فهرست مطالب
آندومتریوز حالتی است که در آن بافت مشابه بافت داخلی رحم، خارج از رحم رشد می‌کند و منجر به درد، اختلالات قاعدگی و مشکلات باروری میشود. اما آزمایش آندومتریوز چیست؟ شامل مجموعه‌ای از روش‌ها برای تشخیص این بیماری است. پزشکان از معاینه فیزیکی، سونوگرافی، MRI و در موارد خاص لاپاراسکوپی برای تشخیص این حالت استفاده می‌کنند. اگر علائم خاصی را در طی قاعدگی خود تجربه می‌کنید بهتر است در این باره با متخصص زنان مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه دکترتو نسبت به دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین با پزشکان اقدام کنید.
آزمایش تشخیص آندومتریوز چیست؟
در بسیاری از موارد، تشخیص بیماری اندومتریوز با علائم آغاز میشود. دردناک و سنگین بودن قاعدگی از نخستین نشانه‌هایی است که فرد را مجاب به دیدار پزشک می‌کند. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، سابقه خانوادگی، علايم و معاینه لگنی آزمایش تشخیص آندومتریوز می‌دهد. آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا MRI از متداول‌ترین آزمایش‌های تشخیص این عارضه هستند.
اسم آزمایش آندومتریوز
تنها راه قطعی برای تشخیص اندومتریوز، لاپاراسکوپی است. این روش شامل استفاده از یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) توسط پزشک برای مشاهده داخل لگن است. پس از مشاهده محل بافت، نمونه‌ای از بافت (بیوپسی) را برداشته و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستند.
متن انگلیسی:
brighamandwomens
An experienced gynecologist may suspect endometriosis based on a woman’s symptoms and the findings during a pelvic exam. Currently, the only way to diagnose endometriosis is through laparoscopy – a minor minimally invasive surgical procedure that is done under general anesthesia (while the patient is asleep).
ترجمه متن:
متخصص زنان با تجربه ممکن است بر اساس علائم فرد و یافته‌های معاینه لگنی، به اندومتریوز مشکوک شود. در حال حاضر، تنها راه و آزمایش تشخیص اندومتریوز، لاپاراسکوپی است؛ یک روش جراحی کم‌تهاجمی که تحت بیهوشی عمومی (در حالی که بیمار خواب است) انجام میشود.
جراح سعی می‌کند تمام بافت‌های مشکوک به اندومتریوز شناسایی شده در طول این روش را حذف کرده یا از بین ببرد. به این ترتیب، لاپاراسکوپی به تشخیص و درمان کمک می‌کند. گاهی اوقات، موقعیت ضایعات اندومتریوزی ممکن است باعث شود که حذف آن‌ها بدون آسیب به ساختارهای حیاتی زیرین دشوار باشد. در این صورت، تیمی از جراحان زنان حداقل تهاجمی، جراحان کولورکتال یا اورولوژیست برای عمل لازم است.
چه زمانی آزمایش تشخیص آندومتریوز درخواست میشود؟
اگر علائم اندومتریوز مانند درد لگنی یا قاعدگی‌های سنگین و طولانی دارید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی علایم و معاینه بالینی بیمار، دستور آزمایش تشخیص اندومتریوز می‌دهد. زمان انجام سونوگرافی چندان حیاتی نیست، اما اگر مشکل خونریزی سنگین است، انجام سونوگرافی بلافاصله پس از پایان قاعدگی بهترین گزینه است. آزمایش تشخیص آندومتریوز معمولا در شرایط زیر درخواست میشود:
- وجود علائم مشکوک مانند درد شدید لگنی، قاعدگی‌های سنگین یا طولانی، درد حین رابطه جنسی، یا مشکلات باروری
- در صورتی که پزشک در طول معاینه لگنی تغییرات یا ناهنجاری‌هایی را مشاهده کند که نشان‌دهنده وجود آندومتریوز باشد.
- اگر فرد به دلیل نازایی به پزشک مراجعه کند و پزشک مشکوک به آندومتریوز باشد.
- عدم پاسخ به درمان‌های اولیه مانند مسکن‌ها یا هورمون‌ها
در این موارد، پزشک ممکن است انجام لاپاراسکوپی یا دیگر آزمایش‌های تصویربرداری را توصیه کند تا تشخیص دقیق‌تری صورت گیرد.
