سنگ لوزه چیست و چگونه درمان می شود؟ – مجله سلامت دکترتو

سنگ لوزه چیست و چگونه درمان می شود؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

سنگ لوزه توده‌های کوچک و معمولاً بی‌خطر سفت‌شده‌ای است که در شیارها و حفره‌های سطح لوزه شکل می‌گیرد. این توده‌ها از بقایای غذا، سلول‌های مرده، میکروب‌ها و رسوب مواد معدنی مانند کلسیم ساخته می‌شوند و شایع‌ترین نشانه‌شان بوی بد دهان و احساس گیرکردن چیزی در گلوست. گاهی درد خفیف هنگام بلع، تحریک گلو، سرفه خشک یا تیرکشیدن به گوش هم دیده می‌شود. برخی سنگ‌ها سطحی‌اند و خودبه‌خود یا با سرفه خارج می‌شوند و بعضی از آنها پنهان می‌مانند و علائم شدیدتری ایجاد می‌کنند. تشخیص مبنی بر معاینه گلو و لوزه‌ها توسط دکتر متخصص است.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 10 دقیقه
سنگ لوزه چیست و راه درمان آن

سنگ لوزه زمانی ایجاد می‌شود که ذرات ریز غذا و سلول‌های مرده در فرو‌رفتگی‌های لوزه گیر می‌افتند، باکتری‌ها روی آن‌ها رشد می‌کنند و به‌تدریج رسوب‌های معدنی باعث سفت‌شدنشان می‌شود. نتیجه، توده‌های کوچک زرد یا سفیدِ بدبو است که می‌تواند بوی دهان را مداوم کند و حس جسم خارجی بدهد. این پدیده در افرادی با لوزه‌های حفره‌دار، سابقه گلودردهای مکرر، خشکی دهان یا بهداشت دهان ناکافی شایع‌تر است. اگر سنگ‌ها بزرگ یا پنهان باشند، ممکن است درد هنگام بلع، تحریک مزمن گلو یا تیرکشیدن به گوش رخ دهد. خوشبختانه بیشتر موارد با مراقبت‌های ساده قابل‌کنترل‌اند و تنها در موارد مقاوم نیاز به مداخلهٔ پزشکی مطرح می‌شود. در این مطلب از دکترتو، با نشانه‌ها، علت‌ها، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمان و پیشگیری سنگ لوزه آشنا می‌شوید.

آشنایی با سنگ لوزه

سنگ‌ لوزه توده‌های کوچک مواد معدنی سخت شده‌ای است که در زوایا و شکاف‌های لوزه شکل می‌گیرد و با گذر زمان سفت می‌شود. این سنگ‌ها از مواد معدنی سخت شده مانند کلسیم، بقایای غذا و باکتری‌ها یا قارچ‌ها تشکیل شده‌اند و به دلیل بوی خاصشان اغلب نخستین سرنخ آن بروز مشکل، بوی بد دهان است. معمولا سنگ لوزه مضر نیست، اما می‌تواند باعث بوی بد دهان، گلو درد، گوش درد و سایر علائم شود.

اصطلاح سنگ گلو را مردم به همین توده‌ها اطلاق می‌کنند، هرچند جای دقیق تشکیل آن‌ها در خود لوزه است نه روی دیواره گلو. در برخی افراد، سنگ لوزه پشت حلق یا در حفره‌های عمیق‌تری که کمتر قابل مشاهده‌اند شکل می‌گیرد و همین پنهان بودن، علائم را مبهم و مزمن می‌کند. سنگ لوزه به انگلیسی Tonsil Stone یا Tonsillolith نام دارد و در افراد دارای لوزه‌های حفره‌دار، سابقه عفونت‌های مکرر یا بهداشت دهان ناکافی بیشتر دیده می‌شود. خوشبختانه بیشتر موارد خوش‌خیم هستند و با اصلاح عادات و درمان‌های ساده کنترل می‌شوند، هرچند در موارد مقاوم، مداخله پزشکی لازم است.

بوی بد دهان باعث خجالتت میشه؟ شاید سنگ لوزه داری!

همین حالا از متخصص نوبت بگیر.

علائم سنگ لوزه چیست؟

نشانه‌ها و علائم سنگ لوزه در بزرگسالان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند از بوی بد دهان تا احساس گیر کردن چیزی در گلو متغیر باشد. بسیاری از افراد هیچ درد واضحی ندارند، اما موقع بلع یا حرف زدن، مزه ناخوشایند، سرفه خشک یا تحریک گلو را حس می‌کنند. اگر سنگ‌ها سطحی باشند ممکن است هنگام فشار زبان یا سرفه بیرون بیایند و همین موضوع حس ناگهانی آرامش به دنبال خروج توده ایجاد می‌کند. در معاینه، نقاط سفید یا زرد کوچک روی لوزه و گاهی التهاب خفیف اطراف آن‌ها دیده می‌شود علائم سنگ‌ لوزه متفاوتند. علائم سنگ لوزه ممکن است با علائم سایر بیماری‌های گلو اشتباه گرفته شود. بنابراین در صورت بروز نشانه‌های زیر که علائم سنگ لوزه بزرگسالان هستند، به دکتر متخصص مراحعه کنید:

  • بوی بد دهان و و مزه فلزی یا ناخوشایند ناشی از تجمع باکتری‌ها و مواد غذایی
  • التهاب و گلودرد
  • سرفه‌های مکرر
  • درد در گوش 
  • احساس جسم خارجی، سوزش یا خارش گلو به ویژه یک‌طرفه
  • بوی بد دهان مداوم
  • درد خفیف هنگام بلع یا تیر کشیدن به گوش همان سمت
  • مشاهده نقاط سفید زرد روی لوزه یا خروج توده‌های نرم هنگام سرفه

نشانه های سنگ‌ لوزه بزرگ‌تر بیشتر از سنگ‌های کوچک بوده و به راحتی قابل تشخیص‌ هستند. بوی بد شدید دهان، درد شدید در گلو و گوش از نشانه های بزرگ ترین سنگ لوزه هستند. بلع غذا یا مایعات ممکن است دشوارتر شود و احساس فشار یا ناراحتی در ناحیه لوزه‌ها بیشتر از قبل خواهد بود. 

