فهرست مطالب
لیکن اسکلروزوس (Lichen sclerosus) شرایطی است که باعث ایجاد لکه‌های پوستی نامنظم، رنگ‌پریده و نازک میشود و ناحیه تناسلی و مقعدی را تحت تاثیر قرار میدهد. احتمال ابتلا به لیکن اسکلروزوس در همه وجود دارد، اما زنان یائسه در معرض خطر بیشتری هستند. این بیماری قابل سرایت نیست و از طریق تماس جنسی انتقال نمی‌یابد. لیکن اسکلروزوس شرایط مزمن التهابی است که پوست ناحیه تناسلی را تحت تاثیر قرار میدهد و علت اصلی بروز این بیماری مشخص نیست، ولی احتمالا بیماری خودایمنی است. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با این بیماری بیشتر آشنا شوید. برای تشخیص و درمان آن باید با متخصص پوست یا دکتر زنان مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
لیکن اسکلروزوس چیست؟
لیکن اسکلروزوس اختلال پوستی است که بر ناحیه بیرونی واژن، مقعد یا آلت تناسلی تاثیر گذاشته و باعث تغییرات رنگی، نازک شدن، تحریک و خارش پوست در این نواحی میشود. معمولا در اثر خارش مداوم، احتمال ایجاد تاول و زخم در اندام تناسلی بیمار افزایش می‌یابد. جالب اینکه این علائم به ندرت در سایر قسمت‌های بدن ظاهر می‌شوند.
عدم درمان لیکن اسکلروزوس منجر به تشکیل زخم شده و رابطه جنسی، دفع ادرار یا مدفوع را دشوار و دردناک می‌کند. هرچند میتوان علائم بیماری را درمان کرد، اما ممکن است پس از درمان، شاهد بازگشت مجدد نشانه‌های بیماری باشیم. در صورت عدم درمان لیکن اسکلروزوس، خطر ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام کارسینوم سلول سنگفرشی افزایش می‌یابد.
علائم لیکن اسکلروزوس
لیکن اسکلروزوس علائم متنوعی در ناحیه بیرونی واژن، مقعد و آلت تناسلی ایجاد می‌کند. برخی از مهم‌ترین علائم این اختلال عبارتند از:
- تغییر رنگ پوست به رنگ سفید، قرمز یا به رنگ بنفش
- نازک شدن پوست
- خارش شدید و مزمن (خارش بدن از چیست؟)
- تحریک و التهاب پوست
- ایجاد تاول و زخم
جالب اینکه این علائم به ندرت در سایر قسمت‌های بدن ظاهر می‌شوند و معمولا محدود به ناحیه تناسلی و اطراف مقعد هستند. به ویژه این بیماری می‌تواند باعث خارش واژن شود (خارش واژن نشانه چیست؟). در صورت عدم درمان، این علائم می‌توانند منجر به ایجاد مشکلات جدی‌تری مانند دشواری در رابطه جنسی و دفع مدفوع شوند.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
The primary symptoms of lichen sclerosus include white, raised spots on your vulva, anus, foreskin or the tip of your penis (glans). They cause itching, soreness, discomfort or burning
ترجمه متن:
علائم اولیه لیکن اسکلروزوس شامل لکه‌های سفید و برجسته روی فرج، مقعد، پوست ختنه‌گاه یا نوک آلت تناسلی است. آنها باعث خارش، درد، ناراحتی یا سوزش می‌شوند.
لیکن اسکلروزس روی آلت تناسلی مرد
لیکن اسکلروزوس در مردان بیشتر روی سر آلت و آلت تناسلی خارجی ظاهر میشود. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند منجر به تنگی مجرای ادرار، دشواری در ادرار کردن و حتی ناتوانی جنسی شود. بنابراین تشخیص و درمان به موقع آن بسیار مهم است. لیکن اسکلروزوس در مردان ممکن است باعث بروز عوارض قابل توجهی شود که عبارتند از:
- ایجاد لکه‌های سفید و برجسته روی پوست آلت تناسلی
- التهاب و تورم ناحیه آلت تناسلی
- زخم و ترک‌خوردگی‌های دردناک
- تنگی یا اسکار در آلت که باعث ضعف جریان ادرار میشود.
- درد و ناراحتی هنگام ادرار کردن و نزدیکی جنسی
- اختلال در عملکرد جنسی و ادراری مردان (مشکل نعوظ چیست؟)
دچار لیکن اسکلروزوس شدی و دلیلش رو نمی‌دونی؟
کلیک کن و نوبت بگیر.
علت لیکن اسکلروزوس
هنوز علت بیماری لیکن اسکلروزوس مشخص نیست. برخی پزشکان معتقدند که ممکن است این بیماری ژنتیکی، هورمونی یا در اثر آسیب و جراحت پوستی، یا ترکیبی از این موارد ایجاد شود. نظریه دیگری وجود دارد که ممکن است سیستم ایمنی بدن به پوست حمله کند و باعث بروز این عارضه پوستی شود. لیکن اسکلروزوس مسری نیست و از طریق تماس یا رابطه جنسی منتقل نمی‌شود. با این اوصاف به‌نظر می‌رسد که ریسک فاکتورهای زیر می‌توانند احتمال ابتلا به لیکن اسکلروزوس را بیشتر کنند:
- افراد یائسه یا افرادی که هنوز به سن بلوغ و پریودی نرسیدند.
