فهرست مطالب
با پیشرفت تکنولوژی درمان‌های نوین زیادی به وجود آمده‌اند که هدف آن‌ها رفع بیماری‌های بشر و کمک به بهبود سلامتی است. درمان نوروفیدبک نیز یکی از این درمان‌ها در نظر گرفته می‌شود که شامل آموزش دادن مغز است. هدف این درمان، تغییر نحوه واکنش مغز به محرک‌های خاص است. همچنین برای درمان صرع، اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی و سایر اختلالات سلامت روان نیز استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید بیشتر درباره نوروفیدبک و چگونگی انجام آن بدانید، ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید. برای انجام این روش درمانی حتما با متخصص روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک همچنین به عنوان بیوفیدبک EEG (الکتروانسفالوگرام) نیز شناخته می‌شود. این روش یک مداخله درمانی است که با ارائه فیدبک (بازخورد) فوری از یک برنامه مبتنی بر کامپیوتر، فعالیت امواج مغز را ارزیابی میکند. این برنامه از سیگنال‌های شنیداری یا بصری استفاده میکند تا به بیماران در شناخت الگوهای فکری خود و تلاش برای اصلاح آن‌ها کمک کند. از طریق این پروسه، بیماران یاد می‌گیرند عملکرد مغز خود را تنظیم کنند و بهبود بخشند. این گونه می‌توانند علائم اختلالات عصبی و بیماری‌های مرتبط با سلامت روان را کاهش دهند.
مشاوره روانشناسی
با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران
متن انگلیسی:
forbes
Neurofeedback therapy attempts to help the patient control their brainwaves consciously
ترجمه متن:
درمان نوروفیدبک به بیمار کمک میکند تا امواج مغزی خود را به طور آگاهانه کنترل کند.
تاریخچه نوروفیدبک
نوروفیدبک در اواخر دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۶۰ به وجود آمد. دکتر Joe Kamiya از دانشگاه شیکاگو و دکتر Barry Sterman از دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس تحقیق روی این درمان را آغاز کردند. دکتر Kamiya کشف کرد که با کمک سیستم پاداش می‌توان فعالیت مغز را تغییر داد. همچنین دکتر Sterman روی گربه‌ها آزمایش کرد تا ببیند آیا قادر به تغییر ریتم حسی حرکتی (SMR) مغز خود هستند یا نه. در این آزمایش با هر عملکرد درست، یک ماشین به گربه‌ها پاداش می‌داد و گربه‌ها یاد گرفتند امواج مغزیشان را کنترل کنند.
چند سال بعد Sterman، در ناسا روی اثرات قرار گرفتن در معرض سوخت سفینه فضایی تحقیق می‌کرد و در این آزمایش هم از گربه‌هایش استفاده کرد. دود این سوخت، باعث ایجاد علائمی در برخی از گربه‌ها شد و سرانجام آن‌ها را کشت. اما برخی از گربه‌ها در برابر این گاز ایمن بودند. او متوجه شد که این گربه‌ها همان‌هایی بودند که توانسته بودند امواج مغزیشان را کنترل کنند. از همان زمان، تحقیق روی نوروفیدبک و توسعه آن، به طور جدی‌تری ادامه یافت.
انواع نوروفیدبک
نوروفیدبک انواع گوناگونی دارد که هر کدام برای اختلالات مختلفی استفاده می‌شوند. رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- نوروفیدبک فرکانس/ قدرت
- نوروفیدبک Live Z-Score
- لورتا نوروفیدبک
- fMRI نوروفیدبک
- نوروفیدبک هموآنسفالوگرافی (HEG)
- سیستم نوروفیدبک کم‌انرژی (LENS)
- نوروفیدبک پتانسیل قشر آهسته (SCP-NF)
کاربرد نوروفیدبک
برخی از رایج‌ترین کاربردهای نوروفیدبک شامل این مواردند:
۱. درمان اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی
adhd چه بیماری است؟ اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD) یکی از اختلالاتی است که اغلب کودکان را تحت تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود کودکان پرخاشگر، بی‌توجه و پرتحرک شوند. در این شرایط، پزشکان از نوروفیدبک برای آموزش مغز این کودکان استفاده می‌کنند. این روش مغز کودک را آموزش می‌دهد تا عملکرد بهتری داشته باشد. کودکان بیش فعالی که تحت نوروفیدبک قرار می‌گیرند می‌توانند عملکرد خوبی در مدرسه و جامعه داشته باشند.
