تومورهای غده هیپوفیز و روش درمان آنها – مجله سلامت دکترتو

تومورهای غده هیپوفیز و روش درمان آنها

آنچه در این مقاله می‌خوانید

تومور هیپوفیز، رشد غیرطبیعی سلول‌ها در غده هیپوفیز، غده‌ای کوچک در جمجمه هستند که هورمون‌های کنترل‌کننده رشد، فشار خون و تولید مثل را تولید می‌کند. این تومورها که معمولا خوش‌خیم (آدنوم) و گاهی بدخیم (کارسینوم) هستند، روی اندام‌هایی مانند کلیه‌ها، تیروئید و غدد جنسی اثر می‌گذارند. علائم آنها شامل سردرد، کاهش بینایی، تهوع، ضعف، تغییرات قاعدگی، اختلال جنسی و نوسانات وزن است. آدنوم‌ها شایع‌تر بوده و ممکن است هورمون‌های اضافی (مانند پرولاکتین، هورمون رشد یا ACTH) ترشح کنند که منجر به بیماری‌های آکرومگالی یا سندرم کوشینگ می‌شود. درمان این بیماری شامل جراحی (ترانس‌اسفنوئیدال یا کرانیوتومی)، پرتودرمانی و مصرف داروهایی مانند کابرگولین یا اکترئوتید است که به کاهش اندازه تومور و بهبود علائم کمک می‌کند.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 10 دقیقه
تومورهای غده هیپوفیز و روش درمان آنها

تومور هیپوفیز، رشد غیرطبیعی سلول‌ها در غده هیپوفیز است که هورمون‌های کنترل‌کننده رشد، متابولیسم، فشار خون و تولید مثل را تنظیم می‌کند. این تومورها معمولا خوش‌خیم (آدنوم) هستند و گاهی بدخیم (کارسینوم) بوده و می‌توانند با تأثیر بر ترشح هورمون‌ها، علائمی مانند سردرد، اختلالات بینایی، تهوع، تغییرات وزن، کاهش میل جنسی یا مشکلات قاعدگی ایجاد کنند. تشخیص این بیماری با آزمایش خون، ادرار، ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن و بیوپسی انجام می‌شود. درمان هم شامل جراحی (معمولا ترانس‌اسفنوئیدال)، پرتودرمانی (خارجی یا استریوتاکتیک) و داروهایی مانند کابرگولین یا اکترئوتید برای کنترل هورمون‌ها و کاهش اندازه تومور است.

تومور هیپوفیز چیست؟

تومورهای غده هیپوفیز یا آدنوم‌های هیپوفیز سلول‌های غیرطبیعی هستند که در غده هیپوفیز ظاهر می‌شوند. البته در بیشتر مواقع تومور هیپوفیز خوش‌خیم بوده و سرطانی نیست. به همین دلیل به نواحی دیگر بدن سرایت نمی‌کند. اما همین تومورهای خوش‌خیم نیز می‌توانند روی تولید هورمون‌ها تاثیر بگذارند.

گاهی ممکن است تومور باعث افزایش ترشح برخی هورمون‌ها در بدن شده و عوارضی ایجاد کنند. در برخی مواقع نیز تولید هورمون را کاهش می‌دهند. حتی گاهی ممکن است تومور های غده هیپوفیز به اعصاب بینایی فشار وارد کنند و باعث اختلال در بینایی شوند. در مواقع بسیار نادر این تومورها سرطانی بوده و احتمال دارد به قسمت‌های دیگر سرایت کنند.

نکات مهم درباره تومور هیپوفیزتوضیحات
تومور غده هیپوفیز چیست؟به رشد غیرطبیعی سلول‌های هیپوفیز، تومور غده هیپوفیز گفته می‌شود.
علائمسردرد، اختلال بینایی، تغییر هورمونی
علت ابتلاعوامل ژنتیکی و تغییرات سلولی
انواعخوش‌خیم، بدخیم، عملکردی، غیرعملکردی
عوارضناباروری، مشکلات بینایی، تغییر متابولیسم
روش‌های درمانجراحی، دارو درمانی، پرتودرمانی
موارد مهم بیماری تومور در غده هیپوفیز

انواع تومورهای غده هیپوفیز

تومورهای هیپوفیز معمولا خوش‌خیم هستند و به بخش‌های دیگر سرایت نمی‌کنند اما به دلیل تاثیر روی هورمون‌های بدن ممکن است عوارضی ایجاد کنند. بیشتر این تومورها علائمی نداشته و ممکن است تنها در تصویربرداری وجود آنها مشخص شود. به همین دلیل بسیاری از افراد از وجود چنین توموری در هیپوفیز خود مطلع نیستند:

