قرص سیپروهپتادین؛ نحوه مصرف، دوز مناسب و نکات مهم دارویی آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سیپروهپتادین (نام تجاری پری‌اکتین) در ایران معمولا به‌صورت قرص ۴ میلی‌گرم و شربت در دسترس است . این دارو برای درمان آلرژی، سردردهای میگرنی، تهوع ناشی از حرکت و افزایش اشتها کاربرد دارد. منع مصرف آن شامل حساسیت به دارو، استفاده در گلوکوم زاویه باریک، مشکلات پروستات، اختلالات ادراری و نوزادان است. اگر پزشک قرص یا شربت سیپروهپتادین را برای شما تجویز کرده است، برای اطلاعات بیشتر در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

سیپروهپتادین چیست؟

داروی سیپروهپتادین به انگلیسی cyproheptadine یا پری‌اکتین جز دسته داروهای آنتی‌‌هیستامین است. از این دارو برای درمان علائم آلرژی مانند آبریزش چشم، آبریزش بینی، خارش چشم، عطسه، کهیر، خارش بدن و خارش بینی استفاده می‌شود. ماده طبیعی در بدن به نام هیستامین باعث بروز علائم آلرژی می‌شود. سیپروهپتادین هیستامین و سروتونین را مسدود کرده و از این طریق علائم حساسیت را کاهش می‌دهد.

مشخصات دارویی	توضیحات
نام عمومی دارو	سیپروهپتادین
نام تجاری	پری‌اکتین (Periactin)
نوع دارو	آنتی‌هیستامین نسل اول
فرمول شیمیایی	C21H21N
دسته‌بندی بارداری	دسته B (هیچ شواهدی از خطر در مطالعات این دارو وجود ندارد، فقط با نظارت پزشک مصرف شود)
نیمه عمر	حدود ۸ ساعت
دفع دارو	کلیوی ~۴۰٪، مدفوعی ۲۰٪
مکانیسم اثر	مهار گیرنده H1، ضد سروتونین ۵-HT₂
نحوه مصرف	خوراکی، ۲ تا ۳ بار در روز، با یا بدون غذا
حداکثر دوز مجاز	بزرگسالان: ۲۰ تا ۳۲ میلی‌گرم/روز
موارد منع مصرف	گلوکوم زاویه باریک، مشکلات پروستات، اختلالات ادراری و نوزادان
اشکال دارویی	قرص ۴ mg، شربت ۲ mg/5ml
داروهای هم‌گروه	آنتی‌هیستامین‌های نسل اول مانند دیفن‌هیدرامین

عکس قرص سیپروهپتادین

قرص ۴ میلی‌گرمی سیپروهپتادین معمولا به رنگ سفید و بیضی شکل است که در وسط دارای شیار جهت تقسیم آسان‌تر دوز و بسته‌بندی به صورت ۳۰ عددی است. این شیار کمک می‌کند تا در صورت لزوم دوز دقیق‌تری مصرف شود. بسته‌بندی دارای نام دارو و دوز مشخص است تا مصرف‌کننده از داروی دقیق مطمئن شود.

نحوه مصرف سیپروهپتادین چگونه است؟

سیپروهپتادین یک داروی خوراکی است و باید با لیوان آب میل شود. دوز بزرگسالان معمولا ۴ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت است و حداکثر روزانه نباید از ۲۰ تا ۳۲ میلی‌گرم بیشتر شود. در کودکان بالای دو سال شربت یا قرص ۲ تا ۴ میلی‌گرم هر ۶ تا ۱۲ ساعت داده می‌شود تا سقف دوز ۱۲ تا ۱۶ میلی‌گرم. برای جلوگیری از خواب‌آلودگی، توصیه می‌شود مصرف این دارو عصر یا شب باشد. مصرف منظم و مطابق نسخه، بهترین اثربخشی را ایجاد خواهد کرد.

قرص سیپروهپتادین را کی بخوریم؟

برای کاهش خواب‌آلودگی توصیه می‌شود اولین دوز قرص سیپروهپتادین صبح یا ظهر و دوزهای بعدی عصر و شب مصرف شوند. اگر دارو برای افزایش اشتها تجویز شده، مصرف آن قبل یا بعد از غذا مشکلی ندارد اما مصرف در شب بهتر است. اگر مصرف شب باعث خشکی دهان یا سایر ناراحتی‌ها شد، بهتر است آن را کمی زودتر یا با غذا مصرف کنید.

