فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
سینوزیت یکی از شایعترین اختلالات التهابی دستگاه تنفس فوقانی است که در اثر انسداد مسیرهای تخلیه و تجمع ترشحات در حفرههای سینوسی رخ میدهد. این سینوسها نقش مهمی در مرطوب کردن هوای استنشاقی و کاهش وزن جمجمه دارند، اما در صورت التهاب، میتوانند موجب درد، فشار و اختلال در بویایی شوند. عوامل مختلفی مانند عفونتهای ویروسی، آلرژی، آلودگی و تغییرات فشاری در بروز این وضعیت نقش دارند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، از پیشرفت بیماری و بروز عوارض چشمی یا مغزی جلوگیری میکند. درک علتها، علائم و روشهای درمان، به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک میکند. در این مطلب از دکترتو، با سینوزیت آشنا میشوید.
سینوزیت چیست؟
سینوزیت به التهاب یا تورم مخاط پوشاننده حفرههای سینوسی اطراف بینی گفته میشود. این سینوسها فضاهای پر از هوا در استخوانهای صورت و جمجمه هستند که وظیفه مرطوب کردن و تصفیه هوای تنفسی، سبکتر کردن وزن سر و بهبود طنین صدا را بر عهده دارند. زمانیکه مجاری سینوسها بهدلیل عواملی مانند عفونت ویروسی، آلرژی، تحریک ناشی از آلودگی یا تغییرات فشاری مسدود میشوند، ترشحات درون آنها تجمع پیدا کرده و زمینه التهاب فراهم میشود. سینوزیت میتواند حاد (کوتاهمدت) یا مزمن (طولانیمدت) باشد و شدت آن بسته به علت زمینهای و مدت التهاب متفاوت است.
در این ویدئو دکتر حمید حسنی نائینی دکتر فوق تخصص گوش و حلق و بینی و سینوزیت در مورد بیماری عفونت سینوسها با شما صحبت میکنند.
علائم سینوزیت کدامند؟
سینوزیت زمانی رخ میدهد که پوشش داخلی سینوسها متورم یا ملتهب شود و مسیر تخلیه ترشحات بسته گردد. این وضعیت باعث تجمع مخاط، افزایش فشار در ناحیه صورت و ایجاد علائم تنفسی و عمومی میشود. شدت علائم میتواند از یک سرماخوردگی ساده تا التهاب طولانیمدت متغیر باشد و در صورت تداوم نیاز به بررسی پزشکی دارد. علائم شایع سینوزیت عبارتاند از:
- گرفتگی یا انسداد بینی
- ترشحات غلیظ زرد یا سبز از بینی یا پشت حلق
- احساس فشار یا درد در اطراف چشم، پیشانی و گونهها
- کاهش یا از بین رفتن حس بویایی و چشایی
- سردرد و احساس سنگینی سر
- بوی بد دهان یا طعم ناخوشایند
- تب خفیف و خستگی
- سرفه مداوم، بهویژه هنگام شب
علائم سینوزیت پیشانی
درد مداوم در قسمت پیشانی، سنگینی سر و فشار پشت چشمها از نشانههای مشخص سینوزیت پیشانی هستند. این نوع التهاب معمولاً زمانی رخ میدهد که مسیر تخلیه سینوسهای بالای چشم مسدود شود و ترشحات در آن ناحیه جمع شوند. در نتیجه، درد هنگام خم شدن، صبحها پس از بیدار شدن یا در هوای سرد بیشتر احساس میشود. علائم علائم سینوزیت پیشانی عبارتاند از:
- درد یا احساس فشار در پیشانی و اطراف چشمها
- سردرد شدید در بخش جلوی سر
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- ترشحات غلیظ زرد یا سبز رنگ
- کاهش یا از بین رفتن حس بویایی
- تورم اطراف چشم یا پلکها
- تب خفیف و احساس خستگی عمومی
- افزایش درد در صبح یا هنگام خم شدن
علائم سینوزیت چشمی
سینوزیت چشمی زمانی رخ میدهد که التهاب یا عفونت سینوسهای اطراف چشم، به بافتهای چشمی گسترش پیدا کند. این وضعیت معمولاً در اثر سینوزیت پیشانی یا سینوزیت استخوان غربالی (اتموئید) ایجاد میشود و میتواند باعث درد، تورم و اختلال در بینایی شود. در چنین حالتی، تأخیر در درمان ممکن است به عوارض جدیتری منجر شود و نیاز به ارزیابی فوری پزشک دارد. علائم شایع سینوزیت چشمی شامل موارد زیر است:
- درد یا فشار در اطراف چشمها و پل بینی
- تورم یا قرمزی پلکها
- احساس درد هنگام حرکت دادن چشمها
- دوبینی یا کاهش دید
- بیرونزدگی خفیف چشم (پروپتوز)
- تب و احساس خستگی عمومی
- ترشحات چرکی از بینی یا گوشه چشم
- حساسیت به نور و اشکریزش مداوم
متن انگلیسی: «About 70% of sinus infections go away within two weeks without antibiotics.»