  • تومور هیپوفیز خوش خیم
  • تومور هیپوفیز بدخیم
  • آدنوم‌های غیر عملکردی (بزرگ شدن غده هیپوفیز)
  • تومورهای هیپوفیز نواحی ترشح ACTH
  • تومورهای هیپوفیز در نواحی ترشح هورمون تحریک تیروئید
  • تومورهای غده هیپوفیز در نواحی ترشح هورمون رشد
  • تومور هیپوفیز پرولاکتین
تومور هیپوفیز چیست؟
تومور هیپوفیز رشد غیرطبیعی سلول‌ها در غده هیپوفیز است که معمولا خوش‌خیم بوده و هورمون‌ها را مختل می‌کند.

۱. تومور هیپوفیز خوش خیم

بیشتر تومورهای غده هیپوفیز خوش‌خیم بوده و به قسمت‌های دیگر مغز سرایت نمی‌کنند. این نوع تومورها در بیشتر مواقع علائمی نداشته و ممکن است شخص متوجه وجود آنها نشود. گاهی هم ممکن است با تغییر ترشح هورمون‌ها یا فشار به اعصاب بینایی باعث بروز عوارضی شوند. در این شرایط باید درمان با دارو یا جراحی انجام شود.

به طور کلی تومورهای خوش خیم یا آدنوم‌های هیپوفیز را می‌توان بر اساس اندازه به ۲ دسته تقسیم کرد:

  • میکرو آدنوم هیپوفیز تومورهایی هستند که قطر آنها کمتر از ۱ سانتی‌متر است. ازآنجایی‌که این تومورها کوچک هستند، به‌ندرت به بقیه هیپوفیز یا بافت‌های مجاور آسیب می‌رسانند. اما اگر هورمون خاصی را بیش‌ازحد بسازند می‌توانند علائمی ایجاد کنند. بسیاری از افراد در واقع آدنوم‌های کوچکی دارند که هرگز پیدا نمی‌شوند. زیرا به اندازه کافی بزرگ نمی‌شوند یا تولید هورمون‌ها را بیش‌ازحد افزایش نمی‌دهند.
  • ماکرو آدنوم هیپوفیز تومورهایی به قطر ۱ سانتی‌متر یا بزرگ‌تر هستند. ماکروآدنوم می‌تواند از ۲ طریق بر سلامت فرد تاثیر بگذارد. اگر هورمون خاصی را بیش‌ازحد تولید کنند، می‌توانند علائمی را ایجاد کنند. همچنین آنها می‌توانند با ایجاد فشار روی قسمت‌های طبیعی هیپوفیز یا اعصاب مجاور مانند اعصاب بینایی علائم ایجاد کنند.

۲. تومور هیپوفیز بدخیم

در مواقع نادر ممکن است تومور های غده هیپوفیز بدخیم و سرطانی باشند. در این شرایط سلول‌های سرطانی به قسمت‌های دیگر مغز هم سرایت کرده و خطرناک است. برای ازبین‌بردن تومورهای بدخیم معمولا از روش جراحی یا پرتودرمانی استفاده می‌شود. گاهی هم پزشک از دو روش به‌صورت ترکیبی استفاده می‌کند.

متن انگلیسی:
Pituitary adenomas are classified by their size and whether or not they secrete hormones.
ترجمه فارسی:
آدنوم‌های هیپوفیز بر اساس اندازه و ترشح یا عدم ترشح هورمون‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.

به نقل از سایت hopkinsmedicine

۳. آدنوم های غیر عملکردی هیپوفیز

شایع‌ترین نوع تومورهای غده هیپوفیز آدنوم‌های غیر عملکردی هستند. این نوع تومور هورمون اضافی تولید نمی‌کند. معمولا بدون علامت هستند. زمانی که تومور رشد می‌کند، احتمال دارد به اندازه‌ای بزرگ شود که فشار وارد کند. در نتیجه علائمی مانند سردرد و مشکلات بینایی ظاهر می‌شود. اگر آدنوم‌های غیر عملکردی بزرگ شوند، ممکن است سلول‌های سالم هیپوفیز را از بین برده و باعث کاهش تولید هورمون شوند.

