هیدروسل چیست و چگونه درمان می شود؟

هیدروسل (Hydrocele) نوعی تورم اسکروتوم است که از تجمع مایعات در پوست نازک اطراف بیضه‌ها ایجاد می‌شود. هیدروسل ممکن است پیش از تولد ایجاد شود و بیماری شایع در نوزادان است. معمولا، بیضه‌ها از ناحیه شکم نوزاد درحال رشد به داخل اسکروتوم (پوست بیضه‌ها) می‌افتد. در بیشتر موارد، هیدروسل بدون درمان خاصی تا یک سالگی برطرف می‌شود. ابتلا به این عارضه در کودکان بالای یک سال و بزرگسالان در اثر آسیب داخلی پوست بیضه یا سایر بیماری‌ها ایجاد می‌گردد. در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با هیدروسل، علائم و علت بروز آن بیشتر آشنا شوید. بهتر است به این مسئله توجه داشته باشید که هر نوع علائم در این ناحیه نیازمند بررسی دقیق می‌باشد بنابراین باید با متخصص اورولوژی در این باره مشورت شود. شما می‌توانید از سیستم نوبت‌دهی دکترتو برای تعیین وقت حضوری و خدمات آنلاین برای مشاوره تلفنی و متنی استفاده نمایید.

هیدروسل چیست؟

هیدروسل، کیسه پر از مایع داخل کیسه بیضه است که باعث ورم آن می‌شود. کیسه بیضه پشت آلت تناسلی است و بیضه‌ها در آن قرار دارند. هیدروسل ممکن است یکی از بیضه‌ها یا هردو را تحت تاثیر قرار دهد. به هیدروسلی که هردو بیضه را درگیر کرده، هیدروسل دوطرفه می‌گویند. هرچند این عارضه همراه نوزاد به‌دنیا می‌آید، اما معمولا در نوزادان شایع است و ممکن است به‌صورت ناگهانی در بزرگسالی هم روی دهد.

‏واریکوسل و هیدروسل چیست؟

واریکوسل و هیدروسل هر دو مشکلات مربوط به مجاری تولیدمثل هستند که در مردان رخ می‌دهند. واریکوسل به گشادی یا وسعت غیرعادی رگ‌های خونی دور بیضه‌ها گفته می‌شود که مشکل شایعی است و حدود ۱۵% مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اختلال در جریان خون، افزایش فشار وریدی و سایر عوامل از دلایل واریکوسل هستند که باعث کاهش کیفیت اسپرم و ناباروری در مردان شود. این مسئله نیز مشکل مربوط به بیضه است که به تجمع مایع در اطراف بیضه گفته می‌شود. این مایع باعث بزرگ شدن و تورم بیضه شده که دلیل آن مشکلات دستگاه لنفاوی یا عفونت است.

علائم هیدروسل

تورم و افزایش حجم یک یا هر دو بیضه یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های این مسئله است که معمولا به تدریج و آهسته افزایش می‌یابد. از دیگر علائم این مسئله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس سنگینی و کشش در ناحیه بیضه که با فعالیت و ایستادن افزایش می‌یابد.
• درد خفیف یا متوسط در ناحیه بیضه
• احساس وجود جسم خارجی داخل یا اطراف بیضه
• اختلال در حرکات و فعالیت‌های روزانه بیمار

در بیشتر موارد، این علائم به صورت تدریجی و آرام ظاهر می‌شوند.

متن انگلیسی:
The main symptom of a hydrocele is swelling on one or both sides of your scrotum that may feel like a water balloon. You might notice other symptoms in your scrotum, like: Swelling that changes in size during the day. Discomfort. Pain. A feeling of heaviness
ترجمه متن:
علامت اصلی هیدروسل تورم در یک یا هر دو طرف کیسه بیضه است که ممکن است شبیه بالون آب باشد. ممکن است علائم دیگری را در کیسه بیضه خود مشاهده کنید، مانند: تورمی که در طول روز اندازه آن تغییر می‌کند، ناراحتی، درد و احساس سنگینی. 

my.clevelandclinic

علائم هیدروسل داری و از این بابت نگرانی؟

با بهترین متخصص‌ها ارتباط بگیر.