به نقل از سایت mayoclinichealthsystem
ترجمه فارسی: «حدود ۷۰ درصد از عفونتهای سینوسی در عرض دو هفته بدون آنتیبیوتیک از بین میروند.»
در سینوزیت کجای سردرد میگیرد؟
در سینوزیت، نوع و محل سردرد بستگی به سینوسی دارد که دچار التهاب شده است. چون هر گروه از سینوسها در ناحیه خاصی از صورت و جمجمه قرار دارند، درد هم در همان نواحی احساس میشود. سردرد معمولاً به صورت درد یا فشار سنگین است، نه ضرباندار، و با خم شدن یا تغییر وضعیت سر شدت میگیرد. محل سردرد در انواع سینوزیت بهطور معمول به این شکل است:
- سینوزیت پیشانی: درد در ناحیه پیشانی، بالای چشمها و معمولاً در صبحها شدیدتر است.
- سینوزیت فکی (ماگزیلاری): درد در گونهها، فک بالا، دندانهای بالایی یا اطراف بینی احساس میشود.
- سینوزیت استخوان غربالی (اتموئید): درد بین چشمها، پل بینی و گاهی پشت چشمها دیده میشود.
- سینوزیت اسفنویید: درد در عمق سر، پشت چشم یا گاهی در ناحیه پسسری (پشت سر) بروز میکند.
علت ایجاد سینوزیت چیست؟
سینوزیت معمولاً زمانی ایجاد میشود که مجرای تخلیه سینوسها مسدود شود و ترشحات درون آنها جمع گردد؛ در نتیجه محیطی مناسب برای رشد میکروبها و التهاب ایجاد میشود. عوامل مختلفی میتوانند این انسداد را بهوجود آورند یا تشدید کنند. مهمترین علل ایجاد سینوزیت عبارتاند از:
- عفونتهای ویروسی یا باکتریایی دستگاه تنفسی (بهویژه پس از سرماخوردگی)
- آلرژیهای فصلی یا دائمی که باعث تورم مخاط بینی میشوند
- پولیپ یا تودههای غیرسرطانی در بینی
- انحراف تیغه بینی و ناهنجاریهای ساختاری سینوسها
- تماس طولانیمدت با دود سیگار، آلودگی یا مواد شیمیایی تحریککننده
- تغییرات ناگهانی دما یا فشار هوا (مانند پرواز یا غواصی)
- ضعف سیستم ایمنی یا بیماریهای زمینهای مانند آسم و فیبروز کیستیک
چه کسانی بیشتر در معرض سینوزیت هستند؟
احتمال ابتلا به سینوزیت در افرادی که دچار التهاب مکرر مجاری تنفسی یا مشکلات ساختاری بینی هستند، بیشتر است. ضعف سیستم ایمنی و تماس با عوامل محرک نیز نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا دارند. افراد در معرض خطر بیشتر سینوزیت عبارتاند از:
- مبتلایان به آلرژیهای تنفسی یا فصلی
- افرادی با انحراف تیغه بینی یا پولیپ بینی
- کسانی که مکرراً دچار سرماخوردگی یا عفونتهای ویروسی میشوند
- بیماران مبتلا به آسم یا فیبروز کیستیک
- افرادی که در معرض دود سیگار، آلودگی یا مواد شیمیایی هستند
- افراد دارای ضعف سیستم ایمنی یا مبتلا به دیابت
- کودکان در مهدکودکها و بزرگسالانی که در محیطهای شلوغ کار میکنند
