سرطان پانکراس یا لوزالمعده و نکات مهمی که باید درباره این بیماری بدانید – مجله سلامت دکترتو

سرطان پانکراس یا لوزالمعده و نکات مهمی که باید درباره این بیماری بدانید

آنچه در این مقاله می‌خوانید

سرطان پانکراس یکی از تهاجمی‌ترین سرطان‌های دستگاه گوارش است که در غده پانکراس ایجاد می‌شود و اغلب به دلیل نبود علائم واضح در مراحل اولیه، دیر تشخیص داده می‌شود. این بیماری زمانی شکل می‌گیرد که سلول‌های غیرطبیعی در پانکراس شروع به رشد کنترل‌نشده می‌کنند و ممکن است به بافت‌های اطراف یا اندام‌های دوردست گسترش یابد. علائم بالینی بسته به مرحله شامل زردی، درد شکم و کمر، کاهش وزن و مشکلات گوارشی هستند. آشنایی با علت و علائم سرطان لوزالمعده به بیمار کمک می‌کند تا تصویر روشنی از ماهیت این سرطان داشته باشد.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 11 دقیقه
سرطان پانکراس یا لوزالمعده و نکات مهمی که باید درباره این بیماری بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

ادامه این پادکست را می‌توانید در این بخش گوش دهید:

سرطان پانکراس بیماری‌ای است که اغلب بی‌صدا آغاز می‌شود، اما پیامدهای آن می‌تواند بسیار جدی و حتی کشنده باشد. بیشتر بیماران تا زمانی که بیماری پیشرفت کرده و به مراحل پیشرفته رسیده باشد، متوجه مشکل نمی‌شوند. اما چرا این سرطان تا این حد خاموش است و چه عواملی خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند؟ در این مقاله دکترتو، به بررسی علائم هشدار، عوامل خطر، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمان سرطان پانکراس می‌پردازیم تا بتوانید دیدگاهی کامل و علمی نسبت به این بیماری پیدا کنید.

کانسر پانکراس یا سرطان پانکراس چیست؟

سرطان لوزالمعده یا سرطان پانکراس یکی از جدی‌ترین انواع سرطان است. لوزالمعده نقش مهمی در تولید آنزیم‌های گوارشی و هورمون‌های تنظیم‌کننده قند خون دارد. سرطان لوزالمعده زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در این اندام شروع به رشد کنترل‌نشده کرده و توده‌ای سرطانی ایجاد کنند. از آنجایی که پانکراس در عمق شکم قرار دارد و نشانه‌های اولیه واضحی ندارد، در اغلب موارد زمانی تشخیص داده می‌شود که بیماری پیشرفته شده یا به سایر اندام‌ها سرایت کرده است.

با پیشرفت بیماری، تومور ممکن است به عروق بزرگ مجاور یا اندام‌های نزدیک برسد و در ادامه به غدد لنفاوی و اندام‌های دورتر متاستاز دهد. علائمی مانند زردی پوست و چشم‌ها، کاهش وزن ناگهانی، درد در ناحیه شکم و کمر و تغییر رنگ مدفوع می‌توانند نشانه‌های هشداردهنده این بیماری باشند. عوامل مختلفی مانند سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن و چاقی هم خطر ابتلا به کانسر لوزالمعده را افزایش می‌دهند. درمان سرطان پانکراس بسته به مرحله بیماری و شرایط بیمار شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و در برخی موارد درمان‌های هدفمند یا ایمونوتراپی می‌شود. آگاهی و تشخیص زودهنگام می‌تواند نقش مهمی در بهبود روند درمان داشته‌باشد.

علائم سرطان پانکراس چیست؟

نشانه های سرطان پانکراس به محل تومور، اندازه و مرحله آن بستگی دارد. علامت سرطان پانکراس می‌تواند از درد مبهم بالای شکم تا زردی پوست و کاهش وزن ناخواسته متغیر باشد. در مراحل اولیه، علائم سرطان لوزالمعده ممکن است فقط احساس سنگینی پس از غذا یا خستگی باشد، اما با پیشرفت درگیری، علائم برجسته‌تر می‌شوند. در زنان و مردان تفاوت‌های کوچکی در الگوهای علایم سرطان پانکراس وجود دارد، اما اصول کلی مشترک است و هر علامت ماندگار باید جدی گرفته شود. برخی از علائم سرطان پانکراس عبارت‌اند از:

  • درد شکم و کمر که ممکن است مداوم باشد و با پیشرفت بیماری شدت پیدا کند
  • کاهش وزن غیرعادی و بدون دلیل مشخص
  • زردی پوست و چشم‌ها (یرقان) به دلیل انسداد مجاری صفراوی
  • کاهش اشتها، تهوع و سوءهاضمه
  • دفع چربی در مدفوع ناشی از کاهش ترشح آنزیم‌های پانکراس
  • خارش پوست که می‌تواند ناشی از افزایش بیلی‌روبین در خون باشد
  • دیابت ناگهانی و بدون سابقه خانوادگی که ممکن است به دلیل اختلال در تولید انسولین رخ دهد
اینفوگرافی سرطان پانکراس
نشانه‌های سرطان لوزالمعده در زنان و مردان شامل زردی، کاهش وزن، درد شکمی و کمری، بی‌اشتهایی و تهوع است.

