فهرست مطالب
- سندروم روده تجریک پذیر چیست؟
- علائم سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
- چه عواملی باعث ایجاد سندروم روده تحریک پذیر می شوند؟
- تشخیص سندروم روده تحریک پذیر چگونه است؟
- روش های درمان سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
- انواع سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
- عوارض سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
- جلوگیری و راه های کنترل رژیم غذایی برای سندروم روده تحریک پذیر
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سندروم روده تحریک پذیر به انگلیسی Irritable Bowel Syndrome که قبلا به آن کولون اسپاستیک یا روده عصبی گفته میشد، یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که با گروهی از علائم همچون گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص میشود.
بنابراین مراجعه به یک متخصص گوارش میتواند تا حد زیادی به شما در مدیریت این اختلال کمک کند. اگر برای پیدا کردن فوق تخصص گوارش و کبد سردرگم هستید، اصلا نگران نباشید! دکترتو اینجاست تا این مشکل را برای شما آسان کند.
سندروم روده تجریک پذیر چیست؟
سندروم روده تحریک پذیر (IBS) یا روده عصبی، یکی از بیماری های گوارشی است که با گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص میشود. تقریبا ۱۱% از مردم کره زمین به این بیماری که با علائمی همچون نفخ، استفراغ و استرس و مدفوع خونی همراه است، مبتلا هستند، اما فقط تعداد کمی از آنها با علائم شدید دست و پنجه نرم میکنند. تحقیقات نشان میدهد آی بی اس زنان را دو برابر بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار میدهد و احتمال ابتلای افراد با افزایش سن کاهش پیدا میکند.
هیچ درمان شناخته شدهای برای سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد، اما شما میتوانید علائم این بیماری را از طریق رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی بهبود ببخشید، البته اگر به نسخه شدید این بیماری دچار هستید، داروها میتوانند کمک شایانی به شما کنند. این بیماری از انواع بیماری های گوارشی است.
نام های دیگر سندروم روده تحریک پذیر کدامند؟
بیماری روده تحریک پذیر با نامهای زیر نیز شناخته میشود:
- Irritable Bowel Syndrome
- IBS
- کولون اسپاستیک
- کولون تحریک پذیر
- کولیت مخاطی
- کولیت اسپاستیک
- روده اسپاستیک
- روده عصبی.
علائم سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
بیماریها و اختلالات دیگر نیز میتوانند علائم مشابهی داشته باشند. برای تشخیص سندروم روده تحریک پذیر باید حداقل ۳ تا ۶ ماه به طور متناوب تجربه کنید. زنان مبتلا به آی بی اس ممکن است علائم بیشتری را در طول پریودی احساس کنند. استرس میتواند علائم را تشدید کند. در برخی افراد مشکلات جنسی و ادراری نیز دیده میشود. علائم زیر میتوانند نشان دهنده IBS باشند:
- اسهال شدید
- یبوست
- یبوست متناوب با اسهال
- شکم درد یا گرفتگی معمولاً در نیمه پایینی شکم که بعد از غذا خوردن بدتر میشود و بعد از دفع مدفوع احساس بهتری پیدا میکنید.
- نفخ
- مدفوع سفتتر یا شلتر از حالت عادی
- برآمدگی شکم
- وجود مخاط در مدفوع
- تغییر رنگ مدفوع و در مواردی ایجاد رنگ مدفوع سبز
- احساس میکنید بعد از این که مدفوعتان را تخلیه کردید هنوز باید مدفوع کنید
- عدم تحمل غذایی
- خستگی
- اضطراب
- افسردگی
- دل پیچه طولانی مدت و سوء هاضمه
- سردرد
- نیاز به ادرار کردن زیاد
سندروم روده تحریک پذیر در کودکان و نوزادان
آی بی اس در کودکان نیز همانند بزرگسالان است و هیچ تفاوتی ندارد. برای درمان سندروم روده تحریک پذیر میتوانید فیبر بیشتری را به رژیم غذایی آنها اضافه کنید. همچنین تمرین دفع مدفوع در زمانهای مشخص و منظم نیز میتواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. در کودکان مبتلا به یبوست قرص های مسهل و ملینها باید با احتیاط مصرف شوند، چرا که ممکن است کودک شما به آنها اعتیاد پیدا کند. ملینها باید کوتاه مدت و تحت نظر پزشک مصرف شوند.
اگر حرکات روده فرزند یا نوزادتان به طور ناگهانی تغییر کرده است و بیش از دو هفته این مشکل را دارد یا اگر کودک شما قبل و در حین دفع مدفوع درد و خونریزی دارد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است نشانههایی از تنبلی روده در کودکان نیز وجود داشته باشد.
علائم سندروم روده تحریک پذیر در زنان و مردان چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که معده و روده یا به طور کلی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار میدهد. علائم آن در زنان و مردان شامل گرفتگی، درد شکم، نفخ و اسهال یا یبوست یا هر دو است.
چه زمانی نفخ نشان دهنده آی بی اس است؟
نفخ وضعیتی است که در آن شکم شما احساس پری و سفتی میکند که اغلب به دلیل گاز اضافی است که توسط باکتریهای شکم تولید میشود. اگر علائم نفخ شکم به صورت مکرر و همراه با یبوست صورت بگیرد، ممکن است نشان دهنده سندروم روده تحریک پذیر باشد.
شکم درد چه زمانی نشانه روده تحریک پذیر است؟
شکم درد یکی از شایعترین علائم بیماریهای گوارشی است و میتواند علل مختلفی پشت آن باشد. اگر درد در قسمت تحتانی یا کل شکم رخ دهد میتواند نشان دهنده سندروم روده عصبی باشد. درد در این بیماری معمولا بعد از دفع مدفوع کاهش پیدا میکند.
خون در مدفوع نشانه سندرم روده تحریک پذیر است؟
خونریزی در مدفوع ممکن است به دلیل هموروئید یا بواسیر به جود آمده است. با این حال سندروم روده تحریک پذیر باعث خونریزی داخلی نمیشود. خون در مدفوع اگر به دلیل بواسیر نباشد، ممکن است نشان دهنده بیماریهای دیگر باشد. برای اطلاعات بیشتر توصیه میکنیم مقاله خونریزی از مقعد را مطالعه نمایید.
اگر دفع مدفوع و اسهال همراه با فشار باشد ممکن است که به اسفنگتر یا دریچه مقعد و یا مخاط آسیب برساند و همراه با خون باشد. البته که وجود خون در مدفوع نیازمند بررسی بیشتر است و نمیتوان آن را با حدس و گمان به حال خود رها کرد.
سندروم روده تحریک پذیر و ادرار
معمولا در سندروم روده تحریک پذیر بیمار بیشتر ادرار میکند زیرا مثانه او بیش از حد فعال میشود و نگهداری ادرار کمی سخت میشود. اما اگر اولیگوری یا کاهش ادرار برای فرد ایجاد شود به علت دفع زیاد مایعات از طریق اسهال است.
سندروم روده تحریک پذیر و درد پهلو
جالب است بدانید که یکی از دردهایی که معمولا افرادی که به بیماری ibs مبتلا هستند، دچار میشوند درد شکم و پهلو است. بیایید یک بار دیگر به علائم و دردی که سندروم روده تحریک پذیر در بیمار ایجاد میکند، نگاه کنیم. میدانیم که این بیماری با علائم گوارشی مانند اسهال و یبوست همراه است. کسانی که به این دو حالت دفع و تغییر الگوی اجابت مزاج دچار میشوند معمولا درد شکمی زیادی احساس میکنند.