انواع روش آزمایش اندومتریوز
برای تشخیص آندومتریوز، روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل آزمایش‌های تصویربرداری و بیولوژیکی میشود. از جمله مهم‌ترین روش‌ها می‌توان به سونوگرافی، ام‌آر‌آی (MRI) و لاپاراسکوپی اشاره کرد. سونوگرافی و ام‌آر‌آی برای شناسایی کیست‌های آندومتریوزی و بررسی نواحی آسیب‌دیده استفاده می‌شوند، در حالی که لاپاراسکوپی دقیق‌ترین روش است که در آن پزشک با استفاده از دوربین از داخل بدن می‌تواند وضعیت دقیق آندومتریوز را ارزیابی کرده و حتی بافت‌های آندومتریوزی را بردارد. آزمایش‌های خون نیز برای ارزیابی سطح برخی هورمون‌ها می‌توانند به شناسایی کمک کنند، ولی تشخیص قطعی معمولاً از طریق تصویربرداری و لاپاراسکوپی انجام میشود. انواع روش‌های آزمایش برای تشخیص اندومتریوز عبارتند از:
- معاینه لگنی با استفاده از دست و ابزار خاص جهت بررسی وجود وجود توده یا ناهنجاری‌ها
- سونوگرافی برای شناسایی کیست‌های اندومتریوز از طریق شکم یا واژن
- ام آر آی (MRI) جهت شناسایی دقیق و ارزیابی شدت آندومتریوز
- لاپاراسکوپی تنها روش قطعی برای تشخیص آندومتریوز است که جراح با استفاده از دوربین کوچک، داخل لگن را مشاهده و در صورت لزوم نمونه‌برداری می‌کند.
- بیوپسی: در طول لاپاراسکوپی، ممکن است نمونه‌ای از بافت برداشته شود تا در آزمایشگاه بررسی شود.
برای تشخیص بیماری دکتر برات سونوگرافی تجویز کرده؟
از متخصص نوبت بگیر.
۱. تشخیص اندومتریوز با سونوگرافی
سونوگرافی اصلی‌ترین روش تصویربرداری برای نواحی لگنی است، چرا که حساسیت بالایی در ارزیابی رحم و تخمدان‌ها دارد. همچنین این روش غیرتهاجمی بوده و برای ارزیابی اندومتریوز به‌کار می‌رود. البته، بیشتر ضایعات اندومتریوز سطحی در سونوگرافی قابل مشاهده نیستند. سونوگرافی می‌تواند اندومتریوز را در مواردی نشان دهد که کیست‌های اندومتریوزی در یک یا هر دو تخمدان وجود دارد، یا در مواردی که گره‌های بیماری عمیق نفوذی وجود دارد، یا زمانی که اندومتریوز باعث چسبندگی‌ها یا زخم‌ها شده باشد.
۲. ایا بیماری آندومتریوز با ازمایش خون مشخص میشود؟
آزمایش خون یک روش ساده و غیرتهاجمی است که به‌همین دلیل بسیار مورد استقبال بیماران و پزشکان قرار دارد. از این رو، تحقیقات زیادی برای یافتن آزمایش خون برای تشخیص اندومتریوز انجام شده است. متاسفانه، تاکنون هیچ آزمایش خون قابل اعتمادی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. پروتئین CA 125 در غلظت بیشتری در سلول‌های توموری نسبت به سایر سلول‌های بدن یافت میشود.
زنان مبتلا به سرطان تخمدان ممکن است سطوح بالایی از CA 125 در خون داشته باشند. اگرچه برخی از زنان مبتلا به اندومتریوز نیز سطوح بالایی از CA 125 را نشان می‌دهند، اما این آزمایش خاص نبوده و برای تشخیص اندومتریوز قابل اعتماد نیست. در حال حاضر، این آزمایش به طور روتین برای تشخیص بیماری استفاده نمی‌شود.
در سال ۲۰۱۹، یک شرکت بریتانیایی به نام MDNA Life Sciences گزارش‌های اولیه‌ای درباره آزمایش خونی امیدوارکننده‌ای منتشر کرد که قادر بود اندومتریوز را در ۹۰٪ از زنان مبتلا به این بیماری تشخیص دهد. اما متاسفانه نتایج این آزمایش به ثمر نرسیدند و نیمه کاره رها شدند.
۳. آزمایش ca125 و اندومتریوز
آزمایش CA 125 یک تست خونی برای اندازه‌گیری سطح پروتئینی به نام CA 125 در خون است. این پروتئین در غلظت‌های بالاتر در سلول‌های توموری، به‌ویژه در سرطان تخمدان، وجود دارد. برخی از زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است سطوح بالایی از CA 125 را در خون خود داشته باشند، که این موضوع می‌تواند باعث سردرگمی در تشخیص شود، زیرا سطوح بالا ممکن است به سرطان تخمدان نیز اشاره کند.
