همه چیز درباره علائم و روش درمان عفونت با ویروس کوکساکی

عفونت با ویروس کوکساکی یا بیماری دست پا دهان نوعی بیماری شایع ویروسی است که توسط انتروویروس‌های متعلق به خانواده کوکساکی ویروس ایجاد می‌شود. این ویروس‌ها در درجه اول کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهند اما می‌توانند بزرگسالان را هم مبتلا کنند. علائم شایع آن ایجاد دانه‌های قرمز و تاول مانند روی پوست، تب بالا و کاهش اشتها است که از طریق تماس مستقیم با ترشحات تنفسی، مدفوع، بزاق یا سطوح آلوده ایجاد می‌شود.

نشانه‌های این ویروس شباهت زیادی به بیماری آنفولانزا و سرماخوردگی دارد. به همین دلیل قبل از مصرف هردارویی بهتر است به پزشک عمومی، دکتر پوست، متخصص عفونی یا داخلی بسته به علائمتان مراجعه کنید. برای دسترسی راحت‌تر، در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری و مشاوره آنلاین با پزشکان سراسر کشور فراهم شده است. در ادامه این مطلب همراه ما باشید که می‌خواهیم به بررسی کامل نشانه‌ها و روش درمان این بیماری بپردازیم.

ویروس کوکساکی چیست؟

ویروس کوکساکی به انگلیسی Coxsackie virus یا بیماری دست پا دهان، یک انترو ویروس RNA دار از دسته‌ی پیکورنا ویروس (ویروس‌های کوچک) است. بیماری دست پا دهان در سراسر جهان پراکنده است و راه انتقال آن از طریق مدفوعی-دهانی (انتقال ویروس از مدفوع فرد آلوده به دهان شخص) است.

حدود ۹۰ درصد عفونت‌ها با ویروس کوکساکی، تظاهرات بالینی خاصی ندارند و ممکن است فقط با تب، گلودرد، سردرد، درد مفاصل و بثورات (دانه‌های پوستی) بروز کنند. باوجوداینکه بیش از ۲۴ نوع مختلف از ویروس کوکساکی وجود دارد، اما تایپ A و B آن رایج‌تر هستند.

به‌طورکلی پیش‌آگهی عفونت با ویروس کوکساکی خوب است و اکثر کودکان مبتلا بدون نیاز به بستری در بیمارستان کاملا بهبود می‌یابند؛ اما چون نوزادان و کودکان بیشتر به تایپ EV-71 ویروس کوکساکی مبتلا می‌شوند، مستعد بروز علائم با پیش‌آگهی متفاوت هستند.

۱. ویروس کوکساکی از کجا می آید؟

جالب است بدانید که نام‌گذاری ویروس بر اساس مکان اولیه‌ی کشف آن، شهر کوکساکی در جنوب آلبانی در نیویورک بوده است.

۲. آیا ویروس کوکساکی مسری است؟ راه انتقال ویروس دست پا دهان چیست؟

ویروس کوکساکی مسری است و انتقال آن فردبه‌فرد است. راه‌های انتقال آن بیشتر از طریق مدفوعی-دهانی و تنفسی است. قطرات حاوی ویروس ممکن است اشیاء را آلوده کند و موجب انتقال غیرمستقیم و عفونت با ویروس کوکساکی شود.

۳. بیماری دست پا دهان چند روز طول میکشد؟

بیشترین زمانی که ویروس کوکساکی قدرت سرایت دارد در هفته‌ی اول بروز علائم است. ویروس پس از شروع عفونت به مدت ۳ هفته در ذرات تنفسی و تا ۸ هفته در مدفوع فرد آلوده وجود دارد، اما در این مدت کمتر مسری است. ویروس کوکساکی می‌تواند به مدت ۱ تا ۵ روز دوره کُمُون یا نهفتگی (زمانی که فرد آلوده به ویروس شده است، اما هیچ تظاهری از عفونت با ویروس کوکساکی را بروز نداده است.) داشته باشد.