نکتهی دیگری که بسیار جالب است این است که اگر شما به هر یک از انواع سندروم روده تحریک پذیر مبتلا باشید، درد شما شکل خاصی خواهد داشت. مثلا یکی از مهمترین نکتهها در فردی که سندروم روده تحریک پذیر آتیپیک دارد این است که معمولا درد او در پهلوی سمت راست بیشتر احساس میشود. زیرا با یبوست و نفخ زیادی همراه است.
اما نوع دیگری از IBS که کمتر با اسهال و یبوست همراه است، معمولا به شکل یک درد در بالای معده و زیر جناغ احساس میشود. البته که نوع دردی که به آن دچار میشوید در تشخیص بیماری و درمان موثر است. پس به علائم خود با دقت زیادی توجه کنید.
شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر
علایم سندروم روده تحریک پذیر متنوع است. یکی از علائمی که با سندروم روده تحریک پذیر همراه است، تغییر شکل مدفوع است. در بیماریهای گوارشی یکی از مهمترین علامتهایی که باید به آنها توجه کنیم، مدفوع است. اجابت مزاج میتواند نشاندهندهی سلامتی و بیماری شما باشد.
البته به این نکته هم توجه کنید که الگوی دفع میتواند متناسب با مشکلاتی که تجربه میکنید، تغییر کند. مثلا اگر شما همیشه ۱ بار در روز دفع مدفوع داشتهاید اما اخیرا به روزی ۳ بار تغییر یافته است، میتواند نشاندهندهی تغییری در بدن شما باشد. بنابراین برای بررسی سندروم روده تحریک پذیر به چند نکته درباره مدفوع توجه میشود؛
- قوام مدفوع
- تعداد دفعات دفع
در سندروم روده تحریک پذیر، زمانی که روده تحریک میشود، معمولا فرد با اسهال مواجه میشود که مدفوع آبکی، همراه با موکوس است و تعداد دفعاتی که فرد برای دفع میرود، زیاد است. در بیشتر مواقع رنگ مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر، زرد است. البته ممکن است که رنگ مدفوع چندان تغییر نکند اما این حالت در سندروم روده تحریک پذیر بیشتر مواقع همراه با تغییر رنگ است.
سندروم روده تحریک پذیر و کمر درد
یکی از علائمی که در افرادی که به سندروم روده تحریکپذیر مبتلا هستند دیده میشود اما علت آن همچنان مشخص نیست، درد کمر است. این علامت در بسیاری از افراد دیده میشود. یکی از دلایلی که برای کمر درد همراه با سندروم روده تحریکپذیر میآورند این است که این درد منشاء دیگری دارد اما به کمر انتشار پیدا میکند. ممکن است چنین باشد!
سندروم روده تحریک پذیر و لکه بینی و پریود
ممکن است به علت فشاری که در اثر خروج اسهال به فرد میآید، مخاط روده آسیب ببیند و دچار زخم یا لکه بینی شود. این حالت در بسیاری از افرادی که به یبوست یا اسهال دچار میشوند دیده میشود.
سندروم روده تحریک پذیر در دوران قاعدگی
نیمی از زنان مبتلا به IBS علائم درد روده بدتری را در طول دوره قاعدگی خود تجربه میکنند. یک مقاله در سال ۲۰۱۴ به این نتیجه رسید که نوسانات هورمونهای جنسی در طول چرخه قاعدگی ممکن است پاسخهای متفاوتی را برای زنان مبتلا به IBS در مقایسه با زنان بدون IBS برانگیزد.
سندروم روده تحریک پذیر و حالت تهوع و استفراغ
بالا آوردن علامت سندروم روده تحریک پذیر نیست. اگر بیماری که به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا است علامتی مانند تهوع و استفراغ را تجربه کند، به علت این بیماری نیست و علت دیگری دارد که باید فرد نسبت به درمان استفراغ اقدام کند.
سندروم روده تحریک پذیر و بی اشتهایی
سندروم روده تحریک پذیر باعث حرکات روده میشود. زمانی که روده شما حرکت میکند و این کار را زیاد انجام میدهد، نمیتوانید زیاد غذا بخورید زیرا شکم درد دارید. شکم درد اشتهای شما را کاهش میدهد. این مسئله باعث بیاشتهایی و به مرور زمان کاهش وزن میشود. اما بیاشتهایی نمیتواند نشاندهندهی سندروم روده تحریکپذیر باشد. تنها ممکن است که این علامت هم در فرد ایجاد شود.
سندروم روده تحریک پذیر و صدای شکم
صدای شکم یکی از علائم معمول سندروم روده تحریک پذیر است. زمانی که رودههای شما تحرک بیشتری پیدا میکنند و تحریک میشوند، باید انتظار این را داشته باشید که صدای بیشتری هم از خود تولید کنند. مخصوصا اگر این حرکات همراه با نفخ باشد.
سندروم روده تحریک پذیر و درد مفاصل
گاهی سندروم روده تحریک پذیر با درد مفاصل هم همراه می شود که بسیار آزاردهنده است.
تفاوت سندروم روده تحریک پذیر با بیماری کرون چیست؟
بیماری التهابی روده (IBD)، معمولاً به بیماری کرون و سایر مسائل جدی که بر روده تأثیر می گذارند، مانند کولیت اولسراتیو اشاره دارد. در حالی که بیماری کرون به ندرت کشنده است، اما میتواند باعث عوارض تهدید کننده زندگی شود.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) ناراحت کننده است و روده بزرگ یا رکتوم را تحت تاثیر قرار میدهد. در این بیماری شما محرکهای رژیم غذایی و استرسی خواهید داشت که علائم ناخوشایند گوارشی را تشدید میکنند، اما تشخیص به سلامت طولانیمدت کولون یا عوارض جدی کمک نمیکند.
بیماری کرون اغلب اوقات باعث اسهال میشود، اما روده تحریک پذیر در مواردی میتواند کاملا خلاف این موضوع عمل کند. در واقع علائم بیماری کرون التهاب و تخریب دیواره روده است و میتواند باعث زخم و باریک شدن روده شود، درحالی که آی بی اس یک اختلال در سیستم دستگاه گوارش است.
آیا سندروم روده تحریک پذیر با التهاب روده فرق دارد؟
همانطور که گفتیم بیماری کرون یک نوع بیماری التهاب روده است. بیماری های التهابی روده همچون کولیت اولسراتیو، کولیت لنفوسیتی و کولیت کلاژن باعث بروز علائم شایع التهاب روده و تخریب دیوار روده میشوند و ممکن است تهدید جدی برای سلامتی شما ایجاد کنند.
اما سندروم روده تحریک پذیر یک اختلال است که باعث میشود شما در زمان دفع مدفوع با مشکلاتی مواجه شوید یا التهاب روده و تکرر ادرار را به همراه دارد، اما خطرات جدی سلامتی را ایجاد نمیکند.
تفاوت بیماری سلیاک با روده تحریک پذیر چیست؟
سلیاک یک بیماری خودایمنی جدی و مادام العمر با پایه ژنتیکی قوی است. از آنجایی که ژنتیکی است، اغلب در خانوادهها دیده میشود. محرک این بیماری گلوتن است (گلوتن در چه مواد غذایی وجود دارد؟ این ماده پروتئینی که در گندم و جو یافت میشود). هنگامی که گلوتن خورده میشود، بدن به پوشش روده شما حمله میکند و باعث ایجاد مشکلاتی در سراسر بدن میشود. تنها درمان فعلی و بسیار مؤثر، رژیم غذایی سختگیرانه بدون گلوتن است.
اگر فرد مبتلا برای درمان قطعی سلیاک از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی نکند، عواقب شدیدی از جمله از دست دادن استخوان، کم خونی، سوء تغذیه، مشکلات باروری و حتی در موارد نادر، لنفوم در پی خواهد داشت.
