نکات مهم درباره نشانه ها و روش درمان سندروم روده تحریک‌ پذیر – مجله سلامت دکترتو

نکات مهم درباره نشانه ها و روش درمان سندروم روده تحریک‌ پذیر

آنچه در این مقاله می‌خوانید

سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) یکی از شایع‌ترین اختلالات عملکردی روده است که بدون آسیب ساختاری، باعث درد شکمی، نفخ، اسهال یا یبوست می‌شود. علت دقیق آن هنوز مشخص نشده است اما عوامل روانی، تغییرات حرکتی روده، تغذیه و حساسیت به برخی غذاها در آن نقش دارند. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت جهان به آی بی اس دچار هستند و درمان آن شامل اصلاح تغذیه، دارو، مدیریت استرس و گاهی مصرف مکمل‌های پروبیوتیکی می‌شود.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 9 دقیقه
نکات مهم درباره نشانه ها و روش درمان سندروم روده تحریک‌ پذیر

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سندروم روده تحریک پذیر به انگلیسی Irritable Bowel Syndrome یکی از شایع‌ترین اختلالات عملکردی دستگاه گوارش است که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از بزرگسالان را درگیر می‌کند. علائم آن شامل درد شکم، نفخ، اسهال یا یبوست است و باعث آسیب به روده نمی‌شود اما می‌تواند باعث مشکلات عملکردی طولانی‌مدت و کاهش کیفیت زندگی شود. درمان سندروم روده تحریک پذیر معمولا شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، رژیم غذایی کم‌FODMAP، داروها و در برخی موارد درمان‌های روانشناختی مانند شناخت درمانی یا درمان‌های فیزیکی است. اگرچه سندروم روده درمان قطعی ندارد اما علائم آن قابل کنترل هستند و بسیاری از بیماران با رعایت توصیه‌های پزشکی، زندگی طبیعی خواهند داشت.

سندروم روده تحریک پذیر چیست؟

سندروم روده تحریک‌ پذیر (IBS) یا روده عصبی یک اختلال عملکردی مزمن در روده بزرگ است که بدون ایجاد آسیب ساختاری، باعث علائم گوارشی آزاردهنده می‌شود. این بیماری بیشتر در افراد بین ۲۰ تا ۵۰ سال دیده می‌شود و در زنان شایع‌تر است. عواملی مانند استرس، سبک زندگی نادرست، تغذیه ناسالم و حتی ژنتیک می‌توانند نقش مهمی در بروز آن داشته باشند. از نظر علمی، علت دقیق آن مشخص نیست اما ارتباط نزدیکی با واکنش سیستم عصبی روده و مغز دارد.

انواع سندروم روده تحریک پذیر چیست؟

سندروم روده تحریک‌پذیر باتوجه به نوع علائم گوارشی غالب در فرد به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود. شناخت نوع سندروم در انتخاب درمان مؤثر نقش مهمی دارد. پزشک معمولا با بررسی علائم، نوع بیماری را مشخص می‌کند. این انواع روده عصبی شامل موارد زیر هستند:

  • نوع با غالبیت اسهال (IBS-D)
  • نوع با غالبیت یبوست (IBS-C)
  • نوع ترکیبی اسهال و یبوست (IBS-M)
  • نوع بدون الگوی مشخص (IBS-U)
از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟
تشخیص سندروم روده تحریک پذیر معمولا بر اساس علائم بالینی و با رد بیماری‌های مشابه انجام می‌شود.

علائم سندروم روده تحریک پذیر چیست؟

علائم سندروم روده تحریک‌پذیر ممکن است بین افراد متفاوت باشند اما برخی نشانه‌ها به طور مشترک در بیشتر بیماران دیده می‌شوند. درد یا گرفتگی شکم، که معمولا پس از دفع مدفوع کاهش پیدا می‌کند، نفخ شکم، تغییر در شکل یا رنگ مدفوع و اسهال، یبوست یا تناوب بین این دو از رایج‌ترین نشانه‌های سندروم روده هستند.

به طور کلی علائم زیر می‌توانند نشان دهنده IBS باشند:

  • اسهال شدید
  • یبوست
  • یبوست متناوب با اسهال
  • شکم درد یا گرفتگی معمولا در نیمه پایینی شکم که بعد از غذا خوردن بدتر می‌شود و بعد از دفع مدفوع احساس بهتری پیدا می‌کنید.
  • نفخ
  • مدفوع سفت‌تر یا شل‌تر از حالت عادی
  • برآمدگی شکم
  • وجود مخاط در مدفوع
  • تغییر رنگ مدفوع و در مواردی ایجاد مدفوع سبز رنگ
  • احساس می‌کنید بعد از این که مدفوع‌تان را تخلیه کردید هنوز باید مدفوع کنید
  • عدم تحمل غذایی
  • خستگی
  • اضطراب
  • افسردگی
  • دل پیچه طولانی مدت و مشکلات هضم
  • سردرد
  • نیاز به ادرار کردن زیاد

علائم روده تحریک پذیر در کودکان

اگرچه سندروم روده تحریک‌پذیر بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، کودکان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. در کودکان، علائمی مانند دل درد، نفخ، تغییر در الگوی دفع و اضطراب هنگام رفتن به مدرسه یا فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند هشداردهنده باشد.