علائم سنگ لوزه چیست؟
احساس جسم خارجی و بوی بد دهان از علائم سنگ لوزه است.

علائم سنگ لوزه در کودکان

در کودکان، سنگ لوزه کمتر از نوجوانان و بزرگسالان دیده می‌شود اما ممکن است با بوی بد دهان، بی‌میلی به غذا، دست‌کاری مداوم گلو و شکایت از تیک‌تیک گلو همراه باشد. کودک معمولاً تب بالا ندارد و حال عمومی خوب است، ولی والدین از بوی دهان یا دیدن نقاط سفید روی لوزه نگران می‌شوند. معاینه راحت و بدون ترساندن کودک کمک می‌کند سنگ سطحی تشخیص داده شود و درمان‌های ساده آغاز گردد.

سنگ لوزه و بوی بد دهان

سنگ‌ لوزه یکی از دلایل بوی بد دهان (هالیتوز) است که به چند دلیل ایجاد می‌شود. سنگ‌ لوزه حاوی باکتری‌ها، بقایای غذا و سلول‌های مرده است که در نتیجه تجزیه مواد غذایی و متابولیسم، بوی بدی تولید می‌کنند. در برخی موارد، سنگ های لوزه باعث التهاب و عفونت در لوزه‌ها شده که می‌تواند علت بوی بد دهان باشد. همچنین، بقایای غذایی که در سنگ‌ لوزه گیر می‌کند، می‌تواند باکتری‌ها را تغذیه کرده و باعث تولید گازهای بدبو شود.

عکس سنگ لوزه در گلو
عکس سنگ لوزه در گلو

علائم سنگ لوزه پنهان

گاهی سنگ‌های لوزه در عمق حفره‌های لوزه یا پشت ستون‌های کامی تشکیل می‌شوند و با نگاه ساده دیده نمی‌شوند. این حالت با بوی بد دهان مقاوم، احساس مزمن گیر کردن چیزی و گلودرد خفیف طولانی همراه است. در معاینه تخصصی یا با فشار ملایم به ستون‌ها، سنگ پنهان خود را نشان می‌دهد. در این موارد، بهداشت دقیق، دهانشویه مناسب و گاهی مداخله حرفه‌ای لازم است.

انواع سنگ لوزه

اگرچه انواع خاصی از سنگ لوزه از نظر پزشکی تعریف نشده است، اما می‌توان آن‌ها را بر اساس اندازه، رنگ، محل قرارگیری و علل ایجادشان دسته‌بندی کرد. سنگ‌های لوزه از نظر اندازه، محل و قوام متفاوت هستند. برخی سطحی، نرم هستند و به‌راحتی خارج می‌شوند و برخی در عمق حفره‌ها سفت‌تر و پایدارترند. بر اساس تجربه بالینی می‌توان آن‌ها را به چند گروه کاربردی تقسیم کرد تا انتخاب درمان ساده‌تر شود:

  • سنگ سطحی و نرم با خروج خودبه‌خودی
  • سنگ‌های عمقی و نیمه‌سفت که گهگاه تحریک ایجاد می‌کنند
  • سنگ بزرگ و منفرد با احساس جسم خارجی مشخص و علائم بوی بد دهان و گلو درد
  • سنگ‌های پنهان پشت حلق یا پشت ستون‌های کامی که به‌سختی دیده می‌شوند
  • رسوبات کلسیفیه در کریپت‌های لوزه

متن انگلیسی:
Large tonsil stones can cause swollen tonsils and give you trouble swallowing. Tonsil stones can also sometimes trigger infections
ترجمه متن:
سنگ‌های بزرگ لوزه‌ می‌توانند باعث تورم لوزه‌ها و مشکل در بلع شوند. سنگ لوزه ها همچنین گاهی اوقات می‌توانند باعث عفونت شوند.

webmd

علت سنگ لوزه چیست؟

علت ایجاد سنگ لوزه تجمع مواد مختلف شامل بقایای غذا، باکتری‌ها، سلول‌های مرده و مواد معدنی در لوزه‌ها است. وقتی غذا یا ذرات کوچک دیگر در شکاف‌ها و نواحی غیرقابل دسترس لوزه‌ها گیر می‌کنند، ممکن است به مرور زمان تجزیه شوند و باکتری‌ها در آن نواحی تجمع یابند. این فرایند منجر به عفونت لوزه و تشکیل سنگ‌های کوچکی شده که از مواد معدنی سخت‌شده مانند کلسیم تشکیل شده‌اند.

