌هایی در مورد علائم، اثرات و نحوه برخورد با چنین رفتارهایی را در این مقاله ارائه می‌دهیم تا بتوانید با کمک آنها مانع سو استفاده عاطفی دیگران شوید. همچنین می‌توانید از طریق دکترتو با روانشناس یا روانپزشک مشاوره حضوری و آنلاین داشته باشید.
سوء استفاده عاطفی چیست؟
سو استفاده عاطفی شامل کنترل شخص دیگری با استفاده از احساسات برای انتقاد، شرمساری، سرزنش یا دست‌کاری آنهاست. در حالی که بیشتر در روابط همسریابی و ازدواج رایج است، سوء استفاده ذهنی یا عاطفی می‌تواند در هر رابطه‌ای رخ دهد – از جمله در بین دوستان، اعضای خانواده و همکاران. یکی از بدترین انواع آن هم سوء استفاده عاطفی از کودکان است.
به‌طورکلی، یک رابطه زمانی از نظر عاطفی توهین‌آمیز است و می‌تواند موجب سوء استفاده از فرد شود که یک الگوی ثابت از کلمات توهین‌آمیز و رفتارهای قلدرانه در آن وجود داشته باشد که به موجب آن عزت نفس فرد تحلیل رفته و سلامت روان او تضعیف می‌شود. در این شرایط باید برای درمان مشکل عزت نفس پایین اقدام کرد. هدف اصلی سوء استفاده عاطفی کنترل طرف مقابل از طریق بی‌اعتبار کردن، منزوی کردن و ساکت کردن او است.
تشخیص این نوع رفتارها بسیار سخت است، چرا که می‌تواند بسیار ظریف و موذیانه باشد. افراد در هر سن و جنسیتی می‌توانند یا سوء استفاده کننده عاطفی باشند یا اینکه مورد سوء استفاده عاطفی قرار بگیرند. سوء استفاده‌کنندگان عاطفی از تاکتیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا شما را بترسانند یا از نظر ذهنی شما را پریشان کنند – در نتیجه تعادل قدرت در رابطه را به نفع خود تغییر می‌دهند.
مشاوره روانشناسی
با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران
متن انگلیسی:
healthline
Emotional abuse involves attempts to frighten, control, or isolate you. This type of abuse doesn’t involve physical violence
ترجمه متن:
سوء استفاده عاطفی شامل تلاش‌هایی برای ترساندن، کنترل کردن یا منزوی کردن شما است و شامل خشونت فیزیکی نمی‌شود.
علائم سو استفاده عاطفی
چندین نشانه و علامت شاخص وجود دارد که می‌توان با دنبال کردن آنها سوء استفاده عاطفی را تشخیص داد. اگر در یک رابطه دوطرفه احساس ناراحتی، زخم خوردن، سوءتفاهم، علایم افسردگی، ناامیدی، سردرگمی، استرس و اضطراب یا بی ارزش بودن داشتید، احتمال اینکه رابطه شما از نظر عاطفی توهین‌آمیز باشد زیاد است. در نتیجه اگر در زمان بررسی رابطه خود هر یک از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، می‌توان احتمال سو استفاده عاطفی را داد.
یکی دیگر از نشانه‌ها و علائم سوء استفاده عاطفی این است که طرف مقابل انتظارات غیرواقعی از شما داشته باشد. نمونه‌هایی از این موارد عبارتند از:
- درخواست‌های غیرمنطقی
- از شما انتظار دارند که همه چیز را کنار بگذارید و نیازهای آنها را برآورده کنید.
- از شما می‌خواهد که تمام‌وقت خود را با هم بگذرانید.
- ناراضی بودن، مهم نیست چقدر تلاش می‌کنید.
- انتقاد از شما برای انجام ندادن وظایف بر اساس استانداردهای آنها
- انتظار از شما برای به اشتراک گذاشتن نظراتتان با آنها (شما اجازه ندارید نظر متفاوتی داشته باشید.)
- درخواست از شما برای نام بردن تاریخ‌ها و زمان‌های دقیق هنگام بحث درباره چیزهایی که شما را ناراحت می‌کند (و وقتی نمی‌توانید این کار را انجام دهید، ممکن است رویداد را رد کنند، گویی هرگز اتفاق نیفتاده است.).