دکتر اورولوژی آنلاینمتخصص اورولوژیست

علت هیدروسل

این مسئله می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که عبارتند از:

• اختلال در جریان طبیعی لنف در ناحیه بیضه‌ها
• عفونت، التهاب، جراحی قبلی
• آسیب یا ضربه به بیضه
• عفونت‌های باکتریایی و ویروسی در ناحیه تناسلی مردان
• ورم بیضه (اپیدیدیمیت) و ورم بافت اطراف آن
• ناهنجاری مادرزادی
• انواع سرطان‌ دستگاه تناسلی مردان

هیدروسل بیضه در بزرگسالان

هیدروسل بیضه در بزرگسالان یکی از مشکلات شایع در این گروه سنی است که به دلایل مختلفی ازجمله اختلال در جریان طبیعی لنف در ناحیه بیضه‌ها، عفونت و التهاب در اندام‌های تناسلی و آسیب یا ضربه به بیضه‌ها ایجاد می‌شود. در موارد خفیف، درمان اولیه شامل استراحت و استفاده از داروهای ضد‌التهاب توصیه می‌شود، اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی و تخلیه مایع باشد. در صورت عود مکرر، جراحی برداشتن کیسه هیدروسل (هیدروسلکتومی) توصیه می‌شود.

‏راه های تشخیص هیدروسل

پزشک برای تشخیص این مسئله، بیمار را معاینه کرده و ارزیابی بالینی از علائم انجام می‌دهد. طی معاینه، پزشک فشاری به ناحیه کشاله ران وارد می‌کند یا از بیمار می‌خواهد که سرفه کند تا ببیند که ورم بیضه‌ها چه تغییری می‌کند. پزشک ممکن است نوری به کیسه بیضه بیندازد تا مایع شکمی داخل آن را ببیند. معمولا در بیشتر موارد، این مسئله با معاینه قابل تشخیص است. برای تایید تشخیص، معمولا پزشک سونوگرافی لگن یا سی‌تی اسکن هم تجویز می‌کند.

راه های درمان هیدروسل

در بیشتر موارد، این مسئله بدون درمان خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کنند. اما اگر بهبودی حاصل نشد، پزشک روش‌های درمان را بسته به شدت و علت بیماری تجویز می‌کند:

• دارودرمانی در موارد خفیف
• تخلیه مایع در صورت تجمع زیاد مایع در کیسه هیدروسل
• تزریق داروها یا استفاده از لیزر
• عمل جراحی

۱. درمان هیدروسل بدون عمل

در برخی موارد، می‌توان این مسئله را بدون انجام جراحی درمان کرد. برخی از روش‌های درمان غیرجراحی عبارتند از:

• استفاده از داروهای ضد التهاب مثل استروئیدها
• تخلیه مایع با استفاده از سوزن یا سرنگ
• تزریق مواد دارویی یا اسکلروتراپی (تزریق مواد ایجاد کننده التهاب) به داخل کیسه هیدروسل
• لیزر 

۲. درمان هیدروسل با دارو

درمان دارویی این مسئله یکی از روش‌های درمانی غیرتهاجمی است که در برخی موارد خفیف و کوچک می‌تواند موثر باشد:

• داروهای ضد‌التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
• داروهای کورتیکواستروئید مانند هیدروکورتیزون یا پردنیزولون
• دیورتیک‌ها مانند هیدروکلرتیازید جهت کمک به دفع ادرار و کاهش تجمع مایع در کیسه هیدروسل

‏۳. عمل هیدروسل بیضه

عمل هیدروسلکتومی، یکی از روش‌های درمانی متداول و موثر است که کیسه مایع هیدروسل برداشته یا از بین می‌رود. جراحی می‌تواند از طریق برش جلوی کیسه بیضه یا با استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی مانند جراحی لاپاروسکوپیک انجام شود. بیهوشی موضعی یا بیهوشی عمومی برای این عمل جراحی استفاده می‌شود. پس از انجام برش، کیسه هیدروسل از بیضه جدا و در صورت لزوم، بخش‌های آسیب‌دیده بازسازی شده و سپس برش بسته و زخم ترمیم می‌شود.