اسهال یا یبوست مکرر بدون علت مشخص و شکایت‌های مکرر از دل‌درد، از علائم شایع آی بی اس در کودکان مبتلا هستند. بهتر است والدین این نشانه‌ها را جدی بگیرند و برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنند.

علائم سندروم روده تحریک پذیر در مردان

در مردان ۲۰ تا ۵۵ ساله، سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) خود را با درد شکمی، نفخ، تغییر در عادات دفع و به‌ویژه اسهال یا یبوست نشان می‌دهد. ممکن است دردی همراه با گاز زیاد تجربه شود و گاهی احساس فوریت در رفتن دستشویی ایجاد شود. این تغییرات معمولا بدون دلیل بیماری التهابی روده یا عفونت رخ می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهند علائم در مردان به شکل درد و مشکلات اجابت مزاج شایع‌تر است و با گاز و نفخ همراه است.

علائم سندروم روده تحریک پذیر رو داری و نمی‌دونی چیکار کنی؟

همین حالا برای بررسی تخصصی نوبت بگیر.

علائم سندروم روده تحریک پذیر در زنان

زنان بیشتر در سنین ۲۰ تا ۵۵ ساله IBS را با درد و گرفتگی در ناحیه شکم، نفخ (بویژه در دوره قاعدگی) و تغییرات در مدفوع تجربه می‌کنند. احتمال ابتلا برای زنان دو برابر مردان است و علائم معمولا به دوره قاعدگی وابسته هستند. زنان بیشتر حس پر بودن شکم، گاز و ترکیبی از اسهال و یبوست را گزارش می‌دهند.

سندروم روده تحریک پذیر و درد پهلو

درد پهلو در فرد مبتلا به IBS می‌تواند به‌دنبال نفخ زیاد یا اسپاسم روده باشد. این درد معمولا در سمت آسیب‌دیده شکم گسترش یافته و همراه با احساس سوزش یا تیرکشی است. شناخت دقیق تفاوت این درد با درد کلیوی یا سنگ کلیه اهمیت دارد زیرا IBS درد را به‌دنبال تغییر در عادات دفع و گاز و نفخ ایجاد می‌کند نه پس‌زمینه عفونت یا التهاب کلیه‌ای.

روده تحریک پذیر و اسهال

در نوع IBS-D، اسهال یکی از علائم اصلی است. فرد احساس نیاز فوری برای دفع دارد، همراه با مدفوع آبکی یا شُل و گاهی درد و گاز. اسهال ممکن است چندین بار در روز رخ دهد و در بیشتر موارد با علائمی مانند درد شکم و نفخ همراه است.

سندروم روده تحریک پذیر و یبوست

در نوع IBS-C، یبوست غالب است. فرد مدفوع سفت و کم حجم دارد، احساس فشار بالای شکم و اجابت دشوار را تجربه می‌کند. این نوع ممکن است با درد شکمی خفیف همراه باشد و معمولا با افزایش مصرف فیبر یا ملین‌ها کنترل می‌شود.

متن انگلیسی:‌
When you’re feeling stressed, nervous, or upset, your colon will spasm. These spasms can make you experience stomach cramps and discomfort that trigger your IBS symptoms.
ترجمه فارسی:‌
وقتی احساس استرس، نگرانی یا ناراحتی می‌کنید، روده بزرگ دچار اسپاسم می‌شود. این اسپاسم‌ها باعث گرفتگی و درد در شکم می‌شوند که می‌توانند علائم سندروم روده تحریک‌پذیر را تشدید کنند.

به نقل از سایت lompocvmc

سندروم روده تحریک پذیر و درد مفاصل

درد مفاصل به‌عنوان یک علامت غیرمعمول در IBS شناخته می‌شود اما در برخی بیماران با شدت متوسط تا شدید، همراه با علائم روده‌ای و استرس، درد در زانو، دست یا شانه گزارش می‌شود. ارتباط احتمالا به‌دلیل فعالیت التهابی سیستمیک یا واکنش عصبی روده-مغز است.

اینفوگرافی سندروم روده تحریک پذیر
یبوست و دل پیچه از علائم سندروم روده تحریک‌پذیر است.

کمر درد سندروم روده تحریک پذیر

برخی بیماران با IBS از درد مزمن یا گاه‌به‌گاه در ناحیه کمر گزارش می‌دهند. احتمال دارد علت نفخ یا اسپاسم روده ایجاد فشار بر عضلات پشت باشد. مدیریت نفخ و تنظیم عادات روده به کاهش این درد کمک می‌کند.

سندروم روده تحریک پذیر و نفخ

نفخ شکم یا احساس پری شکم از رایج‌ترین علائم IBS است. گاز زیاد در روده باعث برجستگی شکم، ناراحتی و گاهی درد می‌شود. کنترل علائم با رژیم کم سالم و تغییر سبک زندگی امکان‌پذیر است .

