فهرست مطالب
طبق آمار انجمن سرطان آمریکا، تومورهای مغزی حدود ۱.۴٪ از تمام سرطانهای تشخیص دادهشده در ایالات متحده را تشکیل میدهند و پیشبینی میشود که در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۴,۰۰۰ مورد جدید شناسایی شود. درمان سرطان مغز بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع و محل تومور، وضعیت عمومی بیمار و مرحله بیماری دارد. درمان موثر میتواند به طور قابل توجهی میزان بقای بیمار و کیفیت زندگی او را بهبود بخشد. در این مقاله از دکترتو به بررسی راههای درمان سرطان مغز میپردازیم. با ما همراه باشید.
درمان سرطان مغز چیست؟
روشهای مختلف درمان سرطان مغز شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، درمانهای نوین و هدفمند و در نهایت درمانهای پشتیبان و تسکینی است. این روشها بهطور معمول بهطور همزمان و یا در مراحل مختلف درمانی سرطان مغز مورد استفاده قرار میگیرند تا بهترین نتیجه ممکن برای بیمار حاصل شود.
- عمل جراحی
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
- درمانهای نوین و هدفمند
- درمانهای ژنتیکی و ایمونوتراپی
- درمانهای مبتنی بر نانو

۱. جراحی
در اکثر مواقع اولین درمان برای تومورهای مغزی، جراحی است، بهویژه زمانی که تومور قابل دسترس باشد و بتوان آن را بهطور ایمن برداشت. هدف از جراحی این است که تا حد امکان تومور برداشته شود بدون اینکه به بافت سالم اطراف مغز آسیب برسد. میزان برداشتن ایمن تومور بستگی به موقعیت آن در مغز دارد. از جمله مزایای جراحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- جراحی میتواند فشار وارد شده به مغز توسط تومور را کاهش دهد که در نتیجه علائمی همچون سردرد، تهوع و اختلالات عصبی کاهش مییابد.
- برداشتن بخشی از تومور یا تمام آن این امکان را به وجود میآورد که بتوان با دقت بیشتری به بررسی ماهیت تومور پرداخت و اطلاعات مهمی برای برنامهریزی درمانهای بعدی به دست آورد.
با این حال، جراحی همیشه ممکن نیست، بهویژه اگر تومور در ناحیهای عمیق یا حساس از مغز قرار داشته باشد که دسترسی به آن دشوار است. علاوه بر این، برخی از تومورهای مغزی ممکن است به دلیل اندازه یا نزدیکی به ساختارهای حیاتی مغز غیرقابل جراحی باشند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت my.clevelandclinic
If the tumor causes pressure within your skull to increase, you may need to have a shunt (a thin piece of tubing) surgically placed in your brain to drain excess cerebrospinal fluid.
ترجمه فارسی:
اگر تومور باعث افزایش فشار داخل جمجمه شود، ممکن است نیاز به قرار دادن یک شانت (یک لوله نازک) با جراحی در مغز داشته باشید تا مایع مغزی-نخاعی اضافی تخلیه شود.

۲. پرتو درمانی
پرتو درمانی میتواند به کنترل رشد سرطان و علائم آن کمک کند. معمولا این درمان بهصورت پرتودرمانی خارجی انجام میشود، به این صورت که رادیولوژیست از یک دستگاه بیرونی برای هدایت پرتوهای تابش به سمت سرطان استفاده میکند تا آن را از بین ببرد.
پژوهشها نشان میدهد پرتودرمانی میتواند نرخ بقا را افزایش دهد، بهویژه در مورد گلیوبلاستوما مولتیفرم، که تهاجمیترین نوع سرطان مغز بهشمار میرود. انجمن پرتودرمانی آمریکا گزارش میدهد که برخی از بیماران مبتلا به گلیومهای پرخطر، پرتودرمانی را به عنوان بخشی از برنامه درمانی خود دریافت میکنند.
۳. شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی یا متوقف کردن رشد آنها استفاده میکند. این درمان معمولا به همراه جراحی و پرتودرمانی بهکار میرود. نکات مهم در مورد شیمی درمانی برای سرطان مغز عبارتند از:
- داروهای مورد استفاده رایج در این روش شامل تموزولامید و کارموستین است.
- داروها میتواند بهصورت خوراکی یا وریدی تجویز شود.
- عوارض جانبی ممکن است شامل تهوع، خستگی و ریزش مو باشد.