عوامل متعددی احتمال تشکیل سنگ‌ لوزه را افزایش می‌دهند از جمله بهداشت ضعیف دهان، عفونت‌های مکرر گلو، و وجود ناهنجاری‌های آناتومیکی در لوزه‌ها که باعث می‌شود مواد بیشتر در آن نواحی گیر کنند. سنگ‌ لوزه در کودکان به دلیل تجمع بقایای غذا، باکتری‌ها و سلول‌های مرده در لوزه‌ها شکل می‌گیرد. همچنین مصرف غذاهای شیرین یا چسبناک باعث تجمع بیشتر مواد در لوزه‌ها می‌شود. دلیل سنگ لوزه شامل موارد زیر است:

  • حفره‌دار بودن سطح لوزه و گیر افتادن بقایا
  • بهداشت دهان ناکافی و مسواک نزدن زبان
  • خشکی دهان، تنفس دهانی و مایعات ناکافی
  • عفونت‌ها و التهاب‌های مکرر لوزه
  • رفلاکس معده یا آلرژی که مخاط گلو را تحریک می‌کنند

سنگ لوزه چگونه تشکیل میشود؟

ابتدا ذرات کوچک غذا، سلول‌های مرده و ترشحات در حفره‌های لوزه جمع می‌شوند. سپس باکتری‌ها روی این بستر رشد کرده و ترکیبات بدبو تولید می‌کنند. به‌تدریج املاح کلسیم روی این هسته رسوب کرده و توده‌ای نرم تا سفت شکل می‌گیرد. هرچه حفره عمیق‌تر و تخلیه طبیعی کمتر باشد، سنگ بزرگ‌تر و پایدارتر می‌شود.

از کجا بفهمم سنگ لوزه دارم؟

اگر بوی بد دهان طولانی و مزمن دارید، هنگام بلع احساس گیر کردن چیزی می‌کنید یا گاه‌به‌گاه توده‌های سفید کوچک از گلو بیرون می‌آیند، احتمال سنگ لوزه بالاست. معاینه در نور مناسب و گفتن آ جلوی آینه می‌تواند نقاط سفید را نشان دهد، اما سنگ‌های پنهان اغلب فقط با معاینه پزشک مشخص می‌شوند. پزشک معمولاً با معاینه گلو می‌تواند سنگ لوزه را تشخیص دهد. در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند کشت گلو نیز تجویز شود. راه‌های تشخیص سنگ لوزه عبارتند از:

  • بررسی علائم و سابقه پزشکی بیمار
  • معاینه دهان و لوزه با چراغ و چوب معاینه
  • مشاهده نقاط سفید زرد یا خروج توده‌های کوچک بدبو
  • لمس درد خفیف یک‌طرفه بدون تب بالا
  • معاینه تخصصی برای کشف سنگ‌های پنهان
  • سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن در برخی موارد

دنبال بهترین درمان برای سنگ لوزه هستی؟ از متخصص کمک بگیر.

درمان سنگ لوزه چیست؟

مدیریت سنگ لوزه از اصلاح سبک زندگی و مراقبت‌های خانگی شروع می‌شود و در بسیاری از موارد همین اقدامات کافی است. در قدم بعد، دهانشویه‌های مناسب، شست‌وشوی ملایم حفره‌ها و در صورت لزوم خروج حرفه‌ای سنگ‌ها توسط پزشک به‌کار می‌رود. اگر سنگ‌ها بسیار عودکننده، بزرگ یا آزاردهنده باشند، روش‌های محدود تهاجمی برای صاف‌کردن حفره‌ها یا برداشتن لوزه مطرح می‌شود. باید بدانیم اصطلاح درمان صددرصد سنگ لوزه بیشتر به کنترل پایدار اشاره دارد، چون حتی بعد از خروج سنگ ممکن است در افراد مستعد دوباره تشکیل شود. درمان سنگ لوزه بستگی به شدت علائم و اندازه سنگ‌ها دارد. راهکارهای موثر برای درمان علائم سنگ لوزه عبارتند از:

  • بهداشت دقیق دهان و زبان، مسواک برقی و نخ دندان
  • افزایش مصرف آب و مرطوب نگه داشتن هوا
  • غرغره آب نمک ولرم و دهانشویه‌های ضدباکتری ملایم
  • خروج ملایم سنگ‌های سطحی یا تخلیه حرفه‌ای در مطب
  • روش‌های محدود مانند لیزر یا رادیوفرکوئنسی برای کاهش حفره‌ها در موارد منتخب
  • برداشتن لوزه در موارد بسیار مقاوم و همراه با عوارض یا عفونت‌های مکرر
عمل سنگ لوزه عوارض دارد؟
عمل سنگ لوزه در مواردی انجام می‌شود که این سنگ‌ها باعث علائم ناراحت‌کننده‌ای شوند.

درمان سنگ لوزه با قرص

درمان سنگ‌ لوزه به‌طور مستقیم با قرص‌ انجام نمی‌شود معمولا مسکن‌های بدون نسخه برای کاهش ناراحتی و درد استفاده می‌شوند. در مواردی که عفونت وجود داشته باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. اما آنتی‌بیوتیک‌ها راه‌حل بلندمدت نیستند. دارو برای سنگ لوزه بیشتر برای کنترل التهاب، درد و بوی بد به‌کار می‌روند و مشکل خود سنگ را حل نمی‌کنند. انتخاب دارو بسته به علائم است و باید زیر نظر پزشک انجام شود، به‌ویژه اگر بیماری زمینه‌ای دارید. برخی از داروهای سنگ لوزه عبارت است:

  • مسکن‌های ملایم مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای درد
  • دهانشویه‌های آنتی سپتیک ملایم برای کاهش بار میکروبی
  • اسپری‌های نمکی بینی در صورت تنفس دهانی و خشکی مخاط
  • در موارد رفلاکس، داروهای کاهنده اسید طبق نظر پزشک

انتی بیوتیک برای درمان سنگ لوزه

آنتی بیوتیک برای سنگ لوزه تنها زمانی استفاده می‌شود که شواهد عفونت باکتریایی فعال وجود داشته باشد؛ یعنی تب، درد شدید، حال عمومی بد و پلاک چرکی منتشر. در سنگ‌های ساده، مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک کمکی نمی‌کند و حتی توازن میکروبی دهان را برهم می‌زند. بنابراین تشخیص درست پیش از تجویز ضروری است. در صورتی که پزشک برای درمان سنگ لوزه آنتی‌بیوتیک تجویز کند باید آن را به صورت کامل مصرف کنید.

