فهرست مطالب
نقرس کاذب (Pseudogout) نوعی آرتریت با تورم ناگهانی دردناک یک یا چند مفصل است که در دورههای چند روزه تا چند هفتهای طول میکشد. نقرس کاذب را به عنوان بیماری رسوب کریستال پیروفسفات کلسیم میشناسند که باعث درد، ورم و کشیدگی ناگهانی مفاصل میشود. علت نامگذاری آن به نقرس کاذب این است که علائمی شبیه علائم نقرس ایجاد میکند اما بیماری متفاوتی است. نقرس زمانی ایجاد میشود که اسید اوریک زیادی در خون باشد، اما تجمع بیش از اندازه کریستال پیروفسفات کلسیم عامل نقرس کاذب است. تا انتهای این مقاله از دکترتو همراه ما باشید تا با نقرس کاذب، علت، علایم و روشهای درمان آن بیشتر آشنا شوید. اگر دردهای مزمنی را در مفاصل خود تجربه میکنید بهتر است با یک متخصص ارتوپدی در این باره مشورت کنید. شما میتوانید از خدمات نوبتدهی و آنلاین دکترتو برای مشاوره با بهترین پزشکان کمک بگیرید.
نقرس کاذب چیست؟
نقرس کاذب، شکلی از آرتریت است که باعث ایجاد دورههای درد و ورم ناگهانی در مفاصل میشود و بیشتر مفاصل زانو، دست و مچها، شانه، باسن و لگن، آرنج و قوزک پا را تحت تاثیر قرار میدهد. نقرس کاذب، اختلال مفصلی شبیه به بیماری نقرس است، اما معمولا با درد کمتری همراه است و بهخاطر تجمع کریستالهای کلسیم پیروفسفات (CPP) در مفاصل ایجاد میشود. تجمع این کریستالها در مفاصل موجب درد و ناراحتی میشود. نقرس کاذب به طور ناگهانی ایجاد شده و اغلب بیماری ارثی است که در افراد بالای ۶۰ سال شایعتر است.
تفاوت نقرس و نقرس کاذب چیست؟
تفاوت نقرس و نقرس کاذب را در جدول زیر مشاهده میکنید:
ویژگی | نقرس | نقرس کاذب |
---|---|---|
علت ایجاد | تجمع کریستالهای اسید اوریک | تجمع کریستالهای پیروفسفات کلسیم |
مفاصل درگیر | معمولا انگشت شست پا | سایر مفاصل مانند زانو، مچ دست، انگشتان |
شروع بیماری | ناگهانی و شدید | ناگهانی، اما معمولا با درد کمتر |
سن شیوع | بیشتر در افراد جوانتر شایع است | بیشتر در افراد مسنتر (بالای ۶۰ سال) |
ارثی | کمتر ارثی است. | اغلب ارثی است. |
علائم نقرس کاذب
علائم نقرس کاذب شامل درد مفاصل شدید، تورم، قرمزی و حساسیت مفاصل به لمس است. این علائم معمولا به طور ناگهانی و در طول چند ساعت شروع شده و ممکن است در عرض چند روز به اوج برسند. نقاط شایع درگیری در نقرس کاذب شامل زانو، مچ دست و مفاصل انگشتان هستند. گاهی اوقات نیز مفاصل لگن، شانه و ستون فقرات نیز درگیر میشوند. علائم معمولا پس از چند روز تا یک هفته بهبود مییابند. در برخی موارد ممکن است این حملات به صورت مکرر و دورهای تکرار شوند.
علت نقرس کاذب
نقرس کاذب (یا پیروفسفات کلسیم) به دلیل تجمع کریستالهای پیروفسفات کلسیم در مفاصل ایجاد میشود. این کریستالها میتوانند موجب التهاب و درد شدید در مفاصل شوند. عوامل مهم در ایجاد نقرس کاذب عبارتند از:
- افزایش سن: با افزایش سن، احتمال تجمع کریستالهای پیروفسفات کلسیم در مفاصل افزایش مییابد.
- آسیب مفاصل: هرگونه آسیب یا تروما مفاصل منجر به تشکیل کریستالهای پیروفسفات کلسیم میشود.
- بیماریهای زمینهای: برخی بیماریها مانند هیپوپاراتیروئیدیسم، هیپرپاراتیروئیدیسم و نقص آنزیمی میتوانند زمینهساز نقرس کاذب باشند.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی حاوی پیروفسفات و دیگر مواد معدنی موجب تشکیل کریستالهای پیروفسفات کلسیم میشود.