علائم سرطان خوش خیم پانکراس

اگرچه بیشتر توده‌های پانکراس ماهیت بدخیم دارند اما ضایعات کیستی خوش‌خیم هم ممکن است در این غده ایجاد شوند. این توده‌ها معمولا رشد کندی دارند و ممکن است سال‌ها بدون علامت باقی بمانند. با این حال، در برخی موارد، علائمی مانند درد شکمی مبهم، احساس فشار در معده، تهوع خفیف یا تغییر در اشتها ممکن است ایجاد شود. این تومورها معمولا طی تصویربرداری یا بررسی‌های بالینی تشخیص داده می‌شوند و در صورت لزوم، با جراحی برداشته می‌شوند.

علائم نگران‌کننده سرطان پانکراس داری؟

برای بررسی دقیق با متخصص مشورت کن.

علائم سرطان بدخیم پانکراس

در مراحل پیشرفته، سرطان لوزالمعده ممکن است به اندام‌های دیگر گسترش یافته باشد و علائم شدیدتری بروز دهد. این علائم سرطان پانکراس پیشرفته معمولا نشانه گسترش سرطان هستند و به بررسی فوری نیاز دارند:

  • درد مداوم در ناحیه بالای شکم یا پشت کمر
  • کاهش وزن ناگهانی و شدید
  • زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
  • خستگی مزمن
  • تهوع، استفراغ و مشکلات گوارشی
  • تجمع مایع در شکم (آسیت)
  • لخته شدن غیرطبیعی خون

علائم اولیه سرطان پانکراس

در شروع بیماری علائم کانسر پانکراس معمولاً خفیف و غیر اختصاصی‌اند. احساس سیری زودرس، نفخ پس از وعده‌های کوچک، تهوع سبک، خستگی غیر قابل توضیح و کاهش اندک وزن از جمله موارد شایع علائم اولیه کانسر پانکراس هستند. در برخی افراد دیابت بدون سابقه خانوادگی و مشکل قبلی یا نیاز ناگهانی به افزایش دوز انسولین می‌تواند نشانه مهمی باشد و باید مورد ارزیابی قرار گیرد.

علائم سرطان پانکراس در زنان

علائم سرطان لوزالمعده در زنان از نظر ماهیت شبیه مردان است، اما گاهی با شکایات گوارشی طولانی‌مدت مثل سوءهاضمه و کاهش اشتها بروز می‌کند و خیلی دیر پیگیری می‌شود. خستگی همیشگی، کاهش وزن بدون رژیم، درد فوقانی شکم و زردی یا خارش منتشر از نشانه‌هایی است که باید جدی گرفته شود، به ویژه اگر سابقه خانوادگی وجود داشته باشد.

علائم سرطان لوزالمعده در مردان
نشانه‌های سرطان لوزالمعده در مردان و زنان غالبا مشابه یکدیگر است.

علائم سرطان لوزالمعده در مردان

علائم سرطان لوزالمعده در زنان و مردان معمولا مشابه است اما شدت و نحوه بروز آن ممکن است متفاوت باشد. در مردان نیز درد مداوم شکمی، کاهش وزن، تهوع و زردی قابل توجه‌ترین علائم هستند. شیوع مصرف سیگار و الکل در برخی مردان می‌تواند باعث تشخیص اشتباه علائم با بیماری‌های دیگر شود. کنترل نامنظم قند، ترومبوزهای عروقی بی‌دلیل و کم‌اشتهایی طولانی از نشانه‌هایی هستند که نیاز به ارزیابی دقیق دارند.

سرطان پانکراس و کمردرد

در سرطان لوزالمعده انتقال درد به پشت و کمر باعث می‌شود بسیاری از بیماران آن را با مشکلات عضلانی اشتباه بگیرند. کمردردی که با درد شکم همراه است، با مسکن‌های معمولی کنترل نمی‌شود و شب‌ها بدتر می‌شود، باید ارزیابی شود. وجود همزمان کاهش وزن یا زردی شدت شک بالینی را به سرطان پانکراس بالا می‌برد.

درد سرطان پانکراس کجاست؟
در سرطان پانکراس درد معمولا در قسمت بالای شکم، زیر قفسه سینه حس می‌شود.

درد سرطان پانکراس کجاست؟

درد ناشی از التهاب یا تومور در پانکراس معمولا در قسمت بالای شکم، زیر قفسه سینه احساس می‌شود و ممکن است به پشت یا پهلوها منتشر شود. این درد در بیشتر موارد به‌صورت مداوم، عمیق و سوزاننده توصیف می‌شود و ممکن است با دراز کشیدن یا بعد از غذا بیشتر شود. در برخی موارد، درد می‌تواند به‌صورت ناگهانی و شدید (در پانکراتیت حاد) یا به‌صورت مداوم و ملایم (در پانکراتیت مزمن یا سرطان پانکراس) ظاهر شود.

انواع سرطان پانکراس کدام است؟

نوع سرطان پانکراس به محل ایجاد آن بستگی دارد. پانکراس ۲ بخش اصلی دارد: بخش برون‌ریز (اگزوکراین) و بخش درون‌ریز (اندوکراین). بخش برون‌ریز مسئول تولید آنزیم‌های گوارشی است که به هضم چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها در روده کمک می‌کند. بخش درون‌ریز که به‌عنوان جزایر لانگرهانس شناخته می‌شود، هورمون‌هایی مانند انسولین و گلوکاگون را تولید کرده و به جریان خون آزاد می‌کند تا سطح قند خون را تنظیم کنند.

