فهرست مطالب
درمان سرطان مری مجموعهای از روشهای درمانی است که با هدف کنترل بیماری، کوچککردن تومور، کاهش علائم و در صورت امکان، درمان کامل سرطان بهکار میروند. نوع درمان به مرحله سرطان، اندازه و محل تومور، میزان گسترش آن و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد و معمولا ترکیبی از جراحی، شیمیدرمانی، رادیوتراپی و در برخی موارد درمانهای هدفمند یا ایمنیدرمانی است. تیم درمانی با بررسی شرایط شما، مناسبترین برنامه را پیشنهاد میکند. آشنایی کلی با این گزینهها در ادامه این مطلب از دکترتو به شما کمک میکند تا درمانها را با دید روشنتری بررسی کنید.
روش های درمان سرطان مری چیست؟
درمان سرطان مری معمولا ترکیبی از چند روش اصلی را شامل میشود. مهمترین درمانها جراحی برای برداشتن تومور، شیمیدرمانی و رادیوتراپی (گاهی بهصورت همزمان)، درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی و روشهای اندوسکوپیک برای مراحل اولیه یا برای کاهش علائم هستند.
انتخاب بین این روشها به مرحله و نوع سرطان مری، محل تومور، میزان گسترش و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد. معمولا یک تیم متخصص با هم تصمیم میگیرند کدام ترکیب درمانی، بهترین تعادل بین کنترل سرطان و حفظ کیفیت زندگی را برای بیمار فراهم کند. در ادامه به بررسی روشهای جراحی و بدون جراحی برای درمان سرطان مری میپردازیم.
| روش درمان | هدف اصلی |
|---|---|
| جراحی ازوفاژکتومی (باز یا کمتهاجمی) | برداشت کامل تومور و غدد لنفاوی درگیر |
| درمان اندوسکوپیک | درمان موضعی با حفظ مری |
| شیمیدرمانی سیستمیک | کوچککردن تومور، کنترل بیماری |
| رادیوتراپی خارجی | تخریب تومور، کاهش درد و دیسفاژی |
| شیمی رادیوتراپی ترکیبی | افزایش اثر همزمان شیمیدرمانی و پرتو |
| درمان هدفمند | مهار مسیرهای مولکولی رشد تومور |
| ایمونوتراپی | فعالسازی سیستم ایمنی علیه سلول سرطانی |
درمان سرطان مری با جراحی
جراحی اصلیترین روش درمانی برای بسیاری از موارد سرطان مری است؛ به خصوص زمانی که تومور در مراحل قابلجراحی و محدود به قفسه سینه باشد. در عمل ازوفاژکتومی، بخشی از مری (گاهی قسمتی از معده و غدد لنفاوی اطراف) برداشته میشود و باقیمانده مری به معده یا روده متصل میشود. این جراحی معمولا در قالب برنامهای ترکیبی همراه با شیمیدرمانی و رادیوتراپی قبل یا بعد از عمل انجام میشود تا شانس کنترل بیماری و بقای بیمار بیشتر شود.
انواع روش درمان سرطان مری با جراحی شامل موارد زیر میشوند:
- ازوفاژکتومی ترانسهیاتال
- ازوفاژکتومی ترانستوراسیک
- ازوفاژکتومی کمتهاجمی
- درمان اندوسکوپیک سرطان مری
- جراحی تسکینی سرطان مری
۱. ازوفاژکتومی ترانس هیاتال (Transhiatal Esophagectomy)
در این روش جراح دو برش یکی در گردن و یکی در شکم میزند. از همین مسیرها، مری درگیر سرطان برداشته میشود و معده بهجای بخش برداشتهشده بالا کشیده و به باقی مری وصل میشود. در این روش قفسه سینه باز نمیشود و برای بعضی از انواع تومورها مناسب است اما اگر غدد لنفاوی زیادی در قفسه سینه درگیر باشند یا تومور به معده رسیده باشد، همیشه گزینهی ایدهآل نیست و ممکن است روش دیگری ترجیح داده شود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت nhs
If oesophageal cancer is found early and it has not spread, you may be able to have surgery to remove it.
