فهرست مطالب
جراحی سرطان مری بدخیم یکی از مهمترین روشهای درمانی است که هدف آن برداشتن تومور و تا حد امکان بافتهای درگیر اطراف آن است. این جراحی معمولا زمانی انجام میشود که سرطان در ناحیهای محدود باشد و بیمار از نظر عمومی توان تحمل عمل سنگین را داشتهباشد. در بسیاری از برنامههای درمانی، جراحی با شیمیدرمانی و رادیوتراپی قبل یا بعد از عمل ترکیب میشود تا شانس کنترل بیماری و طول عمر بیشتر شود. آشنایی با انواع جراحی و آمادگیهای قبل و بعد از آن، موضوعی است که در ادامه این مقاله از دکترتو درباره آن بیشتر صحبت میکنیم.
جراحی سرطان مری بدخیم چگونه است؟
جراحی سرطان بدخیم مری عمل برداشتن بخش درگیر مری است تا تومور و حاشیهای از بافت سالم و معمولا تعدادی از غدد لنفاوی اطراف کاملا خارج شوند. شایعترین نوع این عمل ازوفاژکتومی است که در آن بخشی از مری و معمولا قسمت بالایی معده برداشته میشود و سپس دستگاه گوارش بازسازی میشود. در واقع در این روش برای درمان سرطان مری تا حد امکان، معده را به بالا میکشند و به مری باقیمانده وصل میکنند یا از تکهای از روده برای ساختن یک لوله جدید استفاده میشود.
این جراحی معمولا برای مراحل موضعی و قابلجراحی سرطان بدخیم مری انجام میشود و معمولا با شیمیدرمانی و رادیوتراپی قبل یا بعد از عمل همراه است تا شانس کنترل بیماری و طول عمر سرطان بدخیم مری بیشتر شود. این عمل نیاز به بیهوشی عمومی، بستری چندروزه، دوره نقاهت، تغییر الگوی غذا خوردن و گاهی استفاده موقت از لوله تغذیه دارد.

انواع روش جراحی سرطان مری بدخیم
جراحی سرطان بدخیم مری معمولا با روش ازوفاژکتومی انجام میشود؛ در واقع بخشی از مری که درگیر تومور یا سرطان مری است همراه با مقدارى از معده و غدد لنفاوی اطراف برداشته میشود و سپس معده یا تکهای از روده به مری باقیمانده وصل میشود تا مسیر بلع دوباره برقرار شود. این عمل میتواند بهصورت باز یا با تکنیکهای کمتهاجمی و لاپاراسکوپیک انجام شود. در مراحل اولیه، گاهی بهجای جراحی بزرگ از روشهای اندوسکوپیک برای برداشتن ضایعه استفاده میشود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
One operation used to treat esophageal cancer is esophagectomy. During esophagectomy, the surgeon removes the part of the esophagus that contains the cancerous tumor. The surgeon also may remove some of the upper part of the stomach and nearby lymph nodes. The remaining esophagus is reconnected to the stomach.
ترجمه فارسی:
یکی از جراحیهای مورد استفاده برای درمان سرطان مری، ازوفاژکتومی است. در این روش، جراح بخشی از مری را که تومور سرطانی در آن قرار دارد برمیدارد. همچنین ممکن است بخش بالایی معده و تعدادی از غدد لنفاوی نزدیک آن ناحیه نیز خارج شوند. در پایان، بخش باقیمانده مری دوباره به معده متصل میشود.
جراحی سرطان مری بدخیم برای چه کسانی ضروری است؟
جراحی زمانی مطرح میشود که سرطان مری بدخیم هنوز قابل برداشت باشد. به این معنی که تومور در ناحیهای محدود از مری قرار داشتهباشد، متاستاز دوردست واضح نداشته باشد و وضعیت عمومی بیمار اجازه تحمل عمل را بدهد.
در بسیاری از بیماران، قبل از جراحی یک دوره شیمیدرمانی و رادیوتراپی داده میشود تا تومور کوچکتر و شانس کنترل بیماری بیشتر شود. در مراحل پیشرفتهتر جراحی معمولا نقش درمان قطعی ندارد و برای تسکین علائم روشهای اندوسکوپیک یا رادیوتراپی اولویت دارند.
جراحی سرطان مری بدخیم برای چه کسانی مناسب نیست؟
برخی بیماران به دلیل پیشرفت زیاد سرطان یا مشکلات جسمی نمیتوانند عمل سرطان مری بدخیم انجام دهند. اگر سرطان به اندامهای مهم مانند کبد یا استخوانها متاستاز داده باشد، ممکن است جراحی موثر نباشد. بیماران با بیماریهای شدید قلبی، ریوی یا کلیوی نیز در خطر قرار دارند.
