واکسن آنفولانزا بزنیم یا نه؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

آنفولانزا هر سال با ترکیب سویه‌های متفاوت بازمی‌گردد و می‌تواند از سرماخوردگی ساده تا ذات‌الریه و نارسایی‌های خطرناک، به‌ویژه در سالمندان، بارداران و بیماران مزمن، پیش رود. تزریق واکسن آنفولانزا راهبرد اصلی سلامت عمومی برای کاهش بار بیماری و پیشگیری از ابتلا به ویروس‌های فصلی آنفولانزا است. واکسن‌ها در دو دسته اصلی تزریقی غیرفعال و اسپری بینی زنده تضعیف‌شده ارائه می‌شوند و اغلب به‌صورت چهارظرفیتی، دو دودمان B و دو زیرگروه A را پوشش می‌دهند. زمان‌بندی تزریق معمولاً پیش از اوج فصل انجام می‌شود و فرآورده‌های دوزبالا یا ادجوانته در برخی گروه‌ها ارجحیت دارند. انتخاب نوع واکسن به سن، بارداری، بیماری همراه و دسترسی بستگی دارد. در این مطلب از دکترتو، با انواع، زمان‌بندی، اثربخشی و ایمنی واکسن آنفولانزا آشنا می‌شوید.

واکسن آنفولانزا چیست؟

واکسن آنفولانزا (Influenza Vaccine) یک واکسن فصلی است که برای محافظت از بدن در برابر ویروس آنفولانزا استفاده می‌شود. ویروس آنفولانزا هر سال تغییر می‌کند و سویه‌های جدیدی از آن در فصل‌های مختلف شیوع پیدا می‌کند، بنابراین واکسن آنفولانزا هر ساله به‌روزرسانی می‌شود تا بهترین محافظت را ارائه دهد. در بیشتر کشورها واکسن‌های چهارظرفیتی استاندارد هستند تا دو دودمان B (Victoria و Yamagata) و دو سویه A (H1N1 و H3N2) را پوشش دهند.

میخوای واکسن آنفولانزا بزنی و نمی‌دونی کدوم رو انتخاب کنی؟

همین الان از دکتر نوبت بگیر.

بهترین پزشکان عمومی

بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا

از آنجایی که ویروس آنفولانزا از مهر شیوع پیدا می‌کند و تا اردیبهشت هم در افراد دیده ‌می‌شود، باید از شهریور تا آبان ماه، خود را در برابر این بیماری واکسینه کنید. اگر در این زمان نتوانید واکسن آنفولانزا را تزریق کنید، می‌توانید از آذر به بعد هم در صورت نیاز این واکسن را دریافت کنید. اگر دیرتر هم اقدام کنید، همچنان مفید خواهد بود. هر زمان که ویروس در گردش است، واکسیناسیون می‌تواند خطر بیماری و بستری را پایین بیاورد.

واکسن آنفولانزا تا چند ماه اثر دارد؟

ایمنی پس از واکسن انفولانزا پایدار اما کاهشی است. داده‌ها نشان می‌دهد در بزرگسالان اثربخشی از حدود ۶ هفته پس از تزریق به‌آرامی افت می‌کند، بااین‌حال محافظت معنادار در بخش بزرگی از فصل باقی می‌ماند. همین افت تدریجی، دلیل تزریق سالانه و زمان‌بندی مناسب است.

دوز واکسن آنفولانزا چند است؟

در اغلب فرآورده‌های تزریقی غیرفعال چهارظرفیتی، دوز استاندارد امپول انفولانزا بزرگسالان ۰.۵ میلی‌لیتر عضلانی است. در سالمندان برخی کشورها فرآورده‌های تقویت‌شده (دوزبالا یا ادجوانته) ترجیح داده می‌شود، اما دوز حجمی معمول همان ۰.۵ میلی‌لیتر است.

دوز واکسن آنفولانزا برای کودکان

کودکان ۶ ماه تا ۸ سال که برای اولین‌بار واکسن آنفولانزا می‌زنند به ۲ دوز با فاصله حداقل ۴ هفته نیاز دارند؛ در غیر این صورت یک دوز کفایت می‌کند. مقدار حجمی بسته به محصول معمولاً ۰.۵ میلی‌لیتر است (در برخی برندها برای ۶–۳۵ ماه ۰.۲۵ میلی‌لیتر وجود داشت، اما بسیاری از QIVهای جدید برای همه گروه‌های سنی ۰.۵ میلی‌لیتر دارند؛ همیشه به برگه اطلاعات همان برند رجوع شود).