- ختنه نکردن آلت تناسلی
- سابقه ابتلا به لیکن اسکلروزوس در خانواده
- افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی به‌خصوص آلوپسی یا بیماری هاشیموتو
- آسیب پوستی در اثر جراحی یا پیرسینگ
- پوست ناحیه تناسلی اغلب در اثر تماس با ادرار در بی‌اختیاری ادراری یا استفاده از پوشینه یا پوشک تحریک میشود.
- افرادی که از چاقی رنج می‌برند.
راه های تشخیص لیکن اسکلروزوس
راه‌های تشخیص لیکن اسکلروزوس عبارتند از:
- معاینه دقیق ناحیه تناسلی
- بیوپسی
- آزمایش‌های سرولوژیک مانند آزمایش خون
- سونوگرافی یا سی‌تی اسکن
راه های درمان لیکن اسکلروزوس
درمان لیکن اسکلروزوس شامل روش‌های مختلفی شده که پزشک با توجه به شدت علائم و پیشرفت بیماری در هر فرد، درمان مناسب را تجویز می‌کند. اولین خط درمانی معمولا استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئیدی است که به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند. در موارد شدیدتر، استفاده از داروهای موضعی دیگر مانند کالسینورین یا تاکرولیموس نیز توصیه میشود. در صورت درگیری ناحیه تناسلی که منجر به تنگی مجرای ادرار شده باشد، پزشک جراحی را پیشنهاد می‌کند تا این تنگی را برطرف سازد.
همچنین توصیه‌هایی در زمینه مراقبت از پوست و حفظ رطوبت نیز به بیماران ارائه میشود. در برخی موارد استفاده از داروهای خوراکی مانند متوترکسات یا ایمونوساپرسورها نیز ضروری هستند. در کل، هدف اصلی درمان کنترل علائم، پیشگیری از عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران است.
درمان دارویی لیکن اسکلروزوس
درمان دارویی لیکن اسکلروزوس شامل موارد زیر میشود:
- کرم‌های کورتیکواستروئیدی موضعی مانند هیدروکورتیزون، بتامتازون یا فلوسینولون
- داروهای موضعی غیر استروئیدی مانند تاکرولیموس یا پیمکرولیموس
- داروهای خوراکی مانند متوترکسات یا سیکلوفسفامید
- درمان‌های موضعی مانند استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده یا محلول‌های پاک‌کننده
عمل جراحی لیکن اسکلروزس
در موارد پیشرفته یا شدید لیکن اسکلروزوس، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد مانند برداشتن ضایعات یا بافت آسیب‌دیده پوست. هدف اصلی عمل جراحی برطرف کردن ضایعات، کاهش عوارض و بهبود عملکرد و ظاهر منطقه درگیر شده است. عمل جراحی لیکن اسکلروزس می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود مانند برداشتن ضایعات، ترمیم پوست یا لیزر درمانی برای کاهش التهاب و ضایعات.
موفقیت درمان جراحی به عوامل مختلفی مانند شدت بیماری، محل ضایعات و پیشگیری از عود بستگی دارد. در مجموع، جراحی گزینه درمانی مهمی در موارد شدید لیکن اسکلروزوس است که می‌تواند به بهبود علائم و پیشگیری از عوارض کمک کند.
می‌خوای هر چه سریع‌تر لیکن اسکلروزوس رو درمان کنی؟ از متخصص کمک بگیر.
درمان خانگی لیکن اسکلروزوس
درمان خانگی می‌تواند به عنوان مکمل درمان دارویی در بیماری لیکن اسکلروزوس مفید باشد. برخی توصیه‌های خانگی که می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند عبارتند از:
- استفاده از مرطوب‌کننده‌های خنک و مرطوب: استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده روی ناحیه درگیر می‌تواند به کاهش خشکی و خارش پوست کمک کند. بهتر است از محصولات بدون عطر و مواد شیمیایی استفاده شود.
- اجتناب از محرک‌ها: شناسایی و اجتناب از محرک‌های احتمالی مانند صابون، شوینده، عطر و مواد شیمیایی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
- استفاده از پماد‌های گیاهی: برخی پماد‌های گیاهی مانند پماد‌های حاوی گیاهان التهاب‌زدا مثل کافور، بابونه یا آلوئه‌ورا برای کاهش خارش و التهاب مفید هستند.
- رعایت بهداشت پوستی: شست‌وشوی ملایم ناحیه درگیر با آب ولرم و استفاده از حوله‌های نرم برای خشک کردن آن می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. تمیز نگه داشتن ناحیه درگیر نیز مهم است.
- استراحت و کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث تشدید علائم بیماری شود. بنابراین، تلاش برای کاهش استرس از طریق فعالیت‌های آرام‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا سایر روش‌های مدیریت استرس می‌تواند مفید باشد.
البته این روش‌های خانگی باید همراه با درمان دارویی تجویز شده توسط پزشک انجام شود و نباید به عنوان جایگزین آن استفاده شوند.