سوءتغذیه یا کاهش وزن شدید روند بهبودی را مختل میکند. اختلالات انعقادی خطر خونریزی حین عمل را افزایش میدهد. در برخی موارد، بیمار یا خانوادهاش بهدلایل شخصی یا نگرانی از عوارض، از جراحی صرفنظر میکنند. تصمیمگیری باید با بررسی کامل شرایط بیمار انجام شود.
مزایای انجام جراحی سرطان مری بدخیم
جراحی در برخی بیماران امکان درمان ریشهای سرطان مری را فراهم میکند زیرا تومور و غدد لنفاوی درگیر را مستقیما برمیدارد. زمانی که جراحی با شیمیدرمانی و رادیوتراپی بهصورت برنامهریزیشده ترکیب شود، شانس کنترل طولانیمدت بیماری و افزایش بقا بیشتر میشود.
در بعضی موارد، برداشتن تومور میتواند بلع را بهتر کند، نیاز به استنت یا لوله تغذیه را کاهش دهد و وابستگی به درمانهای تسکینی را کمتر کند. البته همه بیماران داوطلب مناسب جراحی نیستند و انتخاب دقیق بیمار بسیار مهم است.
مزایای انجام جراحی سرطان مری بدخیم به طور خلاصه عبارت است از:
- امکان برداشتن کامل تومور و غدد لنفاوی درگیر
- بهبود بلع و کاهش احساس گیر کردن غذا
- کاهش نیاز به استنت یا لوله تغذیه در برخی بیماران
- فراهم شدن امکان ارزیابی دقیق مرحله بیماری با بررسی بافت و لنفنودها

عوارض بعد از عمل جراحی سرطان مری بدخیم
بعد از ازوفاژکتومی (عمل جراحی سرطان مری بدخیم) ممکن است مشکلات تنفسی، عفونت، نشت از محل اتصال جدید مری و معده یا تنگی این ناحیه رخ دهد. تغییر در الگوی غذا خوردن، کاهش وزن، رفلاکس، احساس سیری زودرس و خستگی طولانیمدت هم شایع هستند. گاهی نیاز به استفاده موقت از لوله تغذیه برای تامین کالری وجود دارد. تیم جراحی و مراقبت حمایتی، قبل از عمل این خطرات را با بیمار مرور کرده و بعد از عمل برای کنترل عوارض برنامهریزی میکنند.
جدول زیر، مزایا و عوارض عمل سرطان بدخیم مری را نشان میدهد.
| مزایای جراحی سرطان مری بدخیم | معایب و محدودیتهای جراحی سرطان مری بدخیم |
|---|---|
| فراهمکردن نمونه بافتی برای تعیین دقیق مرحله و برنامهریزی درمانهای بعدی | عملی با بیهوشی عمومی و ریسک جراحی بالا |
| برداشتن مستقیم تومور و غدد لنفاوی درگیر | احتمال عوارضی مانند عفونت، نشتی محل اتصال و مشکلات تنفسی |
| بهبود بلع و کاهش احساس گیر کردن غذا در بسیاری از بیماران | احتمال تغییر دائمی الگوی غذا خوردن، کاهش وزن و خطر سوءتغذیه |
| کاهش نیاز به استنت یا لوله تغذیه در برخی موارد | مناسب نبودن برای بیماران با متاستاز دوردست یا بیماریهای شدید قلبی ریوی و سایر مشکلات جدی زمینهای |
روش انجام جراحی سرطان مری بدخیم
جراحی سرطان مری بدخیم معمولا شامل برداشتن بخشی از مری و اتصال آن به معده است. این عمل میتواند به روش باز، لاپاراسکوپی یا جراحی رباتیک انجام شود و انتخاب آن به شرایط بیمار و تجربه جراح بستگی دارد. در روش باز، برشهایی در شکم یا قفسه سینه ایجاد میشود اما روشهای کمتهاجمی با درد و عوارض کمتر همراهاند.
گاهی گرههای لنفاوی و بخشی از معده نیز برداشته میشود. زمان جراحی بین ۴ تا ۸ ساعت متغیر است و گاهی درمانهای مکمل مانند شیمیدرمانی نیاز است. پس از عمل، بیمار در بخش مراقبتهای ویژه بستری شده و بعد از آن در صورت نیاز وارد مرحله توانبخشی میشود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancer
For some earlier stage esophageal cancers, surgery can be used to try to remove the cancer and some of the normal surrounding tissue. In many cases, surgery is combined with other treatments, such as chemotherapy and/or radiation therapy.