هر دو بخش می‌توانند دچار ضایعات کیستی خوش‌خیم یا بدخیم شوند اما تومورهای بخش برون‌ریز شایع‌تر هستند. سرطان‌های این دو بخش رفتار، علائم و روش‌های درمانی متفاوتی دارند. تشخیص نوع سرطان نقش مهمی در تعیین روش درمان و پیش‌آگهی بیماری دارد. به صورت کلی انواع سرطان پانکراس عبارتند از:

  • سرطان پانکراس بدخیم
  • سرطان پانکراس خوش خیم
  • سرطان سر پانکراس
  • آدنوکارسینوما پانکراس
  • تومور نورواندوکرین پانکراس

۱. سرطان پانکراس بدخیم

سرطان لوزالمعده بدخیم نوعی تومور تهاجمی و پیش‌رونده است که در بافت پانکراس ایجاد می‌شود و به‌سرعت رشد کرده و به سایر اندام‌ها مانند کبد، ریه و استخوان متاستاز می‌دهد. شایع‌ترین نوع آن آدنوکارسینوم مجرای پانکراس است که از سلول‌های مجاری پانکراس منشأ می‌گیرد. این نوع سرطان معمولا در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود به همین دلیل درمان آن دشوار است زیرا علائم اولیه مانند کاهش وزن، زردی (یرقان)، درد شکمی و مشکلات گوارشی زمانی ظاهر می‌شوند که بیماری به‌اندازه کافی پیشرفت کرده است.

سرطان پانکراس بدخیم چیست؟
سرطان پانکراس بدخیم سرطانی تهاجمی است و معمولا لوزالمعده را درگیر و علاوه بر آن به بافت‌های زیرین تجاوز کرده و متاستاز هم می‌دهد.

۲. سرطان پانکراس خوش خیم

به تومورهایی سرطان خوش خیم پانکراس می‌گویند که در بافت پانکراس تشکیل می‌شوند اما برخلاف تومورهای بدخیم، رشد آهسته‌ای دارند و به بافت‌ها و اندام‌های مجاور گسترش پیدا نمی‌کنند. این تومورها معمولا غیرتهاجمی هستند و به ندرت تهدیدی برای زندگی بیمار محسوب می‌شوند. بسیاری از ضایعات کیستی خوش‌خیم پانکراس ممکن است بدون علامت باشند و به‌طور تصادفی در آزمایش‌های تصویربرداری تشخیص داده شوند. در برخی موارد، این تومورها می‌توانند باعث علائمی مانند درد شکمی، انسداد مجاری صفراوی یا مشکلات گوارشی شوند.

۳. سرطان سر پانکراس

تومورهای سر پانکراس به دلیل نزدیکی به مجرای صفراوی معمولاً با زردی انسدادی، خارش و تغییر رنگ مدفوع و ادرار خود را زودتر نشان می‌دهند. اگر تومور به عروق اصلی درگیرکننده نرسیده باشد، جراحی به عنوان گزینه درمان مطرح می‌شود. زمانی که تومور به عروق چسبندگی دارد، پزشک ابتدا از درمان‌های پیش از عمل برای کوچک‌سازی استفاده می‌کند تا شانس جراحی موفق بیشتر شود. برنامه درمان همواره بر اساس تصویربرداری دقیق و ارزیابی چندتخصصی تعیین می‌شود.

همین حالا بهترین دکتر برای درمان سرطان پانکراس رو پیدا کن!

۴. آدنوکارسینوما پانکراس

شایع‌ترین نوع بدخیم پانکراس آدنوکارسینوما است و از سلول‌های پوشاننده مجاری ترشحی منشأ می‌گیرد. این سرطان تمایل دارد در مسیر رشد خود اعصاب و عروق اطراف را درگیر کند و از همین رو درد تیرکشنده به پشت و کاهش وزن بی‌دلیل شایع است. درمان استاندارد شامل جراحی در موارد قابل برداشت و شیمی‌درمانی پیش یا پس از عمل است و در برخی بیماران پرتودرمانی نیز اضافه می‌شود. بررسی نشانگرهای مولکولی می‌تواند امکان استفاده از درمان هدفمند را فراهم کند.

۵. تومور نورواندوکرین پانکراس

تومورهای نورواندوکرین از سلول‌های هورمون‌ساز به وجود می‌آیند و می‌توانند عملکردی یا غیرعملکردی باشند. نوع عملکردی با علائم هورمونی مانند افت قند خون یا اسهال آبکی خود را نشان می‌دهد و نوع غیرعملکردی بیشتر با توده‌پذیری یا درد مبهم تشخیص داده می‌شود. این تومورها معمولاً آهسته‌تر از آدنوکارسینوما رشد می‌کنند و گزینه‌های درمانی شامل جراحی، درمان‌های هدفمند و در مواردی درمان رادیونوکلئیدی است. انتخاب درمان به مرحله، علائم و نتیجه پاتولوژی وابسته است.

تصاویر سرطان پانکراس

تصویربرداری پزشکی نقشه راه تشخیص و مرحله‌بندی سرطان پانکراس را در اختیار تیم درمان قرار می‌دهد. سی‌تی‌اسکن چندفازی با تزریق ماده حاجب اولین انتخاب است، زیرا اندازه تومور، ارتباط آن با عروق بزرگ و وجود متاستاز را با دقت نشان می‌دهد. ام‌آر‌آی و ام‌آر‌سی‌پی برای ارزیابی دقیق‌تر مجاری صفرا و پانکراس و تشخیص ضایعات کیستی کاربرد بالایی دارند. همچنین سونوگرافی آندوسکوپیک علاوه بر تصویربرداری نزدیک از توده، امکان نمونه‌برداری با سوزن نازک را فراهم می‌کند تا تشخیص بافت‌شناسی قطعی شود.

تصاویر سرطان پانکراس
تشخیص لوزالمعده سرطان با سونوگرافی اندوسکوپیک موثرتر از تشخیص آن با سونوگرافی شکمی است.