مطالعات نشان میدهند که شیمی درمانی میتواند نرخ بقا را بهبود بخشد، بهویژه در بیمارانی که مبتلا به گلیوبلاستوما هستند. شبکه ملی سرطان جامع، شیمی درمانی را به عنوان یک درمان استاندارد برای بسیاری از انواع تومورهای مغزی توصیه میکند.
۴. درمان های نوین و هدفمند
میتوان گفت درمانهای نوین و هدفمند نمایانگر مرز جدیدی در درمان سرطان مغز هستند. این درمانها بهطور خاص سلولهای سرطانی را هدف قرار میدهند و در عین حال آسیب کمتری به بافتهای سالم وارد میکنند. تحقیقات منتشر شده در مجلات معتبری مانند Nature Reviews Clinical Oncology نشان میدهد که درمانهای هدفمند میتوانند بهبودهای قابل توجهی در اثربخشی درمان و بقا ایجاد کنند. کارآزماییهای بالینی در حال انجام برای تعیین اثربخشی این رویکردهای نوآورانه حیاتی هستند. از جمله درمانهای نوین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
| نوع درمان | شرح روش انجام |
|---|---|
| سلولهای دندریتیک | تقویت سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلولهای سرطانی |
| رادیولوژی مداخلهای | درمان دقیق و کمتهاجمی هدایتشده با تصویربرداری؛ کاهش عوارض و آسیب به بافت سالم |
| انسداد عروقی | قطع خونرسانی به تومور برای کوچککردن آن؛ کاهش عوارض پس از جراحی تا نصف |
| ابلیشن با فرکانس رادیویی (RFA) | سوزاندن سلولهای سرطانی با حرارت بالا |
| شیمی درمانی داخلشریانی | رساندن مستقیم دارو به تومور برای افزایش تأثیر و کاهش عوارض |
| ابلیشن حرارتی | نابودی تومور با انرژی لیزر، سرما یا پالس الکتریکی |
پیشرفت های اخیر در درمان سرطان مغز
در سالهای اخیر، پیشرفتهای قابل توجهی در درمان سرطان مغز به وجود آمده است که امیدهای جدیدی برای بیماران به همراه داشته است. این پیشرفتها شامل درمانهای ژنتیکی و ایمونوتراپی هستند که به سیستم ایمنی بدن اجازه میدهند تا بهطور مؤثرتر با سرطان مبارزه کند.
همچنین بهکارگیری فناوریهای پیشرفتهای مانند نانوفناوری در درمان سرطان مغز، امکان تحول در روشهای تشخیص و درمان را فراهم کرده است. این نوآوریها بهویژه در مراحل پیشرفته بیماری میتوانند نقش مهمی در افزایش طول عمر و ارتقای کیفیت زندگی بیماران ایفا کنند.
۱. درمان های ژنتیکی و ایمونوتراپی
پیشرفتهای اخیر در درمانهای ژنتیکی و ایمونوتراپی تحولی در درمان سرطان مغز ایجاد کردهاند. این درمانها از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده میکنند. نکات مهم عبارتاند از:
- مهارکنندههای نقاط کنترل ایمنی ؛ داروهایی که به سیستم ایمنی کمک میکنند تا سلولهای سرطانی را شناسایی و نابود کند.
- درمان CAR T-Cell ؛ درمانی شخصیسازی شده که سلولهای T بیمار را برای هدف قرار دادن سرطان تغییر میدهد.
- پروفایلسازی ژنتیکی؛ شناسایی جهشهایی که میتوان آنها را با درمانهای خاص هدف قرار داد.
مطالعات منتشر شده در The New England Journal of Medicine نتایج امیدوارکنندهای را در خصوص ایمونوتراپی در سرطان مغز نشان دادهاند، به ویژه در بیمارانی با نشانگرهای ژنتیکی خاص.

۲. درمان های مبتنی بر نانو
در این روش، مواد در مقیاس نانو دستکاری میشوند تا داروها دقیقتر به سلولهای هدف برسند و اثر درمان افزایش یابد. ویژگیهای کلیدی شامل موارد زیر هستند:
- نانو ذرات میتوانند داروها را مستقیما به سلولهای تومور منتقل کنند و عوارض جانبی را کاهش دهند.
- نانوفناوری میتواند باعث واضحتر دیده شدن تومور در تصویربرداریهای پزشکی شود.
- استفاده از نانو فناوری به همراه سایر درمانها اثربخشی را افزایش میدهد.