شکل و رنگ مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر

در IBS، مدفوع می‌تواند به‌صورت شل، آبکی یا سفت و سخت ظاهر شود. رنگ آن معمولا قهوه‌ای تا خاکستری است، مگر در حالت یبوست که ممکن است تیره‌تر شود. اگر خون یا رنگ بسیار تیره دیده شود، باید به بیماری‌های جدی‌تری مانند IBD یا سرطان روده شک کرد و بررسی پزشکی انجام داد.

علت سندروم روده تحریک پذیر چیست؟

علت دقیق سندروم روده تحریک‌پذیر مشخص نیست و این بیماری ساختاری نیست، یعنی در آزمایش یا کولونوسکوپی علامتی دیده نمی‌شود اما با علائم مزمن گوارشی همراه است. به طور کلی، ترکیبی از عوامل زیر در بروز آی بی اس نقش دارند:

  • اختلال در ارتباط بین مغز و روده
  • حرکات غیرطبیعی و سریع یا کند روده
  • حساسیت بیش‌ازحد دیواره روده به گاز یا فشار
  • استرس یا اضطراب مزمن
  • عفونت‌های روده‌ای قبلی (post-infectious IBS)
  • تغییر در باکتری‌های طبیعی روده (فلور روده)
علت روده عصبیتوضیحات
استرس و روده تحریک‌پذیراسترس با فعال‌کردن سیستم ایمنی، باعث واکنش آلرژیک به باکتری‌های مفید روده شده و IBS را تشدید می‌کند.
عفونت سیستم گوارشیعفونت گاستروانتریت باعث اختلال در تعادل باکتری‌های روده و افزایش نفوذپذیری روده، عامل بروز IBS است.
اختلال در سیستم عصبیهماهنگی ضعیف بین مغز و روده، واکنش بیش‌ازحد به فرآیند گوارش و ایجاد درد، اسهال یا یبوست را موجب می‌شود.
انقباضات عضلانی رودهانقباضات غیرطبیعی و قوی یا ضعیف عضلات روده، باعث نفخ، اسهال یا یبوست و بروز علائم IBS می‌شود.
تغییرات میکروب‌های رودهتغییر در جمعیت باکتری‌ها و قارچ‌های روده، باعث اختلال در عملکرد روده و تحریک IBS می‌شود.
دلایل سندروم روده تحریک پذیر

از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟

تشخیص سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) معمولا بر اساس علائم بالینی بیمار انجام می‌شود. پزشک ابتدا سایر بیماری‌های مشابه را رد می‌کند تا از تشخیص قطعی این بیماری مطمئن شود. آزمایش‌های تصویربرداری مانند کولونوسکوپی، سی‌تی‌اسکن و اشعه ایکس برای رد سایر بیماری‌های گوارشی استفاده می‌شوند تا ساختار روده و شکم بررسی شود.

همچنین در برخی موارد، آندوسکوپی فوقانی برای مشاهده دقیق دستگاه گوارش و نمونه‌برداری برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌شود. این روش‌ها به شناسایی علائم غیرطبیعی کمک می‌کنند. به طور کلی برخی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص سندروم روده عبارت است از:

  • کولونوسکوپی و سندروم روده تحریک پذیر: در این روش، لوله بلند و انعطاف‌پذیری از طریق رکتوم وارد روده بزرگ می‌شود. دوربین کوچکی در نوک لوله، به پزشک امکان مشاهده کامل روده بزرگ را می‌دهد.
  • سی تی اسکن و اشعه ایکس: این آزمایش‌ها تصاویر دقیق شکم و لگن را تولید می‌کنند تا سایر علل درد یا علائم شکمی رد شود. ممکن است با پرکردن روده بزرگ با مایع باریم، مشکلات بهتر دیده شود.
  • آندوسکوپی فوقانی: لوله‌ای بلند و انعطاف‌پذیر از گلو وارد مری می‌شود تا دستگاه گوارش فوقانی بررسی شود. این روش برای نمونه‌برداری (بیوپسی) و تشخیص بیماری‌هایی مثل سلیاک کاربرد دارد.
آیا دچار سندروم روده تحریک‌پذیر هستید؟ این راهکارها به شما کمک می‌کنند.

روش های درمان سندروم روده تحریک پذیر چیست؟

درمان سندروم روده تحریک‌پذیر معمولا نیاز به درمان‌های ترکیبی دارد تا بتوان علائم را کنترل کرد. اولین گام، اصلاح تغذیه و شناسایی خوراکی‌هایی است که علائم را تشدید می‌کنند. پزشکان معمولا پیشنهاد می‌کنند فرد رژیم غذایی کم‌ FODMAP را دنبال کند. این رژیم شامل حذف تدریجی قندهای قابل‌تخمیر مانند لاکتوز، فروکتوز و برخی سبزیجات نفاخ است.

اگر درد شکمی، اسهال یا یبوست به شکل مکرر ظاهر شود، داروهای مخصوص تجویز می‌شوند. ضداسپاسم‌ها برای کنترل انقباض روده، داروهای ضداسهال برای کاهش دفعات اجابت مزاج یا ملین‌های خاص برای تنظیم یبوست استفاده می‌شوند.