۴. تومورهای هیپوفیز نواحی ترشح ACTH

این نوع تومورها باعث افزایش تولید هورمون آدنوکورتیکوتروپیک (ACTH) می‌شوند. این هورمون غدد فوق‌کلیوی را تحریک کرده تا نوعی استروئید بسازند. به این استروئیدها گلیکوکورتیکوئید گفته شده و روی متابولیسم تاثیر می‌گذارند. افزایش ترشح هورمون ACTH در نتیجه ظاهرشدن تومور هیپوفیز باعث بروز بیماری سندروم کوشینگ می‌شود.

این بیماری تجمع چربی در صورت، گردن، شکم، کمر و سینه را افزایش می‌دهد. باعث می‌شود دست‌ها و پاها لاغر شوند. علائمی مانند فشارخون بالا ظاهر شده و حتی استخوان‌ها ضعیف می‌شوند.

علائم بزرگ شدن غده هیپوفیز چیست؟
بزرگ شدن غده هیپوفیز می‌تواند به ساختارهای مجاور مانند کیاسم بینایی فشار وارد کند.

۵. تومورهای هیپوفیز در نواحی ترشح هورمون تحریک تیروئید

برخی از تومور های غده هیپوفیز روی هورمون محرک تیروئید تاثیر گذاشته و ترشح آن را افزایش می‌دهند. در نتیجه این هورمون باعث افزایش فعالیت غده تیروئید شده و ترشح هورمون تیروکسین بیشتر می‌شود. تومور هیپوفیز یکی از علل نادر پرکاری تیروئید است. این بیماری متابولیسم بدن را افزایش داده و باعث کاهش وزن و بالارفتن ضربان قلب می‌شود.

۶. تومورهای غده هیپوفیز در نواحی ترشح هورمون رشد

برخی از تومورهای غده هیپوفیز ممکن است باعث افزایش تولید هورمون رشد شوند. افزایش ترشح این هورمون در کودکان باعث رشد بیش‌ازحد شده و رشد استخوان‌ها را تحریک می‌کند. در نتیجه کودک رشد بسیار سریع خواهد داشت و این عارضه درد مفاصل و تعریق شدید را در پی دارد.

در بزرگسالان نیز این تومور هیپوفیز باعث بیماری به نام آکرومگالی می‌شود. در نتیجه رشد دست، پا و جمجمه زیاد می‌شود. به دلیل رشد استخوان‌ها ظاهر صورت تغییر کرده و علائمی مانند آپنه خواب و دیابت به وجود می‌آید.

۷. تومور هیپوفیز پرولاکتین

یکی دیگر از تومورهای شایع در هیپوفیز، توموری است که پرولاکتین زیادی تولید می‌کند. افزایش بیش‌ازحد پرولاکتین یا هایپرپرولاکتینمی در خانم‌ها باعث بی‌نظمی در قاعدگی می‌شود. حتی ممکن است قاعدگی به طور کامل متوقف شود. در برخی زنان نیز افزایش هورمون پرولاکتین باعث تولید شیر در زمانی خارج از بارداری یا شیردهی می‌شود.

در آقایان نیز این تومور هیپوفیز می‌تواند عوارضی ایجاد کند. اختلال نعوظ یا کاهش میل جنسی از عوارض این نوع تومور در مردان است. حتی ممکن است باعث بزرگ‌شدن سینه، کاهش موهای بدن و کاهش تولید اسپرم شود. این نوع تومور نیز به‌مرور سردرد یا مشکلات بینایی ایجاد می‌کند.

نشانه های تومور غده هیپوفیز چیست؟

تومور هیپوفیز باتوجه‌به نوع آن و محل آسیب‌دیده علائم مختلفی ایجاد می‌کند. همان‌طور که گفتیم برخی از آنها روی هورمون‌ها تاثیر گذاشته و با افزایش ترشح آنها علائمی در بدن ایجاد می‌کنند. برخی دیگر نیز فقط به دلیل بزرگ‌شدن و فشار باعث بروز علائم می‌شوند:

  • تهوع و استفراغ
  • ضعف
  • احساس سرما
  • کاهش دوره‌های قاعدگی یا توقف آن
  • اختلال عملکرد جنسی
  • افزایش ادرار
  • کاهش یا افزایش ناخواسته وزن
  • تجمع چربی در ناحیه میانی بدن و بالای کمر
  • تعریق زیاد
  • مشکلات قلبی
  • درد مفاصل
  • افزایش موهای بدن

نگران علائم تومور هیپوفیز هستی؟
برای تشخیص قطعی، همین حالا از پزشک نوبت بگیر!

