هایپرپرولاکتینمی یا پرولاکتین بالا چیست؟

هایپرپرولاکتینمی با سطوح بالای غیرطبیعی هورمون پرولاکتین (تحریک‌کننده تولید شیر مادر را در دوران بارداری و بعد از بارداری) در خون مشخص می‌شود. این بیماری توسط یک تومور خوش خیم (پرولاکتوما) در غده هیپوفیز که تولید این هورمون را کنترل می‌کند ایجاد می‌شود. مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد پرولاکتوما می‌شود. به نظر می‌رسد که خود به خود رخ می‌دهد و ارثی نیست. در برخی موارد تومورهایی غیر از پرولاکتوما که در داخل یا اطراف هیپوفیز قرار دارند، جریان دوپامین از مغز به سلول‌های ترشح‌کننده پرولاکتین را مسدود می‌کنند که منجر به هیپرپرولاکتینمی می‌شود. علت دیگر هیپرپرولاکتینمی هم کم کاری تیروئید مشخص شده. اگر گمان می‌کنید دچار چنین مشکلی شده‌اید با ادامه این مقاله از دکتر همراه ما باشید. پس از خواندن آن هم برای رفع سوالات خود یا بررسی سلامت وضعیت جسمانیتان می‌توانید از طریق وبسایت دکترتو‌ نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین از متخصص زنان یا غدد دریافت کنید.

هایپرپرولاکتینمی چیست؟

هایپرپرولاکتینمی یا پرولاکتین بالا به این معنی است که سطح پرولاکتین در خون شما بالاتر از حد طبیعی است. شایع‌ترین علت هایپرپرولاکتینمی، وجود تومور غده هیپوفیز است. البته که برخی شرایط سلامتی و حتی مصرف بعضی داروها هم می‌توانند باعث هیپرپرولاکتینمی شود.

علائم هایپرپرولاکتینمی (علائم پرولاکتین بالا)

برای هر فردی هایپرپرولاکتینمی می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:

• ناباروری (نازایی چیست؟)
• از دست دادن میل جنسی
• توده استخوانی کم
• ترشحات شیری از نوک سینه‌ها در زمانی به جز‌ دوران باردار (علت ترشح از سینه)

علائم پرولاکتین بالا در زنان

پرولاکتین بالا در خانم‌ها می‌تواند با علائم گفته شده پایین همراه باشد:

• قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی (چه زمانی قاعدگی نامنظم خطرناک می شود؟)
• ترشحات شیری از سینه‌ها در دوران بارداری یا شیردهی
• مقاربت دردناک به دلیل خشکی واژن (درد هنگام نزدیکی نشانه چیست؟)
• آکنه و رشد بیش از حد موهای بدن و صورت

قاعدگی نامنظم داری و فکر می‌کنی به خاطر پرولاکتین بالاست؟

همین حالا با متخصص مشورت کن.

دکتر آنلاین زنانلیست بهترین پزشکان زنان زایمان

علائم پرولاکتین بالا در مردان

در مردان هم ابتلا به هایپرپرولاکتینمی می‌تواند با علائم گفته شده زیر همراه باشد:

• اختلال در نعوظ
• کاهش موهای بدن و صورت
• عضلات کوچک
• کاهش میل جنسی
• بزرگ شدن سینه‌ها (ژنیکوماستی در مردان)

علت هایپرپرولاکتینمی (چه چیزهایی باعث بالا رفتن پرولاکتین میشود؟)

شایع‌ترین علت هایپرپرولاکتینمی تومور خوش خیمی (غیر سرطانی) در غده هیپوفیز است. شرایط سلامتی و مصرف بعضی از داروها هم می‌تواند باعث هیپرپرولاکتینمی شود. بیشتر موارد هایپرپرولاکتینمی ناشی از افزایش ترشح پرولاکتین از غده هیپوفیز مغز است. در زنان، استرس فیزیکی یا روانی، بارداری و تحریک نوک پستان همگی از علل افزایش سطح پرولاکتین هستند.

هم در زنان و هم در مردان، بیماری مزمن کلیه و کم کاری تیروئید هر دو می‌توانند منجر به افزایش سطح پرولاکتین شوند.

پرولاکتین بالا در دختر مجرد

سطح بالای پرولاکتین مانع از ساخت هورمون استروژن در تخمدان‌ها می‌شود. سطوح پایین استروژن می‌تواند سیگنال‌های مغزی را که به غده هیپوفیز می‌رود مختل کند و این اتفاق می‌تواند بر ترشح هورمون گنادوتروپین توسط غده تأثیر بگذارد. در نتیجه هم چرخه قاعدگی و آزاد شدن تخمک از تخمدان متوقف خواهد شد.

پرولاکتین بالا و چاقی

داده‌ها نشان می‌دهند که سطح پرولاکتین بسیار بالا با افزایش چاقی و اختلالات متابولیک مانند دیس لیپیدمی، عدم تحمل گلوکز و مقاومت به انسولین ارتباط دارد. بسیاری از این اختلالات با نرمال سازی سطوح پرولاکتین با آگونیست‌های دوپامین بهبود می‌یابند.