انواع واکسن آنفولانزا

واکسن آنفولانزا در دو فرم تزریقی و اسپری بینی (FluMist) موجود است. واکسن تزریقی حاوی ویروس‌های غیرفعال است و به طور گسترده‌تری استفاده می‌شود، در حالیکه واکسن اسپری بینی شامل ویروس‌های زنده و ضعیف شده است که برای برخی گروه‌ها مثل کودکان قابل استفاده است. از طرفی واکسن‌های آنفولانزا به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: واکسن‌های سه‌ظرفیتی (Trivalent) و واکسن‌های چهارظرفیتی (Quadrivalent).

واکسن‌های سه‌ظرفیتی شامل سه نوع ویروس آنفولانزا (دو نوع ویروس A و یک نوع ویروس B) هستند، درحالیکه واکسن‌های چهارظرفیتی پوشش بیشتری دارند و شامل دو نوع ویروس A و دو نوع ویروس B هستند. این واکسن‌ها معمولاً از طریق تزریق در عضله بازو برای افراد ۱۸ تا ۶۴ سال و کودکان مناسب هستند و از تخم‌مرغ برای تولید استفاده می‌کنند. نوع خاصی از این واکسن برای افراد ۶۵ سال و بالاتر با افزودن ادجوانت ارائه می‌شود که پاسخ ایمنی قوی‌تری ایجاد می‌کند.

واکسن‌های چهارظرفیتی آنفولانزا در برابر چهار نوع ویروس (دو نوع A و دو نوع B) محافظت می‌کنند و حفاظت گسترده‌تری ارائه می‌دهند. این واکسن‌ها برای افراد بالای ۶ ماه مناسب‌اند و شامل انواع تولیدشده با سلول‌های حیوانی، فناوری نوترکیب بدون تخم‌مرغ برای افراد با حساسیت به تخم‌مرغ، و واکسن با دوز بالای آنتی‌ژن برای افراد ۶۵ سال و بالاتر هستند. همچنین، FluMist Quadrivalent، یک واکسن اسپری بینی با ویروس ضعیف‌شده، برای افراد سالم ۲ تا ۴۹ سال توصیه می‌شود، اما برای زنان باردار یا افراد با بیماری‌های مزمن و سیستم ایمنی ضعیف مناسب نیست.

برند/کشور	نوع/تکنولوژی	گروه سنی مجاز	نکات مهم
واکسن آنفولانزا هلندی (Influvac Tetra، Abbott Biologicals B.V.)	چهارظرفیتی IIV، تولید بر پایه تخم‌مرغ	۶ ماه به بالا	پوشش دو A و دو B؛ در حساسیت شدید به تخم‌مرغ حتماً برچسب و نظر پزشک؛ توزیع گسترده بین‌المللی
واکسن آنفولانزا فرانسوی (Vaxigrip Tetra، Sanofi Pasteur)	چهارظرفیتی IIV، تولید بر پایه تخم‌مرغ	۶ ماه به بالا	پوشش وسیع جهانی؛ مناسب اغلب گروه‌ها؛ در حساسیت شدید به تخم‌مرغ ارزیابی پزشکی لازم
واکسن آنفولانزا ایرانی (مانند واکسن پژوهشگاه رازی)	سه‌ظرفیتی/چهارظرفیتی IIV، عمدتاً تخم‌مرغ‌محور	طبق برچسب هر فصل	گزینه اقتصادی‌تر؛ ترکیب سویه‌ها بر اساس فصل؛ در حساسیت شدید به تخم‌مرغ طبق راهنمای محصول و نظر پزشک اقدام شود

نحوه تزریق واکسن آنفولانزا

دستورالعمل تزریق واکسن انفولانزا به صورت دو روش زیر است:

• تزریق عضلانی ( نحوه تزریق واکسن آنفولانزا در بازو): این واکسن‌ها به صورت عضلانی در بازو انجام می‌شوند و بیشتر برای بزرگسالان و کودکان بالای ۶ ماه مناسب هستند
• اسپری بینی (FluMist): برای افراد سالم بین ۲ تا ۴۹ سال غیرباردار و بدون موارد منع مصرف مناسب است

این نسخه‌ها به طور گسترده مورد تایید منابع معتبر جهانی هستند و بر اساس شواهد علمی برای گروه‌های مختلف توصیه می‌شوند. تزریق باید توسط فرد آموزش‌دیده انجام شود؛ طول سوزن و تکنیک مناسب بر اساس سن و جثه تعیین می‌شود و تزریق باسن به‌طور روتین توصیه نمی‌شود.