ترجمه فارسی:
برای برخی از سرطانهای مری در مراحل اولیه، از جراحی برای برداشتن تومور و مقداری از بافت سالم اطراف آن استفاده میشود. در بسیاری از موارد، جراحی همراه با سایر روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی انجام میشود.
آمادگی برای جراحی سرطان مری بدخیم
آمادگی قبل از جراحی سرطان مری بدخیم شامل ارزیابی سلامت بیمار با آزمایشهای مختلف مانند خون، سیتی اسکن، آندوسکوپی و PET scan است. پزشک ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی بیمار پیشنهاد دهد، به خصوص مصرف غذاهای سبک و مغذی و پرهیز از دخانیات و الکل.
اگر بیمار دچار سوءتغذیه باشد، ممکن است مکملهای غذایی یا تغذیه وریدی تجویز شود. برخی بیماران نیز به مشاوره قلب و ریه نیاز دارند. آمادگی روانی نیز مهم است و مشاوره روانشناسی یا گفتگو با بیماران قبلی میتواند به کاهش اضطراب کمک کند. در روزهای قبل از جراحی، بیمار باید مصرف داروهای خاص را متوقف کند و ناشتایی را رعایت کند. این اقدامات از بروز عوارض جلوگیری میکنند.
موارد زیر از نکات مهم قبل از انجام عمل سرطان بدخیم هستند:
- ارزیابی کامل قلبی ریوی و وضعیت عمومی سلامت بدن
- اصلاح سوءتغذیه و استفاده از مکملها یا لوله تغذیه در صورت نیاز
- ترک سیگار و الکل پیش از شروع درمان
- بررسی وزن، وضعیت بلع و برنامهریزی تغذیهای پیش از عمل
- مرور مزایا، عوارض و جایگزینهای جراحی با تیم درمان
- آموزش درباره لوله تغذیه و مراقبتهای بعد از عمل
- برنامهریزی برای دوران نقاهت، کمک در منزل و حمایت خانوادگی
مراقبت های بعد از عمل جراحی مری بدخیم
بعد از جراحی مری، چند روز اول معمولا در بخش مراقبت ویژه یا بخش جراحی میگذرد تا تنفس، ضربان قلب، درد و وضعیت تغذیه بهدقت کنترل شود. در آغاز، تغذیه معمولا از طریق لوله تغذیه یا سرم انجام میشود تا محل جراحی فرصت ترمیم داشتهباشد و سپس بهتدریج مایعات و غذاهای نرم شروع میشود.
تغییر عادات غذایی، خوردن وعدههای کوچک و متعدد و بالا نگه داشتن سر هنگام خواب برای کاهش رفلاکس و محافظت از ریهها اهمیت دارد. پیگیری منظم با تیم جراحی و انکولوژی بخش مهمی از مراقبت طولانیمدت است.
مراقبتهای بعد از عمل جراحی مری بدخیم شامل موارد زیر میشوند:
- پیگیری منظم علائم حیاتی و کنترل درد
- استفاده موقت از لوله تغذیه تا زمان تحمل خوراکی
- شروع تدریجی مصرف مایعات شفاف، سپس غذاهای نرم
- خوردن وعدههای کوچک و متعدد در طول روز
- خوابیدن با بالابردن سر برای کاهش رفلاکس
- توجه به سرفه، تب، تنگی نفس یا درد قفسه سینه
- گزارش هرگونه مشکل جدید در بلع یا کاهش وزن به پزشک
- حضور در ویزیتهای پیگیری و انجام اسکنها و آزمایشهای توصیهشده
نتیجه گیری
جراحی سرطان مری بدخیم در بسیاری از بیماران منتخب مهمترین شانس برای کنترل طولانیمدت بیماری و گاهی درمان ریشهای محسوب میشود. ترکیب جراحی با شیمیدرمانی، رادیوتراپی و مراقبت تغذیهای هدفمند، امکان بهبود کیفیت زندگی را بالا میبرد؛ در صورتیکه که بیمار و تیم درمان در هر مرحله تصمیمهای آگاهانه بگیرند. اگر دچار مشکل جدید یا بدترشونده در بلع، درد قفسه سینه، کاهش وزن، یا هر علامت غیرمعمول بعد از جراحی یا حین درمان شدید، در کوتاهترین زمان به دکتر متخصص مراجعه کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
