فهرست مطالب
تومورهای خوش‌خیم معده معمولا غیرسرطانی‌اند و به درمان دارویی گسترده نیاز ندارند. روش اصلی درمان آنها، جراحی یا نظارت منظم پزشک است اما در موارد خاص، مانند وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا پولیپ‌های پرخطر، از داروهای سرطان معده خوش خیم استفاده میشود. آنتی‌بیوتیک‌ها برای حذف عفونت و کاهش خطر بدخیمی کاربرد دارند. برای اطلاع بیشتر درباره جزئیات رژیم‌های دارویی، عوارض احتمالی و نکات مصرف، در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید.
سرطان معده خوش خیم با چه داروهایی درمان میشود؟
تومورهای خوش‌خیم معده معمولا نیازی به داروهای شیمی‌درمانی ندارند و درمان اصلی آنها شامل جراحی یا نظارت منظم پزشکی است. با این حال، در موارد مرتبط با عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا التهاب مزمن، پزشکان از داروهای حمایتی برای کنترل سرطان معده خوش خیم استفاده می‌کنند تا از رشد بیشتر تومور جلوگیری شود.
درمان دارویی روی مدیریت علل زمینه‌ای و علائم تمرکز دارد نه نابودی مستقیم تومور. برای مثال آنتی‌بیوتیک (مانند آموکسی‌سیلین، کلاریترومایسین) تجویز میشود تا عفونت را از بین ببرد. انتخاب دارو بر اساس آزمایش‌های تشخیصی و وضعیت سلامت بیمار انجام میشود.
| نام دارو/رژیم | علت تجویز |
|---|---|
| PPI + آموکسی‌سیلین + کلاریترومایسین (رژیم سه‌گانه) | ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری در صورت مثبت بودن |
| بیسموت ساب‌سیترات/ساب‌سالسیلات + تتراسایکلین + مترونیدازول + PPI (رژیم چهارتایی بیسموت) | ریشه‌کنی هلیکوباکتر، به‌ویژه در مناطق با مقاومت بالا |
| PPI + آموکسی‌سیلین + کلاریترومایسین + مترونیدازول/تینیدازول (concomitant) | ریشه‌کنی هلیکوباکتر در برخی بیماران/مناطق |
| PPI + آموکسی‌سیلین + لووفلوکساسین | رژیم جایگزین/نجاتی برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر |
| مهارکننده‌های پمپ پروتون: امپرازول، پانتوپرازول، ازومپرازول، لانزوپرازول | کاهش اسید و ترمیم مخاط؛ پیش/پس از برداشتن اندوسکوپیک ضایعه |
| مسدودکننده H2: فاموتیدین | جایگزین/تکمیلی برای کاهش اسید در صورت نیاز |
| سوکرالفیت | محافظت از مخاط و کمک به ترمیم زخم معده |
| آهن خوراکی/تزریقی | اصلاح کم‌خونی فقر آهن ناشی از خونریزی مزمن ضایعه |
| ویتامین B12 | جبران کمبود (مثلاً در گاستریت آتروفیک) |
| اسیدفولیک | جبران کمبود فولات |
| آنالوگ‌های سوماتواستاتین: اکتروتاید، لاناریوتاید | در برخی تومورهای نورواندوکرین نوع ۱ کم‌خطر/چندکانونی برای کنترل رشد/هیپرگاسترینمی |
| اوندانسترون | کنترل تهوع |
| متوکلوپرامید | ضدتهوع و پروکینتیک (بهبود تهوع/سیری زودرس) |
| آنتی‌اسپاسمودیک‌ها: هیو سین بوتیل‌برماید و مشابه | کاهش اسپاسم و درد کرامپی |
| مُسکن‌های ملایم: استامینوفن | کنترل درد خفیف تا متوسط (ترجیحاً پرهیز از NSAIDها) |
PPI + آموکسی‌سیلین + کلاریترومایسین
ترکیب PPI و آموکسی‌سیلین و کلاریترومایسینو برای ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری تجویز میشود. با حذف H. pylori، التهاب مزمن معده کاهش می‌یابد، ترمیم مخاط سریع‌تر میشود و در برخی ضایعات خوش‌خیم مثل پولیپ‌های هیپرپلاستیک احتمالاً کوچک‌شدن یا پسرفت دیده میشود. همچنین ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری ریسک‌های آتی (مثل بدخیمی در زمینه گاستریت/متاپلازی) را پایین می‌آورد.
این دسته از داروها تومور خوش‌خیم را «شیمی‌درمانی» نمی‌کنند و جایگزین برداشتن اندوسکوپیک ضایعه نیستند. زمانی که تست H. pylori مثبت باشد (در کنار یا پس از برداشتن اندوسکوپیک ضایعه)، این داروها تجویز می‌شوند.