در حین تزریق، محلول باید از نظر تغییر رنگ یا ذرات بررسی شده و هرگز نباید یخ‌زده تزریق شود. در مورد واکسن‌های تک‌دوزه، از هر ویال فقط یک بار استفاده کنید و اصول ایمنی در دفع پسماند نوک‌تیزها رعایت شود. بعد از تزریق واکسن آنفولانزا، ۱۵ دقیقه برای احتمال افت فشار یا واکنش‌های فوری بیمار پایش گردد.

نحوه تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

بهتر است واکس انفولانزا در کودکان زیر ۱۲ ماه، در ران (قدامی‌جانبی) تزریق شود. در کودکان بزرگ‌تر با حجم عضلانی کافی می‌توان از دلتوئید استفاده کرد. رعایت زنجیره سرد، انتخاب سوزن مناسب و نگه‌داشتن کودک با تکنیک‌های غیردارویی (پرت کردن حواس کودک توسط پدر و مادر) به کاهش درد و اضطراب کمک می‌کند.

نحوه تزریق واکسن آنفولانزا در منزل

تزریق خانگی واکسن آنفولازا تنها زمانی قابل‌قبول است که توسط پرستار یا پزشک دارای مجوز و با زنجیره سرد معتبر، سرنگ و تجهیزات استریل، و امکانات مدیریت آنافیلاکسی انجام شود. برای محصولات خودتزریقی یا مراقب‌تزریق، رعایت دقیق برچسب و آموزش رسمی ضروری است و همه افراد باید پس از تزریق برای واکنش‌های فوری پایش شوند.

شرایط نگهداری واکسن آنفولانزا

اکثر واکسن‌های آنفولانزا باید در ۲ تا ۸ درجهٔ سانتی‌گراد و به دور از نور نگهداری شوند و هرگز نباید یخ بزنند. اگر فرآورده یخ بزند باید دور ریخته شود. مدت زمان نگهداری واکسن انفولانزا بیرون از یخچال و جزئیات دیگر به برچسب همان محصول بستگی دارد؛ در عمل، بیرون از یخچال‌بودن تا حد امکان به حداقل برسد و ثبت دمای حمل ضروری است.

واکسن آنفولانزا کجا تزریق میشود؟

محل تزریق واکسن آنفولانزا عضلانی در بزرگسالان، دلتوئید بازو و در خردسالان، قدامی‌جانبی ران است. از نظر محل دریافت خدمت، بهترین گزینه‌ها مراکز بهداشتی، کلینیک‌ها، مطب‌ها و داروخانه‌های منتخب دارای مجوز تزریق هستند که زنجیره سرد و مدیریت عوارض فوری را تضمین می‌کنند.

شرایط زدن واکسن آنفولانزا چیست؟

شرایط تزریق واکسن آنفولانزا شامل داشتن سن ۶ ماه به بالا، عدم وجود منع مصرف مطلق (مانند آنافیلاکسی قبلی به جزء همان واکسن)، و دسترسی به فرآوردهٔ متناسب با سن و وضعیت از شروط عمومی‌اند. زمان ایده‌آل اوایل پاییز است اما تا وقتی ویروس در گردش است تزریق همچنان مفید خواهد بود. انتخاب نوع واکسن به سن و شرایط بستگی دارد.

می‌خوای واکسن آنفولانزا به کودکت بزنی؟ قبلش با دکتر مشورت کن.