IBS یک اختلال است، در حالی که بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که اگر تشخیص داده نشود یا رژیم غذایی سخت بدون گلوتن رعایت نشود، عواقب شدیدی دارد. سندروم روده تحریک پذیر فقط علائم گوارشی دارد، در حالی که بیماری سلیاک میتواند علائمی در بدن داشته باشد و همه چیز از رشد گرفته تا باروری را تحت تاثیر قرار دهد. بیماران مبتلا به سلیاک ممکن است به سندروم روده عصبی مبتلا شوند، اما عکس این قضیه درست نیست.
چه زمانی برای علایم سندروم روده تحریک پذیر باید به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر مدت زمان زیادی است که علائم روده عصبی را دارید و با گذشت زمان علائم جدیدی را دریافت میکنید، یا درد شما بیشتر از حد معمول است، باید به یک متخصص گوارش یا فوق تخصص گوارش و کبد مراجعه کتید. متخصص گوارش در بیماری های کلیه اندام های دستگاه گوارش از جمله کبد، معده، روده، پانکراس و کیسه صفرا تخصص دارد . و میتواند اختلال روده تحریک پذیر شما را تشخیص دهد. به طوری کلی اگر علائم زیر را مشاهده کردید، فورا به یک متخصص مراجعه کنید:
- خونریزی مقعدی: این مشکل میتواند یک عارضه جانبی از یبوست سندرم روده تحریک پذیر باشد که به دلیل پارگی مقعد شما ایجاد میشود. همچنین ممکن است این خونریزی به دلیل بواسیر باشد. اما اگر مقدار زیادی خون در مدفوع دارید، یا اگر خونریزی از بین نمیرود، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
- کاهش وزن: سندروم روده تحریک پذیر باعث لاغری می شود؟ اگر این اختلال منجربه سوء هاضمه در شما شود، ممکن است با کاهش وزن و لاغری همراه باشد.
- تب، استفراغ و کم خونی: اگر یک یا چند مورد را دارید، یا فکر می کنید که دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی به دکتر گوارش مراجعه کنیم؟ با بروز نشانههای ذکر شده، شما میتوانید از طریق دکترتو با بهترین متخصصان گوارش کشور ارتباط برقرار کنید و هرچه سریعتر برای رفع علائم سندروم روده تحریک پذیر اقدام کنید.
چه عواملی باعث ایجاد سندروم روده تحریک پذیر می شوند؟
علت دقیق روده تحریک پذیر هنوز ناشناخته است، اما تصور میشود که در این بیماری محور روده و مغز تحت تاثیر قرار میگیرد. تحقیقات نشان میدهد که مکانیسم ایمنی محیطی که در برابر آلرژنها فعال میشود، ممکن است زمینه ساز علائم این بیماری باشد. اما به طور کلی عواملی که میتوانند باعث این بیماری شوند به شرح زیر هستند.
۱. استرس و روده تحریک پذیر
استرس میتواند روی روده شما تاثیر مخربی بگذارد. در واقع زمانی که شما استرس دارید هورمونهایی به نام فاکتور آزاد کننده کورتیکوتروپین در بدن ترشح میشود. این هورمونها پاسخ ایمنی بدن شما را فعال میکنند، در نتیجه ممکن است بدن به باکتریهای سالم روده که در حفظ عملکرد روده مهم هستند، حمله کند.
ممکن است شما فکر کنید فعالیت بیشتر سیستم ایمنی مفید است، اما این طور نیست. فعالیت مضاعف سیستم ایمنی باعث میشود که بدن نسبت به غذاهای سالم واکنش آلرژیک قوی داشته باشد، در نتیجه ممکن است شما دچار یبوست یا اسهال شوید. در واقع همین موضوع، تعریف کاملی از سندروم روده تحریک پذیر است.
مطالعات نشان میدهد آزار جسمی و روانی در کودکی باعث بروز آی بی اس در افراد مستعد این سندروم میشود. اما فقط استرس روی این سندروم تاثیر نمیگذارد، در واقع این دو اختلال رابطه دو سویه با یکدیگر دارند. یعنی سندروم روده تحریک پذیر نیز میتواند باعث بروز استرس مزمن شود.
۲. عفونت سیستم گوارشی
تقریباً ۱۰ درصد موارد IBS توسط عفونت حاد گاستروانتریت ایجاد میشوند. عفونت گاستروانیت بیماری است که باعث اسهال و استفراغ در فرد بیمار میشود. زمانی که شما به یک بیماری عفونی گوارشی مبتلا باشید، آنتی بادیهایی برای واکنش متقابل با عفونت در بدن ترشح میشود. برخی مواقع بعد از بهبود عفونت، بدن وجود عوامل عفونی را به اشتباه تشخیص میدهد، در نتیجه به ترشح آنتی بادی خود ادامه میدهد. این کار باعث میشود تعادل طبیعی باکتریهای موجود در روده برهم بخورد.
اختلال در نفوذ پذیری روده یکی دیگر از مواردی است که بر اثر بیماریهای عفونی ایجاد میشود. نفوذپذیری روده منجر به جابجایی باکتری همزاد در سراسر سد اپیتلیال(بافت پوششی روده) میشود. این اتفاق به نوبه خود میتواند منجر به آسیب قابل توجهی در بافتهای محلی شود که ممکن است به ناهنجاریهای مزمن روده در افراد حساس تبدیل شود.
با این حال، افزایش نفوذپذیری روده به شدت با IBS مرتبط است، صرف نظر از اینکه آیا روده تحریک پذیر توسط عفونت شروع شده است یا خیر. تمام این اتفاقات دست به دست هم میدهند تا شما به عنوان یک شخص مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر تشخیص داده شوید.
۳. اختلال در سیستم عصبی
سیستم عصبی پاراسمپاتیک وظیفه کنترل سیستم گوارشی را بر عهده دارد. زمانی که شما دچار ناهنجاریهای عصبی باشید، ممکن است زمانی که دچار نفخ هستید ناراحتی بیش از حدی را تجربه کنید. هماهنگی ضعیف سیگنالهای بین مغز و رودهها میتواند باعث شود بدن شما نسبت به تغییراتی که معمولاً در فرآیند گوارش رخ میدهد واکنش بیش از حد نشان دهد و منجر به درد، اسهال یا یبوست شود. که این مشکل در صورت تکرر به عنوان سندروم روده تحریک پذیر شناخته میشود.
۴. انقباضات عضلانی روده
دیوارههای رودهها با لایههایی از ماهیچه پوشانده شدهاند که با حرکت غذا در دستگاه گوارش شما منقبض میشوند. انقباضاتی که قویتر هستند و بیشتر از حد معمول طول میکشند میتوانند باعث نفخ و اسهال شوند. انقباضات ضعیف روده میتواند عبور غذا را کند کرده و منجر به مدفوع سفت و خشک شود. به طور کلی عملکرد ناصحیح عضلات روده میتوانند باعث به وجود آمدن سندروم روده تحریک پذیر شوند.
۵. تغییرات میکروب های روده
وجود میکروبهایی همچون باکتریها و قارچها در دستگاه گوارش بسیار حیاتی است. طبق تحقیقات بیشتر افراد مبتلا به آی بی اس، در سطح میکروبهای خوب دچار اختلال هستند.