در مواردی که اضطراب یا استرس نقش پررنگ‌تری در تحریک روده دارد، پزشک داروهای ضدافسردگی با دوز پایین را پیشنهاد می‌کند تا سیگنال‌های عصبی روده متعادل‌تر شوند. کنار تمام این موارد، ورزش منظم، خواب کافی و مدیریت استرس نیز از پایه‌های درمان IBS محسوب می‌شوند.

درمان قطعی سندرم روده تحریک پذیر

در حال حاضر درمان قطعی برای IBS وجود ندارد اما روش‌هایی هستند که علائم را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. مهم‌ترین آن‌ها رژیم سالم، پرهیز از مصرف غذاهای محرک (مانند شیرین‌کننده‌های مصنوعی، کلم، لبنیات)، استفاده از داروهای هدفمند و مدیریت استرس مزمن است.

درمان جدید روده تحریک پذیر هم شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خاص مانند ریفاکسیمین برای کاهش باکتری‌های مضر و داروهای جدید مهارکننده سیستم عصبی روده هستند.

بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر

انتخاب بهترین قرص برای سندروم روده تحریک‌پذیر بستگی دارد به نوع علائمی که فرد تجربه می‌کند. چون این بیماری به‌صورت یبوستی، اسهالی یا ترکیبی ظاهر می‌شود، داروها نیز متناسب با نوع علائم انتخاب می‌شوند. در مواردی که درد شکمی و گرفتگی بیش از همه آزاردهنده باشد، پزشک داروهای ضداسپاسم مانند هیوسین تجویز می‌کند. به طور کلی داروهای تجویزی سندروم روده عبارت است از:

  • داروهای ضداسپاسم: مانند هیوسین یا دی‌سایکلومین
  • داروهای ضداسهال: مانند لوپرامید
  • ملین‌های ملایم: برای نوع یبوستی
  • پروبیوتیک‌ها: مانند لاکتوباسیلوس یا بیفیدوباکتر
  • داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای یا SSRI: در نوع مقاوم، با نظر پزشک
سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
درد در سندروم روده تحریک پذیر معمولا در ناحیه پایین شکم احساس می‌شود، مانند حالتی که یک نفر روده‌ها را فشار می‌دهد.

بهترین دمنوش برای روده تحریک پذیر

افرادی که با سندروم روده تحریک‌پذیر زندگی می‌کنند، معمولا به‌دنبال راه‌های طبیعی برای کاهش علائم هستند. دمنوش‌های گیاهی یکی از گزینه‌هایی هستند که به‌صورت علمی تأثیر مثبتی بر عملکرد روده و کاهش تنش عصبی آن نشان داده‌اند. دمنوش‌های موثر برای بیماران IBS عبارت است از:

  • نعناع: آرام‌بخش و ضدنفخ
  • بابونه: ضدالتهاب و آرام‌کننده
  • زنجبیل: بهبود حرکت روده و کاهش تهوع
  • رازیانه: مؤثر برای نفخ و درد شکم
  • زیره: تنظیم‌کننده گاز و هضم

درمان خانگی سندرم روده تحریک پذیر

بسیاری از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر، به‌ خصوص در مراحل ابتدایی بیماری، به‌دنبال راه‌هایی هستند که بدون دارو علائم خود را کاهش دهند. خوشبختانه راه‌حل‌هایی وجود دارند که در خانه قابل اجرا هستند و می‌توانند در مدیریت بهتر این بیماری کمک‌کننده باشند. اصلاح تغذیه یکی از مهم‌ترین مراحل است. اگر فرد بتواند غذاهایی را که موجب تشدید علائم می‌شوند شناسایی و حذف کند، بخش بزرگی از درمان را طی کرده است. سایر روش‌های درمان آی بی اس در خانه شامل موارد زیر است:

  • مصرف وعده‌های کوچک‌تر و منظم‌تر
  • حذف غذاهای نفاخ مانند حبوبات و لبنیات
  • نوشیدن آب به‌اندازه کافی
  • استفاده از دمنوش‌های آرام‌بخش
  • پیاده‌روی روزانه یا ورزش سبک
  • کاهش مصرف قهوه و نوشابه گازدار
  • یادداشت‌برداری از غذاهای محرک و حذف تدریجی آن‌ها

درمان سندرم روده تحریک پذیر با طب سنتی

در طب سنتی، سندروم روده تحریک‌پذیر به‌عنوان یک اختلال عملکردی و ناشی از سردی معده یا عدم تعادل مزاجی شناخته می‌شود. درمان در این رویکرد به پاک‌سازی گوارش، تقویت معده و کاهش استرس درونی مربوط می‌شود. یکی از رایج‌ترین درمان‌ها، استفاده از دمنوش‌ها و عرقیات گیاهی مانند نعناع، زیره، رازیانه و بومادران است که می‌توانند به کاهش نفخ، درد و بی‌نظمی در حرکات روده کمک کنند.

همچنین توصیه می‌شود غذاهای سرد و سنگین مانند لبنیات سرد، خیار، گوجه‌فرنگی یا برخی حبوبات از رژیم حذف شوند، به‌ویژه در افرادی که معده ضعیف‌تری دارند. استفاده از ترکیباتی مانند عسل و سیاه‌دانه یا روغن زیتون نیز در تعدیل مزاج و عملکرد روده مؤثر شناخته شده است.