دکتر آنفولانزای کودکان

مراقبت های بعد از واکسن آنفولانزا

پس از تزریق، درد یا قرمزی موضعی و تب خفیف شایع است و معمولاً ظرف ۱ تا ۳ روز برطرف می‌شود. نوشیدن مایعات کافی، حرکت ملایم بازو، استفاده از کمپرس سرد کوتاه‌مدت و مسکن‌های مجاز مانند استامینوفن در صورت نیاز کمک‌کننده‌اند. در صورت تب بالا، کهیر منتشر، تنگی نفس یا علائم غیرمعمول، فوراً به پزشک مراجعه کنید. برای به حداقل رساندن عوارض جانبی و بهبود واکنش بدن به واکسن، رعایت برخی نکات بعد از دریافت واکسن ضروری است:

• هیدراته ماندن برای عملکرد مناسب سیستم ایمنی حیاتی است و می‌تواند به کاهش علائمی مانند خستگی یا تب کمک کند
• استراحت: استراحت کافی پس از دریافت واکسن به بدن کمک می‌کند تا با اثرات آنفولانزا مقابله کند و ایمنی ایجاد شده تقویت شود
• در صورت تورم یا درد در محل تزریق، می‌توان از کمپرس سرد برای تسکین استفاده کرد

در چند ساعت نخست از فعالیت سنگین با همان اندام خودداری کنید. برای افراد مستعد سنکوپ (به‌ویژه نوجوانان)، نشستن در حین تزریق و ماندن ۱۵ دقیقه در محل توصیه می‌شود. مادران باردار و شیرده می‌توانند مراقبت‌های معمول را دنبال کنند و نیاز به اقدام ویژه‌ای ندارند مگر در صورت بروز علائم نگران‌کننده.

بعد از واکسن آنفولانزا چی بخوریم؟

مصرف غذاهایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند، به بهبود واکنش بدن نسبت به واکسن کمک می‌کند:

• میوه‌های غنی از ویتامین C: مرکباتی مانند پرتقال و کیوی می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند
• پروتئین‌های سالم: مصرف منابع پروتئینی مانند ماهی، مرغ و تخم‌مرغ می‌تواند به بازسازی سلول‌ها و تقویت ایمنی کمک کند
• مایعات: مصرف آب، چای گیاهی و آبمیوه‌های طبیعی به هیدراته ماندن بدن کمک می‌کند

متن انگلیسی:
Unfortunately, some people can become infected with an influenza virus that the vaccine is designed to protect against, despite getting vaccinated. Protection provided by flu vaccination can vary widely, based in part on the age and health of the person getting vaccinated. In general, flu vaccines work best among healthy younger adults and older children
ترجمه فارسی:
متأسفانه با وجود واکسیناسیون، بعضی افراد ممکن است به یکی از ویروس‌های آنفولانزا که واکسن برای محافظت در برابر آن ساخته شده، مبتلا شوند. میزان محافظتی که واکسن آنفولانزا ایجاد می‌کند می‌تواند بسیار متفاوت باشد و تا حدی به سن و وضعیت سلامتی فرد دریافت‌کننده بستگی دارد. به‌طور کلی، واکسن‌های آنفولانزا در بزرگسالان جوان سالم و کودکان بزرگ‌تر بهترین عملکرد را دارند.

cdc

تداخل دارویی واکسن آنفولانزا

بیشتر داروهای رایج با واکسن تزریقی آنفولانزا تداخل مهمی ندارند. در مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب ایمنی ممکن است پاسخ ایمنی کمتر باشد. بااین‌حال واکسیناسیون همچنان توصیه می‌شود و در سالمندان یا برخی گیرندگان پیوند، استفاده از فرآورده‌های دوزبالا یا نوترکیب می‌تواند مطلوب‌تر باشد. فاصله‌گذاری با دیگر واکسن‌ها اغلب لازم نیست، اما رعایت توصیه‌های همان فصل اهمیت دارد.

موارد احتیاط تزریق واکسن آنفولانزا

هرچند واکسن آنفولانزا به طور گسترده‌ای بی‌خطر است، اما برای برخی گروه‌ها باید با احتیاط یا ممنوعیت تزریق انجام شود:

• افراد با تب بالا یا بیماری حاد: در صورتی که فردی به دلیل تب یا عفونت‌های شدید تحت درمان است، توصیه می‌شود که دریافت واکسن تا زمان بهبود بیماری به تعویق بیفتد
• افراد مبتلا به آلرژی شدید به تخم‌مرغ: اکثر واکسن‌های آنفولانزا با استفاده از تخم‌مرغ تولید می‌شوند. اگرچه واکسن‌هایی که فاقد تخم‌مرغ هستند (مانند Flublok) در دسترس هستند، افراد با آلرژی شدید به تخم‌مرغ باید واکسن خود را تحت نظارت پزشک دریافت کنند
• افراد مبتلا به سندروم گیلن‌باره: در افرادی که سابقه این بیماری عصبی دارند، دریافت واکسن آنفولانزا باید با احتیاط و تحت نظر پزشک صورت گیرد