تشخیص سندروم روده تحریک پذیر چگونه است؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی IBS وجود ندارد. پزشک شما احتمالاً با یک تاریخچه پزشکی کامل، معاینه فیزیکی و آزمایشهایی برای رد سایر بیماریها مانند بیماری سلیاک، روند را شروع میکند. آزمایشهایی که برای تشخیص سندروم روده تحریک پذیر استفاده میشوند به شرح زیر هستند:
انواع روشهای تشخیص بیماری | نحوه عملکرد آنها |
---|---|
کولونوسکوپی و سندروم روده تحریک پذیر | در طول این کولونوسکوپی روده یک لوله بلند و انعطافپذیر به بخش رکتوم شما وارد میشود. یک دوربین فیلمبردای کوچک در نوک لوله کولونوسکوپی به پزشک اجازه میدهد تا کل روده بزرگ شما را بررسی کند. |
سی تی اسکن و اشعه ایکس | این آزمایشها تصاویری از شکم و لگن شما تولید میکنند که ممکن است به پزشک اجازه دهد تا سایر علل علائم شما را رد کند، بهویژه اگر درد شکمی دارید. پزشک ممکن است روده بزرگ شما را با یک مایع (باریم) پر کند تا هر گونه مشکلی در اشعه ایکس بیشتر نمایان شود. |
آندوسکوپی فوقانی | در این آزمایش یک لوله بلند و منعطف در گلو وارد میشود و درمری قرار میگیرد. یک دوربین در انتهای لوله به پزشک اجازه میدهد تا دستگاه گوارش فوقانی شما را بررسی کند و نمونه بافتی (بیوپسی) از روده کوچک و مخاط شما تهیه کند. در صورت مشکوک بودن به بیماری سلیاک، پزشک ممکن است آندوسکوپی را توصیه کند. |
از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟
برای اینکه بفهمیم سندروم روده تحریکپذیر داریم، باید ابتدا به علائمی که در ما وجود دارند توجه کنیم. در صورتیکه علائم نامبرده در مطالب بالاتر را در خود دیدید، باید اولین قدم درست را بردارید که مراجعه به متخصص گوارش است. بنابراین دست به کار شوید و وارد سایت نوبت دهی آنلاین دکترتو شوید و به لیست پزشکان گوارش و کبد دسترسی پیدا کنید و از یک دکتر گوارش خوب در نزدیکی محل زندگی خود نوبت بگیرید. متخصص گوارش از روشهای مختلفی سعی میکند که بیماری شما را تشخیص دهد و در صورت لزوم به درمان آن بپردازد.
روش های درمان سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
تقریباً همه افراد مبتلا به IBS میتوانند کمک دریافت کنند، اما هیچ درمان واحدی برای همه جوابگو نیست. برای یافتن بهترین برنامه درمانی، باید یک همکاری متقابل با پزشکتان داشته باشید. بسیاری از چیزها میتوانند علائم روده تحریک پذیر را تحریک کنند، از جمله برخی غذاها، داروها و استرس عاطفی. شما ابتدا باید بیاموزید که محرکهای شما چیست. ممکن است نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و مصرف دارو داشته باشید.
۱. تغییر سبک زندگی و لیست غذاهای مضر برای سندروم روده تحریک پذیر
درمان قطعی سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد. بهتر است که روش کنترل و مدیریت آن را بیاموزید. معمولاً با چند تغییر اساسی در رژیم غذایی و فعالیتها، آی بی اس در طول زمان بهبود مییابد. توجه داشته باشید که داروی سندروم روده تحریک پذیر این است که مراعات کنید و سبک زندگی مناسبی داشته باشید. اگر به خوبی نکات زیر را رعایت نکنید، نمیتوانید انتظار این را داشته باشید که سندروم روده تحریک پذیر شما را رها کند. در زیر چند نکته برای کمک به کاهش علائم شرح داده شده است:
- از کافئین (در قهوه، چای و نوشابه) اجتناب کنید.
- فیبر را با غذاهایی مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل و آجیل به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- حداقل ۵ تا ۶ لیوان آب در روز بنوشید.
- سیگار نکشید.
- آرامش را با فعالیتهایی همچون ورزش و مدیتیشن به زندگی خود بیاورید.
- مقدار شیر یا پنیر مصرفی خود را محدود کنید.
- به جای سه وعده غذایی اصلی از چند وعده غذایی با مقدار کمتر غذا استفاده کنید.
- غذاهایی که می خورید را یادداشت کنید تا بتوانید بفهمید کدام غذاها باعث بروز حملات روده عصبی میشوند.
- از محرکهای رایج غذایی مانند فلفل قرمز، پیاز سبز، شراب قرمز، گندم و شیر گاو اجتناب کنید.
- اگر نگران دریافت کلسیم کافی هستید، میتوانید آن را از غذاهای دیگری مانند کلم بروکلی، اسفناج، شلغم ، ماست، ماهی ساردین، ماهی سالمون با استخوان، آب پرتقال و نان غنی شده با کلسیم، یا مکملهای کلسیمی دریافت کنید.
- کربوهیدراتهای سخت هضم مانند گندم، لوبیا، برخی میوها و برخی سبزیجات را از سبد غذایی خود حذف کنید.
۲. داروهای روده تحریک پذیر (بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر چیست؟)
از قرص برای سندروم روده تحریک پذیر استفاده میشود، همچنین اشکال دیگر داروها. داروهای زیر برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار میگیرند:
- عوامل حجیم کننده مانند پسیلیوم ، سبوس گندم و فیبر ذرت به کند کردن حرکت غذا در سیستم گوارش کمک میکنند و همچنین ممکن است به تسکین علائم کمک کنند.
- آنتی بیوتیکها مانند ریفاکسمین (Xifaxan) میتوانند میزان باکتری را در روده شما تغییر دهند. برای درمان با آنتی بیوتیکها باید به مدت دو هفته قرص مصرف کنید. این داروها میتوانند به مدت شش ماه علائم شما را تسکین دهند، اما در صورت برگشت علائم میتوانید دوباره قرص مصرف کنید.
همچنین داروهای دیگری مانند داروی کلردیازپوکساید هستند که به صورت اختصاصی برای تسکین علائم استفاده میشوند. این داروها را در ادامه برسی خواهیم کرد.
داروهای تجویزی برای تسکین شکم درد و نفخ
برخی از داروهایی که برای تنظیم نفخ شکم تجویز میشوند شامل موارد زیر هستند؛
- داروهای ضد اسپاسم میتوانند اسپاسم عضلانی روده بزرگ را کنترل کنند، اما متخصصان مطمئن نیستند که این داروها کمک کننده باشند. این داروها دارای عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و یبوست هستند که آنها را برای برخی افراد انتخاب بدی میکند.
- داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است به کاهش علائم در برخی افراد کمک کنند. قرص نورتریپتیلین و بیماری سندروم روده تحریک پذیر کاربرد دارد.
- پروبیوتیکها، باکتریها و مخمرهای زندهای هستند که برای سلامتی، به ویژه سیستم گوارشی مفید هستند . پزشکان پروبیوتیکها را برای کمک به مشکلات گوارشی توصیه میکنند.
دارو های سندروم روده تحریک پذیر برای تسکین یبوست
داروهای زیر به درمان یبوست در سندرم روده تحریک پذیر کمک میکنند:
- Linaclotide (Linzess): این دارو کپسولی است که باید یک بار در روز با معده خالی، حداقل نیم ساعت قبل از اولین وعده غذایی مصرف کنید. Linaclotide با روان سازی حرکات روده، به رفع یبوست کمک میکند. شایعترین عارضه جانبی این دارو اسهال است و برای افراد کوچکتر از ۱۷ سال توصیه نمیشود.
- داروی بیزاکودیل: از این دارو برای رفع یبوست استفاده میشود.
- لوبیپروستون (آمیتیزا): این دارو در صورتی که دیگر داروها جوابگو نباشند، میتواند یبوست را در زنان درمان کند. تاثیر این دارو در مردان نامشخص است. عوارض جانبی شایع عبارتند از تهوع ، اسهال و درد شکم است. عوارض جانبی جدیتر ممکن است شامل غش ، تورم بازوها و پاها، مشکلات تنفسی و تپش قلب باشد.