برای درمان سندروم روده تحریک پذیر، همین الان نوبت دکترتو رزرو کن.

خطرات سندروم روده تحریک پذیر

سندروم روده تحریک‌پذیر اگرچه از بیماری‌های خوش‌خیم و غیرکشنده شناخته می‌شود اما نباید ساده گرفته شود. بسیاری از افراد با این اختلال دچار افت کیفیت زندگی، کاهش اعتمادبه‌نفس و اضطراب مزمن می‌شوند. زمانی که علائم به‌درستی مدیریت نشوند، فرد در انجام کارهای روزمره دچار مشکل خواهد شد. همچنین ممکن است این بیماری با بیماری‌های جدی‌تری مانند کولیت، کرون یا حتی سرطان روده اشتباه گرفته شود.

به طور کلی خطرات احتمالی IBS شامل موارد زیر هستند:

  • کاهش شدید انرژی و ضعف جسمی ناشی از سوءتغذیه
  • افسردگی یا اضطراب مزمن در اثر بروز علائم آزاردهنده
  • دردهای مکرر شکم و اختلال در خواب شبانه
  • تداخل با روابط کاری یا اجتماعی
  • مصرف خودسرانه دارو و آسیب به گوارش
  • تأخیر در تشخیص بیماری‌های جدی دیگر به‌دلیل تشابه علائم

جلوگیری از سندروم روده تحریک پذیر ممکن است؟

در حال حاضر، راه مشخصی برای پیشگیری کامل از سندروم روده تحریک‌پذیر وجود ندارد زیرا علت دقیق آن هنوز کاملا شناخته نشده است. اما با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و تغذیه می‌توان احتمال بروز علائم یا شدت آن‌ها را کاهش داد:

  • تغذیه متعادل و کاهش مصرف غذاهای نفاخ
  • خودداری از خوردن سریع و بدون جویدن کافی
  • کنترل استرس و اضطراب
  • مصرف منظم فیبر به‌صورت تدریجی
  • اجتناب از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری
  • خواب کافی و سبک زندگی سالم
داده‌ای یافت نشد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سندروم روده تحریک پذیر یا IBD که قبلا به آن کولون اسپاستیک یا روده عصبی گفته می‌شد، یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که با گروهی از علائم همچون گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد آی بی اس زنان را دو برابر بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می‌دهد و احتمال ابتلای افراد با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند.

هیچ درمان شناخته شده‌ای برای سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد اما شما می‌توانید علائم این بیماری را از طریق رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی بهبود ببخشید، البته اگر به نسخه شدید این بیماری دچار هستید، داروها می‌توانند کمک زیادی به شما کنند. برای تشخیص و درمان این بیماری باید به دکتر گوارش یا فوق تخصص آی بی اس مراجعه کنید. همچنین در روند درمان و و برای کنترل علائم می‌توانید از راهنمایی‌های متخصص تغذیه هم استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

سندروم روده تحریک‌پذیر بیماری مزمن محسوب می‌شود و معمولا در طول زندگی با فرد باقی می‌ماند اما شدت علائم آن در طول زمان تغییر می‌کند. با رعایت رژیم غذایی مناسب، مدیریت استرس و درمان دارویی، می‌توان علائم را تا حد زیادی کنترل کرد. در برخی افراد، دوره‌های بهبود طولانی‌مدت اتفاق می‌افتد و بیماری خاموش می‌ماند.

در ظاهر خطرناک نیست اما نباید آن را ساده گرفت. درد مداوم، اختلال در عملکرد روزمره، اضطراب و اختلالات خواب از جمله پیامدهای جدی این بیماری هستند. در صورت بی‌توجهی به درمان، کیفیت زندگی فرد کاهش پیدا می‌کند و خطر تشخیص اشتباه دیگر بیماری‌ها هم افزایش می‌یابد.

این بیماری یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی در دنیا است. بر اساس آمار جهانی، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از بزرگسالان دچار آن هستند اما تنها بخشی از آن‌ها به دنبال درمان می‌روند. در زنان، شیوع بیماری تقریبا دو برابر مردان گزارش شده است. شیوع بیشتر در سنین بین ۲۰ تا ۴۵ سالگی دیده می‌شود.

زنان، افرادی که سابقه اضطراب، افسردگی یا استرس مزمن دارند و کسانی که سبک زندگی پرتنش یا تغذیه نامنظم دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر قرار می‌گیرند. همچنین سابقه خانوادگی و عفونت‌های روده‌ای شدید نیز در افزایش احتمال ابتلا مؤثر هستند. سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سال بیشتر درگیر می‌شوند.

آی‌بی‌اس یا سندروم روده تحریک‌پذیر، یک اختلال گوارشی مزمن است که باعث درد شکم، نفخ، اسهال یا یبوست می‌شود، بدون آن‌که مشکلی ساختاری در روده دیده شود. علت آن ترکیبی از حساسیت روده، استرس، تغذیه و اختلالات عصبی است. درمان بر پایه تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی، دارو و مدیریت استرس انجام می‌شود.