سينوزيت چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص سینوزیت معمولاً با بررسی شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام میشود. در معاینه، وجود گرفتگی بینی، ترشحات چرکی، فشار یا درد در نواحی صورت میتواند نشانه التهاب سینوسها باشد. در مواردی که علائم طولانی یا شدید باشند، پزشک ممکن است از سونوگرافی یا سیتیاسکن سینوسها برای ارزیابی میزان التهاب و انسداد استفاده کند. همچنین آندوسکوپی بینی به پزشک اجازه میدهد داخل سینوسها را بهصورت مستقیم مشاهده کرده و وجود پولیپ، تورم یا ترشحات چرکی را بررسی کند. در صورت شک به عفونت باکتریایی یا قارچی، نمونهگیری از ترشحات برای کشت میکروبی انجام میشود تا نوع میکروب و درمان مناسب مشخص گردد.

درمان سینوزیت چگونه است؟
درمان سینوزیت در سالهای اخیر پیشرفت چشمگیری داشته و دیگر مانند گذشته فقط به آنتیبیوتیک، اسپری یا جراحی محدود نیست. هدف اصلی روشهای جدید، کاهش التهاب، باز کردن مسیرهای سینوس و پیشگیری از بازگشت مکرر علائم است. امروزه پزشکان به جای تمرکز صرف بر از بین بردن عفونت، تلاش میکنند تا علتهای زمینهای مثل آلرژی، التهاب مزمن یا ساختار غیرطبیعی بینی را هم درمان کنند. در بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن، بهویژه آنهایی که پولیپ بینی دارند، داروهای بیولوژیک و روشهای کمتهاجمی جراحی کمک کردهاند تا کیفیت زندگی بیماران بهطور چشمگیری بهتر شود. جدیدترین روشهای درمان سینوزیت عبارتاند از:
- داروهای بیولوژیک (تزریقی): داروهای جدیدی مانند دوپیلوماب (Dupilumab) و اومالیزوماب (Omalizumab) برای بیمارانی تجویز میشوند که سینوزیت مزمن و پولیپ بینی دارند و به درمانهای معمول پاسخ ندادهاند. این داروها با هدف قرار دادن مسیرهای خاص التهاب، تورم مخاط سینوس را کاهش داده و نیاز به جراحی را کمتر میکنند.
- اسپری بینی برای سینوزیت: اسپریهای جدید کورتونی با ذرات ریزتر طراحی شدهاند تا بهتر وارد سینوسها شوند و التهاب را سریعتر کاهش دهند. شستوشوی روزانه بینی با محلولهای نمکی نیز همچنان بخش مهم درمان است و به پاک شدن ترشحات و باز شدن راههای هوایی کمک میکند.
- جراحی اندوسکوپیک کمتهاجمی (FESS): در مواردی که درمان دارویی مؤثر نیست، از جراحی اندوسکوپیک برای باز کردن مسیرهای بستهشده سینوس استفاده میشود. این روش بدون برش خارجی و با دوره نقاهت کوتاه انجام میگیرد و به بهبود تخلیه ترشحات و تهویه سینوس کمک میکند.
- کنترل آلرژی و اصلاح سبک زندگی: درمان آلرژیهای فصلی، مرطوب نگه داشتن هوای محیط، نوشیدن مایعات کافی و پرهیز از دود سیگار از اقدامات مؤثر برای کاهش عود سینوزیت هستند.
متن انگلیسی: «To ease sinus discomfort, aim to drink plenty of fluids and use a humidifier to keep the air moist.»