بعد از عمل هیدروسل چه باید کرد؟

در این دوره، استراحت و کاهش فعالیت‌های روزمره و شغلی اهمیت زیادی دارد تا زخم به خوبی التیام یابد. پزشک معالج باید در مورد مراقبت صحیح از زخم و تعویض به موقع پانسمان‌ها و بخیه‌ها توصیه‌های لازم را ارائه دهد. همچنین کنترل درد و تورم موقت از طریق مصرف مسکن‌ها و کمپرس سرد حائز اهمیت است. به مرور و پس از گذشت چند هفته، می‌توانید فعالیت‌های روزمره و ورزشی‌ سبک را از سر بگیرید.

تورم بیضه بعد از عمل هیدروسل

تورم بیضه بعد از این عمل ممکن است تا یک ماه باقی بماند و بزرگسالان حدود هفت تا ده روز بعد می‌توانند به روال معمول زندگی خود بازگردند، هرچند که بلند کردن اشیای سنگین و فعالیت‌های جنسی باید تا شش هفته بعد عمل به تعویق بیفتد تا تورم بیضه‌ها کامل از بین برود. 

نگران عوارض بعد از عمل هیدروسل هستی؟ همین حالا از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر جراحی هیدروسل

۴. درمان خانگی هیدروسل

بعد از این جراحی، استراحت کافی و محدود کردن فعالیت‌های سنگین بسیار مهم است. این کار به کاهش تورم و تسریع روند بهبود کمک می‌کند. قرار دادن کمپرس سرد یا پک یخ روی ناحیه اسکروتوم به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه چند بار در طول روز می‌تواند تورم و درد را کاهش دهد. درمان‌های خانگی تنها برای کنترل عوارض جزئی و موقت این مسئله هستند و در صورت ادامه یا تشدید علائم، باید حتما با پزشک معالج مشورت کنید.

‏۵. درمان هیدروسل در طب سنتی (درمان گیاهی هیدروسل)

در طب سنتی ایران، برای درمان این مسئله از گیاهان دارویی مختلفی استفاده می‌شود:

• گیاه زالزالک (Crataegus): دم‌کرده یا تنقیه گیاه زالزالک می‌تواند به کاهش تورم و التهاب ناحیه اسکروتوم کمک کند. این گیاه خاصیت ضدالتهابی و مدر دارد.
• عصاره خارشتر یا مصرف خوراکی آن به‌دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی می‌تواند به بهبود عملکرد غدد جنسی و درمان هیدروسل کمک کند.
• پماد یا کمپرس گل‌گاوزبان به‌خاطر خواص ضدالتهابی می‌تواند به کاهش تورم و درد ناحیه اسکروتوم کمک کند.
• استفاده موضعی از روغن اسطوخودوس روی بیضه‌ها به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند.
• نوشیدن آب انار به دلیل خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی باعث بهبود روند درمان هیدروسل می‌شود.

سیاه دانه برای هیدروسل

سیاه دانه دارای خواص ضدالتهابی، ضددرد و آنتی‌اکسیدانی است که در بهبود هیدروسل موثر است. یکی از روش‌های استفاده از سیاه دانه در درمان هیدروسل، مصرف خوراکی آن به همراه عسل است. مصرف روزانه ۱-۲ قاشق چایخوری سیاه دانه به همراه عسل می‌تواند به کاهش التهاب و تورم ناحیه اسکروتوم کمک کند. 

انواع هیدروسل

دو نوع هیدروسل داریم که عبارتند از: 

نوع	توضیحات
هیدروسل مرتبط (communicating hydroceles)	حالتی است که راه ارتباط بین شکم و بیضه باز است و مایعات به‌راحتی وارد می‌شوند. در این نوع، کیسه بیضه بزرگ یا متورم شده و در طول روز اندازه‌اش تغییر می‌کند.
هیدروسل غیرمرتبط (noncommunicating hydroceles)	نوع غیرمرتبط حالتی است که کیسه بسته شده باشد، اما بدن بیمار قادر به جذب مایع نیست و مایع باقیمانده داخل کیسه‌ طی یک سال جذب بدن می‌شود. در افراد مبتلا به هیدروسل نوع غیرمرتبط، اندازه بیضه‌ها تغییری نمی‌کند یا در صورت تغییر، بسیار کند خواهد بود.

