دانه چیا چیست و چه خواصی دارد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

دانه چیا که به آن چیا مکزیکی هم می‌گویند، دانه خوراکی گیاه گلداری از خانواده نعناییان است. این گیاه که بومی مکزیک و گواتمالا است، تاریخچه طولانی دارد. این دانه خواص و کاربردهای طبی هم دارد و بخش مهمی از رژیم غذایی مردم در گذشته را تشکیل می‌داد. دانه چیا که به‌عنوان خوراکی سرشار از مواد مغذی شناخته شده است، امروزه محبوبیت زیادی دارد. ورزشکاران و سالم‌خواران از این دانه به‌شکل‌های مختلف در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با دانه چیا، اشکال مختلف دانه چیا و ارزش غذایی آن بیشتر آشنا شوید. اگر در مورد خواص آن سوالی دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص تغذیه یا دکتر طب سنتی به صورت حضوری و آنلاین در ارتباط باشید.

دانه چیا چیست؟

دانه‌ چیا از خانواده نعنا و از گیاهان بومی مکزیک و گواتمالا است که به‌خاطر خواص مفیدش، به‌‌عنوان یک منبع غذایی محبوب شناخته می‌شود. این دانه اندازه بسیار کوچکی دارد و در دو رنگ سیاه و سفید و گاهی خاکستری، قرمز و قهوه‌ای دیده می‌شود. پوسته خارجی خشک و سفت این تخم وقتی در آب قرار می‌گیرد، با جذب بالای آب به شکل ژله‌ای غلیظ درمی‌آید. دانه چیا سرشار از فیبر، پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳، امگا-۶ و امگا-۹، ویتامین‌های C و B و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم و روی است.

این خصوصیات غذایی باعث شده که دانه چیا به عنوان منبع انرژی قابل توجه، حامی سلامت قلب و عروق، کنترل قند خون، افزایش احساس سیری، و حمایت از سلامت استخوان‌ها و رشد عضلات شناخته شود. این دانه را می‌توان به‌شکل خام یا پخته یا پودر استفاده کرد. دانه چیا به دلیل خصوصیات غذایی منحصر به فرد، در سالمندان، ورزشکاران، افرادی که به کاهش وزن علاقه‌مند هستند و همچنین در رژیم‌های غذایی وگان و گیاه‌خواری بسیار محبوب است.

اشکال مختلف دانه چیا

دانه چیا دو نوع سیاه و سفید دارد که هیچ تفاوتی از لحاظ ارزش غذایی ندارند؛ تنها میزان پروتئین دانه چیا سیاه کمی بیشتر است.

ارزش غذایی دانه چیا

دانه چیا، ارزش غذایی بالایی دارد و در حقیقت به عنوان یکی از خوراکی‌های غنی و مفید شناخته می‌شود. هر وعده دانه سیاه خشک، حدود دو و نیم قاشق غذاخوری است که ۱۴۰ کالری، ۵ گرم پروتئین، ۱۰ گرم فیبر، ۱۲ گرم کربوهیدرات و ۹ گرم چربی دارد که از این میزان، ۸ گرم آن چربی‌های سالم برای قلب هستند.

کالری یک قاشق غذاخوری دانه چیا

هر یک قاشق غذاخوری دانه چیا برای مصرف روزانه، ۷۰ کالری دارد.

طبع دانه چیا در طب سنتی

دانه چیا، گیاهی با طبع سرد و تر با ویژگی‌های بسیار عالی و منبع فوق العاده اسیدهای چرب امگا-۳ و اسیدهای چرب ضروری آلفا لینولنیک و اسید لینولئیک است.

خواص دانه چیا

دانه چیا سرشار از فیبر است و به‌همین خاطر باعث بهبود سلامت قلب، کاهش میزان کلسترول و افزایش سلامت روده‌ها می‌شود. فیبر موجود در این دانه، دیرتر هضم می‌شود و احساس سیری و پری طولانی‌تری به فرد می‌دهد. به‌این‌ترتیب، مصرف آن به کنترل وزن و لاغری هم کمک می‌کند و ریسک بیماری‌های قلبی یا دیابت را کاهش می‌دهد. از دیگر خواص دانه چیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خواص دانه چیا	توضیحات
منبع عالی آنتی‌اکسیدان	دانه‌های چیا حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به پیشگیری از آسیب‌های سلولی کمک می‌کنند و می‌توانند از بروز بیماری‌های قلبی، برخی از انواع سرطان و اختلالات روانی جلوگیری نمایند.
بهبود سلامت قلب	دانه چیا به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا-۳، به کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب کمک می‌کند.
کنترل میزان قند خون	فیبر موجود در دانه‌های چیا به کنترل بهتر قند خون کمک کرده و ریسک ابتلا به سندروم متابولیک و دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد.
کاهش التهاب	دانه‌های چیا خاصیت ضدالتهابی دارند که می‌تواند به کاهش واکنش‌های التهابی در بدن کمک کند.
مدیریت وزن	فیبر و پروتئین بالا در دانه‌های چیا به احساس سیری طولانی‌مدت کمک کرده و می‌تواند در کنترل وزن مؤثر باشد.
سلامت استخوان‌ها	دانه‌های چیا منبع خوبی از کلسیم هستند که برای حفظ سلامت و استحکام استخوان‌ها ضروری است.

