آزمایش روماتیسم در برگه آزمایش و تحلیل نتیجه آن

تشخیص روماتیسم در مراحل اولیه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، چرا که بیماری به تدریج پیشرفت می‌کند و در آغاز تنها چند علامت ممکن است بروز کنند. علاوه بر این، هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص قطعی این بیماری وجود ندارد و علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین، این علائم ممکن است شباهت زیادی به سایر انواع روماتیسم و مشکلات مفصلی داشته باشند. به همین دلیل، پزشکان از مجموعه‌ای از ابزارها و روش‌ها مانند آزمایش روماتیسم برای تشخیص دقیق بیماری و رد سایر شرایط استفاده می‌کنند.

آزمایش روماتیسم چیست؟

آزمایش روماتیسم (به انگلیسی: Rheumatoid Tests) مجموعه‌ای از آزمایش‌های پزشکی است که برای تشخیص بیماری‌های روماتیسمی، به‌ویژه روماتیسم مفصلی (RA) انجام می‌شود. این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های خون، تصویربرداری و معاینه فیزیکی هستند که می‌توانند وجود التهاب، آسیب مفصلی و علائم بیماری‌های خودایمنی را نشان دهند. 

تشخیص بیماری روماتیسم ممکن است زمان‌بر باشد. مانند تشخیص معمولاً بر اساس یافته‌های معاینه پزشکی و علائم شما صورت می‌گیرد. این علائم می‌توانند شامل درد مفاصل، حساسیت و تورم در مفاصل مشابه در هر دو طرف بدن (مانند هر دو مچ دست یا هر دو زانو)، خستگی و تب باشند. آزمایش‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری می‌توانند به پزشک شما در تشخیص بیماری کمک کنند.

انواع آزمایش روماتسیم

پزشکان آرتریت روماتوئید را از طریق مجموعه‌ای از اقدامات تشخیص می‌دهند. برای تشخیص روماتیسم، پزشک ابتدا از شما می‌خواهد که تاریخچه پزشکی دقیقی ارائه دهید. این اطلاعات شامل علائم، زمان شروع آن‌ها، چگونگی بروز و تغییرات آن‌ها در طول زمان، محدودیت‌های موجود در فعالیت‌های روزمره، سابقه خانوادگی روماتیسم و داروهایی که مصرف می‌کنید است. سپس در صورت لزوم مجموعه‌ای آز آزمایش‌ها شامل آزمایش خون، آزمایشات تصویربرداری، ویزیت چشم و نمونه برداری از مایع مفصلی را تجویز می‌کند.

می‌خوای آزمایش روماتیسم بدی؟

همین الان از دکتر متخصص مشاوره بگیر!

دکتر متخصص روماتولوژی

درخواست آزمایش خون

آزمایش‌های خون می‌توانند در تشخیص روماتیسم کمک کنند اما به صورت قطعی آن را تشخیص نمی‌دند. برخی از آزمایش‌های روماتیسم رایج عبارتند از:

• فاکتور روماتوئید (RF): یک آنتی‌بادی است که در بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید وجود دارد.
• آنتی‌CCP: این آزمایش برای شناسایی آنتی‌بادی‌هایی است که در بسیاری از افراد مبتلا به روماتیسم وجود دارد.
• آنتی بادی ضد هسته‌ای (ANA): آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای به طور خاص پروتئین‌های هسته‌ی سلول را هدف قرار می‌دهند و سلول را از بین می‌برند.
• مارکرهای HLA: این آزمایش وجود یک مارکر ژنتیکی به نام HLA-B۲۷ در خون را بررسی می کند.
• آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون: این آزمایش برای تشخیص کم‌خونی که در افراد مبتلا به روماتیسم شایع است استفاده می‌شود.
• نرخ رسوب گلبول قرمز (ESR): این آزمایش برای اندازه‌گیری التهاب در بدن و پایش فعالیت بیماری و واکنش به درمان‌ها استفاده می‌شود.
• پروتئین واکنشی C: دیگر آزمایش رایج برای التهاب که می‌تواند در تشخیص آرتریت روماتوئید کمک کند.
• پنل کامل متابولیک: برای بررسی عملکرد کلیه و کبد

علامت اختصاری روماتیسم در آزمایش خون روماتیسم چیست؟

علامت اختصاری آزمایش روماتیسم RF یا فاکتور روماتوئید است. فاکتور روماتوئید (RF) آزمایشی است که در نمونه‌ای از خون شما را برای بررسی فاکتور روماتوئید (یک پروتئین تولید شده توسط سیستم ایمنی) مورد آزمایش قرار می‌دهد.

