شیمی درمانی سرطان کبد به چه بیمارانی توصیه می شود؟

شیمی درمانی سرطان کبد یکی از درمان‌های متداول و مؤثر برای کنترل و کاهش پیشرفت این بیماری است. این روش به‌ویژه زمانی استفاده می‌شود که جراحی به دلایلی مانند پیشرفته بودن سرطان یا وضعیت نامساعد بیمار امکان‌پذیر نباشد. در شیمی درمانی سرطان کبد، داروهای شیمی درمانی به‌طور مستقیم یا از طریق جریان خون به تومورهای کبدی منتقل می‌شوند تا رشد سلول‌های سرطانی را متوقف کنند. یکی از روش‌های رایج در این زمینه، کموآمبولیزاسیون شیمیایی (TACE) است که در آن دارو به رگ‌های خونی تغذیه‌کننده تومور وارد می‌شود، به‌طور خاص به تومورهای کبدی تأثیر می‌گذارد و در عین حال عوارض جانبی کمتری برای سایر بخش‌های بدن ایجاد می‌کند. در این مقاله از دکترتو تمامی نکات مهم درباره شیمی درمانی سرطان کبد را توضیح داده‌ایم تا شما با آگاهی بیشتری نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین از پزشکان متخصص گوارش و کبد اقدام کنید. برای پیدا کردن و حتی ثبت نوبت ویزیت خود می‌توانید از وبسایت دکترتو کمک بگیرید.

شیمی درمانی سرطان کبد چیست؟

شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در سرطان کبد، داروهای شیمی‌درمانی معمولاً از طریق رگ‌های خونی به منطقه مبتلا به سرطان رسانده می‌شوند. هدف اصلی شیمی‌درمانی متوقف کردن رشد سرطان است. این روش به نام آمبولیزاسیون شیمیایی شناخته می‌شود. معمولاً از این درمان برای کوچک کردن سرطان یا کنترل و بهبود علائم استفاده می‌شود، به‌ویژه اگر به دلیل شرایط جسمی نامناسب نتوانید عمل جراحی انجام دهید یا امکان برداشتن کامل سرطان از طریق جراحی وجود نداشته باشد.

چه زمان از شیمی درمانی برای سرطان کبد استفاده می شود؟

شیمی درمانی ممکن است برای افرادی که سرطان کبد آنها از طریق جراحی یا سایر درمان‌های موضعی مانند فرسایش یا آمبولیزاسیون قابل درمان نیست، گزینه‌ای مناسب باشد. در گذشته، شیمی‌درمانی اغلب اولین گزینه درمانی برای سرطان‌های پیشرفته کبد بود. معمولاً اگر امکان انجام جراحی وجود نداشته باشد یا اگر فرد در حال انتظار برای پیوند کبد باشد، این درمان برای کمک به کنترل سرطان انجام می‌شود. در برخی موارد، شیمی‌درمانی می‌تواند برای کوچک کردن تومور استفاده شود تا پس از کاهش اندازه آن، امکان جراحی و برداشتن آن فراهم شود.

داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی سرطان کبد

داروهای مختلفی به عنوان دارو شیمی درمانی سرطان کبد شناخته می‌شوند که تعداد آن‌ها کم هم نیست. برخی از انواع داروهای شیمی‌درمانی که ممکن است برای درمان سرطان کبد استفاده شوند عبارتند از:

• جمسیتابین
• اگزالی پلاتین
• سیس‌پلاتین
• دوکسوروبیسین (یا دوکسوروبیسین لیپوزومی پگیله‌شده)
• ۵-فلوئورواوراسیل (۵-FU)
• کاپسیتابین
• میتوکسانترون

گاهی اوقات، بسته به تحمل فرد، از ترکیب دو یا سه دارو هم استفاده می‌شود. به عنوان مثال:

• GEMOX (ترکیب جمسیتابین و اگزالی پلاتین) ممکن است برای افرادی که از نظر جسمی توانایی تحمل بیش از یک دارو را دارند، مناسب باشد.
• FOLFOX (ترکیب ۵-FU، اگزالی پلاتین و لئو کوورین) هم می‌تواند گزینه‌ای برای برخی افراد باشد.