چگونه سنگ لوزه را خارج کنیم؟

در بسیاری موارد، می‌توان سنگ‌ لوزه را در خانه برداشت اما در صورت عدم موفقیت یا وجود علائم شدید، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود. سنگ‌های سطحی کوچک گاهی با غرغره آب نمک خارج می‌شوند. برخی افراد از ابزارهای نوک‌پنبه‌ای برای بیرون‌زدن محتاطانه سنگ استفاده می‌کنند، اما در این روشخطر زخم کردن لوزه و خونریزی وجود دارد. بهترین کار این است که اگر سنگ‌ها عودکننده‌اند یا عمیق هستند، تخلیه در مطب و توسط پزشک انجام شود تا آسیب به بافت و عفونت ثانویه رخ ندهد. روش‌های متداول خارج کردن سنگ لوزه را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.

روشتوضیحات
قرقره با آب نمک گرمبا استفاده از آب نمک گرم، چند دقیقه‌ای قرقره کنید. این کار باعث نرم شدن و خروج سنگ‌ها می‌شود. 
سرفهسرفه‌های شدید سنگ در لوزه‌ها را جابجا می‌کند. 
دستگاه آب‌پاشمی‌توانید از دستگاه آب‌پاش یا واترپیک برای خروج سنگ‌ها با فشار آب کم استفاده کنید.
استفاده از گوش‌پاک‌کنبا استفاده از گوش‌پاک‌کن تمیز و به آرامی، سنگ‌های لوزه را فشار دهید و آن‌ها را بیرون بیاورید. مراقب باشید که به لوزه‌ها آسیب نزنید. استفاده از این روش اصلا توصیه نمی‌شود.
روش‌های خارج کردن سنگ لوزه

عمل سنگ لوزه چگونه است؟

اگر سنگ های لوزه باعث علائم شوند یا مکررا بازگردند، ممکن است نیاز باشد گزینه‌های جراحی را بررسی کنید. برداشتن کامل لوزه یا تونسیلکتومی مؤثرترین روش برای حذف بستر تشکیل سنگ است. عمل سنگ لوزه در بزرگسالان و عمل لوزه در کودکان در مواردی انجام می‌شود که این سنگ‌ها باعث علائم ناراحت‌کننده‌ای شوند. ابتدا پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی، وجود سنگ‌ها و شدت علائم را ارزیابی می‌کند. جراحی سنگ لوزه تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، به این معنا که فقط ناحیه لوزه بی‌حس می‌شود و بیمار در حین عمل بیدار است.

سپس پزشک با استفاده از ابزارهای خاص، سنگ‌ لوزه را از محل خود خارج می‌کند. پس از عمل، ممکن است داروهای ضدعفونی‌کننده تجویز شود تا از عفونت جلوگیری شود و بیمار نیاز به دوره‌ای برای استراحت دارد. معمولا درد و ناراحتی خفیفی پس از عمل وجود دارد که با مسکن‌ها قابل کنترل است. در نهایت، پزشک توصیه‌هایی برای مراقبت‌های بعد از عمل ارائه می‌دهد تا بهبودی بیمار تسریع شود.

درمان خانگی سنگ لوزه
غرغره با آب نمک و سرفه کردن از دروش‌های رمان خانگی سنگ لوزه است.

درمان خانگی سنگ لوزه

مراقبت خانگی در بسیاری از موارد سنگ‌های لوزه کافی و مؤثر است و می‌تواند دفعات تشکیل سنگ را کم کند. تمرکز بر کاهش بار میکروبی دهان، رقیق کردن ترشحات و بهبود تخلیه حفره‌هاست. تداوم این عادات بهتر از اقدامات مقطعی است و نتیجه پایدارتری می‌دهد. درمان‌های خانگی برای سنگ های لوزه می‌توانند به کاهش علائم و حتی خارج کردن این سنگ‌ها کمک کنند. برخی روش‌های درمان سنگ لوزه در خانه به شرح زیر هستند:

  • یکی از روش‌های ساده و موثر، غرغره کردن با آب نمک گرم است.
  • استفاده از یک قاشق تمیز یا گوش‌پاک‌کن، به آرامی سنگ‌ها را فشار دهید و تلاش کنید آن‌ها را بیرون بیاورید.
  • نوشیدن آب کافی و مصرف مایعات
  • رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن منظم و استفاده از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده
  • اجتناب از غذاهای تند و تحریک‌کننده
  • غرغره آب نمک یا آب ولرم با کمی عسل برای نرم کردن گلو

بهترین دهانشویه برای سنگ لوزه

دهان‌شویه‌ مخصوص سنگ‌ لوزه حاوی ترکیبات ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری است که باکتری‌ها را کاهش داده و بهبود بهداشت دهان را به‌دنبال دارد. بهترین دهانشویه‌ها برای سنگ لوزه عبارتند از: 

  1. دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین که خواص ضد عفونی‌کنندگی دارد و باکتری‌ها و التهاب لوزه را کاهش می‌دهد (کوتاه مدت و با نظر پزشک)
  2. دهان‌شویه‌های آنتی‌سپتیک (زینک و کلرهگزیدین)
  3. دهان‌شویه‌های خانگی با ترکیب آب گرم و نمک یا آب لیمو جهت ضدعفونی کردن دهان و کاهش التهاب
  4. دهان‌شویه‌های حاوی عصاره‌های طبیعی مانند نعناع، چای سبز یا آویشن

درمان سنگ لوزه در طب سنتی

روش‌های مکمل می‌توانند کنار درمان‌های استاندارد برای کاهش علائم به کار روند، به شرطی که علمی و ایمن باشند. در طب سنتی، درمان سنگ های لوزه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که بر پایه گیاهان دارویی و تغییرات در رژیم غذایی است:

  • استفاده از گیاهان دارویی مانند آویشن، نعناع و زنجبیل
  • مصرف عرق‌‌های گیاهی مانند عرق کاسنی و عرق نعناع
  • مصرف عسل به‌تنهایی یا مخلوط با آب گرم
  • رژیم غذایی مناسب و خوردن غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات و سبزیجات تازه
  • نوشیدن آب کافی و مایعات گرم
  • بخور دادن با گیاهان معطر یا استفاده از محلول‌های نمکی برای شستشوی دهان و گلو

متن انگلیسی:
Tonsil stones are usually harmless. But large or chronic ones can cause swelling and make it difficult to swallow. In some cases, tonsil stones can trigger other types of infections
ترجمه متن:
سنگ های لوزه معمولا بی‌خطر هستند، اما سنگ‌های بزرگ یا مزمن می‌توانند باعث ورم و مشکلاتی در بلع شوند. در برخی موارد، سنگ های لوزه می‌توانند عفونت‌های دیگر را نیز تحریک کنند.

my.clevelandclinic

عوارض سنگ لوزه

بیشتر سنگ‌های لوزه بی‌خطرند، اما اگر درمان نشوند یا بسیار بزرگ شوند می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. برای مثال بوی بد دهان روی تعاملات اجتماعی اثر می‌گذارد و باعث شرمندگی می‌شود. تحریک و التهاب گلو، گلودردهای عودکننده و بزرگ شدن غدد گردنی ممکن است دیده شود و به ندرت، زخم و خونریزی سطح لوزه رخ می‌دهد. این عوارض بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری سنگ‌ها متفاوت است. عوارض سنگ لوزه عبارتند از: 

  • بوی بد دهان پایدار و آزاردهنده
  • گلودردهای خفیف عودکننده و بلع دردناک
  • التهاب مزمن لوزه و بزرگ شدن غدد گردن
  • عفونت و گوش درد
  • زخم سطح لوزه یا خونریزی خفیف در اثر دست‌کاری
  • اختلال در کیفیت خواب به دلیل احساس جسم خارجی
  • مشکل در بلع

عوارض قورت دادن سنگ لوزه

بلعیدن ناخواسته سنگ‌های کوچک معمولاً خطری ایجاد نمی‌کند و در دستگاه گوارش بدون مشکل دفع می‌شود. تنها در افراد با رفلاکس شدید یا حساسیت گلو ممکن است احساس تهوع یا ناراحتی موقت ایجاد شود. اگر سنگ بزرگ باشد و احساس گیر کردن در مسیر ایجاد کند، ارزیابی لازم است، اما این وضعیت بسیار نادر است. تمرکز اصلی باید بر پیشگیری و خروج صحیح سنگ باشد.

پزشکان پیشنهادی

برای جلوگیری از سنگ لوزه چه کار باید کرد؟

با رعایت برخی عادات بهداشتی و تغذیه‌ای می‌توان خطر تشکیل این سنگ‌ها را کاهش داد. یکی از مهم‌ترین راه‌ها، حفظ بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن منظم دندان‌ها و استفاده از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده، باکتری‌ و تجمع مواد غذایی در دهان را کاهش می‌دهد. نوشیدن آب کافی و مایعات از خشکی دهان و کاهش بوی بد جلوگیری می‌کند. مصرف غذاهای تازه و غنی از ویتامین C، مانند میوه‌ها و سبزیجات، با تقویت سیستم ایمنی از عفونت‌های مکرر لوزه جلوگیری می‌کنند. روش‌های جلوگیری از سنگ لوزه عبارتند از:

  • مسواک و نخ دندان منظم و مسواک‌زدن زبان
  • غرغره آب نمک ولرم به‌ویژه شب‌ها
  • نوشیدن آب کافی و پرهیز از دهان خشک
  • مدیریت رفلاکس و آلرژی در صورت وجود
  • مرطوب کردن اتاق خواب و کاهش تنفس دهانی
  • مراجعه برای تخلیه حرفه‌ای در صورت عودهای مکرر

برای سنگ لوزه به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

برای اطلاع بیشتر درباره سنگ لوزه می توانید از بهترین دکتر گوش و حلق و بینی ایران نوبت بگیرید.
در ادامه لیستی از برجسته ترین پزشکان گوش و حلق و بینی در برخی شهرهای مختلف ایران را مشاهده می‌کنید:

دکتر گوش و حلق و بینی تهران

دکتر گوش و حلق و بینی یزد

دکتر گوش و حلق و بینی رشت

دکتر گوش و حلق و بینی کرمانشاه

نتیجه گیری

سنگ لوزه پدیده‌ای شایع و اغلب بی‌خطر است که بیشتر به دلیل حفره‌دار بودن سطح لوزه و تجمع بقایا رخ می‌دهد. نشانه شاخص آن بوی بد دهان و احساس جسم خارجی در گلو است و در بسیاری از موارد با بهداشت دقیق دهان، آب کافی، غرغره آب نمک و خروج ملایم سنگ‌های سطحی کنترل می‌شود. وقتی سنگ‌ها عمیق، پنهان یا بسیار عودکننده باشند، روش‌های حرفه‌ای و گاهی مداخله‌های محدود یا جراحی کامل مطرح می‌شود. رویکرد هوشمندانه این است که از ساده‌ترین اقدامات شروع کنید، روند را پیگیری کنید و تنها در صورت نیاز به مراحل بعدی بروید تا با کمترین هزینه و عارضه، بهترین کیفیت زندگی را به دست آورید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

سنگ‌ لوزه عموما خطرناک نیست و بیشتر افراد بدون اینکه بدانند به آن‌ مبتلا می‌شوند. اما اگر بوی بد دهان دارید، یا احساس درد و التهاب در گلو، یا درد در گوش می‌کنید یا با سرفه مکرر مواجهید، ممکن است خطرناک باشد. در کل، سنگ‌ لوزه نیازی به درمان خاصی ندارد و با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد.