واکسن آنفولانزا بیماران خاص

سالمندان بیشتر از ۶۵ سال، بیماران قلبی‌ریوی، دیابت، چاقی، نارسایی کلیه، نقص ایمنی و بیماری‌هایی از این دست در اولویت‌اند و می‌توانند از گزینه‌های دوزبالا یا ادجوانه یا نوترکیب بهره‌مند شوند. انتخاب نهایی بر اساس سن، بیماری همراه و موجودی همان فصل است.

واکسن آنفولانزا برای کودکان

واکسن آنفولانزا برای کودکان زیر ۵ سال هم توصیه می‌شود. به‌طورکلی این واکسن برای کودکان بالای ۶ ماه توصیه می‌شود. کودکان زیر ۶ ماه نمی‌توانند واکسن دریافت کنند، بنابراین محافظت از آنها به واسطه واکسیناسیون اعضای خانواده و مراقبین اطرافشان انجام می‌شود. برای کودکان ۶ ماه تا ۵ سال، یک دوز سالانه کافی است مگر اینکه کودک در گروه نیازمند دو دوز قرار گیرد. تزریق عضلانی است و محل مناسب بر اساس سن انتخاب می‌شود.

واکسن آنفولانزا برای زنان بارداری

آمپول آنفولانزا در بارداری به صورت غیرفعال یا نوترکیب در هر سه‌ماهه بارداری ایمن و توصیه‌شده است. تزریق LAIV در بارداری ممنوع است. واکسیناسیون علاوه‌بر محافظت مادر، آنتی‌بادی‌های محافظ را به نوزاد منتقل می‌کند و خطر بیماری شدید در ماه‌های نخست زندگی را کاهش می‌دهد. در کل واکسن آنفولانزا در دوران بارداری ایمن است و به زنان باردار توصیه می‌شود. این واکسن از مادر و جنین در برابر عوارض شدید آنفولانزا محافظت می‌کند. واکسن‌های تزریقی که حاوی ویروس غیرفعال هستند، برای بارداری توصیه می‌شوند.

متن انگلیسی:
«Pregnant women are at higher risk of severe outcomes from influenza, and the vaccine is recommended at any stage of pregnancy. In addition to protecting the mother, influenza vaccination during pregnancy also provides passive immunity to the infant during their first months of life.»
ترجمه متن:
«زنان باردار اگر به آنفولانزا مبتلا شوند، عوارض خطرناک‌تری در انتظار آنهاست، بنابراین واکسن آنفولانزا در هر زمانی از بارداری، توصیه شده است. علاوه بر ایجاد ایمنی در مادر نسبت به این بیماری، نوزاد نیز در ماه‌های اول زندگی خود نسبت به آنفولانزا ایمن می‌شود.»

who

تزریق واکسن آنفولانزا در شیردهی

تزریق واکسن آنفولانزا در دوران شیردهی بی‌خطر است و به‌طور معمول توصیه می‌شود؛ واکسن‌های تزریقی غیرفعال یا نوترکیب انتخاب‌های استانداردند و با شیردهی تداخلی ندارند. واکسیناسیون مادر علاوه بر محافظت خودش، با افزایش آنتی‌بادی‌های ترشح‌شده در شیر می‌تواند تا حدی از نوزاد هم حمایت غیرمستقیم کند. اگر پس از واکسن دچار تب خفیف یا درد بازو شدید، استراحت، مایعات و در صورت نیاز استامینوفن (طبق نظر پزشک) کفایت می‌کند.