انواع روش انجام شیمی درمانی سرطان کبد

شیمی درمانی برای درمان سرطان کبد می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود که بسته به نوع سرطان، وضعیت بیمار و سایر عوامل مرتبط، پزشک تصمیم می‌گیرد که کدام روش مناسب‌تر است. در ادامه به برخی از روش‌های رایج شیمی درمانی برای سرطان کبد اشاره می‌کنیم:

نمی‌دونی هر نوع روش شیمی درمانی چطور انجام می‌شه؟

از پزشک راهنمایی بگیر.

نوبت دکتر گوارش و کبد

۱. شیمی درمانی سرطان کبد منطقه ای

شیمی‌درمانی منطقه‌ای یکی از روش‌های درمانی است که در آن داروهای شیمی‌درمانی به طور مستقیم به منطقه مبتلا به سرطان در کبد رسانده می‌شوند. در این روش هدف تاثیرگذاری داروها فقط روی ناحیه‌ای از کبد است که سلول سرطانی در آنجا قرار گرفته است. به این ترتیب از آسیب رسیدن به سایر قسمت‌های بدن جلوگیری می‌شود. یکی از تکنیک‌های رایج در شیمی‌درمانی منطقه‌ای، آمبولیزاسیون شیمیایی است که در آن دارو به رگ‌های خونی تغذیه‌کننده تومور تزریق می‌شود تا از طریق کاهش خون‌رسانی به تومور، دارو مستقیماً به آن برسد.

شیمی‌درمانی منطقه‌ای به ویژه برای افرادی که سرطان کبد آن‌ها پیشرفته است و امکان جراحی ندارند، مفید است. این روش ممکن است برای کوچک کردن تومور یا کنترل آن تا زمانی که بیمار بتواند درمان‌های دیگری مانند پیوند کبد را دریافت کند، مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، شیمی‌درمانی منطقه‌ای معمولاً عوارض کمتری نسبت به شیمی‌درمانی سیستمیک دارد، زیرا داروها بیشتر در همان ناحیه کبد باقی می‌مانند و کمتر به سایر اعضای بدن منتقل می‌شوند.

۲. تجویز داخل وریدی

شیمی‌درمانی داخل وریدی (Intravenous Chemotherapy) یک روش رایج و متداول در شیمی‌درمانی است که داروهای شیمی‌درمانی از طریق ورید (رگ‌های خونی) به بدن وارد می‌شوند. این روش برای درمان انواع مختلف سرطان‌ها از جمله سرطان کبد استفاده می‌شود. در شیمی‌درمانی داخل وریدی، داروهای شیمی‌درمانی به طور مستقیم وارد جریان خون می‌شوند و از آن طریق به تمام قسمت‌های بدن، از جمله تومورهای سرطانی، می‌رسند.

در این روش، داروها معمولاً از طریق یک کاتتر وریدی (لوله نازک) که در یکی از رگ‌های بازو یا دست بیمار قرار می‌گیرد، تزریق می‌شوند. این داروها می‌توانند به طور مستقیم به بافت‌های سرطانی حمله کرده و به کاهش رشد یا از بین بردن تومورها کمک کنند. مدت زمان درمان و تعداد جلسات بستگی به نوع سرطان، مرحله بیماری و نحوه واکنش بدن بیمار به دارو دارد. یکی از مزایای این روش این است که دارو به طور یکنواخت در سراسر بدن پخش می‌شود و می‌تواند به درمان سرطان‌هایی که به قسمت‌های مختلف بدن گسترش یافته‌اند، کمک کند.

۳. انفوزیون شریان کبدی

انفوزیون شریان کبدی یک روش درمانی پیشرفته است که در آن از پمپ‌هایی برای تزریق مستقیم شیمی درمانی به کبد استفاده می‌شود. این روش به‌ویژه برای درمان سرطان‌های کبدی مفید است، چرا که داروهای شیمیایی به‌طور مستقیم به تومورها در کبد منتقل شده و اثرات جانبی آن‌ها در سایر قسمت‌های بدن کاهش می‌یابد.