علائم تومور هیپوفیز در زنان

در زنان، تومور هیپوفیز می‌تواند با تغییرات هورمونی خود را نشان دهد. شایع‌ترین نشانه، اختلال در چرخه قاعدگی یا قطع کامل آن است. همچنین، ترشح غیرطبیعی شیر از سینه حتی در زنانی که باردار یا شیرده نیستند، ممکن است رخ دهد. این علامت معمولا به دلیل پرولاکتینوما، یکی از تومورهای عملکردی شایع، ایجاد می‌شود.

سردردهای مکرر و تاری دید هم از علائم رایج هستند. برخی زنان دچار مشکلات باروری یا کاهش میل جنسی می‌شوند که به‌طور مستقیم ناشی از اختلال هورمونی است. اگرچه این علائم ممکن است با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شوند اما بررسی تخصصی توسط پزشک می‌تواند علت اصلی را روشن کند.

علائم تومور هیپوفیز در مردان

در مردان، تومور غده هیپوفیز معمولا با کاهش میل جنسی و اختلال در عملکرد جنسی آشکار می‌شود. از دست دادن انرژی، احساس خستگی دائمی و ضعف عضلانی هم از نشانه‌های رایج هستند. در برخی موارد، تومور باعث کاهش سطح تستوسترون می‌شود که بر باروری و خلق‌وخو تأثیر می‌گذارد.

سردرد شدید و اختلال در بینایی هم از علائم مهم به شمار می‌آیند به‌ خصوص زمانی که تومور بزرگ شده و روی عصب بینایی فشار وارد کند. برخی مردان دچار تغییرات متابولیک مانند افزایش وزن یا تغییر در توزیع چربی بدن می‌شوند. این علائم ممکن است به‌آرامی پیشرفت کنند و بیمار متوجه ارتباط آن‌ها با غده هیپوفیز نشود.

علائم بزرگ شدن غده هیپوفیز

وقتی غده هیپوفیز بیش‌ازحد بزرگ شود، حتی اگر تومور عملکردی نباشد، می‌تواند علائم مهمی ایجاد کند. شایع‌ترین علامت، فشار بر ساختارهای اطراف مغز است که باعث سردرد مزمن و مشکلات بینایی می‌شود. بیمار ممکن است دید تونلی پیدا کند یا بخش‌هایی از میدان دید خود را از دست بدهد.

علاوه بر این، بزرگ شدن غده می‌تواند سلول‌های سالم را تحت فشار قرار دهد و باعث کاهش تولید هورمون‌ها شود. در نتیجه، نشانه‌هایی مانند خستگی مفرط، کاهش میل جنسی، ناباروری و حتی اختلال در رشد یا متابولیسم پدیدار می‌شوند. بسیاری از بیماران این علائم را دیر تشخیص می‌دهند به این دلیل که در ابتدا خفیف هستند.

علائم تومور بدخیم هیپوفیز

بیشتر تومورهای غده هیپوفیز خوش‌خیم هستند و کشنده نیستند. با این حال، اگر تومور بزرگ شود یا هورمون‌ها را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. تومورهای بدخیم و نادر ممکن است به سایر نواحی مغز گسترش پیدا کنند و خطر بیشتری داشته‌باشند. به‌طور کلی، تشخیص سریع و پیگیری منظم پزشکی می‌تواند خطرات را به حداقل برساند.

عکس ام آر آی تومور هیپوفیز
ام آر آی، تومور هیپوفیز را با تصاویر دقیق از اندازه و محل آن نشان می‌دهد.

علل ایجاد تومور های غده هیپوفیز

علت ایجاد تومور هیپوفیز هنوز شناخته نشده است. پزشکان معتقدند که احتمالا ژن‌های برخی از سلول‌های هیپوفیز تغییر کرده و این عارضه ایجاد می‌شود. بیشتر این تومورها عامل ارثی ندارند. اما احتمال تاثیر تغییرات ژنتیکی در ایجاد آنها است.

