دکسپانتنول چیست؟ عوارض و موارد مصرف آمپول و پماد آن

دکسپانتنول (Dexpanthenol) از مشتقات ویتامین B است، که پس از تزریق در بدن به ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک) تبدیل می‌شود. ویتامین B5 برای سنتز کوآنزیم A، که در متابولیسم سلولی، تولید انرژی و ترمیم بافت‌ها نقش دارد، حیاتی است. دکسپانتنول به علت خواص و ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد به طور گسترده در حوزه‌های پزشکی و زیبایی استفاده می‌شود که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد. اگر شما هم با مشکلات ریزش مو یا موارد دیگری درگیر هستنید و قصد استفاده از این آمپول را دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین متخصصان پوست و زیبایی و مشاوره دارویی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.

دکسپانتنول چیست؟

دکسپانتنول با تبدیل به ویتامین B5 و سپس کوآنزیم A در بدن، نقش حیاتی در تولید انرژی از کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها و همچنین سنتز و اکسیداسیون اسیدهای چرب ایفا می‌کند. این دارو به علت خواص مرطوب‌کنندگی، التیام‌بخشی و ضد التهابی به شکل‌های متفاوتی از جمله کرم و پماد، لوسیون و ژل، اسپری بینی، آمپول، مکمل‌های خوراکی و محصولات مراقبت از لب و ناخن در بازار یافت می‌شود. این دارو به طور کلی برای درمان مشکلات پوستی مانند خشکی، تحریکات پوستی، سوختگی‌های سطحی و همچنین بهبود سلامت موها استفاده می‌شود.

شناسنامه دارویی	توضیحات
داروی دکسپانتنول چیست؟	دکسپانتنول یک داروی پرکاربرد برای مراقبت از پوست است که به صورت موضعی استفاده می‌شود. این دارو به ترمیم پوست‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند و اغلب برای درمان سوختگی‌های خفیف، اگزما، و خشکی پوست تجویز می‌شود.
نام عمومی دارو	دکسپانتنول (Dexpanthenol)
نام تجاری	نام‌های تجاری مختلفی برای این دارو در بازار وجود دارد، از جمله: ایپانتن (Ipanten) دپانتکس (Depantex) بپانتین (Bepanthen) پروویتامین B5 دکسول و برخی نام‌های تجاری دیگر
نوع دارو	دکسپانتنول یک آنالوگ ویتامین B5 است که به صورت موضعی برای مراقبت از پوست استفاده می‌شود.
فرمول شیمیایی	C₉H₁₉NO₄
دسته بندی بارداری	دسته بندی بارداری برای داروهای موضعی مانند دکسپانتنول معمولاً انجام نمی‌شود، زیرا جذب سیستمیک آن‌ها بسیار کم است و احتمال تأثیر بر جنین بسیار پایین است. با این حال، بهتر است قبل از استفاده در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
نیمه عمر	نیمه عمر دکسپانتنول به صورت موضعی بسیار کوتاه است و به سرعت توسط پوست جذب می‌شود.
دفع دارو	دکسپانتنول عمدتاً از طریق ادرار دفع می‌شود.
مکانیسم اثر	دکسپانتنول در بدن به اسید پانتوتنیک تبدیل می‌شود که یکی از اجزای تشکیل‌دهنده کوآنزیم A است. کوآنزیم A نقش مهمی در متابولیسم کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها دارد و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند.
بهترین شرایط نگهداری	دکسپانتنول را در دمای اتاق، دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری کنید.
نحوه مصرف	نحوه مصرف دکسپانتنول به شکل دارویی و شدت مشکل پوستی بستگی دارد. معمولاً به صورت لایه نازکی روی پوست تمیز و خشک مالیده می‌شود. بهتر است قبل از مصرف، دستورالعمل‌های موجود در بسته‌بندی دارو را به دقت مطالعه کنید یا با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
اشکال دارویی	دکسپانتنول به شکل‌های مختلفی مانند کرم، لوسیون، پماد و اسپری در دسترس است.
داروهای هم گروه	داروهای هم گروه دکسپانتنول معمولاً داروهای دیگری هستند که برای ترمیم و نرم‌کنندگی پوست استفاده می‌شوند، مانند: اوره گلیسیرین لانولین و برخی مرطوب‌کننده‌های دیگر