فواید واکسن آنفولانزا چیست؟

مهم‌ترین فواید واکسیناسیون انفولانزا کاهش خطر ابتلا، کاهش شدت بیماری، کم‌شدن بستری و مرگ، و محافظت از اطرافیان (به‌ویژه نوزادان، سالمندان و بیماران مزمن) است. به‌روزرسانی سالانه ترکیب واکسن با سویه‌های غالب، دلیل اصلی تکرار واکسن است و حتی در سال‌هایی که انطباق کامل نیست، کاهش خطر پیامدهای شدید حفظ می‌شود. علاوه بر پیامدهای فردی، واکسیناسیون گسترده بار فصلی نظام سلامت را کاهش می‌دهد. در گروه‌های پرخطر مانند بارداری، سالمندی، بیماری‌های مزمن یا نقص ایمنی، اثر پیشگیرانه واکسن از نظر بالینی ارزش بیشتری دارد و انتخاب فرآورده مناسب سن و شرایط می‌تواند مفید باشد.

چه کسانی باید واکسن آنفولانزا را دریافت کنند؟

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها CDC توصیه می‌کند که افراد بالای ۶ ماه هرساله واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند، خصوصا افرادی که در معرض خطر ابتلا به عوارض مربوط به آنفولانزا هستند و کسانی که از این افراد مراقبت می‌کنند یا با آنها زندگی می‌کنند، مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی. افراد زیر باید هرساله واکسن دریافت شود:

• افراد بالای ۶۵ سال: این گروه در معرض خطر بالای عوارض شدید آنفولانزا از جمله پنومونی هستند
• زنان باردار: واکسن آنفولانزا به دلیل محافظت از مادر و جنین در برابر عوارض شدید بیماری، به زنان باردار توصیه می‌شود
• کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال: کودکان در این سنین بیشتر در معرض عوارض شدید آنفولانزا قرار دارند
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن: مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و ریوی که در معرض خطر بیشتری برای عوارض آنفولانزا هستند

واکسن آنفولانزا برای چه کسانی مضر است؟

برای افرادی که پس از دوز قبلی همان محصول دچار آنافیلاکسی شده‌اند، تزریق مجدد ممنوع است. برخی از واکسن‌ها در بارداری و برخی بیماری‌های مزمن توصیه نمی‌شود. اگر فردی تب بالا یا بیماری حاد متوسط تا شدید داشت، تزریق باید تا بهبود به تعویق بیفتد.

آیا واکسن آنفولانزا عوارض دارد؟

عوارض جانبی واکسن آنفولانزا معمولاً خفیف هستند و در عرض چند روز از بین می‌روند. به‌طورکلی عوارض واکسن آنفولانزا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد، تورم یا قرمزی در محل تزریق
• سردرد
• دردهای عضلانی
• تب
• معده درد

عوارض جانبی جدی ناشی از واکسن آنفولانزا بسیار نادر است. مانند هر دارویی، احتمال بسیار کمی وجود دارد که واکسن آنفلوانزا واکنش جدی ایجاد کند. اگر علائم زیر را تجربه کردید، فوراً باید به مراکز درمانی یا پزشک مراجعه کنید:

• تب بالا
• تغییر در رفتار و هوشیاری
• کهیر یا راش‌ها و ضایعات پوستی منتشر
• گرفتگی و خشونت صدا و مشکلات تنفسی مانند سختی تنفس
• ضربان قلب بالا
• ضعف شدید بدنی با رنگ‌پریدگی
• احساس گیجی و خستگی
• تورم اطراف چشم‌ها و لب ها
• سندرم گیلن باره با علائم فلج بالارونده ناشی از گرفتاری اعصاب محیطی
• شوک انافیلاکسی

عوارض واکسن آنفولانزا هلندی

ایمنی واکسن‌های هلندی چهارظرفیتی (مانند واکسن Influvac Tetra) مشابه دیگر واکسن‌های تزریقی غیرفعال است و اغلب عوارض آن خفیف و گذرا محسوب می‌شوند. شایع‌ترین‌ عوارض شامل درد، قرمزی یا تورم محل تزریق، احساس خستگی، سردرد و بدن‌درد خفیف است که معمولاً طی ۱ تا ۳ روز فروکش می‌کند. تب خفیف هم ممکن است رخ دهد، به‌ویژه در افراد جوان‌تر یا کسانی که نخستین‌بار واکسن می‌زنند. بروز واکنش‌های شدید آلرژیک بسیار نادرند. در صورت تنگی نفس، کهیر یا سرگیجه شدید، باید فوراً به اورژانس مراجعه شود.