مراحل سرطان پانکراس

مرحله‌بندی سرطان پانکراس بر اساس اندازه تومور، درگیری غدد لنفاوی و وجود متاستاز دوردست انجام می‌شود و مسیر درمان را تعیین می‌کند. هرچه مرحله پایین‌تر باشد، احتمال جراحی درمان‌گر بیشتر است و نتایج طولانی‌مدت بهتر می‌شود. تیم درمان با استفاده از تصویربرداری دقیق و گاهی لاپارسکوپی تشخیصی مرحله واقعی بیماری را مشخص می‌کند.

مرحله سرطان پانکراسروش‌های درمان
مرحله ۱ (موضعی و کوچک)جراحی (Whipple یا برداشتن دم پانکراس)
شیمی‌درمانی پس از عمل
گاهی پرتو درمانی
مرحله ۲ (موضعی پیشرفته)جراحی در صورت امکان
شیمی‌درمانی
پرتو درمانی
مرحله ۳ (غیرقابل جراحی)شیمی‌درمانی
پرتو درمانی
درمان تسکینی برای کاهش درد و علائم
مرحله ۴ (متاستاتیک)شیمی‌درمانی
مراقبت حمایتی
درمان‌های هدفمند یا ایمونوتراپی در برخی موارد
انواع روش درمان سرطان لوزالمعده

مرحله ۱ سرطان پانکراس

در مرحله یک، تومور محدود به بافت پانکراس است و به عروق بزرگ مجاور نرسیده است. در این شرایط جراحی با هدف برداشت کامل تومور گزینه اصلی محسوب می‌شود. پس از جراحی، شیمی‌درمانی کمکی برای کاهش احتمال عود پیشنهاد می‌شود. پیگیری منظم با ویزیت و تصویربرداری به‌منظور پایش پاسخ و شناسایی زودهنگام عود ضروری است.

مرحله ۲ سرطان پانکراس

در مرحله دو، تومور بزرگ‌تر شده یا غدد لنفاوی نزدیک درگیر شده‌اند. طی این مرحله پزشک با توجه به نتایج ارزیابی تصمیم می‌گیرد که می‌توان جراحی انجام داد یا خیر. پزشک جراحی همراه با شیمی‌درمانی پیش یا پس از عمل را توصیه می‌کند. در مواردی که احتمال برداشت کامل پایین است، شیمی‌درمانی پیش از عمل می‌تواند اندازه تومور را کاهش دهد. هدف درمان در این مرحله دستیابی به کنترل موضعی پایدار و کاهش ریسک عود است.

مرحله ۳ سرطان لوزالمعده

در مرحله سه، تومور به عروق مهم مجاور یا شبکه‌های عصبی رسیده و معمولا امکان جراحی اولیه وجود ندارد. تیم درمان ابتدا از شیمی‌درمانی و گاهی پرتودرمانی استفاده می‌کند تا حجم تومور کم شود و امکان جراحی در ادامه بررسی شود. مدیریت درد، تغذیه و رفع انسداد صفرا بخشی از مراقبت هم‌زمان است.

مرحله ۴ یا سرطان پانکراس پیشرفته

در مرحله چهار، تومور به اندام‌های دوردست مانند کبد، ریه یا صفاق متاستاز داده است و هدف درمان کنترل سیستمیک بیماری و بهبود کیفیت زندگی است. شیمی‌درمانی خط اول برای کاهش بار تومور و کاهش علائم به کار می‌رود. در بیماران واجد شرایط، درمان‌های هدفمند یا ایمونوتراپی بر اساس نشانگرهای مولکولی بررسی می‌شود. مراقبت حمایتی فعال شامل کنترل درد، تغذیه و مدیریت عوارض نقش مرکزی دارد.

نکات مهمی که باید درباره سرطان پانکراس بدانید.

 دلیل سرطان پانکراس چیست؟

علت سرطان لوزالمعده می‌تواند سیگار کشیدن، ابتلا به دیابت و وراثت باشد. علاوه‌براین، عوامل زیادی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند که برخی از آن‌ها قابل‌کنترل و برخی دیگر غیرقابل‌کنترل هستند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علت سرطان پانکراس می‌پردازیم:

  • سیگار کشیدن
  • ابتلا به دیابت نوع ۲ یا دیابت ناگهانی
  • التهاب مزمن یا طولانی مدت پانکراس (پانکراتیت مزمن)
  • سابقه خانوادگی سرطان پانکراس
  • سن بالای ۶۰ سال
  • اضافه‌وزن و چاقی مفرط
  • عوامل ژنتیکی و بیماری‌های ارثی
  • مصرف طولانی‌مدت و زیاد الکل
  • رژیم غذایی ناسالم (مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری‌شده)

برخی از سندرم‌های ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سندرم ارثی سرطان پستان و تخمدان (HBOC) ناشی از جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2، سرطان ارثی پستان ناشی از جهش در ژن PALB2 و آتاکسی تلانژکتازی (AT) ناشی از جهش در ژن ATM اشاره کرد.

متن انگلیسی
Diets with red and processed meats (such as sausage and bacon) and saturated fats may increase the risk of pancreatic cancer. Sugary drinks may also increase this risk. More research is needed in this area.
ترجمه فارسی:
رژیم‌های غذایی حاوی گوشت قرمز و فرآوری‌شده (مانند سوسیس و بیکن) و چربی‌های اشباع ممکن است خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند. نوشیدنی‌های شیرین هم ممکن است این خطر را تشدید کنند. بااین‌حال، این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

به نقل از سایت cancer

تشخیص سرطان پانکراس چگونه است؟

تشخیص سرطان پانکراس شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌های پزشکی و تصویربرداری است. ابتدا پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار را بررسی می‌کند. سپس علائم سرطان پانکراس آزمایش خون، از جمله اندازه‌گیری نشانگرهای تومور مانند CA 19-9، به پزشک در تشخیص کمک خواهد کرد.