‏عوارض هیدروسل

از عوارض این مسئله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و ناراحتی 
• تورم و افزایش حجم کیسه بیضه
• اختلال در عملکرد جنسی مانند کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی در موارد شدید
• اختلال در عملکرد بیضه و کاهش باروری در موارد پیشرفته
• عفونت ناحیه بیضه و کیسه بیضه 
• تورم بسیار شدید ناحیه اسکروتوم 

متن انگلیسی:
Often the only sign of a hydrocele is a painless swelling of one or both testicles. The swelling might make an adult’s scrotum feel heavy. In general, pain gets worse as the swelling increases. Sometimes, the swollen area might be smaller in the morning and larger later in the day
ترجمه متن:
معمولا تنها نشانه هیدروسل، ورم بدون درد یک یا هر دو بیضه است. ورم ممکن است باعث سنگینی کیسه بیضه بزرگسالان شود. به‌طور کلی، با افزایش تورم، درد بدتر می‌شود. گاهی اوقات، ناحیه متورم ممکن است در صبح کوچکتر و در اواخر روز بزرگتر شود.

mayoclinic

آیا هیدروسل باعث عقیم شدن میشود؟

این مسئله به صورت مستقیم باعث عقیم شدن نمی‌شود. اما در صورت عدم درمان و پیشرفت بیماری، این مسئله می‌تواند به عوارضی منجر شود که ممکن است به اختلال در باروری بیانجامد. تجمع مایع در کیسه بیضه باعث افزایش دمای بیضه و درنتیجه کاهش تولید اسپرم خواهد شد. در موارد پیشرفته، فشار ناشی از تجمع مایع می‌تواند به آسیب به بافت بیضه و کاهش تولید اسپرم بیانجامد. در صورت بروز عفونت‌های ثانویه در این مسئله یا سایر بیماری‌های همراه، ممکن است به آسیب بافت‌های بیضه و اختلال در باروری منجر شوند. اما در صورت درمان به موقع، این عوارض ناباروری به ندرت رخ می‌دهند.

راه های پیشگیری از هیدروسل

برای پیشگیری از ابتلا به این مسئله یا کنترل عوارض آن، موارد زیر را رعایت کنید:

• معاینات ادواری توسط پزشک
• درمان عفونت‌های احتمالی در ناحیه اسکروتوم
• حفظ بهداشت و نظافت ناحیه تناسلی 
• اجتناب از ضربات احتمالی به ناحیه اسکروتوم
• درمان به موقع هیدروسل در صورت ابتلا

در صورت وجود هرگونه تورم یا ناراحتی در ناحیه بیضه، انجام آزمایشات لازم برای تشخیص دقیق علت آن ضروری است. با رعایت این موارد می‌توان از بروز و پیشرفت این مسئله پیشگیری کرد و در صورت ابتلا، عوارض آن را به حداقل رساند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

هیدروسل شرایط نسبتا متداولی است که باعث تورم یک یا هر دو بیضه می‌شود و بیشتر در نوزادان شایع است. برای تشخیص این مسئله، پزشک با انجام معاینه فیزیکی و گاهی تابش نور به اسکروتوم، می‌تواند به‌راحتی این مشکل را شناسایی کند. در مواردی که هیدروسل ارتباط باز با محوطه شکم داشته باشد، پزشک باید این ارتباط را ببندد. هرچند صحبت درباره مشکلات مربوط به اسکروتوم ممکن است برای برخی افراد ناراحت‌کننده باشد، اما ارتباط باز و شفاف با پزشک اورولوژی برای دریافت مراقبت مناسب بسیار مهم است. چنانچه تمایلی به معاینه بالینی ندارید می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین دکتر اورولوژی دکترتو برای مکالمه متنی یا تلفنی استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!