۲. لاغری با نوروفیدبک
نوروفیدبک استرس را کاهش می‌دهد و خواب را بهبود می‌بخشد. این دو عامل نقش اصلی در کنترل اشتها و رسیدن به وزن متناسب دارند. علاوه بر این، یک مطالعه مقدماتی روی ۶ مرد دارای اضافه وزن گزارش داد که نوروفیدبک هموآنسفالوگرافی به افزایش کنترل روی غذا خوردن کمک میکند و می‌تواند به بیمار کمک کند که وزن کل بدنش را کاهش دهد.
۳. تاثیرات نوروفیدبک تراپی بر پوست
نوروفیدبک با تاثیر روی ذهن و کمک به کنترل آن، کمک میکند که با استرس و اضطراب مقابله کنید. از آنجایی که استرس سبب ظهور چین‌وچروک، جوش و سایر اختلالات پوستی می‌شود، با رفع آن، سلامت پوست نیز بهبود پیدا میکند.
۴. نوروفیدبک تراپی و درمان استرس و اضطراب (نوروفیدبک و اضطراب)
نوروفیدبک یک گزینه درمانی ایمن و موثر برای استرس و اختلالات مرتبط با آن (نظیر اضطراب) است. این درمان، تاثیری که استرس و اضطراب روی سلامت جسمی و روحی فرد دارند کاهش می‌دهد و باعث درمان استرس شدید می‌شود. حدود ۷۰ درصد از مراجعه‌کنندگان در طی یک تا سه جلسه اول متوجه نوعی تغییر می‌شوند. آن‌ها گزارش داده‌اند که آرامش و هوشیاری بیشتر و خواب بهتری را تجربه کرده‌اند.
می خوای بدونی نوروفیدبک برای درمانت بهترین راهکاره یا نه؟
کلیک کن و با متخصص مشورت کن.
۵. نوروفیدبک تراپی دندان
در بسیاری از افرادی که از اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) رنج می‌برند، درد فک ناشی از دندان‌قروچه (براکسیسم) است. در این شرایط استرس یا اضطراب کنترل نشده، باعث سفت شدن عضلات صورت و فک می‌شود. بسیاری از متخصصان دندانپزشکی، نایت گارد و فیزیوتراپی را برای درمان توصیه می‌کنند. اما اگر استرس کنترل نشده دلیل اصلی دندان‌قروچه باشد، این روش‌ها نمی‌توانند مشکل را به طور ریشه‌ای حل کنند.
در این شرایط نوروفیدبک مستقیما با سیستم عصبی مرکزی ارتباط برقرار میکند و به آن اجازه می‌دهد تا بهینه و سازماندهی شود. خیلی از این بیماران گزارش داده‌اند که با تمرین مغز، خوابشان بهبود یافته، علائم استرس شروع به ازبین‌رفتن کرده و دندان قروچه‌شان قطع شده است.