آیا دانه چیا به سلامت بدنت کمک می‌کنه؟

برای رژیم مناسب از دکتر نوبت بگیر.

دکتر تغذیه آنلاینفوق تخصص تغذیه

۱. دانه چیا برای لاغری شکم و پهلو

برای کاهش وزن چه بخوریم؟ پروتئین و فیبر نامحلول موجود در دانه چیا باعث احساس سیری و پری در معده می‌شوند. براساس آمار، هر ۱۰۰ گرم دانه چیا تا ۳۴ درصد فیبر مورد نیاز روزانه بدن را تامین می‌کند، درنتیجه دانه چیا برای لاغری توصیه شده و باعث تسهیل کاهش چربی‌های شکمی و لاغری شکم و پهلو می‌شود.

میزان فیبر موجود در دانه چیا به‌قدری زیاد است که یک کاسه کوچک این دانه برای حفظ سلامت کل بدن و دستگاه گوارش کافی است. افزون بر اینکه، دانه چیا کالری بسیار پایینی دارد و به‌همین دلیل گزینه عالی برای افرادی است که قصد لاغری شکم و پهلو دارند یا به‌طورکلی می‌خواهند وزن کم کنند.

۲. دانه چیا برای تیروئید

دانه چیا منبع سرشار از امگا ۳ است که نوعی اسید چرب با ویژگی‌های ضدالتهابی محسوب می‌شود که التهاب موجود در غده تیروئید بیماری تیروئید هاشیموتو، تیروئید حاد یا دیگر شکل‌های بیماری تیروئید را کاهش می‌دهد.

۳. دانه چیا برای چاقی صورت

دانه چیا تاثیر خاصی برای چاقی صورت ندارد؛ با این حال، به‌خاطر میزان پروتئینش، می‌تواند روی فرم ماهیچه‌های صورت تاثیر گذاشته و از از افتادگی لب و چروک‌های صورت جلوگیری کند.

۴. دانه چیا برای پوست

این دانه گیاهی علاوه بر لاغری شکم و پهلو، برای پوست هم مفید است و باعث رشد و تقویت ناخن‌ها هم می‌شود. خواص ضد التهابی موجود در دانه چیا می‌تواند به کاهش چین و چروک‌های صورت کمک کند و در عین حال پوست را جوان و سالم نگه دارد. ویتامین، آهن و پتاسیم موجود در این دانه، باعث افزایش خاصیت انعطاف‌پذیری، شفافیت و صاف شدن پوست می‌شود.

۵. خواص دانه چیا برای تنبلی تخمدان

دانه چیا یک منبع عالی سرشار از کلسیم، منیزیم، آهن و زینک است که تمام زنان مبتلا به سندرم تنبلی تخمدان (تخمدان پلی‌کیستیک) باید آن را مصرف کنند. مصرف منظم این ماده سرشار از اسید چرب امگا ۳ و فیبر باعث تنظیم نوسانات هورمونی، تغییرات خلق‌وخو و سندرم متابولیک در زنان می‌شود.

۶. دانه چیا برای رحم

امگا ۳ موجود در این دانه بهترین گزینه برای ایجاد تعادل هورمونی و حفظ سلامت رحم در بانوان به‌شمار می‌آید. مصرف دانه چیا باعث تنظیم هورمون‌های زنانه، بهبود تخمک‌گذاری و بهبود سلامت رحم می‌شود.

۷. دانه چیا برای دیابت

دانه چیا سرشار از آنتی‌اکسیدان، اسید چرب امگا ۳، فیبر و منیزیم است که همگی این مواد، ریسک ابتلا به دیابت نوع دو و عوارض ناشی از بیماری دیابت را کاهش می‌دهند و در درمان خانگی قند خون توصیه می‌شود.