- PPI (مثل امپرازول یا پانتوپرازول): اسید را کم می‌کند، محیط را برای اثر بهتر آنتی‌بیوتیک‌ها و ترمیم مخاط آماده می‌کند.
- آموکسی‌سیلین: آنتی‌بیوتیک بتالاکتام؛ مهار سنتز دیواره باکتری
- کلاریترومایسین: آنتی‌بیوتیک ماکرولید؛ مهار سنتز پروتئین باکتری
داروی بیسموت برای سرطان معده خوش خیم
بیسموت ساب‌سیترات (ساب‌سالسیلات) به همراه تتراسایکلین، مترونیدازول و PPI (رژیم چهارتایی بیسموت) برای درمان هلیکوباکتر پیلوری استفاده میشود. با حذف هلیکوباکتر پیلوری، گاستریت مزمن و التهاب مخاط کاهش می‌یابد و ترمیم پس از برداشتن اندوسکوپیک ضایعه (پولیپکتومی/EMR/ESD) سریع‌تر میشود.
در ضایعاتی مانند آدنوم، لیومیوم، لیپوما و GIST درمان اصلی برداشتن کامل ضایعه است و این دارو جایگزین آن نمی‌شود.
متن انگلیسی:
mayoclinic
Treating an H. pylori infection can make hyperplastic polyps disappear and might stop polyps from coming back.
ترجمه فارسی:
درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند باعث ناپدید شدن پولیپ‌های هیپرپلاستیک شود و شاید از برگشت دوباره پولیپ‌ها جلوگیری کند.
مترونیدازول یا تینیدازول
داروی مترونیدازول (تینیدازول) همراه با آموکسی سیلین و کلاریترومایسین برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری تجویز می‌شوند و داروی شیمی‌درمانی نیستند. با حذف این عفونت التهاب معده کم شده و ترمیم مخاط و بهبود بعد از برداشتن اندوسکوپیک سریع‌تر میشود. در برخی پولیپ‌های هیپرپلاستیک ممکن است به کوچک‌شدن یا پسرفت کمک کند.
به فکر شروع درمان سرطان معده خوش خیم هستی؟
قبلش با متخصص مشورت کن.
لووفلوکساسین
ترکیب PPI، آموکسی‌سیلین و لووفلوکساسین نسخه‌ای برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری است و شیمی‌درمانی تومور محسوب نمی‌شود. با این دارو التهاب مزمن معده کاهش می‌یابد و ترمیم مخاط به‌ویژه پس از برداشتن اندوسکوپیک ضایعه خوش‌خیم، بهتر میشود؛ در برخی پولیپ‌های هیپرپلاستیک حتی می‌تواند به کوچک‌شدن یا پسرفت کمک کند. بااین‌حال لووفلوکساسین جایگزین برداشتن ضایعه نیست و نقش آن کمکی یا پیشگیرانه است. هنگام تجویز باید به عوارض احتمالی لووفلوکساسین (مثل پارگی تاندون، طولانی‌شدن QT و تداخلات دارویی) توجه شود.
مهارکننده های پمپ پروتون (امپرازول، پانتوپرازول، ازومپرازول، لانزوپرازول)
مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) مانند امپرازول، پانتوپرازول، ازومپرازول و لانزوپرازول ترشح اسید را به‌طور مؤثر کاهش می‌دهند. در تومورهای خوش‌خیم معده نقش مستقیم ضدتومور ندارند، اما با کاهش اسید به ترمیم مخاط کمک می‌کنند، پس از برداشتن اندوسکوپیک ضایعه به بهبود زخم کمک می‌کنند و کارایی درمان‌های ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری را با بالا بردن pH افزایش می‌دهند. معمولا کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند؛ عوارض احتمالی در مصرف طولانی شامل کمبود منیزیم و B12، افزایش خطر عفونت‌های گوارشی و تداخل با داروهایی مثل کلوپیدوگرل (به‌ویژه با ازومپرازول) است، که باید بر اساس وضعیت بیمار مدیریت شود.
۴.۹ (۵۶۰ نظر)۴.۷ (۵۴۹ نظر)۴.۹ (۳۹۳ نظر)۴.۳ (۴۴۲ نظر)۴.۷ (۳۳۷ نظر)۴.۸ (۲۴۱ نظر)فاموتیدین
فاموتیدین از گروه مسدودکننده‌های گیرنده H2 است و با مهار اثر هیستامین روی سلول‌های جداری معده، ترشح اسید را کاهش می‌دهد. در تومورهای خوش‌خیم معده نقش ضدتومور ندارد، اما می‌تواند برای کنترل علائمی مثل سوزش سردل و کمک به ترمیم مخاط یا به‌عنوان جایگزین کوتاه‌مدت PPI در برخی بیماران به‌کار رود (مثلاً وقتی عدم تحمل PPI وجود دارد یا تداخل دارویی مطرح است). شروع اثرش سریع است اما در کاهش اسید معمولاً از PPIها ضعیف‌تر است و تحمل دارویی با مصرف طولانی ممکن است رخ دهد؛ عوارض شایع شامل سردرد و یبوست است و در نارسایی کلیه نیاز به تعدیل دوز دارد.