علائم و نشانه ‌های عفونت با ویروس کوکساکی چیست؟

علائم رایج عفونت با ویروس کوکساکی در ابتدا تب، کاهش اشتها، بیماری‌های تنفسی شامل سرفه، گلودرد و ضعف و خستگی است. ممکن است عفونت با ویروس کوکساکی موجب مننژیت، بیماری‌های عفونی قلب و انسفالیت (عفونت مغز)، بیماری‌های نورولوژی، دیابت (دیابت نوع یک ممکن است پس از ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی B رخ دهد)، گزانتوما (با این دو مورد ایجاد می‌شود: هرپانژینا و HFMD)  و پلورودینا (درد ماهیچه‌ای ناگهانی در قفسه‌ی سینه و شکم) شود.

۱. علائم بیماری دست پا دهان یا ویروس کوکساکی در بزرگسالان

با توجه به افزایش شیوع آنفولانزا و سرماخوردگی در فصول سرد سال، بیشتر شاهد بروز علائمی چون تب، کاهش اشتها، بیماری‌های تنفسی شامل هستیم؛ اما لازم است بدانید که این علائم را تنها در سرماخوردگی و آنفولانزا نمی‌بینیم، بلکه ممکن است علائم نشانگر ابتلا به عفونت با ویروس کوکساکی باشند. بزرگسالان و سالمندان با مشاهده علائمی مانند سرفه، گلودرد و ضعف و خستگی بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنند.

۲. ویروس کوکساکی در کودکان و نوزادان

مهم‌ترین علائم ویروس دست پا و دهان در کودکان شامل موارد زیر است:

نشانه‌های ویروس دست پا و دهان	توضیحات
زخم‌های دهانی	۱ تا ۲ روز پس از بروز تب در دهان ظاهر می‌شوند و به مرور باعث ایجاد تاول و زخم‌های وسیع‌تر می‌شوند.
دانه های قرمز روی پوست	در بیشتر مبتلایان کودک و نوجوان دانه‌های پوستی خارش‌داری در کف دست‌وپاها بروز می‌کند. علاوه بر این ممکن است در قسمت‌های دیگر بدن مثل باسن یا اندام‌های تناسلی نیز ظاهر شود.
عفونت ملتحمه یا کانژانکتیویتیس	علائمی آن شامل افتادن ناخن، درد ماهیچه‌ای شکم یا درد قفسه‌ی سینه است و ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد تا بیمار به‌طور کامل بهبود یابد.

۳. افتادن ناخن در بیماری دست و پا و دهان

اگرچه بسیار نادر است، اما ممکن است افراد پس از ابتلا به HFMD یا کوکساکی ویروس دهان، یک ناخن دست یا پایشان را از دست بدهند. بیشتر گزارش‌های از دست دادن ناخن دست و پا در کودکان بوده است که طی چند هفته پس از بیماری، ناخن خود را از دست داده‌اند. خوشبختانه بعد از درمان، ناخن خود به خود رشد می‌کند.

۴. تب کوکساکی چیست؟

یکی از مهم‌ترین علائم این بیماری وجود تب بالا در کودکان و بزرگسالان است. تب بالا خطرناک است و امکان تشنج را به وجود می‌آورد. در این شرایط بهتر است در سریع‌ترین زمان برای درمان اقدام کنید.

آیا شما هم علائم بیماری کوکساکی را دارید؟

برای تشخیص دقیق همین الان نوبت بگیرید.

مشاوره آنلاین با دکتر عمومیدریافت نوبت دکتر عمومی

چگونه بیماران به عفونت ویروس کوکساکی مبتلا می شوند؟ (علت ویروس کوکساکی)

همان‌طور که گفته شد انتقال ویروس کوکساکی از راه مدفوعی-دهانی است. همچنین ویروس از طریق قطرات آلوده در هوا پخش می‌شود و اشیاء و وسایلی که با مایعات بدن در تماس هستند نیز باعث انتقال ویروس از فرد آلوده به دیگر افراد می‌شود.