برخی از اختلالات ژنتیکی مانند موارد زیر ممکن است در بروز این عارضه تاثیر داشته‌باشند:

  • آدنوم هیپوفیز جدا شده خانوادگی یا FIPA: باعث آدنوم‌های هیپوفیز در خانواده‌ها بدون سندرم‌های دیگر می‌شود
  • آکرومگالی جداشده خانوادگی
  • سندرم مک‌کون آلبرایت: بیماری نادری که در استخوان‌ها و پوست باعث ناهنجاری می‌شود
  • نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد، نوع I (MEN1) و نوع IV MEN4)): نوعی اختلال که باعث ایجاد تومور در غدد می‌شود

راه های تشخیص ابتلا به تومورهای غده هیپوفیز

برای بررسی و درمان تومور هیپوفیز، بهترین انتخاب پزشک متخصص غدد است. پزشک می‌تواند با بررسی هورمون‌ها و انجام آزمایش‌های لازم وجود تومور را تشخیص دهد. در بسیاری از موارد، جراح مغز و اعصاب هم برای برداشتن تومور یا درمان جراحی مشاوره می‌دهد.

ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن ابزارهای اصلی برای تصویربرداری تومور هستند و اندازه و محل دقیق آن را مشخص می‌کنند. گاهی هم تیم پزشکی شامل متخصصان پرتودرمانی و داروساز می‌شود. مهم‌ترین نکته این است که بیمار به‌محض مشاهده علائم مانند سردرد، تغییرات هورمونی یا مشکلات بینایی به متخصص مراجعه کند تا تشخیص زودهنگام و درمان مناسب انجام شود:

  • آزمایش خون و ادرار: در این آزمایش‌ها سطح هورمون‌های مختلف اندازه گرفته می‌شود. در جواب آزمایش مشخص می‌شود که تولید هورمونی خاص افزایش پیدا کرده است یا کاهش.
  • آزمایش تصویربرداری (ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن): اسکن از مغز کمک می‌کند تا محل و اندازه تومور در مغز مشاهده شود. در سی‌تی‌اسکن از اشعه ایکس استفاده شده و در ام‌آرآی امواج رادیویی تصویر را ایجاد می‌کنند.
  • معاینه چشم: برای تشخیص میزان تاثیر تومور روی بینایی باید این تست انجام شود.
  • بیوپسی: پس از تشخیص تومور در تصویربرداری نمونه‌برداری با سوزن یا حین جراحی انجام می‌شود. برای تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور بیوپسی گرفته می‌شود. بیوپسی معمولاً حین جراحی انجام می‌شود.

متن انگلیسی:
Pituitary tumors are unusual growths that develop in the pituitary gland. This gland is an organ about the size of a pea. It’s located behind the nose at the base of the brain. Some of these tumors cause the pituitary gland to make too much of certain hormones that control important body functions. Others can cause the pituitary gland to make too little of those hormones.
ترجمه فارسی:
تومورهای هیپوفیز، زائده‌های غیرطبیعی‌ای هستند که در غده هیپوفیز، غده‌ای کوچک به اندازه یک نخود در پشت بینی و پایه مغز، به وجود می‌آیند. بعضی از این تومورها باعث می‌شوند غده هیپوفیز هورمون‌های مهمی را که کارهای مهم بدن را تنظیم می‌کنند، بیش‌ازحد تولید کند، در حالی که برخی دیگر تولید این هورمون‌ها را کم می‌کنند.

به نقل از سایت mayoclinic

روش های درمان تومور غده هیپوفیز

در بسیاری از مواقع این تومورها نیاز به درمان ندارند. اما گاهی پزشک باتوجه‌به نوع تومور، اندازه و محل قرارگیری آن درمان را توصیه می‌کند. درمان این تومورها شامل درمان دارویی، پرتودرمانی و جراحی می‌شود. ممکن است پزشک از این روش‌ها به‌صورت ترکیبی استفاده کند:

  • درمان تومور هیپوفیز با دارو مانند داروهای ترشح‌کننده پرولاکتین
  • عمل جراحی تومور هیپوفیز
  • پرتو درمانی

همین حالا یک دکتر مطمئن برای درمان تومور غده هیپوفیز پیدا کن.

۱. درمان تومور هیپوفیز با دارو

برای کنترل ترشح هورمون‌های اضافی و گاهی برای کوچک‌شدن تومور هیپوفیز داروهایی تجویز می‌شود. این داروها شامل داروهای ترشح‌کننده پرولاکتین (داروهای کابرگولین و بروموکریپتین برای کاهش ترشح پرولاکتین استفاده می‌شود)، داروهای کتوکونازول، میتوتان و متیراپون (برای افراد مبتلا به سندرم کوشینگ) و گروهی از داروها به نام آنالوگ‌های سوماتواستاتین که برای درمان تومور ترشح‌کننده هورمون رشد کاربرد دارند. داروهای اکترئوتید و لانروتید جز این دسته از داروها هستند.