قرص سیپروهپتادین برات مناسبه یا نه؟
جوابش پیش یه دکتر باتجربه‌ست. 

متخصص تغذیه

قرص سیپروهپتادین برای چیست؟

سیپروهپتادین یک آنتی‌هیستامین است که برای درمان آلرژی، کهیر، سردردهای میگرنی و افزایش اشتها استفاده می‌شود. این دارو همچنین در کنترل تهوع حرکتی، برخی مشکلات گوارشی و کمک به افزایش وزن به عنوان قرص چاقی استفاده دارد. کودکان و بزرگسالان ممکن است برای رفع بی‌اشتهایی یا بهبود تغذیه از آن استفاده کنند. مصرف دارو باید با نظر پزشک انجام شود تا از عوارض جلوگیری شود:

• درمان آلرژی (عطسه، خارش، آبریزش بینی، کهیر)
• تسکین تب یونجه و حساسیت فصلی
• کاهش علائم میگرن و سردردهای تنشی
• افزایش اشتها در کودکان و بزرگسالان
• کمک به افزایش وزن در افراد کم‌وزن
• کنترل تهوع ناشی از حرکت (motion sickness)
• بهبود برخی اختلالات گوارشی یا سندرم‌های خاص مانند سندرم کارسینوئید
• مقابله با علائم سندرم سروتونین در شرایط خاص

سیپروهپتادین ۴ برای چیست؟

قرص سیپروهپتادین ۴ برای چاقی با افزایش اشتها استفاده می‌شود. پزشکان این دارو را برای کودکان یا بزرگسالانی تجویز می‌کنند که دچار کم‌اشتهایی یا بیماری‌هایی مانند فیبروز کیستیک هستند. این دوز اثر خفیفی بر افزایش اشتها ایجاد خواهد کرد.

قرص سیپروهپتادین برای چاقی صورت

برخی افراد از سیپروهپتادین برای افزایش اشتها در کودکان و بزرگسالان با اختلال تغذیه و پر شدن چهره استفاده می‌کنند. مصرف آن ممکن است باعث افزایش وزن شود و به‌صورت غیرمستقیم روی چاقی صورت هم اثر بگذارد اما هیچ مطالعه‌ای به‌طور خاص نشان نداده که تنها چاقی صورت را هدف بگیرد. این روش باید حتما تحت نظر پزشک باشد تا عوارض کنترل شود.

بزرگ كردن سينه با قرص سیپروهپتادین

سیپروهپتادین برای افزایش اشتها در کودکان با اختلالات تغذیه‌ای و در بزرگسالان مبتلا به کاهش اشتها استفاده می‌شود و بعضی افراد تصور می‌کنند که می‌تواند باعث بزرگ شدن سینه شود. اما تا به امروز هیچ مدرک علمی قوی وجود ندارد که این دارو بتواند مستقیما باعث بزرگ شدن سینه‌ها شود. افزایش وزن عمومی ممکن است در برخی افراد باعث تغییراتی در اندازه بدن شود اما این یک اثر مستقیم برای این دارو نیست. اگر کسی به دنبال افزایش حجم سینه به شکل علمی و ایمن است، بهتر است با پزشک مشورت کند و راهکارهای تخصصی را بررسی کند.

شربت پرافیل سیپروهپتادین برای چیست؟

شربت اشتها‌آور پرافیل سیپروهپتادین ۱۵۰ میلی‌گرم ترکیبی از سیپروهپتادین و ویتامین‌ها است که معمولا برای تحریک اشتها در کودکانی که وزن نمی‌گیرند یا بزرگسالانی که دچار کم‌اشتهایی شده‌اند، تجویز می‌شود. برخی افراد از آن برای افزایش وزن استفاده می‌کنند اما بهتر است بدون نظر پزشک مصرف نشود. در کودکان، این شربت با تجویز پزشک می‌تواند به رشد مناسب کمک کند اما همیشه باید میزان دقیق مصرف مشخص شود و از مصرف خودسرانه پرهیز شود.