به نقل از سایت healthline
ترجمه فارسی: «برای کاهش ناراحتی سینوسی، سعی کنید مقدار زیادی مایعات بنوشید و از یک مرطوبکننده برای مرطوب نگه داشتن هوا استفاده کنید.»

عوارض سینوزیت چیست؟
در بیشتر موارد سینوزیت خفیف است و با درمان دارویی یا مراقبتهای خانگی برطرف میشود، اما اگر بهموقع درمان نشود، ممکن است باعث گسترش عفونت و بروز مشکلات جدیتر شود. از مهمترین عوارض سینوزیت میتوان به عفونت چشمی (تورم پلک و کاهش دید)، مننژیت (عفونت پردههای مغزی)، آبسه مغزی، استئومیلیت (عفونت استخوان پیشانی یا گونه) و سپسیس (عفونت خونی) اشاره کرد. همچنین التهاب طولانیمدت میتواند موجب گرفتگی مداوم بینی، خستگی، کاهش یا از بین رفتن حس بویایی، سردردهای مزمن و اختلال در خواب شود. در کودکان، سینوزیت درماننشده ممکن است بر رشد صورت و تنفس طبیعی تأثیر منفی بگذارد. درمان بهموقع و پیگیری منظم با پزشک برای پیشگیری از این عوارض ضروری است.

انواع سینوزیت کدامند؟
سینوزیت بر اساس مدت زمان، علت ایجاد و محل درگیری سینوسها به چند نوع مختلف تقسیم میشود. این بیماری میتواند حاد، مزمن یا عودکننده باشد و شدت آن از گرفتگی خفیف بینی تا التهاب شدید با درد صورت متفاوت است. شناخت نوع سینوزیت به پزشک کمک میکند تا درمان مناسبتری مانند دارو، اسپری یا جراحی را انتخاب کند. انواع سینوزیت عبارتاند از:
- سینوزیت حاد: التهاب کوتاهمدت سینوسها که معمولاً کمتر از ۴ هفته طول میکشد و اغلب در اثر سرماخوردگی یا عفونت ویروسی ایجاد میشود.
- سینوزیت تحتحاد: نوعی التهاب طولانیتر که بین ۴ تا ۱۲ هفته ادامه دارد و معمولاً در مرحله بین سینوزیت حاد و مزمن دیده میشود.
- سینوزیت مزمن: التهاب مداوم و طولانیمدت (بیش از ۱۲ هفته) که ممکن است بهدلیل آلرژی، پولیپ بینی یا مشکلات ساختاری ایجاد شود.
- سینوزیت عودکننده: حالتی است که بیمار در طول سال چند بار دچار حملات مکرر سینوزیت حاد میشود.
- سینوزیت باکتریایی، ویروسی یا قارچی: تقسیمبندی بر اساس نوع عامل عفونت که شدت و درمان هرکدام متفاوت است.
| ویژگی | سینوزیت ویروسی | سینوزیت باکتریایی |
|---|---|---|
| شروع علائم | ناگهانی، معمولاً بعد از سرماخوردگی | تدریجی یا بدتر شدن بعد از بهبود اولیه |
| مدت علائم | کمتر از ۱۰ روز | بیش از ۱۰ روز یا شدیدتر شدن بعد از بهبود موقت |
| ترشحات بینی | شفاف یا کمی زرد | غلیظ، سبز یا زرد تیره |
| تب | نادر یا خفیف | معمولاً بالای ۳۸ درجه |
| درد و فشار صورت | خفیف | شدید، معمولاً در یک سمت |
| پاسخ به داروهای ساده | بهبود سریع | بهبود کم یا نیاز به آنتیبیوتیک |
چگونه از سینوزیت پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از سینوزیت تا حد زیادی به حفظ سلامت مجاری تنفسی و جلوگیری از التهاب یا انسداد سینوسها بستگی دارد. رعایت چند عادت ساده میتواند احتمال ابتلا را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد. شستوشوی منظم بینی با محلول نمکی به پاک شدن گردوغبار و آلرژنها کمک میکند و از تجمع ترشحات جلوگیری میکند. مرطوب نگه داشتن هوا با دستگاه بخور، نوشیدن آب کافی و پرهیز از قرار گرفتن در هوای خشک یا آلوده، مانع تحریک مخاط بینی میشود. تقویت سیستم ایمنی با خواب کافی، تغذیه سالم و مصرف میوه و سبزی تازه نیز در پیشگیری مؤثر است. هنگام سرماخوردگی یا آلرژی، باید از فین کردن شدید و تأخیر در درمان خودداری کرد، زیرا این کار میتواند باعث بسته شدن مسیر سینوسها شود. همچنین اجتناب از دود سیگار، عطرهای تند و تغییرات ناگهانی دما از مهمترین نکات پیشگیرانه است. در افرادی که آلرژی مزمن دارند، کنترل آلرژی با دارو یا واکسن میتواند احتمال بروز سینوزیت را به میزان زیادی کاهش دهد.