سنگ لوزه و سرطان به خودی خود با هم ارتباط ندارند. اما باید توجه داشت که برخی از علائم مشترک بین سنگ های لوزه و بیماری‌های جدی‌تر از جمله سرطان لوزه یا گلو وجود دارد. برای مثال، گلو درد مزمن می‌تواند نشانه‌ای از عفونت‌های مکرر یا مشکلات جدی‌تری باشد. اگر سنگ های لوزه به‌طور مکرر ایجاد شوند یا علائم نگران‌کننده‌ای مانند گلو درد شدید، مشکل در بلع، یا تغییر در صدا و قورت دادن غذا بروز کند، مهم است که با پزشک مشورت شود.

سنگ‌ها طیف دارند؛ بسیاری نرم و خمیری‌اند و به‌راحتی خرد یا خارج می‌شوند، اما برخی با رسوب بیشتر کلسیم سفت‌تر می‌شوند و مانند شن‌ریز احساس می‌شوند. قوام سنگ به زمان تشکیل، عمق حفره و مقدار رسوب بستگی دارد. نوع سفت‌تر معمولاً آزاردهنده‌تر است و بیشتر به تخلیه حرفه‌ای نیاز دارد. مراقبت پایدار از دهان از بازگشت سنگ‌های سفت جلوگیری می‌کند.

سنگ لوزه توده نرم یا نیمه‌سفتی است که در حفره لوزه تشکیل می‌شود و با خروجش علائم بهبود می‌یابد، در حالی که سرطان لوزه توده بافتیِ در حال رشد است که معمولاً درد ماندگار، زخم مقاوم، خونریزی یا توده گردنی ایجاد می‌کند. در سرطان، بوی بد دهان تنها علامت نیست و علائم سیستمیک یا کاهش وزن ممکن است دیده شود. هر علامت هشدار باید سریع ارزیابی شود. تشخیص قطعی سرطان فقط با معاینه و نمونه‌برداری ممکن است.

در افراد مستعد، برنامه چندلایه بهترین نتیجه را می‌دهد: بهداشت دقیق دهان و زبان، آب کافی، غرغره آب نمک، دهانشویه ملایم و خروج حرفه‌ای سنگ‌های عودکننده. اگر حفره‌ها بسیار عمیق باشند، روش‌های محدود برای صاف کردن سطح لوزه کمک می‌کند. در موارد شدید و مقاوم یا همراه با عفونت‌های مکرر، تونسیلکتومی به‌عنوان درمان قطعی مطرح می‌شود.

سنگ لوزه ارتباط مستقیمی با ایدز ندارد و در افراد سالم هم رخ می‌دهد. با این حال در شرایط نقص ایمنی، عفونت‌های دهانی و قارچی بیشتر دیده می‌شوند که ممکن است وضعیت را پیچیده‌تر کند. اگر دچار نقص ایمنی هستید، رعایت دقیق بهداشت دهان و پیگیری پزشکی اهمیت بیشتری دارد. هر تغییر غیرمعمول باید بررسی شود.

سنگ لوزه توده‌های آهکیِ گیر کرده در حفره‌هاست، اما چرک گلو به التهاب باکتریایی فعال لوزه با تب، درد شدید و پلاک چرکی اشاره دارد. در سنگ لوزه حال عمومی معمولاً خوب است و تب بالا ندارید، ولی در چرک گلو تب و بی‌حالی و غدد دردناک شایع‌اند. درمان نیز متفاوت است؛ سنگ با مراقبت دهانی و خروج ملایم مدیریت می‌شود، در حالی که چرک گلو اغلب آنتی‌بیوتیک نیاز دارد. تشخیص درست مسیر درمان را مشخص می‌کند.

دهانشویه‌های گیاهی ملایم مانند پرسیکا می‌توانند بوی بد را تا حدی کم کنند و بهداشت دهان را بهتر سازند. با این حال، هیچ دهانشویه‌ای به‌تنهایی سنگ را از بین نمی‌برد و باید کنار مسواک زدن زبان، آب کافی و غرغره آب نمک استفاده شود. اگر حساسیت یا تحریک ایجاد شد، مصرف را قطع کنید. در سنگ‌های عودکننده از پزشک درباره گزینه‌های حرفه‌ای بپرسید.

سنگ پنهان به سنگی گفته می‌شود که در عمق حفره‌ها یا پشت ستون‌های کامی قرار دارد و با نگاه ساده دیده نمی‌شود. این نوع معمولاً با بوی بد دهان مقاوم و احساس مزمن جسم خارجی همراه است. تشخیص آن به معاینه دقیق و گاهی فشار ملایم توسط پزشک نیاز دارد. درمان شامل بهداشت دقیق و در مواردی تخلیه حرفه‌ای است.

شواهد علمیِ محکمی برای درمان مستقیم سنگ لوزه با خاکشیر وجود ندارد. نوشیدنی‌های ملایم و آب کافی می‌توانند مخاط را مرطوب کنند و به بهبود بوی دهان کمک کنند، اما سنگ را حل نمی‌کنند. اگر علاقه دارید از نوشیدنی‌های سنتی استفاده کنید، در حد متعادل و کنار مراقبت‌های استاندارد باشد. موارد شدید را به تعویق نیندازید و از پزشک کمک بگیرید.