نوروفیدبک برای چه کسانی مناسب است؟
از نوروفیدبک می‌توان برای درمان بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها استفاده کرد. این پروسه به‌خاطر داشتن عوارض جانبی محدود، برای اکثر سنین قابل استفاده است. به‌طورکلی نوروفیدبک برای این اختلالات موثر است:
- اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)
- اضطراب
- افسردگی (درمان افسردگی بدون دارو)
- صرع
- اختلال طیف اوتیسم (ASD)
- بی‌خوابی
- اعتیاد به مواد مخدر
- اسکیزوفرنی
- اختلال یادگیری
با این حال، متخصصان بر این باورند که در مواردی که بیماری فرد شدت بالایی دارد، بهتر است از نوروفیدبک به عنوان یک مکمل در کنار درمان‌های پزشکی معتبرتر و داروهای خاص استفاده شود.
نوروفیدبک برای چه افرادی مناسب نیست؟
در این شرایط بهتر است سراغ درمان نوروفیدبک نروید:
- اگر اختلال تیروئید کنترل نشده دارید.
- اگر هدفتان ترک اعتیاد است؛ ولی هنوز از نظر جسمی و ذهنی آمادگی ترک را ندارید.
- اگر داروهایی مصرف می‌کنید که ممکن است نوروفیدبک در اثرگذاری آن‌ها اختلال ایجاد کند.
بهترین سن برای نوروفیدبک چه سنی است؟
نوروفیدبک برای کودکان و نوجوانان موثرتر است. کار کردن روی مغزهایی که سن کمتری دارند، نتایج سریع‌تری را نشان میدهند؛ زیرا مغز این افراد انعطاف‌پذیرتر است. بزرگسالان عادات رفتاری تثبیت شده‌ای دارند و همین موضوع کنترل مغز آن‌ها را کمی دشوار میکند. این در حالی است که این عادت‌ها هنوز در کودکان و نوجوانان شکل نگرفته‌اند و در این سنین می‌شود تغییرات زیادی در الگوی رفتاری و عملکرد مغز داد.
مزایای نوروفیدبک
اصلی‌ترین مزیت نوروفیدبک این است که به خاطر عدم استفاده از دارو، یک روش ایمن است و حتی برای کودکان هم قابل استفاده است. یکی دیگر از مزایای نوروفیدبک، اثرات طولانی‌مدت آن است که اغلب بدون نیاز به تکرار درمان، تا آخر عمر فرد باقی می‌مانند. این پروسه همچنین به فرد کمک میکند که بهتر با چالش‌های زندگی روبرو شود و هنگام بروز مشکل، دچار استرس، افسردگی و اضطراب نشود.
چگونگی انجام روش نوروفیدبک
مراحل نوروفیدبک به شرح زیر هستند:
| چگونگی نوروفیدبک | توضیح هر مرحله |
|---|---|
| هدف نوروفیدبک کمک به حفظ آرامش است. | اتاق درمان را برای آرامش هر چه بیشتر بیماران آماده می‌کنند و از شما می‌خواهند که خونسرد باشید. |
| الکترودها را متصل می‌کنند. | جلسات درمانی نوروفیدبک همچون الکتروانسفالوگرافی (EEG) با استفاده از کلاه یا هدبند مخصوص به همراه الکترودهای متصل شروع می‌شود. این حسگرها، سیگنال‌های الکتریکی ایجاد شده توسط مغز را شناسایی کرده و به کامپیوتر منتقل می‌کنند. |
| بسته به هدف درمان باید در فعالیت‌های محرک خاصی شرکت کنید. | مثلا باید چیزی را روی صفحه تماشا کنید، چشمانتان را ببندید و به صدا گوش دهید یا در یک بازی ویدیویی شرکت کنید. در همین حین درمانگر بر فعالیت شما نظارت میکند و امواج مغزی‌تان را در مقایسه با وضعیت ایده‌آلی که می‌خواهید به دست آورید نقشه‌برداری میکند. |
| در طول درمان، سرنخ‌هایی از نحوه عملکرد مغزتان دریافت می‌کنید. | هدف این است که بتوانید مغزتان را به سمت وضعیت مطلوب هدایت کنید. مثلا اگر افکارتان منفی باشد رنگ صفحه تیره و اگر مثبت باشد رنگ آن روشن می‌شود. در این شرایط مغز می‌فهمد که برای افکار مثبت و روشن شدن صفحه چه کاری را باید انجام دهد. البته برای حفظ این نتایج به تکرار جلسات نیاز است. |
بیش فعالی فرزندت رو راحت با نوروفیدبک کنترل کن. می‌خوای بدونی چه جوری؟
دستگاه نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک دستگاه‌های متعددی دارد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها دستگاه eWave است. خود این دستگاه انواع گوناگونی دارد و از ۲ کاناله تا ۳۲ کاناله در دسترس است که هر کدام از آن‌ها برای درمان اختلالات گوناگونی مناسب هستند.