ترجمه فارسی:
اگر سرطان مری در مراحل اولیه تشخیص داده شود و به سایر قسمتهای بدن گسترش پیدا نکرده باشد، ممکن است بتوان با جراحی آن را برداشت.
۲. ازوفاژکتومی ترانس توراسیک (Transthoracic Esophagectomy)
در این نوع جراحی، جراح برشهایی در شکم و نیمتنه راست قفسه سینه ایجاد میکند. ازوفاژکتومی ترانستوراسیک زمانی بیشتر استفاده میشود که تومور نزدیک معده باشد یا لازم باشد غدد لنفاوی داخل قفسه سینه با دقت و بهصورت گسترده برداشته شوند. بهدلیل دید بهتر به قفسه سینه، کنترل بیماری در این ناحیه دقیقتر است اما جراحی سنگینتری محسوب میشود و برای هر بیماری از نظر وضعیت قلب و ریه باید بهدقت ارزیابی انجام شود.
۳. ازوفاژکتومی کم تهاجمی (Minimally Invasive Esophagectomy – MIE)
در ازوفاژکتومی کمتهاجمی، همان عمل برداشتن مری انجام میشود اما بهجای برشهای بزرگ، چند برش کوچک روی شکم و قفسه سینه داده میشود و جراح با دوربین و ابزار ظریف (لاپاروسکوپی، توراکوسکوپی یا رباتیک) کار میکند. این روش معمولا درد بعد از عمل را کمتر، مدت بستری را کوتاهتر و برگشت به زندگی روزمره را سریعتر میکند، البته فقط برای بیمارانی که از نظر مرحله سرطان و وضعیت عمومی بدن، شرایط مناسب این نوع جراحی را داشتهباشند.
۴. درمان های اندوسکوپیک سرطان مری
درمانهای اندوسکوپیک زمانی استفاده میشوند که سرطان سطحی باشد یا بخواهیم علائم سرطان مری را کم کنیم بدون اینکه جراحی بزرگ انجام شود. در این روشها پزشک با آندوسکوپ (لوله باریک دوربیندار از راه دهان) داخل مری میرود و ضایعه را هدف میگیرد.
روشهایی مانند رزکسیون مخاطی اندوسکوپیک (EMR)، فوتودینامیکتراپی (PDT) و ابلیشن با رادیوفرکوئنسی (RFA) برای برداشتن یا سوزاندن ناحیه بیمار استفاده میشوند و میتوانند در مراحل اولیه جایگزین جراحی شوند یا در مراحل پیشرفته، تنگی و مشکل بلع را کم کنند.
۵. جراحی تسکینی سرطان مری
جراحی تسکینی سرطان مری معمولا زمانی مطرح میشود که تومور قابلدرمان قطعی نباشد اما انسداد، درد یا مشکل بلع شدید وجود دارد. در این شرایط گاهی بایپس جراحی انجام میشود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
Surgery to remove the cancer can be used alone or in combination with other treatments.
ترجمه فارسی:
جراحی برای برداشت سرطان میتواند بهتنهایی یا همراه با سایر روشهای درمانی انجام شود.
درمان سرطان مری بدون جراحی
در بسیاری از بیماران، به خصوص در مراحل پیشرفته یا زمانی که جراحی امکانپذیر نیست، درمان سرطان مری بدون جراحی انجام میشود. مهمترین روش، شیمی رادیوتراپی ترکیبی است که همزمان از داروهای شیمیدرمانی و پرتو برای کوچک کردن تومور و کنترل بیماری استفاده میکند؛ این روش میتواند بهعنوان درمان قطعی در برخی بیماران یا مقدمهای برای جراحی باشد.
در مراحل متاستاتیک، شیمیدرمانی، درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی بیشتر با هدف کنترل علائم، کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی بهکار میروند و معمولا با رادیوتراپی و روشهای اندوسکوپیک تسکینی ترکیب میشوند.