آزمایش‌های تصویربرداری روماتیسم

برای بررسی آسیب مفصلی، پزشکان ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مانند موارد زیر استفاده کنند:

• اشعه ایکس: اشعه ایکس می‌تواند آسیب به استخوان‌ها را نشان دهد، اما در مراحل اولیه آرتریت روماتوئید قبل از وقوع آسیب مفصلی مفید نیست.
• ام آر آی: می‌تواند تغییرات در غضروف و استخوان را نشان دهد که به روماتیسم مربوط است.
• سونوگرافی: سونوگرافی می‌تواند تغییرات در استخوان‌ها و غضروف را قبل از اینکه در اشعه ایکس دیده شود نشان دهد.
• سی‌تی‌اسکن: سی‌تی‌اسکن ممکن است برای مشاهده فرسایش‌های زودهنگام استخوان در روماتیسم مؤثر باشد.

نمونه برداری از مایع مفصلی

پزشکان گاهی برای تشخیص روماتیسم از مایع مفصلی یا مایع سینوویال نمونه برداری می‌کنند. تجزیه و تحلیل مایعات سینوویال شامل رنگ آمیزی، تعداد سلول‌ها، کشت و ارزیابی ظاهر کلی مایع مفصلی است. در بیماران مبتلا به روماتیسم، تجزیه و تحلیل مایع مفصلی به طور معمول التهاب (تعداد گلبول های سفید خون بیش از ۲۰۰۰ در میکرولیتر) را نشان می دهد. به دلیل نقص در حمل و نقل در مایع مفصلی، میزان گلوکز مایعات مفصلی در بیماران مبتلا به روماتیسم اغلب در مقایسه با سطح گلوکز سرم، پایین تر است.

آزمایش روماتیسم مفصلی چیست؟

آزمایش روماتیسم مفصلی هم شامل همان آزمایش‌هایی است که برای تشخیص روماتیسم استفاده می‌شود. برای انجام تشخیص دقیق، پزشک ممکن است نیاز به انجام اقدامات مختلفی داشته باشد. پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی شما و علائم فعلی‌تان را بررسی می‌کند. آزمایش‌های آزمایشگاهی، اشعه ایکس و سایر آزمایش‌های تصویربرداری (مانند سونوگرافی یا MRI) را تجویز می‌کند. ممکن است عمل آرتروسنتز (عمل برداشتن مایع از مفصل) را انجام دهد. 

برای تشخیص روماتیسم مفصلی، معیارهای تشخیصی وجود دارد که باید موارد زیر مثبت باشند تا تشخیص آرتروز تایید شود:

معیارهای تشخیص روماتیسم مفصلی چیست؟	آزمایش روماتیسم شامل چه آزمایش هایی می شود؟
التهاب در مفاصل (حداقل ۳ مفصل درگیر باشد).	معاینه‌ی بدنی و سابقه‌ی خانوادگی
مثبت شدن مارکرهای خونی از جمله: فاکتور روماتوئید مثبت و آنتی CCP مثبت	آزمایش خون
افزایش سطح پروتئین واکنش‌پذیر سی (CRP) و میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)	آزمایشات تصویربرداری
مدت زمان علائم بیش از ۶ هفته باشد.	نمونه‌برداری از مایع مفصلی
سایر بیماری‌های التهاب مفاصل از لیست تشخیص حذف شده‌باشند.	——

آزمایش روماتیسم چشمی چیست؟

برای تشخیص بیماری روماتیسم چشمی، چشم‌پزشک در مورد علائم و تاریخچه پزشکی از بیمار سوال خواهد کرد. سپس چشم‌ها را معاینه می‌کند. همچنین برای التهاب در بخش عقب چشم، پزشک ممکن است اسکن سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی را توصیه کند. همچنین مقادیر بالای آنتی‌بادی‌های ضد سی‌سی‌پی با روماتیسم چشمی در ارتباط هستند.