تنبلی تخمدان و پرولاکتین بالا

سطوح بالای پرولاکتین مانع از تولید طبیعی هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون می‌شود. این اتفاق آزاد شدن تخمک از تخمدان را متوقف می‌کند و باعث پریودهای نامنظم یا پریود نشدن می‌شود.

راه تشخیص هایپرپرولاکتینمی

هایپرپرولاکتینمی معمولاً بر اساس علائم و شرح حال بیمار و همچنین معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. آزمایش خون برای تشخیص سطح پرولاکتین در خون تجویز می‌شود. اگر آزمایش خون سطح غیر طبیعی را نشان دهد، پزشکان ممکن است آزمایش خون را تکرار کنند. با این تکرار  مطمئن خواهند شد که مصرف دارو علت آن نیست. مطالعات تصویربرداری، مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از مغز هم ممکن است برای تشخیص تجویز شوند.

در ادامه تمام راه‌های تشخیص هایپرپرولاکتینمی را بیشتر توضیح داده‌ایم:

بالا بودن پرولاکتین در آزمایش خون

بالا بودن پرولاکتین فاکتوری است که در نتایج آزمایش خون مشخص می‌شود. به همین خاطر یکی از روش‌های تشخیصی هایپرپرولاکتینمی، انجام آزمایش خون است.

راه درمان هایپرپرولاکتینمی

خوشبختانه، هیپرپرولاکتینمی اغلب با دارو، جراحی (در مورد تومور) یا اقدامات دیگر قابل درمان است. درمان بر اساس علت و علائم بیماری و همچنین شرایط هر بیمار توسط پزشک مشخص می‌شود.

در ادامه درباره انواع روش درمان هایپرپرولاکتینمی بیشتر صحبت کرده‌ایم:

۱. قرص درمان پرولاکتین بالا (دارو برای پرولاکتین بالا)

آگونیست‌های دوپامین رایج‌ترین داروهایی هستند که برای درمان هایپرپرولاکتینمی استفاده می‌شوند. دو داروی مورد تایید FDA برای درمان هایپرپرولاکتینمی، کابرگولین و بروموکریپتین (پارلودل) هستند. کابرگولین ممکن است در کاهش سطح پرولاکتین بهتر از بروموکریپتین باشد. همچنین عوارض جانبی کمتری ایجاد می‌کند.

متن انگلیسی:
Vitamin B6 may be a viable treatment option for antipsychotic-induced hyperprolactinemia
ترجمه متن:
ویتامین B6 ممکن است یک گزینه درمانی مناسب برای هیپرپرولاکتینمی ناشی از آنتی سایکوتیک‌ها باشد.

thecarlatreport

۲. پرتو درمانی

اگر مصرف دارو یا جراحی برای کاهش سطح پرولاکتین مؤثر نباشد پرتودرمانی سومین گزینه برای درمان هایپرپرولاکتینمی است.

۳. جراحی

اگر داروها برای کوچک کردن پرولاکتینوما اثری نداشتند ممکن است برای برداشتن آن نیاز به جراحی داشته باشید.

۴. درمان خانگی پرولاکتین بالا

شش روش خانگی برای کاهش سطح پرولاکتین عبارتند از:

• اجتناب از مصرف گلوتن
• اجتناب از مصرف الکل
• مصرف مکمل‌های ویتامین E و ویتامین B6
• متعادل کردن قند خون
• خودداری از انجام تمرینات با شدت بالا
• دوری از استرس 

۵. زنجبیل و پرولاکتین بالا

مصرف زنجبیل می‌تواند سطح بالای پرولاکتین را تا حدودی کاهش دهد.

۶. درمان پرولاکتین بالا با رازیانه

مطالعه‌ای در مورد تاثیر رازیانه بر سطح پرولاکتین در مادران شیرده انجام شد که نشان داد این ماده باعث افزایش سطح سرمی پرولاکتین در مادران شیرده می‌شود. 

متن انگلیسی:
There is limited scientific evidence suggesting garlic can directly reduce high prolactin levels. However, its antioxidant properties may support overall hormone balance and contribute to general health benefits, potentially aiding in the regulation of prolactin levels indirectly
ترجمه متن:
شواهد علمی محدود نشان می‌دهند که سیر مستقیماً سطوح بالای پرولاکتین را کاهش می‌دهد. با این حال، خواص آنتی اکسیدانی آن ممکن است منجر به تعادل کلی هورمون شود و به سلامت عمومی بدن کمک کند و همچنین به طور بالقوه به تنظیم سطح پرولاکتین به طور غیر مستقیم کمک می‌کند.

pharmeasy

۷. درمان قطعی پرولاکتین بالا

درمان هایپرپرولاکتینمی به علت آن بستگی دارد. برخی از افرادی که سطح پرولاکتین بالایی دارند اما علائم کمی داشته یا اصلا هیچگونه علامتی ندارند نیازی به درمان نخواهند داشت.