با این حال، اگرچه این آزمایش می‌تواند در برخی موارد به شناسایی اندومتریوز کمک کند، اما به دلیل عدم خاصیت خاص و قابلیت اطمینان پایین، به‌طور روتین برای تشخیص اندومتریوز استفاده نمی‌شود و بیشتر در تشخیص سرطان تخمدان و پیگیری درمان آن به کار می‌رود. همچنین، سطوح CA 125 می‌توانند تحت تاثیر عوامل دیگری مانند قاعدگی، بارداری و سایر بیماری‌ها نیز قرار بگیرند.
بنابراین، در حالی که آزمایش CA 125 می‌تواند در برخی موارد به شناسایی اندومتریوز کمک کند، اما به‌عنوان ابزار تشخیصی معتبر برای این بیماری شناخته نمی‌شود و نیاز به روش‌های دیگر مانند لاپاراسکوپی برای تایید نهایی وجود دارد.
آزمایش اندومتریوز چگونه انجام میشود؟
آزمایش اندومتریوز شامل چند مرحله است. اولین مرحله، مراجعه به پزشک متخصص زنان است. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و علائم بیمار، معاینه لگنی انجام می‌دهد. در این مرحله، پزشک به دنبال نشانه‌هایی از وجود اندومتریوز، مانند ناهنجاری‌ها یا توده‌ها در نواحی لگنی می‌گردد. اگر پزشک مشکوک به اندومتریوز باشد، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا MRI را تجویز کند.
سونوگرافی، کیست های اندومتریوزی (اندومتریوم) را شناسایی کرده، در حالی که MRI تصویربرداری دقیق‌تری از ساختارهای لگن ارائه می‌دهد. با این حال، برای تایید نهایی وجود اندومتریوز، لاپاراسکوپی رحم بهترین روش است. در این روش، جراح با استفاده از دوربین کوچکی (لاپاراسکوپ) که از طریق برش کوچکی وارد شکم میشود، داخل لگن را مشاهده می‌کند. در صورت لزوم، جراح می‌تواند نمونه‌ای از بافت را برای آزمایش (بیوپسی) بردارد.
در نهایت، با توجه به نتایج معاینه، آزمایش‌های تصویربرداری و احتمالا نتایج بیوپسی، پزشک تشخیص نهایی را ارائه می‌دهد و گزینه‌های درمانی مناسب را بررسی می‌کند.
نمی‌دونی برای آزمایش اندومتریوز چطور باید آماده بشی؟ مشاوره بگیر.
هزینه آزمایش آندومتریوز
هزینه آزمایش اندومتریوز بسته به نوع آزمایش، محل انجام آن و بیمه بیمار متفاوت است. به‌علاوه اینکه آزمایش‌های مختلف بسته به پوشش بیمه‌ای، هزینه جداگانه‌ای دارند. برای مثال، معاینه لگنی و ویزیت اولیه، معمولا هزینه زیادی ندارد. سونوگرافی و ام آر آی نیز در بیشتر مراکز و کلینیک‌ها تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار می‌گیرند.
بیشترین بخش هزینه آزمایش آندومتریوز به جراحی لاپاراسکوپی برمی‌گردد که به خاطر عمل جراحی، امکانات و تجهیزات بیمارستانی و موقعیت جغرافیایی مرکز درمان، و تخصص و مهارت جراح، هزینه بالاتری دارد. در مواردی که نیاز به نمونه‌برداری باشد، باید هزینه‌های بیوپسی را هم به هزینه آزمایش اندومتریوز اضافه کنید. جهت اطلاعات دقیق درباره هزینه آزمایش به بیمه درمانی و مرکز درمانی مورد نظر مراجعه کنید.
نحوه خواندن برگه آزمایش تشخیص آندومتریوز
برگه آزمایش معمولا شامل اطلاعات شخصی بیمار، تاریخ آزمایش و نوع آزمایش انجام شده است. اطمینان حاصل کنید که این اطلاعات صحیح هستند. اگر آزمایش شامل معاینه لگنی باشد، نتایج باید شامل توضیحاتی درباره وجود یا عدم وجود توده، کیست‌ها یا ناهنجاری‌های دیگر در ناحیه لگن باشد. به دنبال هر گونه اشاره به اندومتریوز یا ضایعات مربوط به آن باشید. در صورتی که آزمایش تشخیص آندومتریوز شامل سونوگرافی یا MRI باشد، نتایج باید به وضوح نشان دهند که آیا کیست های اندومتریوزی (اندومتریوم) وجود دارند یا خیر.