۲. عمل جراحی غده هیپوفیز

معمولا زمانی که تومور به اعصاب بینایی فشار وارد کند یا باعث تولید بیش‌ازحد هورمونی خاص شود، پزشک جراحی را پیشنهاد می‌دهد. جراح مغز و اعصاب برای جراحی تومورها می‌تواند از ۲ روش اصلی استفاده کند:

  • روش ترانس اسفنوئیدال ترانس بینی آندوسکوپی: در این روش از طریق بینی و سینوس‌ها تومور خارج می‌شود. هیچ برش خارجی ایجاد نشده و قسمت‌های دیگر مغز تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند. اگر تومور بزرگ باشد یا به اعصاب و بافت اطراف فشار وارد کند، استفاده از این روش جراحی دشوار است.
  • روش ترانس کرانیال (کرانیوتومی): در این روش برشی در پوست سر و قسمت بالایی جمجمه ایجاد می‌شود. برای برداشتن تومورهای بزرگ یا پیچیده این روش جراحی بهتر است.

اگر تومور هیپوفیز یا جراحی برای برداشتن آن، باعث کاهش تولید هورمون شود، احتمالا برای حفظ سطح طبیعی هورمون‌ها نیاز به مصرف هورمون‌های جایگزین است. برخی از افرادی که تحت پرتودرمانی هستند نیز نیاز به جایگزینی هورمون هیپوفیز دارند.

۳. درمان تومور هیپوفیز با پرتودرمانی

در این روش از پرتو برای ازبین‌بردن تومور استفاده می‌شود. گاهی این روش به‌تنهایی استفاده شده و گاهی همراه با جراحی کاربرد دارد. اگر بعد از جراحی، تومور باقی بماند یا عود کند، از پرتودرمانی استفاده می‌شود. روش‌های پرتودرمانی عبارت‌اند از:

  • رادیوسرجری استریوتاکتیک: در این روش از پرتو با یک دوز بالا استفاده می‌شود. آسیب بسیار کمی به بافت‌های سالم وارد شده و در یک جلسه کار تکمیل می‌شود.
  • تابش پرتو خارجی: سطح بالایی از پرتو به تومور تابیده می‌شود. معمولا در یک دوره ۶ هفته‌ای ۵ بار در هفته این درمان صورت می‌گیرد.

۴. درمان قطعی تومور غده هیپوفیز چیست؟

در بیشتر موارد درمان قطعی تومور غده هیپوفیز جراحی است. اگر تومور کوچک و هورمون‌ساز نباشد، پزشک ممکن است فقط پیگیری دوره‌ای و دارودرمانی پیشنهاد دهد. در تومورهای بزرگ یا آن‌هایی که باعث افزایش هورمون‌ها می‌شوند، جراحی از راه بینی رایج‌ترین روش است.

بعد از جراحی گاهی دارو یا پرتودرمانی تکمیلی لازم می‌شود تا رشد تومور کنترل شود. هدف اصلی، برداشتن تومور و بازگرداندن تعادل هورمونی است. رعایت این مراحل به بیماران کمک می‌کند زندگی طبیعی و فعالی داشته‌باشند بدون اینکه خطر عود یا عوارض جدی آن‌ها را تهدید کند.

عمل تومور هیپوفیز از راه بینی انجام می شود؟
جراحی ترانس‌اسفنوئیدی با آندوسکوپ از بینی برای برداشتن تومور هیپوفیز انجام می‌شود.

عوارض تومور هیپوفیز چیست؟

معمولا تومورهای غده هیپوفیز رشد زیادی ندارند و به جز تاثیر روی هورمون‌ها، عوارض دیگری ایجاد نمی‌کنند. اما تومورهایی که بزرگ می‌شوند و فشار ایجاد می‌کنند، می‌توانند باعث ازدست‌دادن بینایی یا کمبود دائمی هورمون‌ها شوند.

یکی از عوارض نادر اما بسیار جدی تومور هیپوفیز عارضه‌ای به نام آپوپلکسی هیپوفیز است. این عارضه می‌تواند باعث نارسایی هیپوفیز شود و نیاز به جایگزینی هورمونی فوری دارد. در این شرایط شخص شدیدترین سردرد را تجربه می‌کند و ممکن است پزشک از داروی کورتیکواستروئید استفاده کند یا جراحی را پیشنهاد دهد.