نتیجه گیری
سینوزیت وضعیتی التهابی است که در نتیجه انسداد مجاری سینوسی و تجمع ترشحات درون آنها بهوجود میآید. این بیماری میتواند بهصورت حاد، مزمن یا عودکننده ظاهر شود و علائمی مانند گرفتگی بینی، فشار در صورت و سردرد ایجاد کند. تشخیص بر اساس علائم و در صورت نیاز، تصویربرداری یا آندوسکوپی انجام میشود. درمان نیز بسته به نوع و شدت بیماری، شامل داروهای ضدالتهاب، اسپریهای بینی، شستوشوی منظم و در موارد مقاوم، جراحی کمتهاجمی است. کنترل آلرژی، پرهیز از آلودگی و تقویت ایمنی بدن از عوامل مؤثر در پیشگیری محسوب میشوند.
دکتر تو مراقب سلامتی شماست!
صلام بنده۱۸سالمه سرما خوردگی شدید ویروسی گرفتم چهار بار رفتم دکتر ۱۲روز طول کیشید بار اخر دکتز گفت سینوزیت گرفتی عفونت زده به سینوزیت و الان که دارم روند درمان طی میکنم سوالم اینه چون من موتور سوارم میخوام بیبینم تا کی نباید سوار شم یا کلا نباید سوارشم خیلی برام مهمه این مسعله
سلام
حتمن از کلاه استفاده کنید
ضد التهاب مثل ناپروکسن هم میتواند کمککننده باشد
دختر ۱۶ ماهم بعد سرماخوردگی خلط پشت حلق ، ترشحات غلیظ بینی و گاهی سرفه و حالت تهوع داشت که الان با گذشت ۴ روز و استفاده شبانه از قطره بینی آب نمک فقط موقع خواب و شیر خوردن نمیتونه خوب نفس بکشه چیکار کنم کاملا حالش خوب بشه
اینم بگم تو این چند روز شلغم آبپز ، عسل و لیمو ، سوپ مرغ ، مرکبات زیاد دادم بهش و چندبارم حمام بردمش
سلام
باید سیستم ایمنی تان را تقویت کنید با ایمیوننس
هر روز با سرم شستشو غرغره کنید و بینی را بشووید
در صورت عدم بهبود به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید
از بخور اوکالیپتوس هم استفاده کنید
سلام دخترم ۱۶ ماهشه یک هفته قبل سرماخوردگی داشت که با دادن شلغم آبپز ، عسل و لیمو ، مرکبات.. بهش بعد سه روز کاملا خوب شد ولی خلط پشت حلق رو هنوزم داره
البته روزهای اول خلط بیشتر بود انگار آبریزش غلیظ بینی ، بعضا سرفه و حالت تهوع هم داشت ولی الان فقط شبها با اینکه داخل بینی اش خالیه ولی اون خلط پشت حلق اذیتش میکنه مگه اینکه از قطره آب نمک ۶۵ درصد استفاده کنم براش اینم بگم که سه شبی هست ازین قطره استفاده کردم
سلام
باید سیستم ایمنی تان را تقویت کنید با ایمیوننس
هر روز با سرم شستشو غرغره کنید و بینی را بشووید
در صورت عدم بهبود به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید
سلام من ۱۷ سالمه چند ماهی میشه خلط پشت گلو دارم و این اواخر خیلی اذیت میشم
موقعی که حرف میزنم صدام خش دار میشه و باید با سرفه صدامو درست کنم چند روزی شربت خلط آور خوردم و خیلی سرفه میکردم ولی خلط بیرون نمیومد و حالت تهوع و استفراغ میگرفتم ممنون میشم راهنمایی کنین