برای بررسی دقیق‌تر، از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم، سی‌تی اسکن (CT Scan)، ام‌آرآی (MRI) و اندوسونوگرافی (EUS) استفاده می‌شود. در برخی موارد، پزشک برای تأیید تشخیص، نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت پانکراس را انجام می‌دهد. همچنین، آندوسکوپی مجرای صفراوی (ERCP) ممکن است برای بررسی انسداد مجاری صفراوی استفاده شود.

پزشکان پیشنهادی

آیا سرطان پانکراس قابل درمان است؟

درمان سرطان پانکراس به عوامل مختلفی از جمله نوع سرطان، مرحله‌ی سرطان،‌ سن، وضعیت سلامتی و انتخاب شخصی فرد بستگی دارد. تعیین مرحله‌ی سرطان، برای بررسی میزان گسترش سرطان و انتخاب بهترین گزینه‌ی درمان، بسیار مهم است. سرطان پانکراس در مراحل اولیه و قابل برداشت می‌تواند با جراحی و درمان‌های تکمیلی به کنترل طولانی‌مدت برسد. وقتی تومور نزدیک عروق قرار دارد، شیمی‌درمانی پیش از عمل می‌تواند شانس جراحی موفق را افزایش دهد.

در مراحل پیشرفته، درمان‌های سیستمیک برای کاهش بار تومور و بهبود علائم به کار می‌روند و در برخی بیماران نشانگرهای مولکولی مسیر درمان هدفمند را باز می‌کند. همراهی مراقبت حمایتی شامل کنترل درد، اصلاح تغذیه و رفع انسداد صفرا کیفیت زندگی را به شکل معناداری بهبود می‌دهد.

عوارض سرطان پانکراس چیست؟

سرطان پانکراس می‌تواند عوارض جدی مانند کاهش وزن ناگهانی، درد شکمی و نارسایی کبدی ایجاد کند که معمولا به دلیل رشد تومور، انسداد مجاری حیاتی یا گسترش سرطان به سایر اندام‌ها پخش می‌شوند. عوارض سرطان لوزالمعده به محل تومور و مرحله بیماری بستگی دارد و می‌تواند چندین قسمت بدن را درگیر کند. این عوارض، علاوه بر علائم بیماری، مشکلات بیشتری را برای بیمار ایجاد می‌کنند. انسداد مجرای صفرا باعث زردی، خارش و مدفوع کم‌رنگ می‌شود.

کاهش وزن، سوءتغذیه و دیابت نتیجه اختلال در ترشح آنزیم‌ها و هورمون‌ها است و باید با تغذیه درمانی و دارو مدیریت شود. درد مقاوم به دلیل درگیری اعصاب سلیاک رخ می‌دهد و با مسکن‌های مرحله‌ای و گاهی بلوک عصبی کنترل می‌شود. البته درمان سرطان لوزالمعده هم عوارضی ایجاد می‌کند؛ برای آگاهی از این عوارض مقاله”عوارض جراحی سرطان پانکراس” را مطالعه کنید. مهم‌ترین عوارض سرطان پانکراس شامل موارد زیر هستند:

  • سوءجذب مواد مغذی
  • ترمبوز (لخته شدن خون) به‌خصوص در پاها
  • نارسایی کبد و تجمع سموم در بدن
  • انسداد مجرای صفراوی و مشکلات کبدی
  • افسردگی و اضطراب ناشی از فشار روحی بیمار
  • آسیت (تجمع مایع در شکم)

آیا سرطان پانکراس کشنده است؟

متاسفانه این سرطان از آن دسته سرطان‌هایی است که می‌تواند منجر به بروز علائم مرگ در سرطان پانکراس و حتی مرگ شود و شانس زنده ماندن بیماران مبتلا به سرطان پانکراس کم است. از آن‌جا که علائم بیماری در مراحل ابتدایی آشکار نمی‌شود، بسیاری از بیماران در زمان تشخیص در مرحله پیشرفته قرار دارند. در مواردی هم ممکن است که در ابتدا این بیماری تشخیص داده‌شود و فرد شانس زنده‌ماندن داشته‌باشد. در حالت کلی سرطان پانکراس از سرطان‌های تهاجمی و کشنده‌ی دستگاه گوارش است و بهتر است برای افزایش طول عمر بیماران سرطان پانکراس آن را جدی بگیرید.

پیشگیری از سرطان پانکراس
درباره نقش ویتامین D در پیشگیری از سرطان‌ها، از جمله سرطان پانکراس، شواهد متناقض و غیرقطعی است.

پیشگیری از سرطان پانکراس

هیچ روش خاصی برای جلوگیری از سرطان پانکراس وجود ندارد. با این حال، پرهیز از عوامل خاصی مانند ترک سیگار، حفظ وزن سالم، ورزش، مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات و غلات کامل و مصرف کمتر گوشت قرمز، ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد. ترک کامل سیگار، حفظ وزن سالم و انجام فعالیت بدنی منظم پایه‌های اصلی پیشگیری هستند. رژیم غذایی متعادل با محدود کردن غذاهای بسیار فرآوری‌شده و کنترل دیابت محیط متابولیک سالم‌تری ایجاد می‌کند. افراد دارای سابقه خانوادگی یا سندرم‌های ارثی باید طبق نظر پزشک در برنامه‌های پایش هدفمند قرار بگیرند. اقدامات زیر به پیشگیری از سرطان لوزالمعده کمک می‌کند:

  • ترک سیگار و الکل برای کاهش التهاب پانکراس
  • وزن سالم، فعالیت منظم و رژیم سرشار از میوه و سبزی
  • مدیریت دقیق دیابت و چربی خون برای بهبود محیط متابولیک
  • پیگیری دوره‌ای ضایعات کیستی و پانکراتیت مزمن طبق پروتکل‌های تخصصی
  • مراجعه سریع در صورت بروز علائم جدید و پایدار

نتیجه گیری

سرطان پانکراس از آن دسته سرطان‌هایی است که به دلیل رشد خاموش، معمولا دیر تشخیص داده می‌شود و به همین دلیل، روند درمانی آن پیچیده‌تر از بسیاری سرطان‌های دیگر است. این سرطان بسته به محل، نوع سلول درگیر و مرحله بیماری، می‌تواند مجموعه‌ای از نشانه‌های گوارشی، دردهای شکمی و اختلالات متابولیک ایجاد کند. درک اینکه تومور چگونه گسترش می‌یابد و چه علائمی را ایجاد می‌کند، به شناخت بهتر مسیر بیماری کمک می‌کند. همچنین تفاوت بین انواع ضایعات کیستی خوش‌خیم و بدخیم، اهمیت مرحله‌بندی و نقش روش‌های درمانی مختلف نشان می‌دهد که چرا مدیریت این سرطان نیازمند ارزیابی دقیق و چندجانبه است.

دکترتو مراقب سلامت شماست!

پرسش‌های متداول

توده خوش‌خیم به ضایعاتی گفته می‌شود که رفتار سرطانی ندارند، مانند برخی کیست‌ها یا تومورهای نورواندوکرین کم‌درجه. این ضایعات ممکن است بی‌علامت باشند یا با درد خفیف و نفخ بروز کنند و معمولاً با پیگیری یا جراحی انتخابی مدیریت می‌شوند. برخی کیست‌ها پتانسیل بدخیمی دارند و بر اساس اندازه و نتایج تصویربرداری، تصمیم‌گیری می‌شود. تشخیص قطعی با تصویربرداری دقیق و گاهی نمونه‌برداری است.

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف ویتامین‌ها ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سرطان پانکراس نقش داشته‌باشد اما شواهد قطعی برای تأیید این تأثیر وجود ندارد. ویتامین‌هایی مانند ویتامین D به دلیل خاصیت ضدالتهابی و تنظیم رشد سلولی، و ویتامین‌های C و E به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی ممکن است در محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد مؤثر باشند. همچنین، دریافت کافی فولات (ویتامین B9) از منابع طبیعی مانند سبزیجات برگ‌سبز می‌تواند تا حدی در پیشگیری از این سرطان مؤثر باشد.

خطر با افزایش سن بیشتر می‌شود و اغلب پس از پنجاه سالگی بروز می‌کند، اما می‌تواند در سنین پایین‌تر نیز رخ دهد به‌ویژه در افراد دارای زمینه ژنتیکی یا پانکراتیت مزمن. وجود دیابت تازه‌ظهور در میانسالی همراه با کاهش وزن باید زنگ خطر باشد. ارزیابی زودهنگام در افراد پرخطر به تشخیص در مراحل درمان‌پذیرتر کمک می‌کند. سبک زندگی سالم از جوانی نقش محافظتی دارد.

بله، احتمال عود وجود دارد و به مرحله اولیه، نوع درمان و زیست‌شناسی تومور بستگی دارد. پیگیری منظم با ویزیت، آزمایش و تصویربرداری طبق برنامه تیم درمان برای شناسایی زودهنگام عود ضروری است. پایبندی به درمان‌های تکمیلی، حفظ وزن و فعالیت، و گزارش سریع هر علامت جدید شانس مدیریت موفق را بالا می‌برد. برخی بیماران از درمان‌های هدفمند یا کارآزمایی‌های بالینی سود می‌برند.

سرطان لوزالمعده همان سرطان پانکراس است و به رشد بدخیم سلول‌های این غده اطلاق می‌شود. شایع‌ترین نوع آدنوکارسینوم مجرایی است که رفتار تهاجمی دارد. تشخیص با تصویربرداری و نمونه‌برداری انجام می‌شود و درمان بر اساس مرحله شامل جراحی، شیمی‌درمانی و در موارد منتخب پرتودرمانی و درمان هدفمند است. مراقبت حمایتی بخشی جدایی‌ناپذیر از درمان است.

توده پانکراس اصطلاحی کلی برای هر برآمدگی یا ضایعه است، در حالی که سرطان به ضایعه بدخیم با توانایی تهاجم و متاستاز اشاره دارد. ضایعات خوش‌خیم یا کم‌درجه ممکن است فقط نیاز به پیگیری داشته باشند، اما ضایعات بدخیم به درمان فعال نیاز دارند. تمایز این دو با تصویربرداری دقیق، مارکرها و اغلب نمونه‌برداری انجام می‌شود. تصمیم‌گیری نهایی باید در چارچوب تیم چندتخصصی صورت گیرد.