خواندن جواب آزمایش روماتیسم

خواندن نتایج آزمایش روماتیسم شامل بررسی دقیق مقادیر مختلف و تفسیر آن‌ها در کنار علائم بالینی بیمار است. آزمایش‌های معمول مانند فاکتور روماتوئید RF)، anti-CCP) و سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) می‌توانند به تشخیص روماتیسم و روماتیسم مفصلی کمک کنند. با این حال، نتایج این آزمایش‌ها به تنهایی نمی‌توانند بیماری را تشخیص قطعی دهند به بررسی بیشتر و مشاوره با پزشک متخصص نیاز دارند. علاوه بر این، ممکن است پزشک برای بررسی پیشرفت بیماری یا تأثیر درمان، آزمایش‌های خون را به‌طور مرتب پیگیری کند.

تفسیر آزمایش روماتیسم مفصلی

پزشک و تیم درمانی از نتایج آزمایش‌های روماتیسم برای راهنمایی گزینه‌های درمانی برای هر بیمار استفاده می‌کنند. با استفاده از بررسی این آزمایشات بهتر می‌توان بیماری روماتیسم را مدیریت کرد. 

می‌خوای جواب آزمایش روماتیسم رو بدونی؟ همین الان مشاوره بگیر

دکتر روماتیسم مفصلی

تفسیر آزمایش روماتیسم rf 

این آزمایش یکی از اولین آزمایشاتی است که پزشک روماتولوژیست در صورت مشکوک بودن به بیماری التهابی مفاصل مثل روماتیسم تجویز می‌کند. این آزمایش سطح فاکتور روماتوئید در خون را اندازه گیری می کند. فاکتور روماتوئید، پروتئین تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن است. به طور معمول، مواد تولید‌شده توسط سیستم ایمنی بدن به مواد بیماری زا مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها حمله می‌کند اما فاکتور روماتوئید به اشتباه به مفاصل، غدد یا سایر سلول های طبیعی حمله می کند.

سطح طبیعی فاکتور روماتوئید صفر تا ۱۵ u/mL است. اگر آزمایش فاکتور روماتوئید مثبت شود یعنی فرد به روماتیسم یا روماتیسم مفصلی مبتلا است. البته در برخی موارد اگر نتایج طبیعی نبود، لزوما به معنای ابتلا به بیماری نیست. فاکتور روماتوئید در خون برخی از افراد سالم وجود دارد، اما دلیل آن مشخص نیست. پزشکان نمی توانند آرتریت روماتوئید را فقط با آزمایش فاکتور روماتوئید تشخیص دهند. زیرا چندین بیماری دیگر می توانند میزان فاکتور روماتوئید در خون را افزایش دهند، از جمله:

• نقرس
• عفونت طولانی مدت
• اندوکاردیت باکتریایی
• سرطان
• دیابت
• روماتیسم لوپوس
• درماتومیوزیت
• مونونوکلئوز عفونی
• سل
• آرتریت جوانان
• اسکلرودرمی
• سندرم شوگرن
• هپاتیت
• سیفلیس
• بیماری کبدی
• سارکوئیدوز

همچنین نتیجه‌ی منفی آزمایش فاکتور روماتوئید دلیل کافی برای عدم ابتلای فرد به روماتیسم مفصلی نیست. فاکتور روماتوئید در ۲۰ درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید وجود ندارد. بنابراین حتی اگر نتایج این آزمایش طبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری را برای تایید یا رد تشخیص درخواست دهد. برای تایید تشخیص روماتیسم مفصلی، وجود فاکتور روماتوئید در کنار anti-CCP و علائم روماتیسم، لازم هستند.

تفسیر ana در آزمایش روماتیسم

فاکتور ANA در آزمایش روماتیسم به معنی آنتی بادی ضد هسته‌ای است. نتایج آزمایش ANA به تنهایی نمی‌توانند یک بیماری خاص را تشخیص دهند. پزشک شما نتایج آزمایش ANA را همراه با دیگر آزمایش‌های خون، تصویربرداری‌ها و اطلاعات مربوط به وضعیت سلامتی شما برای تشخیص استفاده خواهد کرد.