در این روش، پزشکان پمپی را در داخل شکم قرار می‌دهند که داروهای شیمی درمانی را به صورت مداوم و در دوزهای بالا به کبد می‌رساند. پس از جراحی و نصب پمپ، بیماران معمولاً به مدت چهار تا شش روز در بیمارستان بستری می‌مانند تا روند بهبودی اولیه طی شود. پس از آن، بیماران هر دو هفته یک بار برای پیگیری وضعیت و بررسی پیشرفت درمان، به پزشک مراجعه می‌کنند. در این جلسات، پمپ شیمی درمانی دوباره پر می‌شود. این پمپ معمولاً تا زمانی که برای درمان سرطان و جلوگیری از عود آن ضروری باشد، در بدن باقی می‌ماند. بیماران ممکن است برای مدت زمان طولانی، از شش ماه تا شش سال، نیاز به استفاده از این روش درمانی داشته باشند.

داروهای خوراکی

داروهای خوراکی برای درمان سرطان کبد به طور کلی شامل داروهایی هستند که می‌توانند به کاهش رشد سلول‌های سرطانی یا کنترل پیشرفت بیماری کمک کنند. این داروها معمولاً برای درمان سرطان‌های پیشرفته یا در مراحل اولیه به عنوان بخشی از درمان‌های ترکیبی استفاده می‌شوند. در ادامه به برخی از داروهای خوراکی معمول برای درمان سرطان کبد اشاره می‌کنیم:

• سورافنیب (Sorafenib)
• لنفیتینیب (Lenvatinib)
• آبابرا (Atezolizumab)
• ریفامپیچین (Rifampicin)

فواید شیمی درمانی سرطان کبد

شیمی درمانی برای سرطان کبد عمدتاً به صورت “کموآمبولیزاسیون” (Chemoembolization) انجام می‌شود که در آن داروهای شیمی درمانی مستقیماً به رگ‌های خونی تغذیه‌کننده تومور وارد می‌شوند. این روش کمک می‌کند تا رشد سلول‌های سرطانی متوقف شود و در بسیاری از موارد، هدف از آن کاهش اندازه تومور یا کنترل علائم بیماری است. این درمان به‌ویژه زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که جراحی به دلیل وضعیت بیمار امکان‌پذیر نباشد یا سرطان به اندازه‌ای پیشرفته باشد که نتوان آن را با جراحی درمان کرد.

این روش به داروهای شیمی درمانی این امکان را می‌دهد که به‌طور مستقیم وارد کبد شده و سلول‌های سرطانی را تحت تاثیر قرار دهند. در حالی که سلول‌های سالم کبد دارو را پیش از رسیدن به بقیه بدن تجزیه می‌کنند. در نتیجه، دوز بیشتری از شیمی درمانی به تومور می‌رسد و در عین حال عوارض جانبی در سایر قسمت‌های بدن کاهش می‌یابد. رویکردهای جدیدتر مانند ترکیب ایمونوتراپی و شیمی درمانی ممکن است به توقف رشد تومور در ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان کبد کمک کرده و در برخی موارد عمر طولانی‌تری برای بیماران فراهم کنند.

عوارض شیمی درمانی سرطان کبد

داروهای شیمی درمانی به سلول‌های بدن که به سرعت در حال تقسیم هستند حمله می‌کنند. این اتفاق می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود. این عوارض بستگی به نوع و دوز داروهای شیمی درمانی و مدت زمان تجویز آن‌ها دارد. برخی از عوارض جانبی رایج عبارتند از:

• ریزش مو
• زخم‌های دهان
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• افزایش احتمال عفونت (به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های سفید)
• کبودی یا خونریزی آسان (به دلیل کاهش تعداد پلاکت‌ها)
• احساس خستگی (به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های قرمز)

این عوارض معمولاً پس از پایان درمان از بین می‌روند و اغلب روش‌هایی برای کاهش آن‌ها وجود دارد. به‌عنوان مثال، داروهایی برای کاهش تهوع و استفراغ ممکن است تجویز شوند. همچنین، در صورتی که عوارض جانبی به شدت آزار دهنده شوند، ممکن است نیاز به کاهش دوز داروها یا حتی توقف درمان به‌طور موقت باشد.