روزه برای برخی مبتلایان به سندروم روده تحریک‌پذیر می‌تواند مفید باشد زیرا نظم غذایی ایجاد می‌شود اما برای برخی دیگر ممکن است باعث تشدید علائم شود. گرسنگی طولانی، خوردن وعده سنگین در افطار یا سحر و کم‌آبی بدن می‌توانند تحریک‌پذیری روده را افزایش دهند. مشورت با پزشک برای روزه‌داری الزامی است.

بله، استرس یکی از مهم‌ترین عوامل تشدیدکننده سندروم روده تحریک‌پذیر است. سیستم عصبی روده با مغز در ارتباط مستقیم قرار دارد و اضطراب می‌تواند حرکات روده را دچار اختلال کند. افرادی که دچار استرس مداوم هستند، معمولا علائم شدیدتری مانند درد، نفخ یا اسهال را تجربه می‌کنند. کنترل استرس، بخش مهمی از درمان است.

درمان سندروم روده تحریک‌پذیر به‌صورت دارویی و رفتاری انجام می‌شود و معمولا نیازی به جراحی ندارد. زیرا این بیماری ساختاری نیست و روده آسیب فیزیکی ندیده است، جراحی به‌عنوان گزینه درمانی مطرح نمی‌شود. فقط در موارد نادر که اشتباهی در تشخیص وجود داشته‌باشد یا بیماری دیگری همراه باشد، جراحی بررسی می‌شود.

امتیاز شما به مقاله:
(4از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
آیلین قشلاقی رحیمی هستم کارشناس سئو و تولید محتوا. دکترتو جاییه که بهم فرصت میده درباره علمی که عاشقشم تحقیق کنم و نتایج تحقیقمو با مردم به اشتراک بذارم تا سطح آگاهی اجتماعی درمورد دنیای پزشکی ارتقا پیدا کنه.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره سندروم روده تحریک پذیر

  1. ناشناس گفت:

    سلام خسته نباشید
    آیا بیماری سندروم روده تحریک پذیر باعث ایجاد خون در مدفوع می‌شود؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، وقت بخیر
      سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) به‌طور معمول باعث ایجاد خون در مدفوع نمی‌شود. این بیماری بیشتر با علائمی مانند درد شکم، نفخ، یبوست یا اسهال همراه است. در صورت مشاهده خون در مدفوع، باید احتمال وجود مشکلات دیگری مانند بواسیر، شقاق مقعد، التهاب روده (مانند کولیت اولسروز یا بیماری کرون) یا حتی مشکلات جدی‌تر مانند پولیپ یا تومور روده بررسی شود. بنابراین در چنین مواردی حتماً باید با پزشک متخصص گوارش مراجعه شود.
      متخصص گوارش و کبد

  2. ناشناس گفت:

    با سلام و خسته نباشید خدمت شما، ۳۶ سالمه
    به مدت ۴ ماه هست که علائمی مثل درد در پهلوهای چپ و راست بسمت پشت بدنم دارم و سردرد های خفیف همیشگی ، احساس دلپیچه، تغییر در اجابت مزاج یک بار هم مقداری رگه های خفیف خون تو مدفوع دیدم چند تا پزشک مراجعه کردم هر کدام آزمایش هایی می‌نويسن که نرمالِ ،آندوسکوپی ۲ ماه پیش انجام دادم که التهاب معده دارم و روزی ۲ تا نولپازا گفتن بخورم ،ولی بیشتر دردهای پهلوهام خیلی اذیتم میکنه، ادارم زرد تیره هست ،پانکراس گفتن سالمه(هم سونوگرافی هم آزمایش) ،کبد یه خورده چربه و آنزیم هاش نرمالِ

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام و خسته نباشید. با توجه به علائمی که ذکر کردید، از جمله درد در پهلوها، سردردهای مداوم، تغییرات در اجابت مزاج، و خون در مدفوع، احتمال وجود مشکلات گوارشی یا سایر اختلالات داخلی مطرح است. التهاب معده که در آندوسکوپی مشاهده شده، ممکن است عامل برخی از این علائم باشد. با این حال، همچنان باید از نظر مشکلات مربوط به دستگاه گوارش یا کبد بررسی دقیق‌تری صورت گیرد. پیشنهاد می‌کنم دوباره با پزشک خود در مورد دردهای پهلو مشورت کنید و شاید نیاز به آزمایشات بیشتر مانند کولونوسکوپی یا بررسی بیشتر عملکرد کبد و سایر ارگان‌ها باشد. پیگیری مستمر در این موارد بسیار مهم است.
      متخصص گوارش و کبد

  3. دلاوری گفت:

    سلام وقت بخیر
    آیا بیماری IBS باعث کمردرد، پهلو درد و درد لگن و رکتوم می‌شود؟ در خواب نقاطی از شکمم تیر می‌زند و همچنین کمر و پهلوهام درد و حالت گرفتگی داره و سردرد خفیف هم بیشتر اوقات دارم، ولی خون در مدفوع ندیدم تا به حال، کاهش وزن هم نداشتم فعلا، نفخ هم دارم،