انواع روش درمان سرطان مری بدون جراحی شامل موارد زیر میشوند:
- شیمیدرمانی (قبل از جراحی، بعد از جراحی یا بهعنوان درمان اصلی در بیماری پیشرفته)
- رادیوتراپی خارجی برای کوچک کردن تومور یا کنترل درد و مشکل بلع
- شیمی رادیوتراپی قطعی برای بیماران غیرقابلجراحی یا برخی موارد موضعی
- درمان هدفمند (برای تومورهای با تغییرات مولکولی خاص، مانند HER2 مثبت)
- ایمونوتراپی بیشتر در مراحل پیشرفته یا عودکرده
بین چند روش درمانی برای درمان سرطان مری شک داری؟
با متخصص مشورت کن، بعد انتخاب کن.
۱. درمان سرطان مری با شیمی درمانی
شیمی درمانی یکی از روشهای درمان سرطان مری است که سلولهای سرطانی را با داروهای قوی هدف قرار میدهد. این داروها به صورت وریدی یا خوراکی تجویز میشوند و ممکن است به تنهایی یا همراه با دیگر درمانها استفاده شوند. هدف شیمیدرمانی کوچک کردن تومور قبل از جراحی یا نابود کردن سلولهای باقیمانده است. اثرات جانبی ممکن است شامل تهوع، ریزش مو و خستگی باشد اما پیشرفتهای دارویی عوارض را کاهش دادهاند.
۲. درمان سرطان مری با پرتو درمانی
پرتو درمانی از اشعههای پرانرژی برای تخریب سلولهای سرطانی استفاده میکند و برای تومورهایی که به جراحی پاسخ نمیدهند، کاربرد دارد. این روش ممکن است بهصورت مستقل یا همراه با شیمیدرمانی و جراحی استفاده شود. معمولا پرتودرمانی بهصورت خارجی انجام میشود اما در برخی موارد، به صورت داخلی هم بهکار میرود. عوارض رایج آن شامل التهاب مری و خستگی است که معمولا با گذشت زمان کاهش مییابند.
۳. درمان سرطان مری با ایمونوتراپی
ایمونوتراپی با تقویت سیستم ایمنی بدن، آن را قادر میسازد تا سلولهای سرطانی را شناسایی و نابود کند. این روش بهخصوص در موارد پیشرفته یا عودکننده سرطان مری، امیدهای زیادی ایجاد کرده است. بیمارانی که به درمانهای سنتی پاسخ ندادهاند، ممکن است با استفاده از ایمونوتراپی نتایج بهتری کسب کنند. البته این درمانها نیز عوارض خاص خود را دارند، مانند التهاب ریه یا اختلالات ایمنی، که نیازمند بررسی دقیق هستند. شناسایی بیماران مناسب برای این نوع درمان، نیاز به آزمایشهای تخصصی دارد که در مراکز مجهز انجام میشود.
۴. درمان سرطان مری با درمان هدفمند
درمانهای هدفمند به کمک داروهایی انجام میشود که مسیرهای خاص رشد سلولهای سرطانی را مسدود میکنند. این داروها بر پایه ویژگیهای ژنتیکی و مولکولی تومور طراحی میشوند، بنابراین اثربخشی بیشتری دارند و آسیب کمتری به سلولهای سالم وارد میکنند.
۵. شیمی رادیوتراپی سرطان مری
در شیمی رادیوتراپی، شیمیدرمانی و رادیوتراپی را همزمان انجام میدهند تا اثر هر دو قویتر شود. داروهای شیمیدرمانی باعث میشوند سلولهای سرطانی به پرتو حساستر شوند و شانس کوچکشدن تومور و کنترل بیماری بالاتر برود. این روش میتواند قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور، بعد از جراحی برای کاهش خطر عود یا بهعنوان درمان اصلی در بیمارانی که قابلجراحی نیستند استفاده شود. در مراحل پیشرفته هم برای کاهش علائم و کمک به بلع به کار میرود.
جدیدترین روش درمان سرطان مری
رویکردهای جدید درمان سرطان مری بر درمان چندروشی و شخصیسازی تکیه دارند. امروزه در بسیاری از بیماران، قبل از جراحی از شیمی رادیوتراپی نئوادجوانت استفاده میشود تا تومور کوچکتر شود و احتمال کنترل موضعی بالا برود. جراحیهای کمتهاجمی و رباتیک، اندوسکوپیهای درمانی پیشرفته (مانند EMR و ESD)، رادیوتراپیهای دقیق مانند IMRT و گاهی پروتونتراپی و ترکیب شیمیدرمانی با درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی، بخش مهمی از درمانهای بهروز هستند.
