فهرست مطالب
- تحریک الکتریکی مغز tdcs چیست؟
- تحریک الکتریکی مغز tdcs برای درمان چه اختلالاتی کاربرد دارد؟
- تحریک الکتریکی مغز tdcs مناسب چه افرادی است؟
- مزایای tDCS چیست؟
- نحوه انجام تحریک الکتریکی مغز tdcs
- آمادگی پیش از انجام تحریک الکتریکی مغز tdcs
- مراقبت های بعد از تحریک الکتریکی مغز tdcs
- عوارض تحریک الکتریکی مغز با tdcs چیست؟
- نتیجه گیری
تحریک الکتریکی مغز tdcs روشی برای تحریک مغز است. در این روش، جریان برق ضعیف (معمولا ۱ تا ۲ میلیآمپر) از طریق الکترودهایی روی پوست سر عبور میکند. این جریان بهطور مستقیم باعث شلیک نورونها نمیشود، بلکه فعالیت نورونهای مغز را کمی بیشتر یا کمتر و مغز را برای یادگیری یا انجام کار خاصی آماده میکند. برای اطلاع بیشتر درباره تحریک الکتریکی مغز tdcs، در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید.
تحریک الکتریکی مغز tdcs چیست؟
tDCS یا تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای یک روش غیرتهاجمی برای تحریک مغز است. در این روش جریان ضعیفی از طریق پوست سر به مغز فرستاده میشود. جریان توسط یک دستگاه باتریدار از طریق الکترودهای مخصوص و ژل یا اسفنج رسانا منتقل میشود. باتوجه به محل و نوع جریان، tDCS میتواند فعالیت نورونها را افزایش (آندی) یا کاهش (کاتدی) دهد و به این ترتیب روی عملکرد مغز تاثیر بگذارد.
جدول زیر خلاصه مزایا و معایب تحریک الکتریکی مغز tdcs را نشان میدهد.
| مزایا | عوارض |
|---|---|
| احتمال بهبود خلق و کاهش علائم افسردگی متوسط تا شدید | سردرد خفیف یا سرگیجه موقت |
| ارتقای کیفیت خواب | خستگی یا احساس خوابآلودگی پس از جلسه درمان |
| افزایش انعطافپذیری عصبی | تحریک پوستی مانند خارش یا قرمزی در محل الکترودها |
| تقویت حافظه کاری و عملکرد شناختی | احساس سوزنسوزن شدن یا گرمای خفیف |
| بهبود عملکرد زبان و شناخت پس از سکته مغزی | تغییرات خلقی نادر یا گیجی موقتی |
| کاهش علائم درد نوروپاتیک پس از آسیب نخاعی | هیچ عارضه شدید یا دائمی گزارش نشده است |

تحریک الکتریکی مغز tdcs برای درمان چه اختلالاتی کاربرد دارد؟
tDCS در حال حاضر برای درمان یا بهبود طیف وسیعی از اختلالات بالینی مورد استفاده قرار میگیرد. از افسردگی، اسکیزوفرنی، آفازی، اعتیاد، صرع گرفته تا تسکین درد مزمن، مشکلات توجه و توانبخشی حرکتی. علاوه بر کاربردهای پزشکی، tDCS در حوزههای غیرپزشکی هم برای تقویت یادگیری، افزایش تمرکز، آرامش و مدیتیشن مورد استفاده قرار میگیرد:
- افسردگی مقاوم به درمان
- اضطراب
- دردهای مزمن عصبی
- بهبود عملکرد شناختی
- اختلالات اعتیاد
تحریک الکتریکی مغز tdcs مناسب چه افرادی است؟
tDCS میتواند برای افرادی مفید باشد که نیاز به بهبود عملکردهای شناختی، حرکتی یا گفتاری دارند، به ویژه در بیماران مبتلا به اختلالات عصبی مانند اماس، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، زوال عقل یا آسیبهای سر این روش ممکن است کاربردی و موثر باشد و با تقویت فعالیت نورونها به روند توانبخشی و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
تحریک الکتریکی مغز tdcs برای چه افرادی مناسب نیست؟
برخی افراد نباید tDCS انجام دهند. این بیماران نیاز به ارزیابی دقیق قبل از درمان دارند؛ برای مثال افرادی که میگرن شدید یا مکرر دارند، مشکلات مزمن پوستی دارند، از هرگونه محرک یا ایمپلنت استفاده میکنند یا سابقه صرع یا ضربه شدید به سر را دارند باید از این روش خودداری کنند. هر یک از این شرایط میتواند اثر جریان الکتریکی را تغییر دهد یا خطراتی ایجاد کند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت neuromodec
Transcranial Direct-Current Stimulation (tDCS) is a portable, wearable brain stimulation technique that delivers a low electric current to the scalp.
ترجمه فارسی:
تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای (tDCS) یک تکنیک تحریک مغز قابل حمل و پوشیدنی است که جریان الکتریکی ضعیفی را به پوست سر منتقل میکند.
مزایای tDCS چیست؟
tDCS یک روش غیرتهاجمی است که جریان الکتریکی ضعیفی به مغز میرساند و معمولا باعث احساس سوزنسوزن شدن خفیف میشود. این تکنیک به راحتی با دیگر روشهای درمانی ترکیب میشود تا تاثیرات سریعتری داشتهباشد. به دلیل این ویژگیها، tDCS در توانبخشی بیماران درگیر سکته مغزی و بهبود عملکردهای مغزی و کیفیت زندگی، یک روش درمانی امیدوارکننده محسوب میشود.