سوکرالفیت
سوکرالفیت یک محافظ مخاطی است که در محیط اسیدی به ترکیبات چسبنده تبدیل میشود و با اتصال به بستر زخم، روی ضایعه لایه‌ای ژل‌مانند می‌سازد؛ بنابراین اسید، پپسین و صفرا کمتر به بافت آسیب می‌زنند و ترمیم سریع‌تر میشود. نقش ضدتومور ندارد، اما در مدیریت تومورهای خوش‌خیم معده (مثلاً بعد از برداشتن اندوسکوپیک پولیپ) برای محافظت و بهبود زخم مفید است. شایع‌ترین عارضه آن یبوست است و در نارسایی کلیه به‌دلیل محتوای آلومینیوم احتیاط لازم است.
سایر داروهای سرطان معده خوش خیم
برای درمان سرطان خوش خیم معده معمولا پزشک در کنار داروهای ذکرشده داروهای زیر را برای تکمیل درمان تجویز می‌کند.
- آهن خوراکی یا تزریقی: برای اصلاح کم‌خونی و فقر آهن ناشی از خونریزی مزمن ضایعه تجویز میشود.
- ویتامین B12: جبران کمبود در گاستریت آتروفیک
- اسیدفولیک (فولات): جبران کمبود فولات در کم‌خونی مگالوبلاستیک
- آنالوگ‌های سوماتواستاتین (اکتروتاید، لاناریوتاید): برای کنترل هیپرگاسترینمی و کنترل رشد آهسته تومور و علامت‌ها تجویز میشود. نیازمند پایش قند و صفرا است.
- اوندانسترون: ضدتهوع برای کنترل تهوع و استفراغ
- متوکلوپرامید: ضدتهوع و پروکینتیک (بهبود تخلیه معده، سیری زودرس، نفخ)
- آنتی‌اسپاسمودیک‌ها (هیو‌سین بوتیل‌برماید و داروهای مشابه): کاهش اسپاسم و درد کرامپی معده و روده
- مسکن‌های ملایم (استامینوفن): برای درد خفیف تا متوسط
نحوه مصرف داروهای سرطان معده خوش خیم
داروهای سرطان معده خوش خیم معمولا به صورت قرص و برای مدت محدود (دوره‌ای) مصرف می‌شوند تا دلایل اصلی مشکل را هدف بگیرند، نه اینکه مستقیما توده را از بین ببرند. معمولا داروهای سرطان معده خوش خیم ۱۰–۱۴ روزه و اغلب دوبار در روز تجویز می‌شوند. امپرازول را ۳۰–۶۰ دقیقه قبل از صبحانه (و اگر دوبار در روز است، نوبت دوم قبل از شام) بخورید؛ آنتی‌بیوتیک‌ها را سر ساعت و کامل تا پایان دوره مصرف کنید و در صورت مصرف مترونیدازول از الکل دوری کنید. اگر امپرازول قابل‌تحمل نیست، فاموتیدین معمولا شب‌ها استفاده میشود. سوکرالفیت را با معده خالی و با فاصله حداقل دو ساعت از سایر داروها مصرف کنید.
همین حالا یک دکتر مطمئن برای درمان تومور معده خوش خیم پیدا کن.
عوارض جانبی داروهای سرطان معده خوش خیم
داروهای سرطان معده خوش خیم هم مانند سایر داروها با احتمال عارضه جانبی همراه هستند. به طور کلی برخی از عوارض جانبی رایج داروهای سرطان معده خوش خیم عبارتند از:
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- طعم فلزی در دهان
- ناراحتی گوارشی
- سردرد
نتیجه گیری
برای تومور معده خوش خیم در موارد نادر که رفتار تهاجمی دارد، از داروهای درمان هدفمند (مثل ایماتینیب برای GIST) استفاده میشود. در حالت کلی این بیماری با روش‌های دیگر مانند جراحی و پیگیری منظم برای نظارت بر تغییرات کنترل میشود. اما ممکن است پزشک متخصص استفاده از داروهای سرطان معده خوش خیم به شکل حمایتی برای مدیریت علائم این بیماری را ضروری بداند. از آن‌جا که پاسخ به درمان در هر فرد متفاوت است، پیروی دقیق از دستور پزشک، انجام آزمایش‌های منظم و حفظ ارتباط مستمر با تیم درمانی، رمز موفقیت در کنترل توده خوش خیم معده به شمار می‌رود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!