- مسخره کردن مداوم و توهین کردن
- استفاده از عناوین توهین آمیز یا لقب‌گذاری‌های منفی و مخرب
- نادیده گرفتن و دست‌کم گرفتن شما توسط فرد سوء استفاده‌گر
- ایجاد حس شرمساری برای هر کاری که انجام می‌دهید.
یکی دیگر از نشانه‌هایی که نشان می‌دهد ممکن است فردی از نظر عاطفی سوء استفاده کند، این است که طرف مقابل شما را بی‌اعتبار کند. سعی در تضعیف کردن شما یا نادیده گرفتنتان، امتناع از پذیرش احساسات شما و متهم کردن شما به این که بیش از حد احساساتی هستید همگی می‌توانند نمونه‌هایی از بی‌اعتبار کردن و زیر سوال بردن باشند که جزء رفتارهای سوء استفاده عاطفی دسته‌بندی می‌شوند.
فکر می‌کنی دچار سوء استفاده عاطفی شدی؟
همین الان نوبت بگیر.
علت سوء استفاده عاطفی
افرادی که از نظر عاطفی از دیگران سوء استفاده می‌کنند معمولاً به دنبال تغییر دادن تعادل قدرت در یک رابطه هستند و می‌خواهند از این طریق در موقعیت اقتدار قرار بگیرند. در حالی که برخی از سوء استفاده‌کنندگان ممکن است از رنج فرد مقابل لذت ببرند، برخی نیز از سوء استفاده برای به دست آوردن چیزهایی استفاده می‌کنند که در غیر این صورت نمی‌توانند به دست آورند.
از طرفی اکثر افرادی که از دیگران سوء استفاده می‌کنند خودشان قبلاً مورد آزار عاطفی قرار گرفته‌اند و از نظر احساسی و عاطفی آسیب‌دیده‌اند. مشکلات روحی روانی، افسردگی، حس تحقیر شدن درگذشته و مواردی از این دست همگی می‌تواند موجب شود که برخی از افراد سایرین را مورد سوء استفاده عاطفی قرار دهند.
نکته مهم بعدی در خصوص خود افرادی است که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند. این افراد ممکن است از نظر عاطفی آسیب‌دیده باشند یا اینکه قبلاً شکست عاطفی را تجربه کرده باشند. احساس ضعف داشتن، اعتمادبه‌نفس پایین یا وابستگی بیش از حد به فرد سوء استفاده‌گر همگی می‌تواند دلیل شکل گرفتن یک رابطه مخرب بر اساس سوء استفاده عاطفی باشد.
راه های تشخیص سو استفاده عاطفی
برای تشخیص سوء استفاده عاطفی باید نشانه‌ها را دنبال کرد. اگر برخی از رفتارها و موقعیت‌ها را مشاهده کنید که نشانه‌های سوء استفاده عاطفی در آنها وجود دارد، می‌توان آزار عاطفی را تشخیص داد. افراد سوء استفاده‌گر ممکن است از تاکتیک‌های مختلفی برای انجام این کار استفاده کنند. اگر رفتارهای زیر را مشاهده کردید، می‌توانید تشخیص دهید که مورد سوء استفاده عاطفی قرار گرفته‌اید:
- مسخره کردن، زیر سوال بردن و انتقاد کردن‌های مداوم
- استفاده از لقب‌های تحقیرآمیز مانند احمق یا بازنده
- ترور شخصیتی
- ایجاد حس شرمساری در شما
- شوخی‌های بی مزه و تخریب کننده که بیشتر جنبه مسخره کردن یا توهین دارد.
- کنترل کردن شما برای انجام هر کاری
- مجبور کردن شما برای کنار گذاشتن برنامه‌ها و کارهایی که به آن علاقه دارید.
- تهدید کردن
- جاسوسی و دخالت در انجام هر کاری
- باج گیری عاطفی
این کارها و رفتارهایی از این دست همگی می‌توانند به شما کمک کنند تا سوء استفاده عاطفی را تشخیص دهید. قرار گرفتن در این موقعیت‌ها همگی می‌تواند نوعی سوء استفاده کردن عاطفی باشد. در کنار این رفتارها، احساساتی که تجربه می‌کنید و تغییرات منفی که در زندگی شما ایجاد شده هم می‌تواند به تشخیص چنین ارتباطات منفی و مخربی کمک کند.