انواع لیکن اسکلروزوس
لیکن اسکلروزوس انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
| انواع لیکن اسکلروزوس | توضیحات |
|---|---|
| لیکن اسکلروزوس منتشره | تمام بدن را درگیر می‌کند و با پلاک‌های سفید و خارش شدید همراه است. |
| لیکن اسکلروزوس محدود (موضعی) | درگیری فقط به نواحی خاصی مانند ناحیه تناسلی یا مخاطی محدود میشود و با پلاک‌های سفید، کاهش انعطاف‌پذیری و خارش همراه است. |
| لیکن اسکلروزوس آتروفیک | پوست دچار آتروفی شده و نازک میشود. معمولا با ضایعات پلاکی سفید و پوست چروکیده همراه است. |
| لیکن اسکلروزوس بولوز | در این نوع، پلاک‌های سفید به همراه تشکیل حباب‌های آبکی (بولوز) را می‌بینیم. |
| لیکن اسکلروزوس پیگمانته | با پلاک‌های سفید همراه تغییرات رنگدانه‌ای ایجاد میشود. |
هر یک از این انواع، علائم و نیازهای درمانی متفاوتی دارند و تشخیص دقیق آنها توسط پزشک متخصص مهم است.
عوارض لیکن اسکلروزوس
لیکن اسکلروزوس می‌تواند تغییرات پوستی متعددی ایجاد کند که بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است. در انواع مختلف این بیماری، ممکن است پلاک‌های سفید و خارش شدید دیده شود. در نوع بولوز، تشکیل حباب‌های آبکی روی پوست مشاهده میشود و در نوع پیگمانته، تغییرات رنگدانه‌ای رخ میدهد. همچنین در نوع آتروفیک، پوست دچار آتروفی و نازک شدن می‌گردد.
عارضه مهم دیگر لیکن اسکلروزوس، تنگی مجاری ادراری و تناسلی است که ناشی از درگیری مخاطی است. عوارض روانی-اجتماعی همچون اختلال در عملکرد روزمره و کاهش کیفیت زندگی نیز در این بیماری دیده میشود. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد لیکن اسکلروزوس می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. در موارد شدید بیماری، عوارض مرتبط با تنگی مجاری و خطر سرطان پوست باید جدی گرفته شوند و تحت نظر پزشک درمان شوند.
متن انگلیسی:
rarediseases
The long term result of lichen sclerosus are areas of shiny, thin skin that has a tendency to be dry, crack, or bleed. This also produces loss of the normal parts of the external genitals, narrowing of the opening of the urerthra/vagina/anus, and phimosis (inability to retract the foreskin) in men
ترجمه متن:
نتیجه طولانی مدت لیکن اسکلروزوس نواحی براق و نازک پوست است که تمایل به خشکی، ترک خوردن یا خونریزی دارد. این بیماری همچنین باعث از بین رفتن قسمت‌های طبیعی اندام تناسلی خارجی، باریک شدن دهانه مجرای ادرار، واژن یا مقعد و فیموز (ناتوانی در جمع کردن پوست ختنه‌گاه) در مردان میشود.
راه های پیشگیری از لیکن اسکلروزوس
متاسفانه در حال حاضر راه قطعی برای پیشگیری از ابتلا به لیکن اسکلروزوس در اختیار نیست. این بیماری از علل ناشناخته‌ای ناشی میشود و در حال حاضر نمی‌توان از آن به طور کامل پیشگیری کرد. با این حال، برخی از توصیه‌های کلی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری و پیشگیری از آن عبارتند از:
- حفظ بهداشت و نظافت پوست، شستشوی مرتب و استفاده از محصولات مناسب برای پوست
- اجتناب از تحریک‌کننده‌های پوستی، پرهیز از مواد شیمیایی، صابون‌های قوی و سایر محرک‌های پوستی
- مدیریت استرس و اضطراب جهت بهبود سیستم ایمنی
- رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه، سبزی و مواد مغذی
- حفاظت در برابر نور آفتاب با استفاده از کرم‌های ضدآفتاب
در نهایت، در صورت بروز هر گونه ضایعه یا تغییر پوستی مشکوک، مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو ضروری است تا تشخیص و درمان به موقع انجام شود.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
لیکن اسکلروزوس بیماری شایعی نیست و جزء بیماری‌های آمیزشی محسوب نمی‌شود. با این حال، هر بیماری که روی ناحیه تناسلی یا مقعدی تاثیر بگذارد می‌تواند خطرناک و نگران‌کننده باشد. در صورت مشاهده اولین علائم، تغییر یا ناراحتی در ناحیه تناسلی بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگرچه لیکن اسکلروزوس بیماری مزمنی است و علائم آن تا آخر عمر با بیمار باقی می‌مانند، اما درمان به موقع و زودهنگام باعث مدیریت و بهتر شدن شرایط میشود.
برای تشخیص و درمان به موقع این بیماری حتما با دکتر متخصص پوست و مو یا دکتر متخصص زنان مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر آنلاین پوست و مو و همچنین دکتر زنان آنلاین وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!