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام وقت شما هم بخیر. بله، بیماری IBS (سندرم روده تحریک‌پذیر) می‌تواند باعث دردهایی در نواحی مختلف شکم، کمر، پهلو و حتی رکتوم شود. این بیماری معمولاً با درد، نفخ، تغییرات در الگوی مدفوع (اسهال یا یبوست) و احساس گرفتگی شکم همراه است. سردرد و درد کمر و پهلو نیز می‌تواند به دلیل تنش و اضطراب مرتبط با IBS باشد، زیرا این بیماری می‌تواند استرس را تشدید کند. در صورتی که خون در مدفوع مشاهده نکردید و وزن‌تان ثابت مانده، احتمالاً مسئله‌ای جدی‌تر وجود ندارد، اما توصیه می‌شود برای ارزیابی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
      متخصص گوارش و کبد

  4. میسا گفت:

    ای بی اس چیزی نیست جز عادات بد غذایی .. خوابیدن بعد غذا خوردن .. انتایم غذا نخوردن .. یا گرسنگی کشیدن و یهو حجم زیاد غذا خوردن .. همینا رو رعایت کنید خوب میشید بلاخص اینکه سه ساعت بعد غذا دراز نکشید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) تا حد زیادی تحت تأثیر عادات غذایی و سبک زندگی است. پرهیز از خوابیدن بلافاصله بعد از غذا، داشتن وعده‌های غذایی منظم، اجتناب از پرخوری ناگهانی پس از گرسنگی طولانی و رعایت تعادل در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. همچنین، مصرف غذاهای کم‌چرب، پرهیز از مواد محرک مانند کافئین و کنترل استرس نیز در مدیریت این بیماری مؤثر است.

  5. محمد گفت:

    سلام آقای دوکتور من ۱۸سالم است حدود ۳ماهی است که پاین شیکم نفخ دارد وقتی که دست میزنم پاین شیکمم صدا میدهد وقتی که دسشوی هم میروم زور میزنم مثلی اینکه روده باد کند دمی مقعد را میگیرد کولونوسکوپی روده بزرگ هم کردم دکتور گفت روده ات مشکل ندارد اضطراب هم دارم آیا ممکن است سندرم روده داشته باشم .

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله، علائم شما (نفخ، صداهای شکمی، احساس پری در روده، و ارتباط با اضطراب) می‌تواند نشان‌دهنده سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) باشد، به‌ویژه که کولونوسکوپی شما مشکلی را نشان نداده است. اضطراب و استرس نقش مهمی در تحریک روده دارند و ممکن است علائم شما را تشدید کنند. توصیه می‌شود: رژیم غذایی خود را اصلاح کنید (پرهیز از غذاهای نفاخ مانند حبوبات، کلم، نوشیدنی‌های گازدار)، آرامش و مدیریت استرس را در برنامه خود بگنجانید (یوگا، مدیتیشن، یا ورزش‌های سبک)، و پروبیوتیک‌ها یا داروهای ضداسپاسم زیر نظر پزشک استفاده کنید. در صورت ادامه علائم، به متخصص گوارش یا روان‌پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود.
      متخصص روانپزشک

  6. محمد گفت:

    سلام آقای دوکتور من ۳ماهی میشود که شیکمم خوب کار نمیکند پاین شیکم نفخ دارد رفتم کولونوسکوپی روده بزرگ هم کردم دکتور گفت روده است مشکلی ندارد وقتی که دسشوی هم میروم زور میزنم مثلی اینکه روده باد کند دمی مقعد را میگیرد

  7. جلیلی گفت:

    با سلام۳۴ سال می‌باشم، مدت ۳ ماه هست که اسهال هستم و سرشانه ها و کمرم و ستون فقرات تیرهای خفیف کوچک می‌زند و گرفتگی دارد، شکمم صداهای زیادی دارد و از پهلوهای شکمم صدای حرکت آب می‌آید، رنگ مدفوعم گاهی کم رنگ می‌شود و گاهی پررنگ!و مقداری هم چسبناک است، یک بند انگشت بالای نافم بعد از خوردن غذا سنگین می‌شود که با خوردن قرص دایجستیو نیم ساعت بعد سبک می‌شود و احساس راحتی دارم ، آیا مصرف قرص دایجستیو برای من اشکالی دارد؟ امکان دارد به این بیماری مبتلا شده باشم؟ بیماری من خطرناک است؟ استرس دارم، به پزشک خانواده مراجعه کردم و برام آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی شکم و لگن نوشت که به گفته ایشان همه چیز نرمال است، به جز کبد چرب که در برگه سونوگرافی نوشته شده،
    آیا مصرف قرص دایجستیو در جواب آزمایش خون تاثیر می‌گذارد؟ در آزمایش خون آنزیم های گوارشی هم بود مثل آمیلاز و لیپاز
    نگرانم از اینکه اعدادی که نرمال هستند با مصرف این قرص نرمال شده باشن