امتیاز شما به مقاله:
(4از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
فاطمه هستم؛ یک مامای 25 ساله که همیشه از به‌روز بودن و آپدیت کردن خودش و دانسته‌هاش در زمینه پزشکی و پیراپزشکی لذت برده. به خاطر همین مسئله، مدتیه که با دکترتو همکاری می‌کنم و درباره موضوعات مختلف بهداشت و درمان مطالعه می‌کنم، می‌نویسم و با شما به اشتراک می‌گذارم.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره سرطان پانکراس

  1. عباس صاذقیان گفت:

    سلام خواستم در مورد توده بادی پانکراس اطلاعات بدین که آیا خطرناک است یا نه
    توده بادی پانکراس ۱۲ میل

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، توده بادی پانکراس به اندازه ۱۲ میلی‌متر معمولاً کوچک محسوب می‌شود اما باید جدی گرفته شود چون توده‌های پانکراس می‌توانند علت‌های مختلفی داشته باشند، از کیست‌های خوش‌خیم تا تومورهای بدخیم. خطر آن بستگی به نوع و ویژگی توده دارد، بنابراین نیاز به بررسی دقیق با تصویربرداری پیشرفته و گاهی نمونه‌برداری دارد. بهترین کار این است که با پزشک فوق تخصص گوارش یا جراحی مراجعه کنید تا بر اساس آزمایش‌ها و تصاویر، تصمیم‌گیری دقیق انجام شود.
      متخصص گوارش و کبد

  2. اسماعیل گفت:

    سلام من به مدت ۵ روز مدفون سیاه شده بود و بعد خونریزی داشتم و بعد شل و سفت میشد کاش وزن زیادی داشتم تو این دو ماه چندتا دکتر فوق تخصص گوارش هم رفتم با آزمایش مخلتف ولی هنوز همین مشکلات رو دارم مثل درد پاهام شدید زردی پوست بی حالی همش میخوام دراز بکشم درد زیر قفسه سینه و معده هم از کار افتاده غذا هضم نمیکنه روز به زور دارم بدتر میشم ممنون میشم اگه بهم کمک کنید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، با توجه به علائمی که توضیح دادید مانند مدفوع سیاه، خونریزی، زردی پوست، بی‌حالی، درد پا و ناحیه زیر قفسه سینه، این وضعیت می‌تواند جدی باشد و نیاز به بررسی فوری توسط پزشک در بیمارستان دارد. بهتر است هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید تا از نظر خونریزی داخلی، مشکلات کبدی یا معده و روده به‌طور کامل بررسی شوید و درمان مناسب آغاز شود. لطفاً این موضوع را پشت گوش نیندازید و سریع اقدام کنید.
      متخصص داخلی

  3. آناهیتاعباسی گفت:

    دست شما درد نکند خانم خرم آبادی
    مطلب جالب و مفیدی بود.انشاالله که پیوسته تندرست و از نظر علمی آپدیت
    باشید.من هم ماما هستم و از اینکه میبینم شما مامای جوان در سایر رشته های پزشکی تلاش میکنید خوشحالم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      از لطف و محبت شما سپاسگزارم، بسیار خوشحالم که مطالب ارائه‌شده برایتان مفید بوده است. همکاری و همدلی میان رشته‌های مختلف پزشکی، به‌ویژه حضور ارزشمند ماماها در ارتقاء سلامت جامعه، نقشی کلیدی دارد و باعث رشد علمی و عملی همه ما می‌شود. امیدوارم با همراهی شما و دیگر همکاران محترم بتوانیم به‌صورت مستمر دانش خود را به‌روز نگه داشته و در خدمت بیماران به بهترین شکل باشیم.

  4. علیزاده گفت:

    باسلام پدربزرگ پدری، عمه پدری و پدر خودم با سرطان پانکراس از دنیا رفتن و من الان ۴۱ سالمه و نزدیک به دو ماه هست درد بالای شکم دارم و سردردهای نامنظم دارم ماه پیش سه بار هم حالت تهوع داشتم امانه پوستم زرد شده و نه کمر درد دارم ادرار و مدفوع هم تغییری نکرده فقط درد شکمم انگار وزنه آویزون کردن رو بالای شکمم لطفا راهنماییم کنید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      با توجه به سابقه خانوادگی سرطان پانکراس و علائم جدیدی مانند درد بالای شکم، تهوع، سردردهای نامنظم و زردی پوست، لازم است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید تا با انجام بررسی‌های دقیق مانند آزمایشات خون، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن، علت علائم شما مشخص و درمان مناسب آغاز شود. زردی پوست می‌تواند نشانه مشکلات کبدی یا انسداد مجاری صفراوی باشد که نیاز به ارزیابی فوری دارد. عدم پیگیری به موقع ممکن است منجر به عوارض جدی‌تر شود، بنابراین معاینه و پیگیری جدی اهمیت بالایی دارد.
      متخصص گوارش و کبد

  5. ناصر گفت:

    پدرم عمل ویپل کرده و تومور پانکراس رو برداشته الان بعداز ۹ ماه که از عمل گذشته
    شدید بی اشتها و ناتوان شده تا یک ماه پیش خوب بود ولی الان ب سختی حرکت میکنه ، چیزی نمیخوره ، لطفاً راهنمایی کنید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام،
      با توجه به سابقه عمل ویپل و برداشتن تومور پانکراس، بروز بی‌اشتهایی شدید و ضعف بعد از گذشت ۹ ماه نیازمند پیگیری فوری پزشکی است. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوارض پس از جراحی، عفونت، اختلال در جذب مواد غذایی یا عود بیماری باشد. توصیه می‌شود هر چه سریع‌تر به پزشک معالج یا متخصص داخلی مراجعه کرده و وضعیت ایشان را کامل بررسی کنند تا درمان مناسب شروع شود و از وخامت حال ایشان جلوگیری شود. مراقبت دقیق و حمایت تغذیه‌ای در این مرحله بسیار حیاتی است.