- Plecanatide (Trulance): این دارو نشان داده است که یبوست را بدون عوارض جانبی معمول مانند گرفتگی و درد شکم درمان میکند. قرصهای این دارو را باید یک بار در روز همراه با غذا یا قبل از غذا مصرف کرد. داروی ترولانس باعث افزایش مایعات گوارشی و حرکت منظم روده میشود.
- پلی اتیلن گلیکول: (PEG) این دارو یک ملین اسمزی است و باعث میشود آب در مدفوع باقی بماند، در نتیجه مدفوع نرمتر شود. این دارو ممکن است برای کسانی که نمیتوانند مکملهای فیبر رژیمی را تحمل کنند، بهترین عملکرد را داشته باشد.
- Tegaserod: این دارو بیشتر برای زنان است. Tegaserod با سرعت بخشیدن به حرکت در روده شما کار میکند. این دارو زمان باقی ماندن مدفوع در روده را کوتاه میکند در نتیجه شما علائمی همچون یبوست و درد شکم را کمتر تجربه خواهید کرد.
- تناپانور (IBSRELA): این دارو حرکات روده را افزایش میدهد و درد شکم را کاهش میدهد.
داروهای تجویزی برای کاهش اسهال
برخی از داروهایی که برای کاهش اسهال تجویز میشوند شامل موارد زیر هستند؛
- آلوسترون (Lotronex): این دارو میتواند به تسکین درد معده و کاهش سرعت روده شما برای تسکین اسهال کمک کند. اما ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشد، بنابراین فقط برای زنان مبتلا به IBS-D شدید که علائم آنها با درمانهای دیگر کاهش پیدا نمیکند، استفاده میشود.
- تسکین دهندههای اسید صفراوی: این داروها کاهش دهنده کلسترول هستند. مصرف دارونمای خوراکی آنها با اتصال اسیدهای صفراوی و کاهش تولید مدفوع در رودهها عمل میکند.
- الوکسادولین (Viberzi): این دارو برای کمک به کاهش انقباضات روده، گرفتگی شکم و اسهال تجویز میشود.
- داروی لوپرامید (Imodium): این دارو با کاهش سرعت حرکت روده عمل میکند. این کار تعداد دفعات تخلیه مدفوع را کاهش میدهد و مدفوع را کم آب میکند.
هنگام مصرف داروهای روده عصبی، از جمله ملینها، که ممکن است باعث ایجاد عادت شوند، حتماً دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
قرص اعصاب برای روده تحریک پذیر خوب است؟
داروهای ضد افسردگی میتوانند علائم این بیماری را کاهش دهند، به شرطی که سندروم روده عصبی به دلیل استرس به وجود آمده باشد.
۳. درمان خانگی سندروم روده تحریک پذیر
برای درمان خانگی سندروم روده تحریک پذیر راه حلهای مختلفی وجود دارند که برخی از آنها را در ادامه آوردهایم. برای درمان این بیماری در منزل میتوان از خوراکیهای متنوعی استفاده کرد و رژیم غذایی را کمی تغییر داد. خوراکیهای مفید برای سندروم روده تحریک پذیر شامل موارد زیر هستند؛
- دمنوشهای گیاهی
- دمنوش نعنا
- دمنوش چای سبز
- دمنوش رازیانه
- زنجبیل
- سرکه
- آلوئه ورا
- کلم
- کنگر فرنگی
- زردچوبه
- هویج
- بلغور
- عسل
- دارچین
- سیب زمینی و روده تحریک پذیر
عسل برای روده تحریک پذیر خوب است؟
تحقیقات نشان میدهد عسل میتواند التهاب سیستم گوارشی را کاهش دهد. با این حال، عسل حاوی مقدار زیادی فروکتوز است. فروکتوز میتواند علائم روده تحریک پذیر را تشدید کند.
۴. درمان سندروم روده تحریک پذیر از نظر طب سنتی
در طب سنتی نعناع تند برای بیماریهای دستگاه گوارش مفید است. عطر و طعم نعناع به تنهایی میتواند حالت تهوع را تسکین دهد. همچنین این گیاه در فهرست گیاهان دارویی برای تسکین اسهال قرار دارد. کارآزماییهای بالینی نشان دادهاند که روغن نعناع فلفلی میتواند گرفتگی، درد و سایر علائم IBS را کاهش دهد.
انواع سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
تحقیقات نشان میدهد IBS یک بیماری واحد نیست و معمولا همراه با سایر مسائل پزشکی زمینهای به وجود میآید. علائم هر یک از انواع مختلف سندروم روده تحریک پذیر میتواند متفاوت باشد، بنابراین شناخت هر یک از انواع به شما در مدیریت علائم کمک شایانی خواهد کرد.
۱. سندروم روده تحریک پذیر از نوع یبوست (IBS-C)
آی بی اس همراه با یبوست یکی از رایجترین انواع این بیماری است. اگر در زمان دفع مدفوع، مدفوع شما غیرطبیعی به نظر برسد ممکن است به این نوع اختلال مبتلا باشید. در این سندروم مدفوع به شکل بسیار سفت و تودهای است، به طوری که کمتر از ۲۵ درصد آن شل به نظر میرسد.
اگر به روده تحریک پذیر همراه با یبوست مبتلا باشید، دفع مدفوع کمتری را خواهید داشت و بیشتر اوقات برای این کار باید زور بزنید. علائم دیگر این نوع شامل درد شکمی و نفخ است.
چه زمانی یبوست نشانه سندروم روده تحریک پذیر است؟
یبوست به وضعیتی گفته میشود که مدفوع به اندازه کافی دفع نمیشود (کمتر از ۳ بار در هفته). اگر مدوفع شما بسیار سفت و تودهای باشد، به طوری که کمتر از ۲۵ درصد آن از آب تشکیل شده باشد، ممکن است نشن دهنده سندروم روده تحریک پذیر باشد. همچنین دلایل یبوست شدید یکی دیگر از نشانههای این اختلال است.
۲. سندروم روده تحریک پذیر با اسهال (IBS-D)
این نوع باعث مشکلات معکوس با روده تحریک پذیر همراه با یبوست میشود. در سندروم روده تحریک پذیر همراه با اسهال مدفوع شما بیشتر شبیه اسهال است، به طوری که کمتر از یک چهارم آن به شکل سفت یا تودهای به نظر میرسد. اگر مبتلا به IBS-D باشید، ممکن است همراه با درد شکم، تمایل زیادی به دفع مدوفع را نیز تجربه کنید. از علائم دیگر این اختلال میتوان به نفخ شدید اشاره کرد.
چه زمانی اسهال نشانه آی بی اس است؟
بیرون روی زیاد یا علت اسهال مداوم بیشتر افراد را حداقل یک بار در طول زندگی درگیر میکند. اسهال با توجه به شدت و مدت زمان به دو دسته حاد و مزمن دسته بندی میشود.
- اسهال حاد: این وضعیت معمولا از یک عفونت باکتریایی ناشی میشود و ممکن است بین دو روز تا دو هفته ادامه داشته باشد.
- اسهال مزمن: این وضعیت شدیدتر از اسهال حاد است و ممکن است بیش از ۴ هفته طول بکشد. اسهال مزمن نشان دهنده کولیت زخمی، بیماری کرون و سندروم روده تحریک پذیر است.
۳. سندروم روده تحریک پذیر همراه با عادات روده مختلط (IBS-A یا IBS-M)
برخی افراد نوع دیگری به نام IBS با عادات روده مختلط یا IBS-M دارند. در این اختلال دفع مدفوع همراه یبوست و اسهال به طور متناوب دیده میشود. یعنی ممکن است برخی مواقع شما یبوست داشته باشید و مواقعی دیگر اسهال داشته باشید.