باوجوداینکه این ویروس می‌تواند افراد در سنین مختلف را درگیر کند اما بیشتر بیماران مبتلابه ویروس کوکساکی، کودکان هستند. همچنین زنان باردار مبتلابه ویروس می‌توانند این ویروس را به نوزادان خود منتقل کنند، به همین دلیل اگر زنان حامله در انتهای دوره‌ی بارداری خود و نزدیک به زمان زایمان متوجه علائم عفونت با ویروس کوکساکی شدند، باید حتما پزشک خود را در جریان بگذارند.

راه های درمان ویروس کوکساکی چیست؟

درواقع عفونت با ویروس  کوکساکی یک بیماری خود محدود شونده است و درمان اختصاصی برای عفونت با ویروس کوکساکی وجود ندارد. علائم عفونت با ویروس کوکساکی طی ۲ تا ۱۰ روز بدون هیچ درمان ضدویروسی بهبود می‌یابد. هرچند برای کاهش علائم تب و ناخوشی ناشی از عفونت، درمان‌های بدون نسخه مثل استامینوفن توصیه می‌شود.

همچنین استفاده از دهان‌شویه و اسپری می‌تواند مشکلات دهانی را کاهش دهد. برخی از پزشکان برای بهبود مشکلاتی که در دست‌ها و پاها بروز می‌کند، دیفن هیدرامین موضعی را تجویز می‌کنند. درواقع بیماری‌های نادری مثل (عفونت مغزی یا قلبی) که به‌ندرت از عوارض عفونت ویروس کوکساکی است، نیازمند درمان‌های ویژه‌ای هستند.

توجه: موارد ذکرشده صرفا برای افزایش آگاهی شما است. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک هیچ راه درمانی را پیش نگیرید.

متن انگلیسی:
If it does seem to itch, you can apply 1% hydrocortisone ointment (over-the-counter).
ترجمه فارسی:
اگر (دانه‌های قرمز پوستی دارید و) به نظر می‌رسد خارش دارد، می‌توانید از پماد هیدروکورتیزون ۱ درصد (بدون نسخه) استفاده کنید.

به نقل از سایت emedicinehealth

۱. درمان خانگی ویروس کوکساکی یا ویروس دست پا دهان

وقتی صحبت از درمان خانگی ویروس دست پا دهان می‌شود، تمرکز بر مدیریت علائم حرف اول را می‌زند. اگرچه عفونت کوکساکی معمولاً طی ۱ هفته تا ۱۰ روز خود به خود برطرف می‌شود، اما روش‌های زیر به بهبودی سریع آن کمک می‌کنند:

• استراحت کنید: اطمینان حاصل کنید که استراحت کافی دارید.
• هیدراتاسیون: مایعات زیادی مانند آب و دمنوش‌های گیاهی گرم را در طول روز مصرف کنید. هیدراته ماندن به جلوگیری از کم آبی بدن کمک کرده و از سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کند.
• تسکین درد: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند به کاهش تب، گلودرد و بدن درد کمک کنند.
• تسکین درد دهان و گلو: مصرف غذاهای نرم مانند سوپ‌ و عدسی به کاهش ناراحتی و درد گلو کمک می‌کند. از مصرف غذاهای تند و اسیدی هم خودداری کنید زیرا ممکن است زخم‌های دهان را تحریک کنند.

درمان خانگی خارش ویروس دست و پا

ویروس دست پا دهان در کودکان و بزرگسالان اگر با خارش نیز همراه باشد می‌تواند ناراحتی زیادی ایجاد کند. بهترین روش تسکین آن استفاده از کمپرس خنک یا کمپرس یخ است. قرار دادن کمپرس خنک یا کیسه یخ روی پوست به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه دور دست‌ و پاها به تسکین خارش کمک می‌کند.

۲. درمان دارویی و پماد برای ویروس دست پا دهان

داروی ویروس دست پا دهان چیست؟ از آنجایی که آنتی بیوتیک‌ها فقط علیه باکتری‌ها عمل می‌کنند، نمی‌توان از آنها برای مبارزه با عفونت ویروس کوکساکی استفاده کرد. به همین دلیل برای تسکین دردهای جزئی می‌توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. پماد کالامین برای بیماری دست پا دهان نیز به درمان تاول پا و سایر نقاط بدن کمک کرده و خارش آن را کم می‌کند.