تعداد جلسات مورد نیاز شیمی درمانی سرطان کبد

درمان شیمی درمانی به صورت سیکلی انجام می‌شود. یک سیکل از درمان شامل زمان بین یک دور درمان تا شروع دور بعدی است. معمولاً برای هر بیمار بین ۴ تا ۸ سیکل درمانی تجویز می‌شود. پس از هر دوره درمان، بیمار یک زمان استراحت برای بهبودی می‌یابد. به عنوان مثال، در سیکل ۴ هفته‌ای، درمان در روزهای ۱، ۲ و ۳ انجام می‌شود و سپس تا روز ۲۸ درمانی وجود ندارد. در سیکل‌های ۳ هفته‌ای، درمان ممکن است در روزهای ۱ و ۸ انجام شود.

محدودیت های انجام شیمی درمانی سرطان کبد

استفاده طولانی‌مدت از داروهای شیمی درمانی مانند سورافنیب ممکن است به مشکلاتی مانند مسمومیت و بی‌اثر شدن دارو منجر شود. در نتیجه، شیمی درمانی به‌طور کامل قادر به درمان سرطان کبد نیست و در برخی موارد به‌ویژه در سرطان پیشرفته کبد، نتایج محدود یا بی‌اثر است.

درمان‌های خاص مانند کموآمبولیزاسیون شیمیایی (TACE) نیز عوارض جانبی خاص خود را دارند. حدود یک در ۲۰ مورد از این درمان‌ها ممکن است به عوارض جدی مانند عفونت کبد یا آسیب به کبد منجر شوند. همچنین گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهند حدود ۱ در ۱۰۰ مورد از این درمان‌ها ممکن است به مرگ بیمار منجر شود، که بیشتر به دلیل نارسایی کبدی است.

نمی‌دونی محدودیت‌های شیمی درمانی سرطان کبد چیه؟ مشاوره بگیر.

دکتر سرطان کبد

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

شیمی درمانی سرطان کبد یکی از روش‌های مؤثر برای کنترل و درمان این بیماری است، به‌ویژه در مواقعی که جراحی امکان‌پذیر نیست یا سرطان در مراحل پیشرفته قرار دارد. روش‌هایی مانند کموآمبولیزاسیون شیمیایی (TACE) که داروهای شیمی درمانی را مستقیماً به تومورهای کبدی می‌رسانند، باعث می‌شوند که دوز بالاتری از دارو به‌طور خاص به سلول‌های سرطانی برسد و عوارض جانبی در سایر نقاط بدن کاهش یابد. همچنین، ترکیب شیمی درمانی با ایمونوتراپی می‌تواند به توقف رشد تومور در بسیاری از بیماران و حتی به افزایش طول عمر آنها کمک کند.

با این حال، شیمی درمانی نیز همراه با عوارض جانبی خاص خود است، از جمله ریزش مو، تهوع، افزایش احتمال عفونت و خستگی. این عوارض معمولاً پس از پایان درمان از بین می‌روند، ولی در برخی موارد ممکن است شدت یابند و نیاز به تعدیل درمان داشته باشند. به‌علاوه، استفاده طولانی‌مدت از داروهای شیمی درمانی ممکن است به بی‌اثر شدن دارو یا مسمومیت منجر شود. بنابراین، شیمی درمانی باید با دقت و تحت نظارت دقیق پزشکان انجام شود تا بهترین نتیجه ممکن را در پیش داشته باشد. به همین علت توصیه می‌شود در رابطه با شیمی درمانی سرطان کبد حتما با یک دکتر گوارش و کبد مشورت کنید. فرقی ندارد نیاز به دریافت مشاوره حضوری داشته باشید یا آنلاین؛ نوبت هر دو نوع ویزیت را می‌توانید از طریق وبسایت دکترتو دریافت کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!