سلام
ابتدا از نظر رفلاکس معده باید معاینه شوید
رفلاکس روی علایم تنفسی و صوتی هم می تواند تاثیر گذار باشد
سلام پسر نه ساله من ده روز پیش با علایم تب و عفونت چشم بردم دکتر بهشت کو اموکسی کلاو داد هفت روز خورد سه روز بعدش دو باره علایم برگشت عفونت چشم وگرفتگی بینی در شب و صبحا ترشحات سبز رنگ دوباره بردم دکتر ازیترو مایسین داده و لوراتادین ویه دونه هم امپول پنی سیلین زدن علایمش کمتر شده ولی بازمیترسم داروهاش تموم شه علایمش برگرده چیکار کنم ایا سینوزیته اگه هست چه درمانی توصیه میکنی از بس انتی بیوتیک خورده بچه جون مداره دیگه
سلام
این همه انتی بیوتیک برای یک بیماری ساده ضرورتی ندارد
باید بینی را مرتبا با سروم بشویید
از قطره بینی استفاده کنید
سلام پسرم شش سالشه .شش سال کامل در تمام فصل ها آبریزش بینی چرکی داره اصلا شبانه روز قطع نمیشه انواع دکترها بردمش گفتن لوزشه.لوزش عمل کردم الان میگن سینوس هاشه.واقعا دیگه نمیدونم باید چیکار کنم میره هرجا حتی مدرسه یا تو خونس باید یک بسته دستمال کاغذی همراهش باشه
سلام
نیاز به شستشوی روزانه بینی بطور عمقی دارند، با سروم شستشو
از قطره ضد احتقان بینی استفاده کنید
مونته لوکاست هم می تواند بسیار کم کننده باشد
سلام بنده صبح ها خلط پشت گلو دارم چندین بار ک تخلیه میکنم حل میشه اب سرد ، ترشی ، سیر یا پیاز که میخورم تا چند روز سرفه میکنم الان چندساله این طوریه
سلام
احتمال حساسیت و ترشحات لوزه وجود دارد
از مصرف غذاهای محرک بپرهیزید
روزانه دو بار با اب نمک غرغره کید
سلام بنده تازه فهمیدم سینوزیت مزمن دادم و دکتر ۱۵ روز انتی بیوتیک داده اسپری بینی و سرم شستشو و گفتن التهاب داری و امپول کورتون ماهی یکبار و قرص برای ریه. کلا ب مدت ۳ ماه ب نظرتون مسیر درست اینه؟
سلام
بله
درمان درستی انتخاب شده است
درود وقتتون بخیر
من شب ها یکم اتاقم سرده وقتی میخوابم بوی بدی شبیه سوختگی میاد توی بینیم و مغزم و بینیم درد میگیرن وقتی ب جای گرم تر مراجعه میکنم بو نمیاد ولی همچنان سردرد باهامه نمیدونم چیکار کنم فقط ام شبا اینجوریم
سلام
احتمال تحریک اعصاب بویایی وجود دارد
گاهی عوارض برخی دارو ها هم میتواند باعث چنین مشکلاتی شود
شب ها بینی خود را با سرم شستشو بشویید
سلام من احساس خواب می کنم همیشه خسته ام خیلی ام خمیازه می کشم هر روز سردرد سرما خوردگی یه بار هم سپتو پلاستی کردم خسته از قرص دارو اسپری بینی دیگه اخرش الان تازه رفتم دکتر میگه میگرن هست صبح پامیشم خوابم نمیاد ولی سردرد نمی زاره پاشم
سلام
هم باید داروهای میگرن منظم مصرف شود
و
هم از نظر کمخونی و تیرویید باید ازمایش دهید