راه های نجات از سو استفاده عاطفی
اولین قدم برای برخورد و مواجه شدن با یک رابطه آزار دهنده عاطفی، شناخت سوء استفاده است. شما باید در وهله نخست تمامی جنبه‌های سوء استفاده عاطفی را بشناسید و آنچه که تجربه کرده‌اید را تصدیق کنید. با صادق بودن در مورد آنچه تجربه می‌کنید، می‌توانید دوباره کنترل زندگی خود را به دست بگیرید. چند استراتژی کاربردی وجود دارد که می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند:
| نجات از سوء استفاده عاطفی | توضیحات |
|---|---|
| خودتان را اولویت قرار دهید. | همیشه خودتان را اولویت قرار دهید و نگران جلب رضایت فردی که از شما سوء استفاده می‌کند نباشید. |
| به نیازهای خود رسیدگی کنید. | کاری که کمک می‌کند مثبت‌تر فکر کنید انجام دهید. |
| حد و مرز تعیین کنید. | قاطعانه به افرادی که با شما بدرفتاری می‌کنند بگویید که این رفتارها را انجام ندهند و در صورت تکرار دیگر با آنها ارتباط نخواهید داشت. |
| دست از سرزنش کردن خود بردارید. | از سرزنش کردن خود برای چیزی که روی آن کنترلی ندارید دست بردارید. |
| از درگیر شدن بپرهیزید. | به هیچ عنوان در مورد رفتاری که با شما می‌شود جدال نکنید یا توضیحی ندهید. |
| از دیگران کمک بگیرید. | – |
| تلاشی برای خواسته‌های طرف مقابل نکنید. | به هیچ عنوان برای رفع نیاز و خواسته‌های فرد سوءاستفاده‌گر تلاش و اقدامی انجام ندهید. |
| در صورت نیاز از رابطه خارج شوید. | در آخرین قدم اگر فرد سواستفاده گر به‌هیچ‌عنوان قصد تغییر کردن ندارد باید از این رابطه آزاردهنده خارج شوید |
به دنبال بهترین راه نجات از سو استفاده عاطفی هستی؟ پس مشاوره بگیر.
انواع سوء استفاده عاطفی
سوء استفاده عاطفی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از جمله:
- اتهامات تقلب یا سایر نشانه‌های حسادت و مالکیت
- بررسی مداوم یا تلاش برای کنترل رفتار فرد مقابل
- بحث مداوم یا مخالفت کردن
- انتقاد کردن
- منزوی کردن فرد و جدا کردن او از خانواده و دوستان
- نام‌گذاری و توهین کلامی
- امتناع از شرکت در رابطه
- شرمساری یا سرزنش کردن
- بی‌اهمیت جلوه دادن نگرانی‌های طرف مقابل
- خودداری از محبت و توجه
- رابطه شما ممکن است در ابتدا عادی و محبت‌آمیز به نظر برسد، اما با این نوع سوء استفاده عاطفی در ادامه رابطه (با پیشرفت رابطه) طرف مقابل در تلاش است تا شما را کنترل کند.
عوارض سو استفاده عاطفی
تحقیقات نشان می‌دهد که عواقب و عوارض سوء استفاده عاطفی به همان شدت آزار جسمی است، با این تفاوت که این نوع آزار می‌تواند زخم‌هایی را در روح و روان فرد ایجاد کند که به او احساس شک و تردید، بی‌ارزش بودن و نفرت از خود را می‌دهد.
زمانی که سوءاستفاده کردن عاطفی بسیار شدید و مداوم باشد، فرد تمام احساسات خود را از دست می‌دهد. انتقادهای مداوم، تهمت زدن‌ها و رفتارهایی مشابه می‌تواند موجب شود حس فرد به حدی از بین برود که دیگر نمی‌تواند به‌صورت واقع‌بینانه خود را ببیند. اکثر افرادی که مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند مدام از خود انتقاد می‌کنند و در حال سرزنش کردن خودشان هستند.
کنار کشیدن از روابط و دوستی‌ها، عدم حضور در جمع و حتی بروز تعدادی از مشکلات سلامتی از جمله عوارض سوء استفاده عاطفی است. اثرات سوء استفاده بر سلامت روان شامل افسردگی، اضطراب و گاهی اوقات ایجاد یک اختلال خوردن است. آزار عاطفی می‌تواند بر فرد تأثیر فیزیکی هم بگذارد و باعث ایجاد زخم معده، تپش قلب و بی‌خوابی شود.