عوارض واکسن آنفولانزا فرانسوی

واکسن‌های فرانسوی چهارظرفیتی (مثل Vaxigrip Tetra) نیز از نظر عوارض شایع، تفاوت معناداری با سایر واکسن‌های غیرفعال ندارند. درد و حساسیت محل تزریق، خستگی، سردرد و تب خفیف از عوارض معمول هستند و غالباً طی چند روز با استراحت، مایعات کافی و در صورت نیاز مسکن‌های ایمن برطرف می‌شوند. شدت عوارض در هر فرد متفاوت است و به سن، پاسخ ایمنی و سابقه واکسیناسیون بستگی دارد. واکنش‌های جدی مانند شوک آنافیلاکسی بسیار نادر است و تزریق باید در مراکز مجهز به مدیریت واکنش‌های فوری انجام شود.

آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان ضرر دارد؟

واکسن تزریقی آنفولانزا برای کودکان ۶ ماه به بالا ایمن و توصیه‌شده است و بیشترین عوارض آن خفیف و کوتاه‌مدت‌اند. بیشتر کودکان یکی دو روز پس از تزریق، درد یا قرمزی بازو، بی‌قراری و در مواردی تب خفیف را تجربه می‌کنند که با مایعات کافی و استامینوفن طبق دستور پزشک کنترل می‌شود. فایده واکسن انفولانزا برای کودکان، کاهش احتمال ابتلا، شدت بیماری و بستری است، به‌خصوص در کودکان مبتلا به آسم یا بیماری‌های مزمن. با این حال، شناخت علائم هشدار برای مراجعه به‌موقع مهم است. به‌طورکلی عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان به شرح زیر است:

• درد، قرمزی یا تورم محل تزریق طی ۱–۳ روز اول
• تب خفیف و بی‌حالی ۱–۲ روزه، گاهی کاهش اشتها یا اختلال خواب
• عوارض نادر واکسن آنفولانزا برای کودکان: تب بالا، گریه غیرقابل‌آرام‌کردن، کهیر منتشر یا خس‌خس سینه (نیازمند ارزیابی پزشکی)
• بسیار نادر: واکنش آلرژیک شدید با تنگی نفس، افت فشار خون (مراجعه فوری به اورژانس ضروری است)

عوارض واکسن آنفولانزا در بارداری

در دوران بارداری، واکسن‌های غیرفعال یا نوترکیب ایمن هستند و عوارضشان معمولاً مشابه سایر بزرگسالان است؛ یعنی درد و حساسیت محل تزریق، سردرد خفیف، احساس خستگی و گاهی تب خفیف که ظرف چند روز برطرف می‌شود. داده‌های گسترده نشان نمی‌دهد که این واکسن‌ها خطر سقط، زایمان زودرس یا ناهنجاری جنینی را افزایش دهند. برعکس، با ایجاد آنتی‌بادی در مادر، از نوزاد هم در ماه‌های نخست زندگی محافظت غیرمستقیم می‌شود. برای جلوگیری از بروز عوارض امپول انفولانزا در بارداری به نکات زیر توجه کنید:

• عوارض شایع: درد، قرمزی بازو، خستگی، سردرد و تب خفیف ۱–۳ روزه
• مراقبت خودیاری: مایعات کافی، استراحت، کمپرس سرد کوتاه‌مدت؛ استفاده ایمن از استامینوفن طبق نظر پزشک
• هشدارها: تب بالا و ماندگار، کهیر منتشر، تنگی نفس، سرگیجهٔ شدید یا خونریزی و انقباضات غیرمعمول؛ نیاز به ارزیابی پزشکی
• انتخاب واکسن: فقط تزریقی غیرفعال یا نوترکیب. از اسپری بینی اجتناب شود

عوارض واکسن آنفولانزا تا چند روز ادامه دارد؟

اکثر عوارض خفیف مانند درد و قرمزی محل تزریق یا خستگی، ظرف ۱ تا ۳ روز فروکش می‌کنند و نیاز به درمان خاصی ندارند. در برخی افراد، به‌ویژه نوجوانان و جوانان، بدن‌درد یا بی‌حالی ممکن است تا ۳–۵ روز طول بکشد ولی روند رو به بهبود دارد. تب خفیف معمولاً طی ۲۴–۴۸ ساعت برطرف می‌شود و تب بالا یا علائم پیشرونده نشانهٔ نیاز به ارزیابی پزشکی است. اگر قرمزی موضع بیش از ۳ روز تشدید شود، ترشح، تورم قابل‌توجه یا درد شدید داشته باشید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