اگر به این شکل از سندروم روده تحریک پذیر مبتلا باشیدف باید مدفوع شما هم سفت و هم آبکی به نظر برسد. هر دو این موارد باید حداقل ۲۵ درصد مواقع رخ دهند تا سندروم روده تحریک پذیر شما جزو IBS-M دسته بندی شود.
۴. آی بی اس بعد از عفونت (PI-IBS)
سندروم روده تحریک پذیر بعد از عفونت به علائمی اشاره دارد که بعد از ابتلا به عفونت دستگاه گوارش رخ میدهد. در این بیماری ممکن است بعد از عفونت، همچنان التهاب مزمن همراه با عدم تعادل فلور (موجودات ریزی که در مجراهای گوارشی انسان یافت میشوند) و نفوذپذیری روده داشته باشید. اسهال و استفراغ بارزترین علائم این نوع آی بی اس است.
تخمین زده میشود حدود ۵ تا ۳۲ درصد از افرادی که دچار عفونت باکتریایی دستگاه گوارشی میشوند، به این اختلال نیز دچار میشوند. ۵۰ درصد از افرادی که به PI-IBS مبتلا میشوند بهبود مییابند، اما ممکن اسست سالها طول بکشد تا التهاب زمینهای ناشی از آی بی اس برطرف شود.
۵. سندروم روده تحریک پذیر بعد از دیورتیکولیت
این نوع آی بی اس یا کولیت روده عصبی یک دسته غیر رسمی است و معمولا زیر دسته سندروم روده تحریک پذیر بعد از عفونت دستهبندی میشود. دیورتیکولیت زمانی رخ میدهد که کیسههای کوچکی به نام دیورتیکولا که در قسمت پایینی روده بزرگ قرار دارند، عفونی یا ملتهب میشوند. دیورتیکولیت به تنهایی باعث علائمی همچون حالت تهوع،تب و درد شکم همراه با یبوست میشود. همانطور که گفتیم آی بی اس بعد از دیورتیکولیت علائمی مشابه با PI-IBS دارد و دقیقا بعد از بهبود بیماری دیورتیکولیت به وجود میآید.
عوارض سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
از آنجایی که یافتن درمان موثر برای آی بی اس میتواند زمان بر باشد، ممکن است در این مدت مشکلات سلامتی دیگری برای شما ظاهر شود. اگرچه هیچ یک از عوارض تهدید کننده زندگی نیستند. روده تحریک پذیر منجر به سرطان یا سایر بیماریهای جدیتر مرتبط با روده نمیشود.
۱. انسداد روده
اگر برای مدت طولانی یبوست دارید، ممکن است مدفوع در روده بزرگ مسدود شود. گاهی اوقات ممکن است آنقدر سخت شود که نتوانید آن را تخلیه کنید. این به عنوان نهفتگی مدفوع شناخته میشود. این عارضه ممکن است باعث درد و مواردی همچون سردرد، حالت تهوع و استفراغ شود. البته انسداد روده بیشتر در افراد مسن به وجود میآید. اگر علائمی دارید که ممکن است به انسداد روده دچار باشید، باید فورا به یک متخصص گوارش مراجعه کنید.
۲. عدم تحمل غذایی
آی بی اس دامنه انتخابهای شما در رژیم غذایی را محدود میکند. برای مثال غذاهایی همچون گندم، لبنیات، قهوه، تخم مرغ، مخمر، سیب زمینی و مرکبات میتوانند بیماری شما را تشدید کنند. همچنین چربیها و قندها در افزایش اسهال موثر هستند. البته این موارد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در رژیم غذاییتان باید کربوهیدراتهایی که هضمشان سخت است را حذف کنید.
۳. سوء تغذیه
کاهش برخی از انواع غذاها میتواند علائم روده تحریک پذیر را کاهش دهد. اما بدن شما ممکن است تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت نکند. یک متخصص تغذیه میتواند به شما کمک کند رژیم غذایی مناسب خود را پیدا کنید.
۴. هموروئید یا بواسیر (سندروم روده تحریک پذیر و شقاق)
علت به وجود آمدن بواسیر چیست؟ هموروئید بیماری است که در آن رگهای خونی اطراف مقعد متورم میشوند و خونریزی میکنند. آی بی اس میتواند این عارضه را نیز در شما به وجود بیاورد، به خصوص اگر مدفوع شما بسیار شل یا سفت باشد. اگر رگهایی که متورم میشوند در داخل مقعد باشند، ممکن است به صورت زائده به بیرون بیفتند.
هموروئید یا بواسیر را میتوان با کرمهای بدن نسخه در خانه درمان کنید. همچنین کیسه آب سرد نیز میتواند کمک کننده باشد، فقط حواستان باشد باید محل بواسیر را مربتا خشک و تمیز نگه دارید.
۵. سندروم روده تحریک پذیر در بارداری
تغییرات هورمونی و فشار فیزیکی کودک به دیواره روده میتواند باعث مشکلات گوارشی شود. بسیاری از زنان تصمیم میگیرند که داروهای آی بی اس را در طول بارداری یا سندروم روده تحریک پذیر بعد از زایمان را متوقف کنند. این کار میتواند برای نوزاد مفید باشد، اما ممکن است مادران آینده را بیشتر در معرض عوارضی مانند سوزش سر دل و سوء هاضمه قرار دهد.
۶. کاهش کیفیت زندگی
شعله ور شدن سندروم رود تحریک پذیر میتواند بدون هشدار اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است برای مدتی اسهال داشته باشید و سپس یبوست داشته باشید. ناتوانی در پیش بینی اینکه چه احساسی دارید انجام زندگی روزمره شما را سخت میکند.
همچنین احتمالا نیاز دارید که اغلب به پزشک خود مراجعه کنید و احتمالا بیشتر از افراد دیگر کار را از دست خواهید داد. زمانی که در سر کار خود هستید، ممکن است تمرکز کردن سخت باشد. مدیریت استرس ، به عنوان مثال از طریق ورزش یا مدیتیشن، میتواند کمک کننده باشد.
۷. افسردگی و اضطراب
این عارضه برای افرادی که سندروم روده تحریک پذیر دارند و احساس میکنند که کنترل زندگی خود را از دست میدهند معمول است. اگر علائم شما شدید باشند، ممکن است متوجه شوید که همیشه سعی میکنید نزدیکترین سرویس بهداشتی را ترسیم کنید.
از آنجایی که بین مغز و روده شما ارتباطی وجود دارد، افسردگی و اضطراب میتواند آی بی اس شما را تشدید کند. همچنین درد و علائمی ناخوشایندی که با آنها دست و پنجه نرم میکنید ممکن است بر خلق و خوی شما تاثیر بگذارد. صحبت با یک مشاور در مورد آنچه برای شما اتفاق میافتد، میتواند کمک کننده باشد.
۸. سندروم روده تحریک پذیر و زود انزالی
انزال زودرس در بیماران مبتلا به IBS شایعتر است. همچنین در کنار آن سوء مصرف مواد مخدر، سابقه خانوادگی اختلالات روانپزشکی و استرس شدید عاطفی در طول زمان، به طور قابل توجهی فراوانی زود انزالی را افزایش داده است.
۹. سندروم روده تحریک پذیر و سرگیجه و سردرد
درد شدید میتواند باعث سرگیجه شود و در برخی موارد، مبتلایان به IBS درد و گرفتگی شکمی زیادی را تجربه میکنند. اگر این حالت شدید شود، احتمالاً میتواند باعث سرگیجه و غش شود، بهویژه اگر این درد در کنار سایر علائم آزاردهنده IBS رخ دهد.