نحوه استفاده از دکسپانتنول

دکسپانتنول یک داروی بسیار پرکاربرد برای مراقبت از پوست است و به دلیل خواص ترمیم‌کنندگی و آبرسانی‌، در بسیاری از محصولات مراقبتی پوست به کار می‌رود. نحوه استفاده از آن بستگی به نوع محصول (کرم، لوسیون، پماد و …) و شدت مشکل پوستی شما دارد. در ادامه با اشکال مختلف اکسپانتول، کاربردها و نحوه مصرف آنها آشنا خواهیم شد.

نحوه مصرف پماد دکسپانتنول

اگر پوست حساسی دارید، بهتر است قبل از استفاده از دکسپانتنول، مقدار کمی از آن را روی قسمت کوچکی از پوست تست کنید تا مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید.

• با توجه به میزان آسیب یک لایه نازک از پماد را روی ناحیه آسیب دیده ۲ تا ۴ بار در روز بمالید.
• از تماس کرم یا پماد با چشم‌ها، دهان و نواحی حساس جلوگیری کنید.
• برای نوزادان و پوست‌های حساس، بهتر است ابتدا با پزشک مشورت شود.
• برای جلوگیری از عفونت قبل از استفاده ناحیه آسیب دیده را به دقت تمیز کنید.
  • اگر برای درمان زخم‌ها، خراش‌ها، و سوختگی‌های سطحی استفاده می‌شود، بهتر است ناحیه خشک باشد.
  • اگر پماد برای مرطوب کردن و نرم کردن پوست خشک استفاده می‌شود، بهتر است پوست کمی مرطوب باشد. و برای پوست های بسیار خشک، پزشک ممکن است به شما دستور دهد که قبل از استفاده از محصول، ناحیه را خیس کنید. 

متن انگلیسی:
Dexpanthenol is an over-the-counter (OTC) topical skin cream used to treat dermatoses and eczema
ترجمه متن:
دکسپانتنول یک کرم پوستی موضعی بدون نسخه (OTC) است که برای درمان درماتیت‌ها و اگزما استفاده می‌شود.

rxlist

آمپول دکسپانتنول

امپول دکسپانتنول برای جلوگیری و درمان ایلئوس فلجی و ریزش مو استفاده می‌شود. آمپول دکسپانتنول در دو دوز ۲۵۰ میلی‌گرم (۱ میلی‌لیتر) و دوز ۵۰۰ میلی‌گرم (۲ میلی‌لیتر) قابل استفاده است. این آمپول معمولا به صورت عضلانی تزریق می‌شود، اما در شرایط خاص به صورت انفوزیون آهسته وریدی نیز تزریق می‌شود. دوز این دارو با توجه به سن، شدت بیماری و شرایط باید توسط پزشک و در محیط بیمارستانی تزریق شود. به طور کلی دوز تزریق آمپول در بزرگسالان به شکل زیر است:

• پیشگیری از بروز ایلئوس پارالیتیک بعد از عمل جراحی: ۲۵۰ یا ۵۰۰ میلی گرم به صورت عضلانی تزریق شود. ابتدا بعد از گذشت ۲ ساعت و سپس ۶ ساعت یک بار آمپول باید تزریق شود تا زمانی که خطر برطرف شود.
• درمان ایلئوس فلجی: 500 میلی گرم به صورت عضلانی. ۲ ساعت و سپس هر ۶ ساعت در صورت نیاز تکرار کنید.

ریزش مو اعتماد به نفست رو از بین برده؟

برای تجویز دارو از پزشک کمک بگیر.

مشاوره داروییلیست پزشکان پوست و مو

اسپری بینی دکسپانتول

اسپری بینی دکسپانتنول به عنوان یک روش درمانی برای بهبود خشکی بینی و ترمیم مخاط بینی به کار می‌رود. این محصول معمولاً برای بیمارانی که جراحی بینی انجام داده‌اند و افرادی که دچار خشکی شدید مخاط بینی ناشی از عوامل محیطی، آلرژی‌ها، یا استفاده مکرر از اسپری‌های ضداحتقان هستند، توصیه می‌شود.