دکتر متخصص برای درمان سرطان مری اینجاست، فقط یک کلیک تا نوبت.
مراحل درمان سرطان مری
مراحل درمان سرطان مری یک مسیر قدمبهقدم است که از تشخیص دقیق شروع میشود و تا پیگیری طولانیمدت ادامه دارد. بعد از تایید سرطان و تعیین مرحله با تصویربرداری و اندوسکوپی، پرونده در یک تیم چندتخصصی مطرح میشود تا بر اساس مرحله، نوع تومور و وضعیت کلی بدن، برنامه درمانی طراحی شود.
برای بعضی بیماران درمان با جراحی یا درمان اندوسکوپیک شروع میشود، برای بعضی بیماران با شیمی رادیوتراپی یا درمان دارویی. در مراحل پیشرفته، بیشتر تمرکز روی کنترل علائم و حفظ کیفیت زندگی است و پس از پایان درمان، پیگیری منظم برای تشخیص زودهنگام عود و مدیریت عوارض انجام میشود.
مراحل درمان سرطان مری بهصورت خلاصه و مرحلهبهمرحله عبارت است از:
- تشخیص و مرحله بندی: اندوسکوپی و نمونهبرداری یا آزمایش تخصصی برای تعیین مرحله و گسترش آن
- طرحریزی در تیم چندتخصصی بر اساس مرحله، نوع سلول، محل تومور و وضعیت عمومی بیمار
- مراحل اولیه: درمان اندوسکوپیک یا جراحی محدود در صورت نیاز
- مراحل موضعی پیشرفته و قابلجراحی: شیمی رادیوتراپی نئوادجوانت، سپس ازوفاژکتومی (باز یا کمتهاجمی)
- موارد غیرقابلجراحی موضعی: شیمی رادیوتراپی قطعی با امکان جراحی نجاتدهنده در صورت باقیماندن تومور
- بیماری متاستاتیک یا عودکرده: شیمیدرمانی سیستمیک با یا بدون درمان هدفمند و ایمونوتراپی، رادیوتراپی و روشهای اندوسکوپیک تسکینی برای کنترل علائم
- مراقبت حمایتی و تسکینی در تمام مراحل برای کنترل درد، تغذیه، بلع و حمایت روحی بیمار و خانواده
- پیگیری پس از درمان: ویزیتهای دورهای، تصویربرداری و در صورت نیاز اندوسکوپی برای کشف عود و مدیریت عوارض بلندمدت
درمان سرطان مری در مراحل اولیه
در مراحل اولیه سرطان مری (به عنوان مثال مرحله ۰ و برخی موارد مرحله I)، درمان بیشتر بر برداشتن موضعی ضایعه یا جراحی محدود تمرکز دارد و شانس درمان قطعی بالاتر است. در ضایعات محدود به مخاط، رزکسیون مخاطی اندوسکوپیک یا روشهای مشابه همراه یا بدون ابلیشن (مانند رادیوفرکوئنسی یا فوتودینامیکتراپی) میتوانند جایگزین ازوفاژکتومی شوند.
در برخی بیماران، جراحی برداشتن مری بهتنهایی یا همراه با شیمی رادیوتراپی نیز مطرح است. انتخاب روش به عمق درگیری، نوع سلول (آدنوکارسینوم یا سلول سنگفرشی) و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.
درمان سرطان مری بدخیم – سرطان مری بدخیم درمان دارد؟
تقریبا همه سرطانهای مری بدخیم هستند اما شدت و گستره بیماری متفاوت است. در مراحل محدود (۲ و ۳) بسیاری از بیماران با ترکیبی از شیمی رادیوتراپی و جراحی سرطان مری بدخیم شانس درمان قطعی دارند؛ البته موفقیت به کامل بودن برداشتن تومور، وضعیت غدد لنفاوی و سلامت عمومی بستگی دارد.