راه های تشخیص نقرس کاذب
برای تشخیص نقرس کاذب، پزشکان معمولا از روشهای زیر استفاده میکنند:
- بررسی علائم بالینی از جمله درد، تورم، قرمزی و حساسیت شدید مفصل
- آزمایش مایع مفصلی مانند آسپیراسیون و بررسی مایع مفصلی تحت میکروسکوپ، شناسایی کریستالهای پیروفسفات کلسیم در مایع مفصلی
- رادیوگرافی مفصل درگیر
- سونوگرافی مفصل
- ام آر آی
- اندازهگیری سطح اسید اوریک در خون (برای افتراق از نقرس)
- بررسی دیگر شاخصهای التهاب مانند CRP و سرعت رسوب گلبولهای قرمز
درمان نقرس کاذب
درمان نقرس کاذب شامل مدیریت حملات حاد با استفاده از داروهای ضدالتهاب، تزریق کورتیکواستروئیدها و پیشگیری از حملات مکرر با استفاده از داروهایی مانند کلشیسین یا هیدروکسی کلروکین میشود. همچنین اصلاح عوامل زمینهای مانند چاقی و رژیم غذایی حاوی مواد پیروفسفات نیز مهم است.
استفاده از روشهای فیزیکی مانند استراحت مفصل و یخ درمانی نیز برای کاهش عوارض حاد مفید هستند. با درمان مناسب، اغلب بیماران مبتلا به نقرس کاذب میتوانند علائم خود را کنترل کرده و از عوارض طولانیمدت پیشگیری نمایند.
۱. دارو برای نقرس کاذب
برای درمان نقرس کاذب، داروهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند که عبارتند از:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی برای مدیریت حملات حاد نقرس کاذب، کاهش درد و التهاب مفاصل مانند ایندومتاسین، ناپروکسن و سلکوکسیب
- تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون یا تریامسینولون جهت کاهش التهاب و درد در حملات حاد نقرس کاذب
- کلشیسین به عنوان پیشگیری از حملات تکراری نقرس کاذب
- هیدروکسی کلروکین برای پیشگیری از حملات مجدد نقرس کاذب با مهار التهاب و بهبود قدرت بافتی مفاصل
- آنتیکریستالهای نوترکیب یا آنزیمهای تجزیهکننده کریستال
۲. تخلیه مایع مفصل
تخلیه مایع مفصل یا آسپیراسیون مفصلی یکی از روشهای مهم درمانی برای نقرس کاذب است. ابتدا منطقه مورد نظر را ضدعفونی میکنند. معمولا از ناحیه زیر استخوان ران یا زیر کشکک زانو برای تخلیه مایع استفاده میشود. سپس با استفاده از سوزن و سرنگ، مایع داخل مفصل یا افیوژن مفصلی را به آرامی و با احتیاط تخلیه میکنند. این مایع را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال میکنند تا نوع کریستالهای موجود در آن بررسی شود.
پس از تخلیه مایع، ممکن است داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها را به داخل مفصل تزریق کنند تا التهاب و درد را کاهش دهند. بیمار باید در چند روز اول استراحت کرده و فعالیتهای روزمره را محدود کند. گاهی نیاز است بیمار آتلبندی شود. این روش بهویژه در موارد حاد نقرس کاذب که درد و التهاب شدید باشد، بسیار موثر است. تخلیه مایع مفصلی علاوه بر تسکین علائم، به تشخیص نهایی نقرس کاذب نیز کمک میکند.
۳. فیزیوتراپی نقرس کاذب
فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان نقرس کاذب دارد. برخی اقدامات فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به نقرس کاذب عبارتند از:
- استفاده از امواج الکترومغناطیسی مانند التراسوند برای کاهش التهاب
- بهبود دامنه حرکتی با انجام حرکات کششی ملایم
- استفاده از وسایل کمکی مانند بردها و آتلها
- تقویت عضلات با انجام تمرینات تقویتی
- آموزش تکنیکهای صحیح راه رفتن و استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر
- انجام تمرینات تعادلی
- آموزش روشهای مدیریت درد و التهاب در منزل به بیمار
- آموزش تغییر سبک زندگی و کاهش عوامل خطرساز
۴. عمل جراحی نقرس کاذب
عمل جراحی به ندرت در درمان نقرس کاذب مورد استفاده قرار میگیرد. اما در برخی موارد خاص، ممکن است جراحی لازم باشد:
- در موارد نقرس کاذب با درگیری مکرر مفاصل خاص مانند زانو، آرنج یا مچ پا
- در صورت آسیب شدید به مفصل در اثر نقرس کاذب مانند شکستگی یا پارگی شدید غضروف
- در مواردی که درد و التهاب با درمانهای دارویی و غیردارویی کنترل نشود.