• معمولاً ۱ تا ۲ پاف در هر سوراخ بینی، ۲ تا ۳ بار در روز
• برای استفاده، سر را کمی به عقب خم کرده و اسپری را به آرامی در یک یا هر دو سوراخ بینی بزنید.
• پس از استفاده، از پاک کردن نوک اسپری برای جلوگیری از آلودگی مجدد آن اطمینان حاصل کنید.

خواص و موارد استفاده از داروی دکسپانتنول

دکسپانتنول یک داروی پرکاربرد در مراقبت از پوست است که به صورت موضعی استفاده می‌شود. این دارو در واقع نوعی ویتامین B5 است که به ترمیم پوست کمک می‌کند و به طور گسترده در محصولات مراقبتی پوست، مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها و پمادها، استفاده می‌شود. اصلی‌ترین کاربردهای این دارو شامل موارد زیر است:

۱. ترمیم پوست

دکسپانتنول به‌صورت پمادهای بدون نسخه (OTC) برای درمان و پیشگیری از خشکی، زبری، پوسته‌پوسته شدن و خارش پوست استفاده می‌شود. این ترکیب برای درمان شرایطی مانند درماتیت تماسی، سوختگی پوشک در نوزادان و سوختگی ناشی از پرتو درمانی مفید است.

۲. تاثیر دکسپانتنول بر ترمیم زخم

پماد دکسپانتنول با تحریک بازسازی سلول‌های پوست، تکثیر فیبروبلاست‌ها و کاهش التهاب، به التیام زخم‌های کوچک، خراش‌ها و سوختگی‌ها کمک می‌کند. این ترکیب منجر به حداقل رساندن زخم و تقویت بهبودی از آسیب‌های جزئی یا عمل‌های جراحی می‌شود.

۳. آمپول دکسپانتنول برای ریزش مو

دکسپانتنول یکی از انواع داروهای ریزش مو محسوب می‌شود. این دارو دارای خاصیت مرطوب‌کننده و ترمیم‌کننده است، که می‌تواند به بهبود سلامت پوست سر و جلوگیری از ریزش مو کمک کند. این ماده با تقویت فولیکول‌های مو و افزایش رطوبت پوست سر منجر به کاهش خشکی، شکستگی و التهاب پوست سر می‌شود که در داشتن موهایی سالم‌تر و براق‌تر تاثیر گذار است.

محصولات موضعی حاوی دکسپانتنول مانند شامپوها و سرم‌ها برای تقویت ریشه‌های مو و افزایش ضخامت و حجم موها مؤثر هستند. همچنین، در برخی موارد، تزریق موضعی دکسپانتنول به عنوان مزو تراپی مو برای تحریک رشد مو و جلوگیری از ریزش مو توسط متخصصین پوست استفاده می‌شود. با این حال، دکسپانتنول درمان مستقیمی برای شرایطی مانند آلوپسی آندروژنتیک (ریزش موی الگوی مردانه) نیست، اما با حفظ رطوبت پوست سر و مو، به سلامت کلی مو کمک می‌کند.

۴. مراقبت پس از عمل های پوستی

دکسپانتنول اثرات ضد التهابی خفیفی دارد که به کاهش قرمزی، تحریک و خارش پوست کمک می‌کند. برای مثال بعد از انجام عمل‌های پوستی، مانند لیزر درمانی یا پیلینگ‌های شیمیایی برای لایه برداری، دکسپانتنول به تسکین پوست، کاهش قرمزی و تسریع زمان بهبودی کمک می‌کند.

۵. پیشگیری و مدیریت ایلئوس فلجی

ایلئوس فلجی به معنای توقف عملکرد روده به ویژه بعد از جراحی‌های شکمی است. از علائم این بیماری می‌توان به نفخ شدید، درد و اتساع شکم، تهوع، استفراغ و عدم خروج گاز یا مدفوع اشاره کرد. دکسپانتنول به سنتز کوآنزیم A کمک کرده و باعث افزایش حرکات روده شده، و به این طریق از تجمع گاز و مایعات جلوگیری کرده و به کاهش زمان بهبودی و عوارضی پس از جراحی کمک می‌کند.