در مراحل بسیار پیشرفته یا متاستاتیک، هدف درمان بیشتر کنترل علائم، کاهش سرعت پیشرفت و افزایش طول عمر و کیفیت زندگی است و از شیمیدرمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی، رادیوتراپی و روشهای تسکینی استفاده میشود. بنابراین درمانپذیر بودن به مرحله و وضعیت فرد بستگی دارد اما حتی در بیماری پیشرفته، درمانها میتوانند موثر و کمککننده باشند.
عوامل موثر در انتخاب روش درمان سرطان مری
انتخاب روش درمان سرطان مری به چند عامل مهم بستگی دارد. مرحله سرطان، اندازه تومور، نوع سلول و آیا به غدد لنفاوی یا سایر اعضا منتشر شده یا خیر. عامل مهم بعدی وضعیت کلی سلامت، سن، عملکرد قلب و ریه و میزان تحمل جراحی یا شیمی رادیوتراپی است. در کنار این موارد، محل تومور در مری، هدف درمان (درمان قطعی یا تسکینی) و ترجیح بیمار و پیشنهاد تیم چندتخصصی هم در انتخاب نهایی روش درمان نقش جدی دارند.
پزشکان بر اساس مجموعهای از عوامل تصمیم میگیرند چه ترکیبی از درمانها مناسبتر است:
- مرحله سرطان (۰ تا ۴) و اینکه تومور قابلبرداشت کامل هست یا نه
- محل تومور در مری (بالا، میانی یا پایین) و نزدیکی آن به معده
- نوع بافتشناسی (سرطان سلول سنگفرشی مری یا آدنوکارسینوم)
- سن، عملکرد قلب و ریه و بیماریهای همراه
- وضعیت تغذیه و وزن بیمار، که روی تحمل جراحی و شیمیدرمانی اثر میگذارد
- ترجیحات بیمار، اهداف درمان (درمان قطعی یا تسکین) و دسترسی به مراکز باتجربه و کارآزماییهای بالینی
۴.۷ (۵۸۶ نظر)۴.۷ (۲۶۸ نظر)۵ (۲۱۲ نظر)۴.۸ (۱۹۴ نظر)۴.۹ (۱۸۳ نظر)۴.۶ (۱۹۰ نظر)پیش آگهی و مراقبت های پس از درمان سرطان مری
پیشآگهی سرطان مری تا حد زیادی به مرحله تشخیص، امکان برداشتن کامل تومور و درگیری غدد لنفاوی وابسته است؛ هرچه بیماری زودتر و در مرحله محدودتر شناسایی شود، احتمال بقای طولانیمدت بیشتر است. پس از درمان، پیگیری منظم شامل ویزیت، آزمایش، تصویربرداری و در صورت نیاز اندوسکوپی برای کشف عود یا عوارض دیررس ضروری است. اصلاح تغذیه، آموزش الگوی جدید غذا خوردن بعد از ازوفاژکتومی، ترک سیگار و الکل و توانبخشی برای بهبود بلع و قدرت بدنی هم از مراقبتهای مهم بعد از درمان هستند.
نتیجه گیری
درمان سرطان مری یک مسیر استاندارد و واحد ندارد بلکه گزینههای متعددی دارد که با توجه به مرحله، نوع تومور و شرایط هر فرد طراحی میشود. از درمانهای اندوسکوپیک در مراحل زودرس تا ترکیب شیمی رادیوتراپی، جراحیهای پیشرفته، درمان هدفمند و ایمونوتراپی، همه با هدف درمان یا کنترل بهتر بیماری بهکار میروند. نکته مهم این است که هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود، شانس درمان قطعی بیشتر است. اگر سختی یا درد هنگام بلع، گیرکردن غذا، کاهش وزن بیدلیل، سوزش سردل مقاوم، درد پشت جناغ، سرفه یا گرفتگی صدا دارید، نباید منتظر بمانید؛ باید هرچه زودتر به پزشک یا متخصص گوارش مراجعه کنید تا در صورت نیاز، بررسی و درمان بهموقع انجام شود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!