بهترین واکسن آنفولانزا برای کدام کشور است؟

انتخاب بهترین واکسن آنفولانزا بستگی به سن، وضعیت سلامتی و نیازهای خاص فرد دارد. طبق توصیه‌های CDC و WHO، واکسن‌های چهارظرفیتی به دلیل پوشش گسترده‌تر بر انواع ویروس‌های آنفولانزا توصیه می‌شوند. به‌طور خاص انواع بهترین مارک واکسن آنفولانزا به شرح زیر است:

• واکسن‌های چهارظرفیتی مانند Influvac Tetra (هلندی) و Vaxigrip Tetra (فرانسوی) به دلیل پوشش بیشتر در برابر انواع ویروس‌های آنفولانزا توصیه می‌شوند
• برای افراد مسن یا مبتلا به بیماری‌های مزمن، واکسن‌های با دوز بالا یا واکسن‌های دارای ادجوانت مانند Fluzone High-Dose یا Fluad مناسب‌تر هستند
• اگر به تخم‌مرغ آلرژی دارید، واکسن‌های نوترکیب مانند Flublok Quadrivalent (آمریکایی) گزینه مناسبی هستند
• واکسن‌های تولید داخلی که قیمت مناسبی دارند و در دسترس هستند

بهترین نوع واکسن آنفولانزا برای کودکان کدام است؟

هر واکسن تزریقی مجاز و مناسب سن کودک، انتخاب خوبی برای تزریق برای پیشگیری از انفولانزا است. اگر کودک شرایطی دارد که نیازمند دو دوز است، زمان‌بندی را طوری برنامه‌ریزی کنید که هر دو نوبت پیش از اوج فصل کامل شوند.

بهترین واکسن آنفولانزا در بارداری کدام است؟

در بارداری، بهترین و ایمن‌ترین انتخاب واکسن تزریقی غیرفعال (IIV) یا نوترکیب (RIV) است و می‌توان آن را در هر سه‌ماهه بارداری بدون محدودیت زمانی تزریق کرد. در مقابل، اسپری بینی زنده تضعیف‌شده (LAIV) در دوران بارداری ممنوع است. واکسیناسیون نه‌فقط خطر ابتلا و بستری مادر را کاهش می‌دهد، بلکه با عبور آنتی‌بادی‌ها از جفت، چند ماه نخست پس از تولد از نوزاد هم محافظت می‌کند. به همین دلیل اگر بارداری‌تان با فصل آنفولانزا هم‌پوشانی دارد، زمان را از دست ندهید و همان واکسن مناسبِ در دسترس را تزریق کنید.

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۵۱۰۴ نظر)

دکتر بهنام مقدادی

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

۵ (۷۹۶ نظر)

دکتر بهناز دربان

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۰۹ نظر)

دکتر محمود موذن

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

۴.۹ (۵۱۹ نظر)

دکتر مجتبی موحدی نیا

فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

نوبت بگیرید

۴.۸ (۴۵۴ نظر)

دکتر فهیمه فرزادی

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

۴.۷ (۴۵۲ نظر)

دکتر شراره خوارزمی

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

نتیجه گیری

شواهد نشان می‌دهد واکسن آنفولانزا چهارظرفیتی، با وجود افت تدریجی اثربخشی طی ماه‌ها، در کاهش خطر ابتلا، شدت بیماری، بستری و مرگ موثرند و بهترین فایده را برای گروه‌های پرخطر به‌همراه دارند. انتخاب بین فرآورده‌های غیرفعال استاندارد، دوزبالا، یا نوترکیب بر پایه سن، وضعیت بالینی و در دسترس‌بودن انجام می‌شود و گونه زنده تضعیف‌شده برای برخی شرایط منع دارد. شروع ایمنی‌زایی حدود دو هفته پس از تزریق است و پروفایل ایمنی واکسن‌ها عمدتا خفیف و گذرا گزارش می‌شود. بنابراین، همسویی ترکیب سالانه با سویه‌های در گردش و رعایت زمان‌بندی مناسب، کلید به‌دست‌آوردن بیشینه محافظت در فصل‌های گردش ویروس است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!