۶. پماد دکسپانتنول ۵٪ برای چه استفاده می شود؟

کرم یا پماد دکسپانتنول معمولا برای درمان خشکی، دارو برای کهیر، اگزما، خراش، زخم و سوختگی‌های سطحی، آفتاب‌سوختگی، سوختگی ناشی از پرتودرمانی، فیشر یا شقاق مقعد و سوختگی ناشی از پوشک در کودکان استفاده می‌شود. همچنین این پماد برای مرطوب نگه‌داشتن و کاهش خارش بعد از تاتو و بهبود پوست بعد از تخلیه جوش‌های چرکی نیز کاربرد دارد.

۷. امپول دکسپانتنول چه کاربردی دارد؟

آمپول دکسپانتنول فرم تزریقی این دارو است و در مواقعی توصیه می‌شود که نیاز به دوز بالاتری از ویتامین B5 است. کاربردهای آمپول دکسپانتنول شامل موارد زیر می‌شوند:

1. پیشگیری و درمان اختلالات گوارشی و جذب مانند ایلئوس پارالیتیک یا فلج روده.
2. ریزش مو و کاهش سرعت سفید شدن موها.
3. درمان کمکی برای آسم و دیگر اختلالات تنفسی.
4. کاهش علایم نوروپاتی دیابتی مانند درد، سوزش و بی‌حسی.
5. مکمل داروهای ضد افسردگی و کمک به بهبود بی‌خوابی.
6. ممانعت از ترشح بیش از حد چربی پوست و درمان آکنه.
7. درمان کمکی هایپرکلسترولمی یا کلسترول بالا.
8. درمان شوره و خشکی پوست.
9. جلوگیری از پیری زودرس پوست.
10. کنترل علایم سندرم پای سوزان مانند سوزش و درد.
11. کنترل موخورگی.
12. تسکین خارش و ترمیم پوست در اگزما، درماتوزهای خفیف، زخم‌های سطحی، گزیدگی و نیش حشرات و زخم قنداق نوزادان

آمپول بیوتین و دکسپانتنول

آمپول‌های بیوتین (ویتامین B7) و دکسپانتنول (پیش‌ماده ویتامین B5) هر دو در تقویت مو و بهبود سلامت پوست نقش دارند. مکمل بیوتین به تقویت کراتین، ماده اصلی سازنده مو و ناخن‌ها، کمک می‌کند؛ در حالی که دکسپانتنول به رطوبت‌رسانی، ترمیم سلول‌ها و تقویت فولیکول‌های مو کمک می‌کند. مصرف همزمان این دو دارو می‌تواند به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع برای بهبود سلامت مو، پوست و ناخن‌ و همچنین در موارد خاصی از کمبودهای ویتامینی استفاده شود.

نمی‌دونی برای ریزش مو آمپول بیوتین موثره یا دکسپانتنول؟ با دکتر مشورت کن.

دکتر ریزش مو

عوارض جانبی مصرف دکسپانتنول

دکسپانتنول به طور کلی داروی بسیار ایمنی است و عوارض جانبی جدی از آن گزارش نشده است. با این حال، مانند هر داروی دیگری، ممکن است در برخی افراد عوارضی خفیف ایجاد کند. عوارض جانبی دکسپانتنول شامل موارد زیر است:

1. عوارض جانبی شایع: در صورت بروز عوارض جانبی زیر مصرف دارو را قطع نکرده و در صورت تداوم با پزشک مشورت کنید.
   • قرمزی
   • خارش
   • سوزش
2. عوارض جانبی نادر: در صورت بروز عوارض جانبی زیر مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
   • واکنش‌های آلرژیک شدید: شامل کهیر، تورم (به‌خصوص صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه شدید یا مشکل در تنفس.
   • تپش قلب، تنگی نفس و سرگیجه ناگهانی.
   • سردرد شدید، گیجی، لکنت زبان، ضعف شدید، استفراغ، از دست دادن هماهنگی، تعریق و تب.
   • تاری دید و درد یا تورم چشم.