متن انگلیسی:
verywellmind
Emotional abuse can impact friendships because emotionally abused people often worry about how people see them and if they truly like them
ترجمه متن:
سوء استفاده عاطفی می‌تواند بر روابط دوستانه تأثیر بگذارد؛ زیرا افرادی که مورد آزار عاطفی قرار می‌گیرند اغلب نگران این هستند که مردم چگونه آنها را می‌بینند و آیا واقعاً آنها را دوست دارند یا خیر.
راه های پیشگیری از سو استفاده عاطفی
راه پیشگیری از سوء استفاده عاطفی این است که از درگیر شدن با یک آزارگر عاطفی خودداری کنید، یا اگر خود را درگیر او می‌بینید، آن رابطه را ترک کنید و برای یادگیری مهارت‌های مناسب برای جذب و برقراری یک رابطه سالم وارد یک دوره درمانی شوید. در نظر داشته باشید که به هیچ عنوان نباید به خواسته‌های فرد سوءاستفاده گر توجه کنید.
هر وقت در یک رابطه رفتارهایی را شناسایی کردید که کنترلی و بر اساس قلدری هستند سعی کنید با یک نه آن موقعیت را ترک کنید. نه گفتن را تمرین کنید و همیشه سعی کنید روی خواسته‌ها و تمایلات خودتان تمرکز کنید. شرکت در دوره‌های افزایش اعتمادبه‌نفس، کمک گرفتن از یک درمانگر یا مشورت کردن با یک دوست مطمئن می‌تواند به شما کمک کند تا از مورد سوء استفاده عاطفی قرار گرفتن جلوگیری کنید.
هر وقت در موقعیتی قرار گرفتید که شاهد رفتارهای آزاردهنده بودید، در مورد آنها صحبت کنید. در مورد انتظاراتتان واقع‌بین و قاطع باشید و همیشه سعی کنید خواسته‌هایتان را در اولویت قرار دهید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
هر فردی ممکن است در یک دوره از زندگی خود و در برخورد با افراد مختلف دچار سوء استفاده عاطفی شود. چه در یک رابطه زناشویی یا عاشقانه و چه در روابط دوستی، خانوادگی یا کاری احتمال سو استفاده عاطفی وجود دارد. شناخت نشانه‌ها و رفتارهای آزار عاطفی و انجام اقدامات موثر برای مقابله با آنها مهم است، چرا که این نوع رفتارها می‌تواند اثرات مخربی روی روح و روان شما بگذارد.
درصورتی‌که احساس می‌کنید به‌صورت موثری نمی‌توانید با این رفتارها و فرد سوءاستفاده‌گر مقابله کنید می‌توانید از یک دکتر روانشناس یا روانپزشک در خصوص نحوه مواجه با چنین موقعیت‌هایی مشورت بگیرید تا به شما بهترین تکنیک‌ها و رویکردهای مقابله با افراد سواستفاده گر را یاد دهند.
شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر روانشناس آنلاین و همچنین دکتر روانپزشک آنلاین (دکتر اعصاب و روان آنلاین) وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
عالی بود. حالا می فهمم چقدر قدرتمند بودم که طرف سعی داشته اینجوری منو تخریب کنه و حالا می فهمم چقدر رفتار هام به جا و درست بوده خیلی هاش..خیلی متشکر بابت آگاه سازی.
حالا می تونم حتی قدرتمندتر باشم و برای همیشه از این رابطه بیام بیرون و برم سراغ روابط سالم تر.
سلام
خوشحالیم که توانستیم در بهبود این وضعیت کمک کنیم
همیشه قوی و تندرست باشید دوست خوب دکترتو
افرادی که مهر طلب هستند ،بالاترین ضربه را از آزارگر عاطفی می‌خورند، چرا که آزار گر عاطفی را در اوج قدرت می‌بینند و خود را وابسته مهر و محبت او،زندگی کردن با یک آزارگر عاطفی حتی برای یکساعت هم مضر هست،این افراد افرادی دروغگو،دو بهم زن،خود شیرین کن،چاپلوس و هزار رنگی هستند که از عقده های فراوان شخصیتی رنج می برند،و زبانی مثل عسل در برخورد با غریبه ها و باطنی پر از زهر دارند
سلام مسعود عزیز
بله
سپاس از کامنت خوبتان
سپاس از مقاله خوبتون،تشکر میکنم
سپاس از همراهی تان مسعود عزیز
سالم باشید
سلام وخسته نباشید متنتان بسیار زیبا و آموزنده بود از شما بسیار ممنون وسپاسگزاریم
سپاس از توجه شما
همراه عزیز دکترتو
تندرست باشید