نحوه انجام تحریک الکتریکی مغز tdcs
tDCS یک تکنیک تحریک الکتریکی فراجمجمهای است که شامل اعمال جریان الکتریکی ضعیف (۱ تا ۲ میلیآمپر) از طریق ۲ یا چند الکترود روی پوست سر میشود. در روش سنتی، یک الکترود به عنوان الکترود هدف و دیگری به عنوان الکترود مرجع عمل میکند. جریان ضعیف باعث تغییر فعالیت نورونها میشود بدون اینکه پتانسیل عمل را ایجاد کند و میتواند عملکرد مغز را تقویت یا تعدیل کند.
به طور کلی باید نحوه انجام این روش را اینگونه توضیح داد که برای آمادهسازی tDCS، یک کلاه روی سر بیمار قرار داده میشود تا محل الکترودها ثابت بماند. سپس دو الکترود فنجانی شکل با ژل رسانا آماده میشوند و بین کلاه و پوست سر زده میشود. سپس یک الکترود روی ناحیه هدف (مانند محل کانونی صرع یا محل تشنج) و دیگری در سمت مقابل قرار میگیرد تا جریان به ناحیه مورد نظر هدایت شود.

آمادگی پیش از انجام تحریک الکتریکی مغز tdcs
رعایت برخی نکات پیش از تحریک الکتریکی مغز tdcs برای افزایش ایمنی، اثربخشی و کاهش عوارض جانبی اهمیت دارد. این موارد عبارتند از:
- بررسی وضعیت عمومی سلامت فرد و تاریخچه بیماریها
- بررسی وجود ایمپلنتهای فلزی در ناحیه جمجمه
- پرهیز از مصرف نوشیدنیهای کافئیندار، الکل یا داروهایی که بر فعالیت مغزی تاثیر میگذارند
- تمیز بودن پوست سر در محل قرارگیری الکترودها
- استفاده از ژل یا اسفنج مرطوب برای بهبود رسانایی و جلوگیری از تحریک پوستی
- نشستن یا دراز کشیدن در وضعیتی راحت و پایدار
- پرهیز از حرکات ناگهانی در طول جلسه برای جلوگیری از جابهجایی الکترودها
مدت زمان تحریک الکتریکی مغز tdcs
مدت زمان تحریک الکتریکی مغز tDCS معمولا بین ۱۰ تا ۳۰ دقیقه در هر جلسه باتوجه به هدف درمانی و پروتکل است. برنامههای درمانی بر اساس شدت بیماری و پاسخ بیمار تنظیم میشود.
مراقبت های بعد از تحریک الکتریکی مغز tdcs
پس از جلسات تحریک الکتریکی مغز با روش tDCS، انجام مراقبتهای ساده برای بهتر شدن نتایج و کاهش عوارض ضروری است. برای حفظ اثربخشی، پیگیری منظم با پزشک، مانند ارزیابی هفتگی عملکرد شناختی یا خلقی، مفید است.
رعایت برخی نکات میتواند به کاهش عوارض جانبی احتمالی و افزایش اثربخشی کمک کند:
- بررسی وضعیت جسمانی بیمار
- اختصاص دادن زمانی برای استراحت بعد از تحریک الکتریکی مغز tdcs
- پرهیز از فعالیتهای شدید جسمی یا ذهنی
- نوشیدن آب کافی برای کمک به بهبود وضعیت عمومی بدن
- توجه به هرگونه عارضه غیرعادی مانند سردرد شدید یا سرگیجه و اطلاع به پزشک در صورت نیاز
- ثبت تغییرات خلقی، شناختی یا حرکتی پس از جلسه برای کمک به ارزیابی درمان
متن انگلیسی:
به نقل از سایت frontiersin
tDCS is a widely-used tool to induce neuroplasticity and modulate cortical function by applying weak direct current over the scalp.
ترجمه فارسی:
tDCS ابزاری پرکاربرد برای القای انعطافپذیری عصبی و تعدیل عملکرد قشر مغز با اعمال جریان مستقیم ضعیف بر پوست سر است.
عوارض تحریک الکتریکی مغز با tdcs چیست؟
tDCS معمولا ایمن و بدون درد است اما برخی عوارض جانبی خفیف ممکن است رخ دهد. شایعترین عوارض تحریک الکتریکی مغز با tdcs عبارتند از:
- احساس سوزنسوزن شدن زیر الکترودها
- خستگی بعد از جلسه درمانی
- خارش خفیف در ناحیه الکترودها
- مشکلات پوستی خفیف
نتیجه گیری
تحریک الکتریکی مغز tdcs روشی غیرتهاجمی برای تقویت فعالیت مغزی است که به بهبود عملکردهای شناختی، حرکتی و عاطفی در اختلالات مختلف کمک میکند. با وجود عوارض جانبی خفیف و موقت، این روش گزینهای امیدوارکننده برای درمان بیمارانی با مشکلات عصبی و مغزی محسوب میشود. مطالعات نشان دادهاند که tDCS در ارتقای حافظه، افزایش تمرکز، بهبود یادگیری حرکتی، کاهش نشانههای افسردگی و اضطراب، و حتی در توانبخشی پس از سکته مغزی مؤثر است. اما بهتر است حتما قبل از شروع درمان با متخصص مغز و اعصاب مشورت داشتهباشید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!