جلسات نوروفیدبک (تعداد جلسات نوروفیدبک چقدر است؟)
تعداد جلسات مورد نیاز برای نوروفیدبک به نوع اختلال و شرایط بیمار بستگی دارد. اگر فرد انگیزه بالایی برای بهبود علائم خود داشته باشد و در طول جلسات نوروفیدبک تمرکز خوبی داشته باشد، معمولا طی ۱۰ تا ۲۰ جلسه پاسخ مناسبی به درمان می‌دهد و نتایج چشمگیری دریافت میکند. اما معمولا بین ۳۰ تا ۴۰ جلسه لازم است تا مغز بتواند آنچه که در طول نوروفیدبک آموخته را حفظ و ذخیره کند.
متن انگلیسی:
psychologytoday
Neurofeedback therapy consists of regular 30- or 60-minute sessions. Some people need fewer sessions, while others require more
ترجمه متن:
درمان نوروفیدبک شامل جلسات ۳۰ یا ۶۰ دقیقه‌ای است. برخی از افراد به جلسات کمتری نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر به جلسات بیشتری نیاز دارند.
میزان اثر بخشی نوروفیدبک نسبت به سایر روش های درمانی
نوروفیدبک یکی از موفق‌ترین و اثرگذارترین روش‌های درمانی در نظر گرفته می‌شود. درصد اثرگذاری آن، بسته به نوع اختلال یا بیماری، بین ۷۵ تا ۸۰ درصد است.
عوارض نوروفیدبک
نوروفیدبک یک درمان ایمن در نظر گرفته می‌شود و اکثر بیماران هیچ عوارض جانبی‌ای را تجربه نمی‌کنند. اما در موارد نادر ممکن است بیمار دچار واکنش‌های زیر شود:
- اضطراب یا افسردگی
- سردرد یا سرگیجه
- اختلال شناختی
- ارتعاشات داخلی بدن
- تنش عضلانی
- اضطراب اجتماعی
- انرژی کم یا خستگی
هزینه هر جلسه نوروفیدبک
هزینه نوروفیدبک بسته به کلینیک یا مرکز درمانی، تعداد جلسات، نوع اختلال تحت درمان، دستگاه استفاده شده، تجربه و تخصص پزشک و غیره متفاوت است. به همین خاطر بهتر است برای اطلاع از هزینه نهایی، با کارکنان کلینیک درمانی مورد نظرتان تماس بگیرید یا حضوری برای معاینه مراجعه کنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
نوروفیدبک یک درمان نوین است که می‌تواند نتایج طولانی‌مدتی را فراهم کند به‌طوری‌که نیازی به درمان‌های بعدی ندارد. این روش با عوارض جزئی و اثرات عالی، اکثر اختلالات مرتبط با ذهن و روان را کنترل میکند و کیفیت زندگی فرد را افزایش می‌دهد. اگر شما یا عزیزانتان با چنین اختلالاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنید کافی است به متخصص نوروفیدبک مراجعه کنید تا در خصوص تعداد جلسات درمان و نحوه انجام آن، شما را راهنمایی کند.
شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین دکتر اعصاب و روان یا دکتر روانشناس در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین دکتر روانپزشک و مشاوره آنلاین روانشناسی وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!