تومور هیپوفیز خطرناک است؟

بیشتر تومورهای غده هیپوفیز خوش‌خیم هستند و مستقیم جان بیمار را تهدید نمی‌کنند. با این حال، اگر تومور رشد کند یا هورمون‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، مشکلات جدی ایجاد می‌شود. فشار روی عصب بینایی باعث اختلال بینایی می‌شود و اختلال هورمونی می‌تواند روی متابولیسم، فشار خون و استخوان‌ها اثر بگذارد.

در موارد نادر، تومور بدخیم به قسمت‌های دیگر مغز انتشار پیدا می‌کند و خطرناک می‌شود. تشخیص زودهنگام، پیگیری منظم و درمان مناسب می‌تواند بیشتر خطرها را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیمار را حفظ کند.

طول عمر بیماران تومور هیپوفیز خوش خیم و بدخیم چقدر است؟

برای تومورهای خوش‌خیم، طول عمر معمولا طبیعی است اگر درمان به موقع انجام شود. کنترل هورمون‌ها و پیگیری دوره‌ای باعث می‌شود بیمار زندگی عادی داشته‌باشد. در تومورهای بدخیم، طول عمر به سرعت رشد تومور و پاسخ به درمان بستگی دارد. جراحی به موقع، دارو و پرتودرمانی می‌تواند طول عمر را افزایش داده و عوارض جدی را کاهش دهد.

پزشکان پیشنهادی

برای تشخیص و درمان تومور های غده هیپوفیز به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

تومور غده هیپوفیز به رشد غیرطبیعی سلول‌های این غده در پایه مغز گفته می‌شود. بیشتر این تومورها خوش‌خیم هستند و به‌ندرت ماهیت سرطانی دارند. با وجود این، حتی تومورهای خوش‌خیم هم می‌توانند با فشار بر بافت‌های اطراف یا ایجاد اختلال هورمونی مشکلات جدی ایجاد کنند.

از آن‌جا که غده هیپوفیز هورمون‌های مهم برای تنظیم متابولیسم، رشد، باروری و عملکرد غدد دیگر را کنترل می‌کند، هر تغییری در عملکرد آن تأثیر گسترده‌ای بر بدن دارد. تشخیص به‌موقع و پیگیری پزشکی اهمیت بالایی دارد زیرا بسیاری از بیماران در مراحل اولیه هیچ علامتی احساس نمی‌کنند و فقط در اثر بزرگ‌شدن تومور علائم ظاهر می‌شود.

برای درمان و تشخیص به موقع، اولین قدم مراجعه به متخصص غدد است. اگر تومور نیاز به جراحی داشته‌باشد، باید به متخصص جراحی مغز و اعصاب مراجعه کرد. گاهی تیم درمان شامل متخصص پرتودرمانی و داروساز هم می‌شود. بهترین کار این است که هر چه سریع‌تر با یک متخصص باتجربه مشورت کنید، آزمایش‌ها را انجام دهید و برنامه درمانی دقیق دریافت کنید تا سلامت شما به‌طور کامل حفظ شود.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

بیشتر تومورهای غده هیپوفیز خوش‌خیم هستند و کشنده نیستند. با این حال، اگر تومور بزرگ شود یا هورمون‌ها را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. تومورهای بدخیم و نادر ممکن است به سایر نواحی مغز گسترش یابند و خطر بیشتری داشته‌باشند.

عمل جراحی زمانی ضروری است که تومور باعث فشار بر عصب بینایی یا سایر ساختارهای مغزی شود یا به‌خوبی با دارو کنترل نشود. همچنین، تومورهای بدخیم یا بزرگ که رشد سریع دارند، نیاز به جراحی دارند. در برخی تومورهای عملکردی، وقتی دارودرمانی نتواند ترشح هورمون‌ها را تنظیم کند، جراحی گزینه بعدی است. هدف جراحی، برداشتن تومور و کاهش فشار بر بافت‌های سالم است.

بعد از جراحی تومور هیپوفیز، پیگیری منظم با پزشک متخصص ضروری است. انجام ام‌آر‌آی دوره‌ای به شناسایی رشد مجدد تومور کمک می‌کند. کنترل سطح هورمون‌ها و رعایت توصیه‌های دارویی، احتمال عود را کاهش می‌دهد. سبک زندگی سالم، مدیریت استرس و تغذیه مناسب هم نقش حمایتی دارد. در برخی موارد، پرتودرمانی تکمیلی برای کاهش احتمال بازگشت تومور توصیه می‌شود. همچنین، بیماران باید علامت‌های جدید مانند سردرد یا اختلال بینایی را سریع به پزشک گزارش دهند.