نتیجه منفی آزمایش ANA به معنی این است که آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای در خون شما پیدا نشده و احتمال کمتری برای داشتن یک بیماری خودایمنی وجود دارد. با این حال، نتیجه منفی آزمایش ANA به‌طور کامل احتمال ابتلا به بیماری خودایمنی را رد نمی‌کند. نتیجه مثبت در آزمایش ANA به این معنی است که آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای در خون شما پیدا شده است و احتمالا پزشک آزمایش‌های بیشتری تجویز می‌کند. یک نتیجه مثبت ممکن است نشانه‌ای از موارد زیر باشد:

• لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
• بیماری‌های خودایمنی دیگر
• یک عفونت ویروسی
• برخی سرطان‌ها

تفسیر آزمایش روماتیسم CCP 

اگر سطح آنتی CCP بالاتر از ۲۰ واحد در میلی لیتر (u/ml) باشد، نشان دهنده ی ابتلا به آرتریت روماتوئید است یا احتمال ابتلا به آن در آینده وجود دارد.

داده‌ای یافت نشد.

تفسیر نتایج ESR در آزمایش روماتیسم

افزایش سطح ESR می‌تواند نشان‌دهنده‌ی التهاب در بدن باشد. با این حال، برخی از شرایط دیگر مانند کم خونی، افزایش سن، بارداری، مشکلات کلیوی، بیماری تیروئیدی، عفونت و برخی از سرطان ها مانند مولتيپل ميلوما نیز می توانند باعث تغییر در سطح ESR شوند. هورمون هایی مانند استروژن و تستسترون، قرص های پیشگیری از بارداری، داروی متیل دوپا، داروی دکستران، داروهای ضد تشنج، آسپرین، پردنیزولون، کورتیزون و متادون نیز بر این ESR تاثیر می‌گذارد. 

• مردان زیر ۵۰ سال: صفر تا ۱۵ mm/h
• مردان بالای ۵۰ سال: صفر تا ۲۰ mm/h
• زنان زیر ۵۰ سال: صفر تا ۲۰ mm/h
• زنان بالای ۵۰ سال:صفر تا ۳۰ mm/h

تفسیر نتیجه CRP 

به طور کلی سطح طبیعی CRP باید کمتر از ۱ mg/l باشد. اگر CRP بالای ۱۰ میلی گرم در لیتر باشد نیاز به بررسی های بیشتری دارد. وجود CRP نشان دهنده ی التهاب در هر نقطه از بدن است. محدوده ی طبیعی تعیین شده ای برای سطح CRP مشخص نشده است، زیرا بسیاری از فاکتورهای فردی بر سطح آن تاثیر می گذارند

آزمایش روماتیسم چگونه انجام میشود؟

در آزمایش رماتیسم ابتدا از رگ نمونه‌ی خون گرفته می‌شود. معمولا در نوزادان یا کودکان خردسال، برای سوراخ کردن پوست از ابزاری تیز به نام لانست استفاده می‌شود. خون در یک لوله شیشه‌ای کوچک به نام پیپت یا روی لام یا نوار تست جمع‌آوری می‌شود و سپس برای جلوگیری از خونریزی، یک باند بر روی محل قرار داده می‌شود. برای این آزمایش نیاز به انجام اقدامات خاصی قبل از آن ندارید. ممکن است هنگام وارد شدن سوزن کمی درد یا سوزش احساس کنید و بعد از کشیدن خون، کمی ضربان در محل احساس شود.

برای آزمایش روماتیسم چند ساعت باید ناشتا باشیم؟

برای انجام آزمایش روماتیسم، معمولاً نیازی به ناشتا بودن نیست. با این حال، برخی از آزمایش‌های خون که در کنار آزمایش روماتیسم انجام می‌شوند، ممکن است نیاز به ناشتا بودن داشته باشند. برای اطلاعات دقیق‌تر و خاص‌تر، بهتر است با پزشک یا آزمایشگاه مربوطه مشورت کنید.

جمع بندی و راهنمای مراجعه به دکتر

تشخیص روماتیسم در مراحل اولیه دشوار است زیرا علائم آن به تدریج بروز می‌کند و مشابه با سایر بیماری‌های مفصلی است. پزشک روماتولوژیست با بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش روماتیسم مانند فاکتور روماتوئید (RF)، آنتی‌CCP و ANA به تشخیص کمک می‌کند. همچنین، آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و MRI برای ارزیابی آسیب مفصلی استفاده می‌شوند. این مجموعه آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دقیق‌تری از بیماری ارائه دهد.