متن انگلیسی:
Chia seeds are high in fiber. Studies show that fiber may help to reduce insulin resistance and improve blood sugar levels, reducing your risk of metabolic syndrome and type 2 diabetes
ترجمه متن:
دانه‌های چیا فیبر بالایی دارند. مطالعات نشان می‌دهد که فیبر ممکن است به کاهش مقاومت به انسولین و بهبود سطح قند خون کمک کند و خطر ابتلا به سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ را کاهش دهد.

webmd

۸. خواص دانه چیا برای مردان

از خواص دانه چیا برای مردان عبارتند از:

• تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ و عفونت‌ها
• حفظ سلامت قلب و عروق
• کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب
• کنترل قند خون
• حفظ وزن سالم
• بهبود عملکرد دستگاه گوارش

۹. خواص دانه چیا برای زنان

دانه چیا حاوی فیتوآندروژن‌ها است که نقش موثری در تنظیم هورمون‌های زنانه دارد و باعث تنظیم چرخه قاعدگی، کاهش علائم پیش از قاعدگی، یا بهبود اختلالات هورمونی می‌شود. مصرف این دانه در زنانی که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی هستند نیز بسیار مفید است و باعث کاهش کلسترول بد خون می‌شود. منیزیم، کلسیم و فسفر موجود در دانه چیا برای حفظ سلامت استخوان زنان در دوران بارداری و شیردهی مفید است.

خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی این دانه به حفظ سلامت پوست زنان کمک می‌کند و باعث کاهش آکنه، التهابات پوستی و علائم پیری زودرس می‌شود. زنانی که به دنبال کاهش وزن یا حفظ وزن سالم هستند، دانه چیا می‌تواند یک انتخاب مناسب باشد که به‌خاطر فیبر بالا و توانایی جذب آب، در کنترل اشتها و کاهش وزن موثر است.

می‌خوای برای لاغری از دانه چیا استفاده کنی؟ قبلش با دکتر مشورت کن.

دکتر چاقی

طریقه مصرف دانه چیا

می‌توانید دانه چیا را به‌شکل کامل یا پودر شده به اسموتی و آبمیوه‌ها اضافه کنید یا با ماست و اوت‌میل ترکیب نمایید، یا اینکه پودر آن را روی سالاد بریزید. می‌توانید پودینگ درست کنید : دانه‌ها را با آب یا شیر (شیر بادام یا شیر گاو) ترکیب کنید (یک چهارم لیوان دانه به ازای هر یک لیوان آب یا شیر) و اجازه بدهید چند دقیقه یا یک شب تا صبح بماند.

دانه چیا خیس خورده را می‌توانید تا ۵ روز در یخچال نگهداری کنید. برای اینکه پودینگ طعم بهتری بگیرد، می‌توانید میوه خشک یا توت فرنگی و موز تازه خرد شده و کمی عسل و بادام به پودینگ چیا اضافه کنید.

دانه چیا با اب جوش

یک قاشق غذاخوری دانه چیا را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و اجازه دهید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند تا دانه‌ها خیس خورده و باد کنند. سپس دانه‌ها را با آب یا شیر مخلوط کرده و به آن اضافه کنید. ترکیب دانه چیا با آب جوش، یک نوشیدنی مغذی و سالم است که می‌تواند به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم در نظر گرفته شود.

طرز شستن دانه چیا

دانه چیا به طور کلی نیازی به شستشو قبل از مصرف ندارد، اما اگر می‌خواهید دانه چیا را قبل از استفاده شستشو دهید، میزان مورد نیاز را در ظرفی ریخته و کمی آب به آن اضافه کنید و اجازه بدهید چند دقیقه بماند. بعد از ته‌نشین شدن، دانه‌ها را از اب جدا کنید و در صافی بریزید. حواستان باشد که دانه چیا بعد شستشو، حالت ژله‌ای پیدا می‌کند، بنابراین نباید زیاد داخل آب نگه دارید.

ماسک دانه چیا

ماسک دانه چیا یک روش طبیعی و موثر برای مراقبت از پوست است که به‌عنوان منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-۳، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر به تغذیه و ترمیم پوست کمک می‌کند. وقتی از این دانه به‌عنوان ماسک صورت استفاده می‌شود، مانع طبیعی بوجود می‌آورد که رطوبت پوست را حفظ کرده و از تیرگی و خشکی پوست جلوگیری می‌کند. افرادی که پوست دهیدراته، خشک یا ترک خورده دارند، می‌توانند معجزه زیبایی پوست را با ماسک دانه چیا تجربه کنند. ۲ قاشق غذاخوری دانه چیا را با ۳ قاشق آب و یک قاشق چایخوری عسل طبیعی ترکیب کنید.