موثرترین اقدامات عبارت‌اند از مسواک زدن منظم زبان، غرغره شبانه آب نمک، نوشیدن آب کافی و استفاده از نخ دندان. مرطوب کردن اتاق خواب و درمان رفلاکس یا آلرژی در صورت وجود نیز کمک‌کننده است. پاکسازی حرفه‌ای سنگ‌های عودکننده و آموزش بهداشت دهان، دفعات تشکیل را کمتر می‌کند. تداوم این عادات کلید موفقیت است.

امتیاز شما به مقاله:
(4.4از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره سنگ لوزه

  1. ستایش گفت:

    من اولش سنگ لوزه هام کوچیک بود ولی الان خیلی بزرگتر شده و گلوم مدام عفونت میکنه و با قرص خوب نمیشه شاید موقتی ۱یا ۲ روز بهتر شه ولی دائمی نه داخل لوزه ام حفره ایجاد شده و سنگ لوزه های اون قرار میگیره و من نمیتونم کامل درش بیارم باید چیکار کنم هر سری هیلی اذیت میشم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام،
      بزرگ شدن لوزه‌ها و ایجاد حفره‌هایی که سنگ لوزه در آن‌ها گیر می‌کند می‌تواند باعث عفونت‌های مکرر و ناراحتی شود. اگر با مصرف داروهای معمولی مشکل برطرف نمی‌شود، بهتر است به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا بررسی کامل انجام شود. در برخی موارد، برداشتن سنگ لوزه یا حتی عمل جراحی لوزه‌برداری توصیه می‌شود تا از عود مکرر عفونت‌ها و درد جلوگیری شود. مراقبت دقیق و پیگیری منظم اهمیت زیادی دارد.
      متخصص گوش و حلق و بینی

  2. محمدی گفت:

    من جراحی متفاوت داشتم و حتی سزارین هم انجام دادم ولی عمل لوزه بدلیل سنگ لوزه و در سن بیست و چهارسالگی،مضخرف ترین عملم بود،هیچ چیز نمیشد خورد و آب هم از حفره بینی بیرون برمیگشت،صورتم تماما ریخت بخاطر اینکه چیزی نمیشد خورد،امیدوارم طی این سیزده سال شرایط بهبود بعد عمل بهتر شده باشه،الان متوجه سنگ لوزه بچه هفت سالم شدم و بشدت بخاطرش آزرده شدم،چیه این وراثت کوفتی

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      عمل لوزه می‌تواند بسیار دردناک و دشوار باشد، به خصوص اگر مشکلات جانبی مانند برگشت آب از بینی یا مشکلات در خوردن و نوشیدن پیش آید. در مورد سنگ لوزه، این مشکل ممکن است به دلیل تجمع باکتری‌ها و مواد زائد در لوزه‌ها ایجاد شود. متاسفانه، برخی از مشکلات پزشکی مانند این می‌توانند جنبه وراثتی داشته باشند. اگر کودک شما به این مشکل مبتلا شده، بهتر است با پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید تا بهترین درمان برای او مشخص شود.
      متخصص گوش و حلق و بینی

  3. مهری گفت:

    من سنگ لوزه‌های کوچک دارم اما هر چند وقت یکبار گلوی من عفونت میکنه که با آنتی‌بیوتیک مشکل حل میشه
    این دفعه خیلی طولانی شده
    به شدت درد می‌کنه و مشکل بلع دارم
    چیکار باید کنم؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      سنگ لوزه‌های کوچک می‌توانند محل تجمع باکتری و ذرات غذایی شده و باعث ایجاد عفونت‌های مکرر گلو شوند. اگر این بار عفونت شدیدتر و طولانی‌تر از دفعات قبل شده، با درد زیاد و مشکل در بلع همراه است، لازم است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. ممکن است نیاز به تغییر نوع آنتی‌بیوتیک، تخلیه سنگ‌ها یا حتی بررسی احتمال جراحی لوزه‌ها (در صورت تکرار مکرر عفونت) وجود داشته باشد. تا زمان مراجعه، مصرف مایعات گرم، پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده و رعایت بهداشت دهان و گلو کمک‌کننده خواهد بود.
      متخصص گوش و حلق و بینی

    2. نیمی گفت:

      سلام .شما یه شربت دیفن هیدرامین بگیر ب.یه قاشق غذا خوری بریز تو آب ولرم قرقره کن .هر شب هم عرق نعناع با آب نمک قرقره کن

      1. همیارِ دکترِتو گفت:

        سلام، برای کاهش التهاب و درمان سنگ لوزه می‌توانید از شربت دیفن هیدرامین استفاده کنید؛ یک قاشق غذاخوری از شربت را در آب ولرم ریخته و چند بار در روز قرقره کنید. همچنین هر شب قرقره کردن ترکیبی از عرق نعناع با آب نمک می‌تواند به تمیزی و تسکین لوزه‌ها کمک کند. این روش‌ها می‌توانند علائم را کاهش دهند، اما اگر مشکل ادامه داشت یا درد شدید شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

  4. آتنا گفت:

    سلام.
    سنگ لوزه‌های من کوچیک و بزرگ هستم که بیشتر پشت لوزه من ولید می‌شوند و درآوردنشون برا من سخته معمولاً هر دو ماه یه بار اینا توی گلوم احساس سنگینی می‌کنم یا نفس کشیدنم یکم سخت می‌شه و انقدر سنگ لوز گلوم تقلید کرده که گلوم مثل اسفنج سوراخ سوراخ شده آیا باید عمل کنم؟

  5. آتنا گفت:

    سلام.
    من سنگ لوزه های نسبتا بزرگ و متوسط و کوچک دارم که اکثر شون پشت لوزه ام تشکیل میشه. من با گوش پاکن اون هوایی که در دسترس هست رو بر می دارم(با گوش پاکن)
    اما اونایی که خیلی پشت لوزه ام هست رو نمی توانم در بیارم. بهداشت دهان ام رو مرتب رعایت می کنم اما مدام تشکیل میشه. هر دو یا ۱ ماه هم توی گلوم احساس سنگینی می کنم یا نفس کشیدم یه خورده سخت میشه تا این که از گلوم سنگ در بیارم ، ولی من نمی توانم همه اش رو در بیارم ، چند دقیقه پیش که این کار رو کردم یکم خون اومد.راستش انقدر تولید می‌کنه که لوزه هام مثل اسفنج سوراخ سوراخ شده.
    باید چه کار کنم ؟ بهتره که لوزه هام رو بر دارم؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، با توجه به علائمی که بیان کردید، به نظر می‌رسد که سنگ لوزه‌ها (که به آن‌ها “توت” هم گفته می‌شود) به دلیل تجمع مواد غذایی، باکتری‌ها و سلول‌های مرده در شکاف‌های لوزه ایجاد می‌شود. اگرچه تمیز کردن لوزه‌ها به طور منظم می‌تواند مفید باشد، اما خونریزی و احساس درد نشان‌دهنده آسیب یا التهاب است که باید مراقبت بیشتری انجام دهید. در صورتی که این مشکل مداوم است و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مشاوره با یک متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) برای بررسی احتمال جراحی لوزه‌ها یا درمان‌های دیگر می‌تواند مفید باشد. در برخی موارد، برداشتن لوزه‌ها می‌تواند یک گزینه درمانی باشد، به ویژه اگر سنگ‌ها به طور مکرر و به طور جدی مزاحمت ایجاد کنند.
      متخصص گوش و حلق و بینی

  6. سامان معلمی گفت:

    من سنگ لوزه هایم کوچیک هست و راحت می شود پیداش کرد و دهنم فقط یک مقدار کم بو می دهد. آیا نیاز به عمل جراحی دارد؟

    1. همیار.دکترتو گفت:

      سلام و وقت بخیر،

      اگر سنگ‌های لوزه کوچک هستند و فقط باعث بوی کم دهان می‌شوند، نیازی به جراحی ندارید.

      ✅ اقدامات پیشنهادی:

      شست‌وشوی دهان با آب نمک یا دهان‌شویه ضدباکتریایی.
      تمیز کردن ملایم سنگ‌ها با گوش پاک‌کن یا آبپاش دهانی (واتر جت).
      مصرف آب کافی و رعایت بهداشت دهان و دندان.
      📌 اگر سنگ‌ها بزرگ شدند، عفونت‌های مکرر ایجاد شد یا بوی دهان شدید شد، از متخصص گوش و حلق و بینی در دکترتو نوبت مشاوره بگیرید.

  7. سامان گفت:

    من سنگ لوزه هایم کوچیک هست و راحت می شود پیداش کرد و دهنم فقط یک مقدار کم بو می دهد. آیا نیاز به عمل جراحی دارد؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      اگر سنگ‌های لوزه شما کوچک هستند و بو در دهان به طور جزئی وجود دارد، معمولاً نیازی به عمل جراحی نیست. سنگ‌های لوزه در بسیاری از افراد وجود دارند و معمولاً با روش‌های ساده مانند شستشوی دهان یا استفاده از دستگاه‌های مخصوص برای برداشتن آن‌ها، قابل درمان هستند. تنها در صورتی که درد شدید، عفونت مکرر یا مشکلات تنفسی داشته باشید، ممکن است جراحی توصیه شود. پیشنهاد می‌کنم با پزشک خود مشورت کنید تا درمان مناسب‌تر را انتخاب کنید.
      متخصص گوش و حلق و بینی

  8. سیامک گفت:

    سلام دکتر سنگ لوزه شربت یا قرص داره که گلو و حلق رو پاکسازی کنه و دیگه ایجاد نشه.

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام! برای سنگ لوزه، درمان اصلی شامل شستشوی مرتب گلو و حلق به وسیله محلول‌های ضدعفونی‌کننده یا قرص‌هایی برای کاهش التهاب است. بعضی از قرص‌های گلو مانند قرص‌های ضد التهاب یا آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است برای کاهش عفونت و التهاب مفید باشند. همچنین، استفاده از شربت‌هایی مانند شربت‌های ضد التهاب یا ضد عفونت نیز کمک‌کننده است. در صورتی که سنگ لوزه‌ها به‌طور مکرر ایجاد می‌شوند، ممکن است لازم باشد تا در صورت لزوم پزشک روش‌های جراحی یا درمان‌های دیگری را پیشنهاد کند. برای پیشگیری از ایجاد سنگ‌های جدید، شستشوی منظم دهان و گلو و درمان به‌موقع عفونت‌های حلق ضروری است.
      متخصص گوش و حلق و بینی

  9. احدپور گفت:

    سلام وقت بخیر .
    لوزه سمت راست من مثل یک غار ، باز شده و دیگه بسته نیستش ! به همین خاطر خیلی زود سنگ لوزه تشکیل میشه ! خودشم سنگ هایی در ابعاد خیلی بزرگ .
    چیکار میتونم بکنم ؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام! اگر لوزه‌تان به طور غیر طبیعی باز شده و سنگ لوزه تشکیل می‌شود، بهتر است به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان‌های دارویی یا حتی جراحی (مثل برداشتن لوزه‌ها) باشد. تا زمان مراجعه به پزشک، می‌توانید از روش‌هایی مثل غرغره آب نمک گرم برای کاهش عفونت و درد استفاده کنید، اما تشخیص دقیق و درمان درست باید توسط متخصص انجام شود.
      متخصص گوش و حلق و بینی

  10. سجاد گفت:

    ادمیزاد چقد مریضی داره

    1. فاطمه گفت:

      وای آره دقیقاااااا