بر اساس تحقیقات منتشرشده در مجله Advanced Drug Delivery Reviews، نانوفناوری ظرفیت دگرگونسازی درمان سرطان مغز را دارد و میتواند نتایج درمان را مؤثرتر کند.
انتخاب روش درمان بر اساس نوع سرطان مغز
اولین عاملی که در درمان سرطان مغز باید در نظر گرفته شود، نوع تومور است؛ چرا که تومورهای مختلف ممکن است به روشهای درمانی متفاوتی پاسخ دهند. به عنوان مثال، تومورهای خوشخیم ممکن است به درمانهای غیرجراحی پاسخ دهند، در حالی که تومورهای بدخیم نیاز به مداخلات گستردهتری دارند.
علاوه بر این، موقعیت تومور در مغز اهمیت بسیاری دارد. در انواع سرطان مغز، تومورهایی که در نواحی حساس مغز قرار دارند، نیازمند رویکردهای درمانی محافظهکارانهتر هستند تا از آسیب به نواحی حیاتی جلوگیری شود.
همچنین وضعیت کلی سلامت بیمار و ترجیحات شخصی او نیز در انتخاب درمان مؤثر است، چرا که برخی روشها ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشند که بیمار باید با آنها کنار بیاید. در نتیجه، تصمیمگیری در مورد درمان سرطان مغز باید یک رویکرد شخصی و چندجانبه باشد که تمامی این عوامل را در نظر بگیرد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
The average one-year survival rate for all types of brain cancers and brain tumors combined is about 40%. The average five-year survival rate is about 19%, while the 10-year survival rate is 13%.
ترجمه فارسی:
نرخ بقای میانگین یکساله برای تمام انواع سرطانهای مغز و تومورهای مغزی ترکیب شده حدود ۴۰% است. نرخ بقای میانگین پنجساله حدود ۱۹% است، در حالی که نرخ بقای ۱۰ ساله ۱۳% است.
درمان سرطان مغز در مراحل اولیه
در مراحل اولیه سرطان مغز، روشهای درمانی گوناگونی وجود دارد که میتوانند پیشآگهی بیمار را مطلوبتر کنند. در این مراحل، معمولا جراحی برای برداشتن تومور اولین انتخاب است و میتواند برای بیماران نتایج بسیار خوبی به همراه داشته باشد.
در صورتی که تومور به راحتی قابل دسترسی باشد، با جراحی میتوان به طور کامل آن را برداشت و احتمال بهبودی را افزایش دهد. در برخی موارد، پرتودرمانی یا شیمیدرمانی نیز به عنوان درمانهای مکمل برای کاهش خطر بازگشت تومور استفاده میشوند. این درمانها بهویژه وقتی که تومور به طور کامل برداشته نمیشود، موثر هستند.
درمان سرطان مغز در مراحل ثانویه
در مراحل ثانویه سرطان مغز، درمانها پیچیدهتر و جامعتر هستند و تومور ممکن است به بافتهای اطراف یا سایر بخشهای مغز گسترش یافته باشد. این درمانها معمولاً ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی است. جراحی برای کاهش حجم تومور و کاهش فشار مغز انجام میشود، اما ممکن است تومور بهطور کامل برداشته نشود.
پرتودرمانی برای هدف قرار دادن باقیمانده تومور و شیمی درمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی منتشرشده به کار میرود. همچنین، درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی برای تحریک سیستم ایمنی و مبارزه با سلولهای سرطانی استفاده میشوند.
نتیجه گیری
درمان سرطان مغز با روشهایی مانند جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و درمانهای نوین مانند ایمونوتراپی و نانوفناوری، میتواند بقا و کیفیت زندگی را بهبود بخشد، هرچند نرخ بقای میانگین پنجساله حدود ۱۹ درصد است و انتخاب روش به نوع تومور، مرحله بیماری و وضعیت بیمار بستگی دارد. نکات کلیدی شامل اولویت جراحی برای کاهش فشار تومور، ترکیب درمانهای سیستمیک برای کنترل گسترش، و بهرهگیری از رویکردهای هدفمند برای کاهش عوارض است. این روشها، به ویژه در مراحل اولیه، شانس بهبودی را افزایش میدهند، اما در مراحل پیشرفته، تمرکز بر مدیریت علائم ضروری است. در پایان، توصیه میشود بیماران فوراً با تیم انکولوژی مشورت کنند تا برنامه درمانی شخصیسازیشده دریافت نمایند، تشخیص زودهنگام را پیگیری کنند و از حمایتهای تسکینی برای حفظ کیفیت زندگی بهره ببرند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!