می‌توانید چند قطره عصاره آلوئه‌ورا یا روغن نارگیل یا آرگان هم به این ترکیب اضافه کنید. تمام موارد را با هم مخلوط کرده و روی پوست تمیز به‌شکل یکنواخت بمالید. اجازه بدهید ۲۰ دقیقه روی پوست بماند و درنهایت با آب ولرم صورت را بشویید. تکرار دو هفته یکبار این ماسک، باعث آبرسانی، تغذیه و نرم شدن پوست می‌شود. 

عوارض و مضرات دانه چیا

زیاده‌روی در مصرف دانه چیا ممکن است عوارض جانبی داشته باشد ازجمله:

• مشکلات گوارشی
• واکنش‌های آلرژیک و حساسیتی
• افزایش وزن و چاقی

هرچند که مصرف متعادل این دانه گیاهی، عوارض و مضراتی برای بدن ندارد و باعث بهبود سلامت بدن می‌شود.

دانه چیا برای چه کسانی مضر است؟

دانه چیا برای افرادی که داروهای ضدانعقاد، ضدپلاکت (جلوگیری از لخته خون)، داروهای فشارخون بالا، داروهای سرطانی، آنتی اکسیدان، و اسیدهای چرب امگا ۳ مصرف می‌کنند، مضر است و با این داروها تداخل پیدا می‌کند. افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا هم پیش از مصرف باید با پزشک متخصص مشورت کنند.

ایا دانه چیا باعث نازایی میشود؟

گردو، دانه چیا و تخم کتان، اسید چرب امگا ۳ گیاهی مورد نیاز بدن را تامین می‌کنند که نقش مهمی در باروری زنان و مردان دارند. دانه چیا همانند پپتاس، شاهدانه و بادام به تامین ذخیره آهن بدن کمک کرده و باعث تقویت باروری و آمادگی برای بارداری می‌شود.

دانه چیا را کی بخوریم؟ (بهترین زمان مصرف دانه چیا)

بهترین زمان مصرف دانه چیا، صبح‌ها با معده خالی است؛ چرا که باعث تقویت متابولیسم شده و به گوارش کمک می‌کند. بنابراین، بهتر است اول روز قبل از غذا دانه چیا را بخوریم.

بهترین زمان مصرف دانه چیا برای لاغری

اگر دانه چیا را برای لاغری و کاهش وزن مصرف می‌کنید، بهترین زمان مصرف آن، صبح‌ها به‌شکل ناشتا است. فیبر موجود در این دانه باعث می‌شود که مدت زمان بیشتری احساس سیری و پری در معده داشته باشید و احتمال پرخوری در طول روز را کاهش می‌دهد. بهترین راه برای شروع سالم‌خواری و لاغری، اضافه کردن دانه چیا به اسموتی یا ماست در وعده صبحانه است یا می‌توانید با ترکیب دانه چیا با شیر و عسل و میوه خشک، پودینگ درست کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

دانه چیا منبع غنی از مواد مغذی است که تاثیر مثبتی بر سلامت و کنترل وزن دارد. اسیدهای چرب امگا-۳، پروتئین، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی موجود در این دانه گیاهی به سلامتی عمومی بدن کمک کرده و برای سلامت قلب و عروق، کاهش فشار خون، بهبود عملکرد گوارش، تقویت باروری و سیستم ایمنی بدن مفید است. فیبر و پروتئین بالای دانه چیا باعث شده که گزینه محبوبی برای سالم‌خواران، گیاه‌خواران و ورزشکاران و افرادی باشد که قصد لاغری و کاهش چربی‌های شکم و پهلو دارند.

دانه چیا، به عنوان یک غذای سالم و مغذی، می‌تواند به رژیم غذایی سالم اضافه شود. با این حال، باید به‌صورت متعادل مصرف شود و قبل از تغییر در رژیم غذایی یا مصرف هر نوع مکمل غذایی، با پزشک یا متخصص تغذیه‌ مشورت کنید تا بهترین روش‌ و مناسب‌ترین میزان مصرف دانه چیا را مشخص کند.

بهتر است قبل از مصرف دانه چیا برای بهبود بیماری یا مشکل خود، با متخصص تغذیه یا متخصص طب سنتی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر تغذیه آنلاین و همچنین دکتر طب سنتی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!