۱۰. سندروم روده تحریک پذیر و تنگی نفس و تپش قلب
در صورت عدم درمان، سندرم روده تحریکپذیر میتواند بر سیستم قلبی عروقی نیز تأثیر بگذارد که منجر به تپش قلب یا آریتمی میشود. دلیل آن این است که IBS بر جذب مواد مغذی، از جمله جذب منیزیم و ویتامینهای B که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد، دخالت میکند.
۱۱. بیماری سندروم روده تحریک پذیر و جوش صورت
روده ناسالم با بیماریهای پوستی مانند درماتیت آتوپیک، پسوریازیس و حتی آکنه مرتبط است. مطالعات اخیر نشان میدهد افرادی که با آکنه دست و پنجه نرم میکنند، به طور قابل توجهی به IBS و سایر اختلالات گوارشی (GI) مبتلا هستند.
۱۲. عوارض سندروم روده تحریک پذیر و روزه گرفتن
ممکن است در طول روزهداری بیماران دچار یبوست یا اسهال شوند. در این شرایط بهتر است در افطار و سحر مقدار بیشتری فیبر و نوشیدنی مصرف کنند.
۱۳. سندروم روده تحریک پذیر و ریزش مو
تمام مواد معدنی، ویتامین و مواد مغذی ممکن است با داشتن IBS به درستی جذب نشوند. از این رو، یکی از علائم ممکن است ریزش مو باشد. همه مبتلایان به سندرم روده از مشکل مو رنج نمیبرند، اما ممکن است این اتفاق بیفتد.
عوامل خطر در ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر چه هستند؟
همانطور که گفتیم علت اصلی بروز IBS ناشناخته است، اما برخی عوامل میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل به شرح زیر هستند.
- زن بودن: زنان حدود دوبرابر نسبت به مردان، به این عارضه مبتلا میشوند. مشخص نیست چرا، اما برخی از محققان فکر میکنند که تغییر هورمونها در چرخه قاعدگی ممکن است با آن ارتباط داشته باشد. تاکنون مطالعات این موضوع را تایید نکردهاند.
- سن: IBS میتواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما این احتمال برای افرادی که در سنین نوجوانی تا ۴۰ سالگی هستند بیشتر است.
- حساسیتهای غذایی: برخی از افراد ممکن است سیستم گوارشی داشته باشند که هنگام خوردن لبنیات، گندم و قند موجود در میوهها واکنش نشان دهند. همچنین غذاهای چرب، نوشیدنیهای گازدار و الکل نیز می توانند هضم غذا را مختل کنند. هیچ مدرکی وجود ندارد که این غذاها باعث ایجاد سندرم روده تحریک پذیر شوند، اما ممکن است باعث ایجاد علائم شوند.
- داروها: برخی داروها همچون آنتیبیوتیکها، داروهای ضد افسردگی و داروهای ساخته شده از سوربیتول میتوانند علائم این بیماری را به وجود بیاورند.
- سابقه خانوادگی: برخی مطالعات نشان میدهند که ممکن است وراژت و ژن در انتقال این اختلال بین نسلها، موثر باشند. یعنی اگر یکی از اعضای خانواده شما به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا باشند، ممکن است شما هم با این اختلال مبتلا شوید.
- استرس ناشی از روابط عاطفی: افرادی که در معرض سوء استفاده جنسی یا خشونت خانگی قرار میگیرند، بیشتر در معرض آی بی اس هستند. مدیریت استرس و رفتار درمانی میتواند به کاهش علائم در برخی از افراد مبتلا به این بیماری کمک کند.
- سایر مشکلات گوارشی: آنفولانزای معده، اسهال مسافرتی و مسمومیت غذایی موارد دیگری هستند که میتوانند باعث به وجود آمدن این بیماری شوند. عفونت دستگاه گوارش میتواند سیستم ایمنی بدن را طوری تغییر دهد که به غذاهای خاصی مانند میکروبها یا ویروسها واکنشی نشان دهد که گویی تهدید هستند.
جلوگیری و راه های کنترل رژیم غذایی برای سندروم روده تحریک پذیر
برای سندروم روده تحریک پذیر چی بخوریم؟ بسته به نوع سندروم روده تحریک پذیر، شما باید از غذاهای مفید برای دستگاه گوارشی آسیب پذیر مصرف کنید. برخی مواقع ممکن است بعضی از غذاها برای یک نوع آی بی اس مفید باشند و برای نوع دیگر مضر باشد.
غذاهای مفید برای سندروم روده تحریک پذیر همراه با یبوست
سندرم روده تحریک پذیر و رژیم غذایی زیر برای رفع یبوست مفید هستند:
- نان جو برای سندروم روده تحریک پذیر
- سبوس جو دوسر
- میوهها (به ویژه سیب، گلابی، کیوی، انجیر و کیوی)
- سبزیجات (به خصوص سبزیجات برگ سبز، سیب زمینی شیرین و کلم بروکلی)
- لوبیا، نخود و عدس
- میوه خشک شده
- آب آلو
- شیر بدون چربی (در حد اعتدال)
- ماست
- مرغ بدون پوست
- ماهی (به خصوص ماهی های چرب مانند سالمون و تن)
- دانهها (به خصوص دانه چیا و بذر کتان آسیاب شده)
- سوپهای شفاف
پرهیز غذایی سندروم روده تحریک پذیر همراه با یبوست
از رژیم غذایی حاوی موارد زیر پرهیز کنید:
- نان سفید و پاستا
- موز نارس
- خرمالو
- فست فود یا غذاهای سرخ شده
- محصولات پخته شده (کلوچه و کیک)
- برنج سفید
- خامه و لبنیات پرچرب (از جمله بستنی)
- الکل (به خصوص آبجو)
- گوشت قرمز
- چیپس و سیب زمینی
- شکلات
- سوپهای خامه ای
غذاهای مفید برای سندروم روده تحریک پذیر همراه با اسهال
برای درمان اسهال بهتر است از منابع غذایی زیر استفاده کنید:
- نان سفید و پاستا
- غلات کامل (مگر اینکه عدم تحمل گلوتن داشته باشید)
- برنج سفید
- بلغور جو دوسر
- مرغ بدون پوست
- گوشت بدون چربی
- ماهی بدون چربی (مانند ماهی هالیبوت و ماهی کاد)
- تخم مرغ
- سیب زمینی آب پز یا پخته
- لوبیا، نخود و حبوبات
- موز
- شیر برنج، شیر بادام یا شیر نارگیل
- شیر کم چرب بدون لاکتوز
- ماست پروبیوتیک کم چرب (در حد اعتدال)
- آب میوه شفاف غیر شیرین
- پنیرهای سخت (در حد اعتدال)
- سس سیب
- توفو (پنیر سویا)
پرهیز غذایی روده تحریک پذیر همراه با اسهال
این موارد را حتما جدی بگیرید:
- فست فود و غذاهای سرخ شده
- غذاهای سرشار از قند (مانند محصولات پخته شده)
- گوشتهای چرب (مانند بیکن و سوسیس)
- گوشتهای فرآوری شده (مانند هات داگ و ساندویچ سرد)
- ساردین و ماهی کنسرو شده با روغن
- سبزیجات چلیپایی (به عنوان مثال، گل کلم، کلم بروکلی، کلم و کلم بروکسل)
- سبزیجات سالاد و سبزیجات خام
- لوبیا، نخود و حبوبات
- میوههای خانواده مرکبات
- کافئین
- شیر و فرآوردههای لبنی (مانند کره و پنیرهای نرم)
- نوشیدنی های گازدار
- آب میوههای شیرین و شهد میوه
- الکل
- میوه های خشک شده
- شیرین کنندههای مصنوعی (سوربیتول و زایلیتول)
حبوبات جزو غذاهای ممنوع در اختلال روده عصبی است؟
لوبیا ، عدس و نخود به طور کلی منبع خوبی از پروتئین و فیبر هستند، اما می توانند علائم IBS را تحریک کنند. حبوبات حاوی ترکیباتی به نام الیگوساکارید هستند که در برابر هضم توسط آنزیمهای روده مقاوم هستند. لوبیا میتواند حجم مدفوع را افزایش دهد، در نتیجه میتواند برای اسهال سندروم روده عصبی ناشی از اسهال مفید باشد. به طور کلی حبوبات با بیشتر بیماران سازگار هستند، اما ممکن است با شما سازگاری کافی را نداشته باشند.