انواع عملهای جراحی نقرس کاذب عبارتند از:
- آرتروسکوپی به کمک دوربین برای بررسی و تمیز کردن مفصل
- آرتروپلاستی (تعویض یا ترمیم قسمتهای آسیبدیده مفصل)
- آمپوتاسیون در موارد نادر درگیری شدید و غیرقابل درمان
۵. درمان خانگی نقرس کاذب
برای درمان خانگی نقرس کاذب، راهکارهای زیر را انجام دهید:
- استراحت دادن به مفصل آسیب دیده و کاهش فعالیتهای فیزیکی جهت کاهش درد و التهاب
- استفاده از کمپرس یخ به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه چند بار در روز
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن به صورت موضعی یا خوراکی
- استفاده از کمپرس گرم یا حمام آب گرم جهت کاهش درد و افزایش جریان خون
- سبک زندگی سالم، کاهش وزن در صورت اضافه وزن، ورزش منظم و کاهش مصرف الکل و پروتئینهای حیوانی
- مصرف مکملهایی مانند زنجبیل، کرچک یا ویتامین C جهت کاهش التهاب
۶. درمان نقرس کاذب با طب سنتی
درمان نقرس کاذب با طب سنتی شامل استفاده از گیاهانی مانند زردچوبه، زنجبیل، آلوئه ورا و بیدمشک به علت دارا بودن خواص ضدالتهابی، دمنوشهای گیاهی، روغن گیاهی و طبیعی مانند روغن زیتون، کنجد یا نارگیل به صورت موضعی بر روی مفصل آسیبدیده میشد که درد و التهاب را کاهش میدهد.
ماساژ مفصل آسیبدیده با روغنهای گیاهی نیز با بهبود جریان خون و کاهش درد از درمان سنتی نقرس کاذب محسوب میشود. استفاده از حمام آب گرم حاوی مواد افزودنی مانند گل رس، نمک دریا یا سرکه سیب میتواند به کاهش التهاب کمک کند. همچنین رعایت تغذیه سالم و کاهش مصرف مواد غذایی التهابزا نیز میتواند به بهبود علائم نقرس کاذب کمک کند.
عوارض بیماری نقرس کاذب
عوارض شایع بیماری نقرس کاذب عبارتند از:
- حملههای ناگهانی و شدید درد و تورم در یک یا چند مفصل
- محدودیت حرکتی و کاهش دامنه حرکات
- تب و لرز در طول حملات بیماری
- قرمزی و حساسیت پوست
- نوسان شدت علائم
- تخریب و دفورمیتی مفاصل
مدیریت مناسب بیماری و درمان به موقع با دارو و کاهش عوامل زمینهساز میتواند در کنترل این عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران مؤثر باشد.
پیشگیری از نقرس کاذب
در حال حاضر هیچ راهی برای پیشگیری از نقرس کاذب وجود ندارد. اما متخصصان درحال بررسی علت دقیق تولید رسوب کلسیم اضافی عامل نقرس کاذب هستند. مدیریت و کنترل سایر بیماریها میتواند میزان بروز علایم بیماری نقرس کاذب را کاهش دهد.
برخی افراد معمولا نسبت به بقیه علایم بیشتری تجربه میکنند که هیچ علت خاصی ندارد. بروز حملات نقرس کاذب تقصیر شما نیست و علت اصلی این بیماری مشخص نیست که بتوان از آن پیشگیری کرد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
نقرس کاذب، اختلال شایع مفصلی است که با درد و تورم ناگهانی در مفاصل مشخص میشود و برخلاف نقرس واقعی، ناشی از رسوب کریستالهای کلسیم در مفاصل است، نه اوریک اسید. اگرچه نمیتوان نقرس کاذب را پیشگیری کرد، اما درمان بهموقع و استفاده از داروهای مناسب میتواند در کنترل علائم و کاهش دفعات وقوع حملات بیماری بسیار موثر باشد. همچنین شناسایی و کنترل عوامل زمینهساز نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
با مدیریت مناسب و همکاری بین بیمار و پزشک ارتوپد یا دکتر روماتولوژی، اکثر بیماران مبتلا به نقرس کاذب قادر خواهند بود تا علائم را تا حد زیادی کنترل کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. درنهایت، آگاهی و پیگیری به موقع برای دریافت درمان مناسب، از اقدامات کلیدی در کنترل این اختلال هستند. اما خدمات غیرحضوری دکترتو در این میان میتوانند کمک شایانی در پیگیری روند درمانی با ویزیت آنلاین دکتر ارتوپد یا مشاوره آنلاین متخصص روماتولوژی داشته باشند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!