  6. سجاد گفت:

    سرطان پانکراس دارم توی معدم زده استوان زده کمرم زده دکتر ها جواب رد بهم دادم باید چه کنم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سجاد عزیز
      متاسفم که چنین شرایط سختی رو تجربه می‌کنید، اما بدانید که در برابر مشکلات پزشکی حتی در شرایط سخت هم گاهی روش‌های درمانی جدیدی وجود دارد که می‌توانند به شما کمک کنند. درمان‌های پیشرفته‌ای مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌های هدفمند برای بسیاری از افراد نتیجه‌بخش بوده است. همیشه با پزشکان متخصص خود مشورت کنید و اگر احساس کردید که نیاز دارید، از مشاوره‌های دومی استفاده کنید. بسیاری از افراد با انگیزه، امید و حمایت اطرافیان توانسته‌اند با بیماری‌های سخت مقابله کنند. همیشه به خودتان امید بدهید و بدانید که علم پزشکی همواره در حال پیشرفت است و در موارد بسیاری، شجاعت و روحیه قوی به درمان کمک کرده است. شما تنها نیستید و امید به زندگی همیشه باید روشن باشد.

  7. ناشناس گفت:

    سرطان پانکراس دارم توی معدم زده استوان زده کمرم زده دکتر ها جواب رد بهم دادم باید چه کنم

  8. الهام سعیدی گفت:

    سپاسگزارم بابت این مقاله خوبتون خانم فاطمه خرم آبادی

  9. Behdad گفت:

    سلام وقتتون بخیر، در سی‌تی‌اسکن خواهرم این مطالب درج شده بود میخواستم ببینم مشکل خواهرم دقیقا چیه آیا به سرطان پانکراس مبتلا هستن؟ یا فقط التهاب و عفونت بر اثر سنگ صفراست؟؟

    تصویر یک ناحیه هویپودنس با جدار مشخص و آنهنسمنت جداری به ابعاد تقریبی ۱۴۰/۸۸mm در ناحیه پری پانکراتیک با گسترش به پارارنال قدامی هر دو سمت رویت شد که میتواند در زمینه‌ی walled off pancreatic necrosis باشد.

    شواهد افزایش ضخامت جداری معده مشاهده شد، تطابق با آندوسکوپی توصیه می‌شود.

    افزایش ضخامت نسج نرم زیر جلدی در قسمت تحتانی شکم رویت شد که میتواند در زمینه‌ی لیپودیستروفی باشد.

    کیسه صفرا کنترکته و غیرقابل بررسی می‌باشد.

    مایع آزاد خفیف در شکم و لگن رویت شد.

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      با توجه به نتایج سی‌تی‌اسکن که ذکر کردید، احتمالاً خواهر شما دچار مشکلی در پانکراس (لوزالمعده) است که به نظر می‌رسد ممکن است به دلیل نکروز پانکراتیک (مرگ بافت پانکراس) باشد. این وضعیت می‌تواند در نتیجه‌ی التهاب شدید ناشی از سنگ صفرا یا سایر مشکلات پانکراس به وجود آمده باشد. همچنین شواهد افزایش ضخامت دیواره معده ممکن است نشان‌دهنده‌ی وجود التهاب معده باشد. در نتیجه، احتمال وجود سرطان پانکراس بر اساس این نتایج به طور قطعی تایید نمی‌شود، اما توصیه می‌شود که برای بررسی دقیق‌تر، خواهر شما تحت نظر پزشک متخصص و احتمالا انجام آندوسکوپی قرار گیرد تا علت دقیق مشکل مشخص شود.
      متخصص گوارش

      1. Behdad گفت:

        مچکرم بابت پاسخگوییتون🌱

        چنانچه سرطان پانکراس داشته باشن، آیا قابل درمان هست؟ و یا با عمل جراحی درمان میشن؟

        یعنی تمام این مریضی فقط بخاطر سنگ صفرا ایجاد شده؟

        1. همیارِ دکترِتو گفت:

          خواهش می‌کنم. سرطان پانکراس یکی از انواع سرطان‌های سخت و پیچیده است که تشخیص و درمان آن دشوار است. در صورتی که سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، ممکن است با جراحی و درمان‌های دیگر مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی قابل درمان باشد. اما متأسفانه در بسیاری از موارد، به دلیل عدم تشخیص زودهنگام، سرطان در مراحل پیشرفته‌تری شناسایی می‌شود که درمان آن دشوارتر می‌شود. سنگ صفرا به خودی خود باعث ایجاد سرطان پانکراس نمی‌شود، ولی ممکن است برخی مشکلات مانند التهاب مزمن پانکراس (پانکراتیت) به عنوان یک عامل خطر برای سرطان پانکراس شناخته شود.

  10. ناشناس گفت:

    سلام خسته نباشی احمدی هستم منم سرطان پانکراس دارم سال ۹۷عمل کردم جراحی ویپل شدم الان چه غذای های برام خوبه راهنمای کنی ممنون میشم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام جناب احمدی عزیز، خوشحالم که با من در ارتباط هستید. بعد از جراحی ویپل برای سرطان پانکراس، توصیه می‌شود که رژیم غذایی سبک و مقوی داشته باشید. مصرف غذاهای سرشار از پروتئین‌های با کیفیت مانند ماهی، مرغ بدون پوست، تخم‌مرغ و حبوبات می‌تواند مفید باشد. همچنین مصرف سبزیجات و میوه‌ها به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر کمک کننده است. باید از غذاهای چرب و سرخ‌کردنی، قندهای اضافه و غذاهای سنگین که می‌تواند سیستم گوارش شما را تحت فشار قرار دهد، پرهیز کنید. همچنین مصرف وعده‌های غذایی کوچک‌تر و متعدد در طول روز به هضم کمک می‌کند. بهتر است تحت نظر پزشک و متخصص تغذیه رژیم غذایی خود را تنظیم کنید.