شیر برای سندروم روده تحریک پذیر بد است؟
شیر در روده عصبی همراه با اسهال میتواند مفید باشد، اما برای روده تحریک پذیر همراه با یبوست مضر است.
آیا قهوه و نوشابه برای آی بی اس بد هستند؟
به طور کلی تمام موادی که حاوی کافئین هستند مانند قهوه، شکلات و نوشیدنیهای انرژیزا میتوانند علائم سندروم روده تحریک پذیر را تشدید کنند. نوشیدنیهای گازدار باعث افزایش نفخ میشوند و برای انواع سندروم روده تحریک پذیر مضر هستند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سندروم روده تحریک پذیر یا IBD که قبلا به آن کولون اسپاستیک یا روده عصبی گفته میشد، یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که با گروهی از علائم همچون گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص میشود. تحقیقات نشان میدهد آی بی اس زنان را دو برابر بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار میدهد و احتمال ابتلای افراد با افزایش سن کاهش پیدا میکند.
هیچ درمان شناخته شدهای برای سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد، اما شما میتوانید علائم این بیماری را از طریق رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی بهبود ببخشید، البته اگر به نسخه شدید این بیماری دچار هستید، داروها میتوانند کمک شایانی به شما کنند.
رابطه بین غذا و سندروم روده تحریک پذیر یک رابطه پیچیده است، اما تغییراتی وجود دارد که میتوانید هم در نحوه برخورد با وعدههای غذایی و هم در غذاهایی که برای خوردن انتخاب میکنید ایجاد کنید. یک استراتژی تغذیه هوشمند میتواند به خوبی با درمان پزشکی ترکیب شود، تا دیگر علائم این اختلال شما را آزار ندهد.
برای تشخیص و درمان این بیماری باید به دکتر گوارش یا فوق تخصص آی بی اس مراجعه کنید. همچنین در روند درمان و و برای کنترل علائم میتوانید از راهنماییهای متخصص تغذیه هم استفاده کنید. در دکترتو میتوانید با بهترین پزشکان برای تشخیص و درمان این بیماری و مقابله با عوارض آن آشنا شوید، مشاوره آنلاین دکتر گوارش برقرار کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
خیلی عالی بود ممنون
سلام و سپاس از همراهی تان
تندرست باشید
فقط میتونم یک جمله بنویسم
سلام ببخشید برای من حساسیت به گلوتن و ibs تشخیص دادن ۱ سال و نیم کامل رژیم بودم و بازم ورم روده معده در حد نفس تنگی داشتم حتی با اندوسکوپی و کلونوسکپی هم گفتن مشکلی نیست…شکمم خیلی کم کار میکنه و با غذا هایی مثل کاهو خربزه هندوانه و طالبی و موز بشدت ورم میکنه شکمم اما کار نمیکنه و حتی گاز هم خارج نمیشه….دیگه نا امید و خسته شدم بخدا🥺
سلام
هم بیماری سیلیتک و هم ibs نیاز به درمان اصولی در کنار رژیم دارد
از طرفی جدا از داروهای مربوط به گوارش
احتمالا نیاز به داروهای دیگری برای آرامبخشی دارید
زیر نظر متخصص روانپزشک هم باشید
متخصص روانپزشک
دخترم رودهبزرگ اش تنبل هست روده کوچک خیلی برآمدگی داره چه دارویی وچه غذایی برایش خوبه
سلام
این توضیحات علمی نیست
اگر حرکات دستگاه گوارش کم است نیاز به درمان اصولی دارد
فقط زیر نظر پزشک دارو مصرف کنید
متخصص گوارش و کبد
باسلام وخسته نباشید
حدودا”۱۴یا۱۵ سال یبوست مزمن دارم
باانجام دادن آزمایش وداشتن خون
درمدفوع مشخص شده ودکتر گوارش
میگه باید عمل کلونسکوپی باید انجام دهم آیا باعمل کلونسکوپی مشکل یبوست مزمن برای هميشه رفع میشود خواهشن راهنمایی کنید
سلام
بله باید خیلی زودتر کلونوسکوپی را انجام می دایدی
کلونوسکوپی راه درمانی نیست
ولی بهترین راه تشخیص منشا یبوست است
حتمن زیر نظر پزشک باشید
متخصص گوارش و کبد
سلام . کدام دارو برای سندروم روده بهتر است شما کدام دارو پیشنهاد میکنید ؟
سلام
برای ibs فقط پزشک بر اساس شرایط بدنی و روانی شما دارو تجویز خواهد کرد
هم دارو و هم مکمل های لازم را زیر نظر پزشک مصرف کنید
متخصص روانپزشک
این بیماری بسیار هزینه آور است و مدام به راههای گوناگون بهبودی فکر میکنی اما هیچ راهی جواب نمیده تنها آرامش روح و روان اگر از نوع یبوست باشه بیشتر اذیت کننده می باشد پرهیز از بعضی غذاها و خوراکی ها و ورزش مدام پرهیز حساس از سیگار و مواد مخدر و در کنار اینها استفاده به اندازه از مسهل ها همین در غیر اینصورت همیشه روی اعصاب می باشد و اذیت کننده
سلام
ممنونم از نظر خوبتان
دقیقا با توجه به منشا عصبی ان
کنترل اضطراب از اصلی ترین راه های درمان است
تندرست باشید
سلام.نورتریپتیلین مصرف میکنم دوازده روزه .احساس بیحالی و منگی دارم تا چه مدت بعد مصرف بدن عادت میکنه؟
سلام
با توجه مصرف حدود دو هفته ای
بهتر است در دز دارو بازنگری شود
حتمن به پزشکتان در این مورد مشورت کنید
و این دارو را ناگهان قطع نکنید
مطالب بسیار عالی بود
و من تونستم جواب یکی از مشکلات مهم رو داخل این مقاله پیدا کنم
سپاسگزارم
ممنونم از توجه تان
دوست و همراه عزیز دکترتو
تندرست باشید
سلام من چند هفته است که به این بیماری سندروم روده گرفتار شدم باید چیکار کنم هر روز روده ام داخل شکمم تکون میخوره احساس خستگی پیدا میکنم به خاطر این بیماری مجبور شدم معده مو شست و شو بدم ممنون میشم ی راهنمایی بکنید
سلام
تشخیص ibs فقط با متخصص است
و در صورت تشخیص نیاز به دارو های مخصوص دارید
متخصص روانپزشک
سلام من حدود ۹ ماهه که سمت راست شکمم توی روز و برای سه چهار بار درد میاد و سونوگرافی هم رفتم دکتر گفت کبدت چیزیش نیست و کلیه هات هم سالمه میتونه وعلامت دیگه ای هم که دارم اینه که استرس دارم و به زندگی امید ندارم میتونه علائم سندروم روده تحریک پذیر باشه؟
سلام
بله از نظر ibs باید بررسی شوید
بار میکروبی گوارشی هم باید ارزیابی شود
متخصص روانپزشک