شربت سیپروهپتادین برای چاقی بزرگسالان

سیپروهپتادین گاهی به عنوان یک محرک اشتها در بزرگسالانی که دچار کاهش وزن شده‌اند تجویز می‌شود. برخی افراد آن را برای چاقی مصرف می‌کنند اما باید بدانیم که این دارو برای چاقی عمومی ساخته نشده و مصرف آن باید زیر نظر پزشک انجام شود. افزایش وزن ناشی از مصرف این دارو معمولا به دلیل تحریک اشتها و خوردن بیشتر است، نه تغییر در سوخت‌وساز بدن. چاقی سالم نیاز به بررسی تغذیه، ورزش و گاهی مشاوره تخصصی دارد.

متن انگلیسی:
Cyproheptadine (Pryactin) is used to relieve allergy symptoms, relieve headaches, and relieve motion sickness. It may also be prescribed to increase the child’s appetite and help empty the stomach and improve the symptoms of nausea and vomiting.
ترجمه فارسی:
سیپروهپتادین (با نام تجاری پری‌اکتین) برای کاهش علائم آلرژی، تسکین سردرد و جلوگیری از حالت تهوع ناشی از حرکت تجویز می‌شود. همچنین ممکن است برای افزایش اشتهای کودک، کمک به تخلیه معده و بهبود علائم تهوع و استفراغ نیز استفاده شود.

به نقل از سایت cincinnatichildrens

شربت سیپروهپتادین برای کودکان

برای کودکانی که به دلیل شرایط خاص پزشکی یا مشکلات تغذیه‌ای وزن نمی‌گیرند، پزشک ممکن است شربت سیپروهپتادین تجویز کند. این دارو با تحریک اشتها می‌تواند به بهبود تغذیه کودک کمک کند. اما نکته مهم این است که این دارو برای همه‌ی کودکان مناسب نیست و حتما باید دوز آن مشخص و محدود باشد. مصرف بی‌رویه می‌تواند باعث خواب‌آلودگی، تحریک‌پذیری یا حتی مشکل در سیستم گوارش شود. بنابراین فقط پزشک باید تصمیم بگیرد.

دوز مصرفی سیپروهپتادین برای کودکان و بزرگسالان چقدر است؟

پری‌اکتین به دو شکل قرص و شربت تجویز می‌شود. قرص سیپروهپتادین ۴ میلی‌گرم بوده و شربت آن در دوز ۲ میلی‌گرم یا ۵ میلی‌لیتر تهیه می‌شود. در هر یک از بیماری‌ها و شرایط پزشکی زیر دوز دارو باید به طور مجزا تعیین شود.

گروه سنی	شکل دارو	دوز معمول روزانه
کودکان ۲ تا ۶ سال	شربت	۲.۵ میلی‌لیتر، ۲ تا ۳ بار در روز
کودکان ۷ تا ۱۴ سال	شربت	۵ میلی‌لیتر، ۲ تا ۳ بار در روز
بزرگسالان	قرص یا شربت	قرص ۴ میلی‌گرم، ۲ تا ۳ بار در روز

سیپروهپتادین چندروزه چاق میکنه؟

افزایش وزن با سیپروهپتادین معمولا بعد از یک تا دو هفته مصرف منظم آغاز می‌شود. البته این زمان برای هر فرد متفاوت است و به ژنتیک، میزان مصرف غذا، سبک زندگی و وضعیت سلامت عمومی بستگی دارد. در برخی افراد ممکن است بعد از ۷ تا ۱۰ روز اشتها افزایش پیدا کند و وزن بیشتر شود. اگر هدف چاقی سالم است، بهتر است همراه با رژیم غذایی مناسب و تحت نظر پزشک پیش بروید.

عوارض قرص سیپروهپتادین چیست؟

قرص سیپروهپتادین مانند بسیاری از داروهای دیگر ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. برخی از این عوارض شایع بوده و در تعداد زیادی از افراد دیده شده است:

• خواب‌آلودگی
• افزایش اشتها و افزایش وزن
• سرگیجه
• تاری دید
• یبوست
• خستگی
• خشکی دهان
• خشکی بینی و گلو
• افزایش اشتها
• کاهش حافظه

برخی از عوارض داروی پری‌اکتین نادر بوده اما در صورت بروز باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• تغییرات روحی و روانی
• بی‌قراری
• گیجی
• توهم
• لرزش
• مشکل در ادرار کردن
• ضربان قلب سریع یا نامنظم

همین حالا یه دکتر مطمئن برای افزایش وزن اصولی پیدا کن.