۳. درمان ویروس دست پا دهان در طب سنتی

مصرف مواد غذایی زیر در طب سنتی برای درمان و بهبودی علائم بیماری دست پا و دهان توصیه شده‌اند:

• روغن یا دمنوش اسطخودوس
• چای زنجبیل
• شربت آلوئه ورا
• روغن نارگیل

عوامل خطر ابتلا به ویروس کوکساکی (عوارض ویروس دست پا دهان چیست؟)

از عوامل خطر ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی، تماس فیزیکی با هر بیماری که دارای علائم HFMD (بیماری‌های دست، پا و دهان)، زندگی در روستا، ارتباطات کودکان در مراکز نگهداری عمومی مثل مهدکودک‌ها و وجود تعداد زیادی کودک در خانواده است.

ویروس‌های عفونی در مدفوع، بزاق، مایع موجود در تاول‌ها و ترشحات بینی حضور دارند. حتی بیمارانی که بهبود یافتند یا علامتی را بروز نداده‌اند، ممکن است تا هفته‌ها ناقل ویروس باشند. علت زخم شدن و سوزش زبان بعد از درمان نیز ممکن است به خاطر وجود این ویروس در بدن باشد. مادرانی که حوالی تاریخ زایمان خود به عفونت ویروس کوکساکی مبتلا می‌شوند، جنین یا نوزادشان شانس ابتلای بالا دارند. ازاین‌رو زنان حامله باید از تماس با بیماران مبتلابه ویروس کوکساکی بپرهیزند.

بهترین روش درمان ویروس کوکساکی چیه؟ همین حالا با متخصص مشورت کن.

دکتر عفونت ویروسی

روش پیشگیری از عفونت با ویروس کوکساکی چگونه است؟

برای جلوگیری از کم آبی مصرف مایعات غیر اسیدی پیشنهاد می‌شود، زیرا مایعات اسیدی مثل برخی از آبمیوه‌ها، زخم‌های دهانی را بدتر می‌کند. درمان‌های خانگی مثل شیر سرد، مشکلات دهانی را تسکین می‌دهند.

پیشگیری از ابتلا به عفونت کوکساکی سخت اما امکان‌پذیر است. می‌توان با به‌کارگیری اقداماتی مثل شستن دست‌ها بلافاصله پس از تعویض پوشک بچه یا تماس مستقیم با پوست آلوده، از ابتلای سایر افراد خانواده جلوگیری کرد. از جمله اقدامات دیگر جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی، شستن وسایلی که کودکان بیشتر با آن در تماس هستند مثل اسباب‌بازی‌ها یا هر وسیله‌ای که ممکن است کودک آن را در دهانش ببرد.

به شکل کلی شستن دست‌ها بهترین راه پیشگیری از ابتلا به عفونت ویروس کوکساکی است. جالب است بدانید که درصورتی‌که قبلا به یکی از انواع ویروس کوکساکی مبتلا شده‌اید، فقط در برابر همان تایپ ایمن هستید اما در مقابل بقیه‌ی تایپ‌ها ایمن نیستید و ممکن است به تایپ دیگری از ویروس کوکساکی مبتلا شوید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

ویروس کوکساکی یک بیماری ویروسی شایع است که در درجه اول کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم آن می‌توانند از خفیف یا شدید باشند اما در بیشتر موارد با مراقبت‌های به موقع خود به خود برطرف می‌شوند. رعایت بهداشت و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به کاهش خطر عفونت و انتقال بیماری کمک کند. در صورت بروز عوارض یا علائم شدید، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

برای دریافت نوبت‌دهی آنلاین دکتر عمومی، دکتر پوست و دکتر داخلی می‌توانید به سایت دکترتو مراجعه کنید. در سایت دکترتو علاوه بر دریافت نوبت حضوری از متخصصان، امکان مشاوره آنلاین با دکتر عمومی، مشاوره آنلاین دکتر پوست و مو و مشاوره آنلاین دکتر متخصص داخلی نیز برای شما فراهم شده است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!