همچنین، ممکن است توضیحاتی درباره عمق و محل ضایعات ارائه شده باشد. در صورت انجام لاپاراسکوپی، باید توضیحاتی درباره مشاهدات جراح، ذکر وجود یا عدم وجود بافت‌های اندومتریوزی، چسبندگی‌ها یا دیگر ناهنجاری‌ها در برگه آزمایش آمده باشد. اگر بیوپسی انجام شده باشد، نتایج باید شامل توضیحاتی درباره نوع بافت مورد بررسی و وجود یا عدم وجود سلول‌های اندومتریوزی باشد. در انتهای برگه معمولا یک بخش برای تفسیر نتایج وجود دارد که توضیحاتی درباره احتمال وجود اندومتریوز و مراحل بعدی درمان ارائه می‌دهد. برای درک بهتر نتایج و تاثیر آن‌ها روی درمان، مشورت با پزشک ضروری است تا نتایج را به زبان ساده‌تری توضیح داده و گزینه‌های درمانی ممکن را بررسی کند.
تفسیر نتیجه آزمایش تشخیص آندومتریوز
تفسیر نتیجه آزمایش تشخیص اندومتریوز به درک بهتر وضعیت بیمار و برنامه‌ریزی برای درمان کمک می‌کند. نکات کلیدی برای تفسیر این نتایج عبارتند از:
اگر در نتیجه معاینه لگنی، وجود توده‌ها یا ناهنجاری‌ها ذکر شده باشد، نشانه‌ای از وجود اندومتریوز است. پزشک به بررسی اندازه، شکل و محل این توده‌ها توجه خواهد کرد. در صورتی که سونوگرافی انجام شده باشد:
| نتیجه | تفسیر |
|---|---|
| کیست‌های اندومتریوزی (اندومتریوم) | اگر کیست‌ها وجود داشته باشند، اندازه و محل آن‌ها اهمیت دارد. کیست‌های بزرگ‌تر ممکن است نیاز به پیگیری یا درمان بیشتری داشته باشند. |
| عدم وجود کیست | اگر هیچ کیستی مشاهده نشود، این به معنای عدم وجود اندومتریوز نیست، زیرا برخی از ضایعات ممکن است در سونوگرافی قابل مشاهده نباشند. |
| MRI | می‌تواند تصاویری دقیق‌تری از ساختارهای لگن ارائه دهد و به شناسایی ضایعات عمیق‌تر کمک کند. نتایج باید شامل توضیحاتی درباره عمق و محل ضایعات باشد. اگر ضایعات عمیق وجود داشته باشد، نشان‌دهنده شدت بیشتری از بیماری است. |
| لاپاراسکوپی | جراح می‌تواند به طور مستقیم به بافت‌ها نگاه کند. اگر بافت اندومتریوزی شناسایی شود، محل و اندازه آن‌ها اهمیت دارد. وجود چسبندگی‌ها نشان‌دهنده پیشرفت بیماری است که روی عملکرد تخمدان‌ها و باروری تاثیر می‌گذارد. |
| بیوپسی | اگر بیوپسی انجام شده باشد، نتایج باید به وجود سلول‌های اندومتریوزی اشاره کنند. اگر سلول‌ها مشاهده شوند، تایید قطعی وجود بیماری است. |
علائم آندومتریوز در آزمایش خون
آزمایش خونی به نام CA-125 وجود دارد که بیومارکرهایی را مورد آزمایش قرار می‌دهد که معمولا در افراد مبتلا به اندومتریوز، بالاتر از افرادی است که به این بیماری مبتلا نیستند. این موضوع در یک پلتفرم تله‌سلامت متمرکز بر سلامت جنسی و باروری، تایید شد. با این حال، باید توجه داشت که افزایش سطح CA-125 خاص اندومتریوز نیست و می‌تواند به شرایط دیگری نیز اشاره کند.
متن انگلیسی:
healthline
A blood test can also be done to measure your white blood cell (WBC) count and erythrocyte sedimentation rate (ESR).
ترجمه متن:
آزمایش خون همچنین می‌تواند برای اندازه‌گیری شمارش گلبول‌های سفید (WBC) و نرخ رسوب‌گذاری اریتروسیت‌ها (ESR) انجام شود.
در صورت وجود اندومتریت، افزایش در هر دو مورد، یعنی شمارش گلبول‌های سفید و ESR، مشاهده خواهد شد که نشانه التهاب در بدن است که ممکن است به وجود اندومتریوز یا سایر مشکلات مرتبط با سیستم تولید مثل اشاره کنند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
آندومتریوز علائم و نشانه‌های متعددی دارد که بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارد. اما آزمایش اندومتریوز چیست؟ آزمایش‌های مختلف از جمله معاینه لگنی، سونوگرافی و لاپاراسکوپی به تشخیص دقیق این بیماری کمک می‌کنند. در صورتی که علائمی مانند درد شدید لگنی، قاعدگی‌های سنگین یا مشکلات باروری تجربه می‌کنید، حتما باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و انجام آزمایش‌های لازم، تشخیص دقیق داده و گزینه‌های درمانی مناسب را بررسی می‌کند. خبر خوب اینکه اگر به پزشک دسترسی ندارید می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!