دکتر چاقی

عوارض قطع قرص سیپروهپتادین

قطع ناگهانی قرص سیپروهپتادین معمولا عوارض جدی ایجاد نمی‌کند اما در برخی افراد ممکن است علائمی مانند کاهش اشتها، بی‌خوابی، بی‌حوصلگی یا سردرد ظاهر شود. اگر بدن به افزایش اشتها عادت کرده باشد، بعد از قطع مصرف ممکن است کاهش وزن به‌مرور دیده شود. برای افرادی که دارو را بیش از چند هفته مصرف کرده‌اند، بهتر است کاهش دوز به صورت تدریجی انجام شود. همیشه توصیه می‌شود قطع دارو زیر نظر پزشک انجام شود.

عوارض سیپروهپتادین در دراز مدت

مصرف طولانی‌مدت سیپروهپتادین می‌تواند عوارضی به دنبال داشته‌باشد. از جمله عوارض رایج می‌توان به خواب‌آلودگی مداوم، گیجی، یبوست، خشکی دهان، افزایش وزن غیرمتعادل و گاهی اختلال در تمرکز اشاره کرد. در برخی افراد، مصرف مداوم ممکن است روی عملکرد کبد یا معده تأثیر بگذارد.

عوارض قرص سیپروهپتادین برای چاقی

زمانی که قرص سیپروهپتادین فقط برای چاقی استفاده می‌شود، احتمال دارد عوارضی مانند خواب‌آلودگی، خستگی، تغییرات خلقی یا اضافه‌وزن غیرمتعادل ایجاد شود. افزایش وزن ناشی از مصرف این دارو معمولا تجمع چربی در ناحیه شکم و ران‌ها است که ممکن است از نظر سلامت بدنی مفید نباشد. به همین دلیل مصرف آن فقط برای چاقی، بدون تشخیص پزشک، توصیه نمی‌شود. چاقی سالم به رژیم غذایی، ورزش و برنامه‌ریزی بلندمدت نیاز دارد.

عوارض شربت سیپروهپتادین برای کودکان

در کودکان، مصرف شربت سیپروهپتادین می‌تواند باعث خواب‌آلودگی، بی‌قراری، تغییرات خلقی، تهوع یا یبوست شود. گاهی هم در کودکان حساس، علائم آلرژیک مانند بثورات پوستی یا آبریزش بینی دیده می‌شود. اگر دوز دارو زیاد باشد، احتمال دارد بر فعالیت روزمره کودک اثر بگذارد یا باعث کاهش تمرکز شود.

عوارض قرص سیپروهپتادین برای معده

برخی افراد بعد از مصرف قرص سیپروهپتادین دچار ناراحتی گوارشی می‌شوند و علائمی مانند نفخ، تهوع، دل‌درد یا یبوست ممکن است ظاهر شود. در موارد نادر، سوءهاضمه یا احساس سنگینی معده نیز گزارش شده است. مصرف قرص همراه با غذا می‌تواند این علائم را کاهش دهد. اگر فرد سابقه بیماری‌های گوارشی دارد، بهتر است قبل از شروع مصرف با پزشک مشورت کند.

سیپروهپتادین افسردگی می آورد؟

سیپروهپتادین ممکن است در برخی افراد که دوز بالایی از این دارو را مصرف می‌کنند، باعث تغییرات خلقی مانند افسردگی یا اضطراب شود. به‌خصوص اگر دارو به مدت طولانی مصرف شود یا همراه با اختلالات روانی دیگر باشد، ممکن است احساس خستگی روحی یا بی‌حوصلگی بیشتر شود. اگر فردی پس از شروع مصرف این دارو دچار غمگینی یا بی‌انگیزگی شد، باید حتما با پزشک مشورت کند.