خطرات جراحی تومور هیپوفیز شامل خونریزی، عفونت و نشت مایع مغزی-نخاعی است. فشار روی عصب بینایی ممکن است موقت بدتر شود یا اختلالات هورمونی بعد از عمل ایجاد شود. در برخی بیماران، نیاز به داروهای جایگزین هورمونی بعد از جراحی وجود دارد.

بله، عکس ام‌آر‌آی تومور هیپوفیز روش اصلی تشخیص است. این تصویربرداری دقیق محل و اندازه تومور را نشان می‌دهد و کمک می‌کند پزشک تصمیم بگیرد که کدام روش جراحی یا درمان دارویی لازم است. ام‌آر‌آی می‌تواند تفاوت بین تومورهای عملکردی و غیرعملکردی را هم نشان دهد. در برخی موارد، پزشک آزمایش‌های هورمونی تکمیلی را هم انجام می‌دهد تا اثر تومور بر ترشح هورمون‌ها مشخص شود. ام‌آر‌آی روش غیرتهاجمی است و اطلاعات مهمی برای برنامه‌ریزی درمان فراهم می‌کند.

اندازه تومورهای هیپوفیز متغیر است. بعضی از تومورها کوچک هستند و تنها چند میلی‌متر قطر دارند. تومورهای بزرگ‌تر، که «ماکروآدنوم» نامیده می‌شوند، می‌توانند بیشتر از یک سانتی‌متر قطر داشته‌باشند و با فشار بر عصب بینایی علائم مشخص ایجاد کنند. اندازه تومور در انتخاب روش درمانی اهمیت دارد: تومورهای کوچک معمولا با دارو یا پیگیری منظم کنترل می‌شوند اما تومورهای بزرگ نیاز به جراحی یا پرتودرمانی دارند. ام‌آر‌آی بهترین روش برای اندازه‌گیری دقیق است و امکان برنامه‌ریزی درمان بهتر را فراهم می‌کند.

امروزه بسیاری از جراحی‌های تومور هیپوفیز از راه بینی انجام می‌شوند. این روش کمتر تهاجمی است و از طریق حفره بینی به غده هیپوفیز دسترسی پیدا می‌کند. مزایای عمل تومور هیپوفیز از راه بینی شامل کاهش دوره نقاهت، کاهش درد و کم شدن آسیب به بافت‌های اطراف است. جراح با استفاده از میکروسکوپ و ابزارهای دقیق تومور را برمی‌دارد و احتمال عوارض جانبی کمتر می‌شود.

امتیاز شما به مقاله:
(4.5از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
عاشق نوشتن، یادگیری و تجربه‌های جدید ... با هر بار نوشتن بیشتر یاد می‌گیرم. خوشحالم در دکترتو فرصت تولید محتوا در دنیای پزشکی و ارتقاء سلامت جامعه را دارم.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره تومور غده هیپوفیز

  1. علی گفت:

    سلام ، خونریزی بعد پریود خانمم قطع نمی شود ، به دکتر مراجعه کردیم ، آزمایش پرولاکتین داد، مقدار آن ۸۱۴ است ، آیا آن خطرناک است، یا اینکه درمان می‌شود، روش درمان آن چیست

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، سطح پرولاکتین ۸۱۴ بالاتر از حد نرمال است (محدوده نرمال برای زنان معمولاً زیر ۲۵ نانوگرم/میلی‌لیتر است)، و می‌تواند باعث اختلالات قاعدگی، لکه‌بینی یا خونریزی غیرطبیعی شود. این افزایش ممکن است ناشی از مشکلات غده هیپوفیز، استرس، برخی داروها یا دیگر بیماری‌ها باشد. درمان معمولاً با داروهایی مانند بروموکریپتین یا کابرگولین انجام می‌شود و در اغلب موارد موفقیت‌آمیز است. توصیه می‌شود حتماً با پزشک متخصص غدد یا زنان ادامه‌ی پیگیری انجام شود.
      متخصص زنان و زایمان

  2. علی گفت:

    سلام ، خونریزی بعد پریود خانمم قطع نمی شود ، به دکتر مراجعه کردیم ، آزمایش پرولاکتین داد، مقدار آن ۸۱۴ است ، آیا آن خطرناک است، یا اینکه درمان می‌شود