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، علائمی که بیان کرده‌اید می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، عدم تعادل فلور روده یا مشکلات کبدی باشند. مصرف قرص‌های دایجستیو معمولاً به تسهیل هضم غذا کمک می‌کند و برای بعضی از افراد که دچار سوء هاضمه یا نفخ هستند مفید است، اما نباید به طور مداوم مصرف شود مگر اینکه پزشک توصیه کند. به‌طور کلی، مصرف این قرص‌ها معمولاً تأثیری بر نتایج آزمایش خون ندارد، اما برای اطمینان از اینکه تأثیرات خاصی ندارد، بهتر است که پزشک شما را در جریان مصرف دارو قرار دهید. توجه داشته باشید که کبد چرب می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند آسیب کبدی در آینده شود، بنابراین توصیه می‌شود که رژیم غذایی سالم و ورزش منظم داشته باشید و به‌طور مرتب تحت نظر پزشک باشید.
      متخصص گوارش

  8. ناشناس گفت:

    عالی بود خدا خیرتون بده

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      درود و سپاس از همراهی تان دوست عزیز
      شاد باشید

  9. ایناز گفت:

    سلام من یک سال و نیم درگیر ای بی اس از وقتی درگیر شدم خون ریزی و لکه بینی دارم دکتر زنان هم مراجعه کردم بارها میگن ارتباطی به سندروم نداره ولی وقتی رودم اذیت میکنه دوباره خونریزی و لکه بینی دارم ازمایش و سونو هم دادم چندبار پریود های طولانی و لکه بینی و کم خونی خیلی شدید و استرس فراوان

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، متأسفانه سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌تواند مشکلات گوارشی و استرس زیادی ایجاد کند که ممکن است باعث شدت پیدا کردن علائم دیگری از جمله خونریزی و لکه‌بینی شود. اگرچه پزشک‌های شما گفته‌اند که ارتباطی بین IBS و خونریزی وجود ندارد، اما استرس و تغییرات در روده می‌تواند بر عملکرد هورمون‌ها و وضعیت رحم تأثیر بگذارد. پیشنهاد می‌کنم برای بررسی دقیق‌تر، با یک متخصص زنان و روانپزشک به صورت هم‌زمان مراجعه کنید. ممکن است نیاز به مدیریت بهتر استرس، تغییر رژیم غذایی یا درمان‌های دارویی برای کاهش التهاب و تعادل هورمونی باشد.
      متخصص روانپزشک

  10. ناشناس گفت:

    سلام من دچار سندروم روده تحریک پذیر هستم. الان به مدت ۲هفته هست که بعد از خوردن چلو خورشت بادمجان شکمم قسمت بالای ناف ورم کرده است. دکترم گفت خودش به مرور زمان برطرف می شود و بهم آنتی بیوتیک و قرص ضد نفخ داد. خواستم بدونم دارویی یا دمنوشی هست که بهم معرفی کنید استفاده کنم تا این ورم زودتر برطرف شود.؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام! برای کاهش ورم و نفخ، علاوه بر داروهایی که پزشکتان تجویز کرده، برخی دمنوش‌ها مانند دمنوش نعناع، زنجبیل یا زیره می‌توانند کمک‌کننده باشند. همچنین، نوشیدن آب گرم با کمی لیمو یا چای سبز نیز ممکن است کمک کند. مهم‌ترین نکته، پرهیز از غذاهایی است که ممکن است باعث تحریک روده شما شوند. اگر ورم ادامه داشت، بهتر است دوباره با پزشک مشورت کنید.

      1. میلاد گفت:

        باسلام و خسته نباشید
        من قبلن هرسال استرس میگرفتم و خوب میشدم ولی پارسال استرس گرفتم و حدود ۲ماه استرس شدید و بی خودی داشتم و بعد اینکه استرسم تموم شد دل درد واسهال داشتم
        و دل درد هم بالای ناف پایین بین دوقفسه سینه داشتم رفتم دکتر و چکاپ نوشت جوابش رو که آوردم گفت که میکروب معده داری فقط دارو که نوشت استفاده کردم وباز هم دل درد همراه اسهال داشتم و باز هم رفتم دکتر گفت که مشکل شما عصبیه و بعد دکتر دیگه رفتم اونم هم باز چکاپ نوشت همراه سونوگرافی نوشت جواب سونو و چکاپ رو آوردم و گفت که هیچ مشکلی نه در سونو و در آزمایش هایت نداری وفقط غلظت خون داری و اونم گفت که عصبیه دکتر دیگری هم رفتم اونم گفت که عصبیه و گاهی اسهالم هم همراه مخاط بود

        1. همیارِ دکترِتو گفت:

          سلام و خسته نباشید. به نظر می‌رسد که استرس‌های مداوم شما تأثیر زیادی بر سلامت جسمی‌تان گذاشته است. مشکلاتی مانند دل‌درد، اسهال، و علائم گوارشی که پس از استرس بروز پیدا کرده‌اند، می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات عصبی و گوارشی باشند. در مواردی مانند این، اضطراب و استرس ممکن است سیستم گوارشی را تحت تأثیر قرار دهد و علائمی مانند اسهال، دل درد و مخاط در مدفوع ایجاد کند. پیشنهاد می‌شود که به درمان استرس و اضطراب بپردازید و در کنار آن، مصرف داروهای ضد استرس و مدیتیشن یا روان‌درمانی را مد نظر قرار دهید تا علائم شما کاهش یابد.
          متخصص روانپزشک