موارد احتیاط مصرف سیپروهپتادین

قبل از مصرف این دارو اگر به پری‌اکتین (سیپروهپتادین) یا سایر داروهای مشابه آلرژی دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید. سابقه پزشکی خود را به پزشک اطلاع دهید. مواردی مانند مشکلات تنفسی، فشار بالای چشم (آب‌سیاه)، بیماری قلبی، فشارخون بالا، بیماری کلیوی، مشکلات معده و روده، پرکاری تیروئید و مشکل در ادرار ممکن است با مصرف این دارو وضعیت بدتری پیدا کنند:

• اگر سابقه حساسیت دارویی دارید، حتما پزشک را در جریان بگذارید.
• در صورت ابتلا به بیماری‌های کلیوی یا کبدی، مصرف این دارو باید با احتیاط انجام شود.
• افرادی که مبتلا به آب‌سیاه (گلوکوم) هستند، نباید بدون مشورت دارو را مصرف کنند.
• در صورت داشتن مشکلات گوارشی مانند زخم معده یا انسداد روده، حتما مشاوره پزشکی لازم است.
• مصرف دارو همزمان با داروهای خواب‌آور، آرام‌بخش یا ضدافسردگی، ممکن است باعث تداخل شود.
• در دوران بارداری یا شیردهی نباید بدون نظر پزشک استفاده شود.
• برای کودکان کمتر از ۲ سال مصرف این دارو به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

متن انگلیسی:
You should not use cyproheptadine if you have narrow-angle glaucoma, a stomach ulcer or obstruction, an enlarged prostate, urination problems, or if you are having an asthma attack.
ترجمه فارسی:
اگر مبتلا به گلوکوم با زاویه باریک، زخم یا انسداد معده، بزرگی پروستات، مشکلات ادراری یا دچار حمله آسم هستید، نباید از سیپروهپتادین استفاده کنید.

به نقل از سایت drugs

داروی سیپروهپتادین در بارداری و شیردهی

سیپروهپتادین در دوران بارداری باید فقط در صورت نیاز و تحت نظر پزشک مصرف شود زیرا اطلاعات کافی در مورد بی‌خطر بودن آن برای جنین وجود ندارد. در دوران شیردهی هم باید از مصرف آن خودداری کرد یا با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. لازم به ذکر است داروهای آنتی‌هیستامین باعث کاهش شیر مادر می‌شوند.

تداخلات دارویی قرص سیپروهپتادین

مصرف هم‌زمان پری‌اکتین با برخی داروهای دیگر ممکن است باعث بروز عوارض شدید شود یا عملکرد هر یک از داروها را کاهش دهد. به همین دلیل لازم است پیش از مصرف دارو با دکتر عمومی مشاوره داشته‌باشید.

برخی از داروهایی که ممکن است با قرص سیپروهپتادین تداخل داشته‌باشند، عبارت‌اند از:

• داروهای مخدر
• داروهای ضد سرفه مانند هیدروکودون
• داروی خواب‌آور
• داروهای ضد اضطراب مانند آلپرازولام، لورازپام و زولپیدم
• سایر آنتی‌هیستامین‌ها مانند ستیریزین یا دیفن هیدرامین
• آکلیدینیوم
• سیمتروپیوم
• لووسولپیرید
• ارفنادرین
• اوکسوممازین
• پارالدهید

این دارو را با هیچ یک از داروهای آنتی‌هیستامین که روی پوست استفاده می‌شوند (مانند کرم یا پماد دیفن هیدرامین) استفاده نکنید. زیرا باعث بروز عوارض می‌شود.

اشکال دارویی سیپروهپتادین	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
قرص پری‌اکتین ۴ میلی‌گرم	احساس خستگی	آکلیدینیوم
قرص سیپروهپتادین الحاوی ۴ میلی‌گرم	خواب آلودگی	سیمتروپیوم
شربت راسیپ ۲۰۰ میلی‌لیتر	تاری دید	لووسولپیرید
قرص سیپروهپتادین امین ۴ میلی‌گرم	خشکی دهان	ارفنادرین
شربت ویتامکس ۱۲۰ میلی‌لیتر	افزایش اشتها	اوکسوممازین
شربت ترزامین ۲ میلی‌گرم / ۵ میلی‌لیتر	کاهش حافظه	پارالدهید

نتیجه‌ گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سیپروهپتادین دارویی است که بیشتر به عنوان تحریک‌کننده اشتها استفاده می‌شود. در برخی افراد باعث افزایش وزن می‌شود اما هدف اصلی آن درمان مشکلات خاص مانند آلرژی و کم‌اشتهایی مزمن است. این دارو زمانی می‌تواند مؤثر باشد که با نظر پزشک تجویز شود. مصرف خودسرانه ممکن است عوارض ناخوشایندی داشته‌باشد. پس اگر قصد استفاده از آن را دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و از روش‌های ایمن برای بهبود تغذیه یا افزایش وزن استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!