جراحی هم به عنوان آخرین راه در شرایطی که بدن به سایر داروها پاسخ موثر نداده می‌تواند یک درمان موثر برای پرولاکتین بالا باشد.

عوارض هایپرپرولاکتینمی

از جمله رایج‌ترین عوارض هایپرپرولاکتینمی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• بی‌نظمی قاعدگی
• ترشح شیر از سینه
• ضعف و تحلیل استخوان 
• سردرد 
• کاهش میدان بینایی
• ناباروری
• کاهش میل جنسی

مشکل ناباروریت به خاطر اختلالات هورمونیه؟ از متخصص کمک بگیر.

دکتر اختلالات هورمونی

پرولاکتین بالا و تومور

پرولاکتین بر غدد پستان تأثیر گذاشته و منحر به تولید شیر مادر می‌شود. گاهی اوقات، یک تومور روی غده هیپوفیز رشد کرده و در نتیجه پرولاکتین بیش از حد تولید می‌کند. این نوع تومور پرولاکتینوما نامیده می‌شود که شایع‌ترین نوع تومور هیپوفیز و اغلب خوش خیم است.

عوارض پرولاکتین بالا در زنان (بالا بودن پرولاکتین در زنان چه عوارضی دارد؟)

پرولاکتین بالا در زنان با عوارض زیر همراه است:

• ناباروری
• کاهش میل جنسی
• قاعدگی نامنظم
• ترشح از نوک پستان
• خشکی واژن
• سردرد
• از دست دادن بینایی
• درد
• عوارض بارداری
• درد سینه
• آکنه
• گالاکتوره
• گرگرفتگی
• پوکی استخوان
• PMS

پرولاکتین بالا و پریود نشدن

سطوح بالای پرولاکتین با تولید طبیعی سایر هورمون‌ها مانند استروژن و پروژسترون تداخل ایجاد می‌کند. این موضوع می‌تواند تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) را تغییر داده یا متوقف کند. همچنین می‌تواند به پریودهای نامنظم یا قطع پریود منجر شود. 

آیا پرولاکتین بالا باعث ناباروری می شود؟

پرولاکتین با جلوگیری از تخمک گذاری بر باروری زنان تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل مادران در دوران شیردهی ممکن است پریود نشود. با این حال، برخی از زنان ممکن است با وجود قرار نداشتن در دوران شیردهی سطوح بالایی از پرولاکتین داشته باشند که این موضوع می‌تواند منجر به ناباروری شود.

راه های پیشگیری از ابتلا به هایپرپرولاکتینمی

متأسفانه نمی‌توان هیچ کاری برای جلوگیری از ابتلا به هایپرپرولاکتینمی انجام داد. تنها عامل خطر شناخته شده یک بیماری ارثی (منتقل شونده از طریق والدین) به نام نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد (MEN) نوع ۱ است.

اگر یکی از بستگان درجه یک (خواهر یا والدین) به این بیماری مبتلا هستند بهتر است آزمایش ژنتیک را برای احتمال ابتلا به این بیماری انجام دهید. این کار به غربالگری و تشخیص ابتلا به هایپرپرولاکتینمی در مراحل اولیه آن کمک می‌کند.

تفاوت بین هایپرپرولاکتینمی و پرولاکتینوما چیست؟

در جدول زیر مقایسه بین هایپرپرولاکتینمی و پرولاکتینوما را مشاهده می‌کنید.

هایپرپرولاکتینمی	پرولاکتینوما
پرولاکتینوما می‌تواند باعث هیپرپرولاکتینمی شود.	علت آن وجود تومور خوش خیم (غیر سرطانی) است.
به سطح پرولاکتین بالاتر از حد طبیعی گفته می‌شود.	به توموری که در غده هیپوفیز شکل می‌گیرد گفته می‌شود.

پرولاکتینوما یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) است که در غده هیپوفیز شکل می‌گیرد و باعث تولید بیش از حد پرولاکتین می‌شود. هایپرپرولاکتینمی زمانی اتفاق می‌افتد که شما به طور کلی سطح پرولاکتین بالاتر از حد طبیعی در خون خود داشته باشید. در حالی که پرولاکتینوما می‌تواند باعث هیپرپرولاکتینمی شود، تنها علت آن نیست.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

از آنجایی که هایپرپرولاکتینمی عوارض جدی از جمله ناباروری را به همراه دارد، تشخیص و درمان آن در زمان مناسب اهمیت زیادی پیدا می‌کند. اگر به این بیماری مبتلا هستید یا شواهدی حاکی از ابتلا به آن دارید، بهتر است سریعا به‌دنبال یافتن پزشک متخصص زنان یا دکتر غدد باشید و برای ویزیت نوبت بگیرید.

این روند را می‌توانید به کمک وبسایت دکترتو به‌سادگی پشت سر گذارید. تنها کافی است سری به وبسایت دکترتو بزنید. یک پزشک مناسب را از میان لیستی از پزشکان پیدا کنید. پس از بررسی اطلاعات پزشک، اقدام به ثبت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با پزشک زنان آنلاین یا دکتر آنلاین غدد نمایید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!