موارد احتیاط و منع مصرف دارو دکسپانتنول

دکسپانتنول به طور کلی داروی ایمنی است و عوارض جانبی جدی از آن گزارش نشده است. اما مانند هر داروی دیگری، برخی موارد احتیاط و منع مصرف وجود دارد. توجه به نکات زیر از بروز عوارض جانبی جدی جلوگیری می‌کند:

• قبل از مصرف دارو بروشور دارویی را مطالعه کنید.
• اگر تا به حال هر گونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• استفاده از دکسپانتنول بر روی زخم‌های باز، بریدگی‌های عمیق یا پوست ترک‌خورده باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.
• مصرف فرم خوراکی یا تزریقی در زنان باردار، شیرده و کودکان باید با مشورت پزشک انجام شود.
• این دارو در افرادی که دچار بیماری‌های پوستی خاص مانند پسوریازیس یا عفونت‌های قارچی هستند باید با احتیاط مصرف شود.
• در صورت وجود عفونت‌های شدید پوستی، استفاده از دکسپانتنول ممکن است مناسب نباشد و باید از داروهای جایگزین استفاده شود.
• در صورت مصرف پماد دکسپانتنول برای مدت طولانی در معرض نور خورشید نباشید، و از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید.

اختلالات دارویی دکسپانتنول

دکسپانتنول به طور کلی داروی ایمنی است و تداخلات دارویی شدیدی با سایر داروها ندارد. این به دلیل آن است که دکسپانتنول عمدتاً به صورت موضعی روی پوست استفاده می‌شود و جذب سیستمیک آن کم است. با این حال، در برخی موارد خاص و با توجه به شرایط فردی، ممکن است تداخلاتی رخ دهد. به همین دلیل، توصیه می‌شود قبل از استفاده از هر دارویی، حتی داروهای بدون نسخه، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. برخی از تداخلات شامل:

• داروهای شل‌کننده عضلات مانند سوکسینیل‌کولین.
• اپیوئیدها: مورفین یا اکسی‌کودون.
• داروهای ضدکولینرژیک: آتروپین یا اسکوپولامین.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): ایبوپروفن یا ناپروکسن.
• داروهای تقویت‌کننده دستگاه گوارش مانند بتانکول.

اطلاعات دارویی دکسپانتنول

در جدول زیر می‌توانید اطلاعات دارویی دکسپانتنول را مشاهده کنید.

اسامی رایج	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
کرم ایپانتن ۵%	خارش	شل‌کننده‌های عضلانی مانند سوکسینیل‌کولین
پماد درموپان ۵%	سوزش پوست	اپیوئیدها مانند مورفین
کرم موضعی د-پانتکس ۵% ۳۰گرم	قرمزی پوست	آتروپین
کرم موضعی دکسودرم ۵% ۳۰گرم	کهیر	ایبوپروفن یا ناپروکسن
اسپری بینی سالینتوم د	واکنش‌های آلرژیک	بتانکول
آمپول بپاکتو ۵۰۰ میلی گرم/۲ میلی لیتر	سرگیجه و سر درد شدید	–
آمپول دکسپامیدا ۵۰۰ میلی گرم/۲ میلی لیتر	تهوع	–
آمپول بپانویت ۵۰۰ میلی گرم/۲ میلی لیتر	ضعف شدید	–
آمپول رایوپن ۵۰۰ میلی گرم/۲ میلی لیتر	عفونت جای تزریق آمپول	–
اسپری بینی دس ویوا ۳%	تاری دید	–

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

دکسپانتنول از مشتقات ویتامین ب است، که در بدن تبدیل به ویتامین B5 یا اسید پانتونیک می‌شود. پماد دکسپانتنول برای درمان مشکلات پوستی و آمپول دکسپانتنول به صورت عضلانی برای درمان و جلوگیری از ریزش مو و ایلئوس فلجی استفاده می‌شود. پیش از مصرف دکسپانتنول باید اطلاعات کافی درمورد عوارض جانبی، اختلالات دارویی و نحوه مصرف آن داشته باشید، و در صورت بروز عوارض جانبی سریعا به پزشک مراجعه کنید.

پیش از مصرف پماد یا آمپول دکسپانتنول برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق سایت دکترتو با فوق تخصص پوست و مو  مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر آنلاین پوست و مو و مشاوره دارویی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!