علائم سنگ کیسه صفرا چیست؟

سنگ کیسه صفرا چیست؟ سنگ های صفراوی رسوبات سخت شده صفرا هستند که می‌توانند در کیسه صفرا ایجاد شوند. صفرا یک مایع گوارشی است که در کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می شود. وقتی غذا می‌خورید، کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا را به روده کوچک (دئودنوم) تخلیه می‌کند. اندازه سنگ های صفراوی از کوچکی یک دانه شن تا بزرگی به اندازه یک توپ گلف متغیر است. برخی از افراد فقط یک سنگ کیسه صفرا ایجاد می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر به طور هم‌زمان چندین سنگ صفراوی دارند. زمانی که سنگ های کیسه صفرا علامت‌دار می‌شوند، معمولا برای درمان آنها به جراحی نیاز است. سنگ های صفراوی بدون علامت معمولا نیازی به درمان ندارند. اما علائم سنگ کیسه صفرا چیست؟ در این مقاله از دکترتو به بررسی این نشانه‌ها می‌پردازیم. شما می‌توانید از طریق دکترتو با پزشکان گوارش و داخلی به منظور بررسی علائم در ارتباط باشید.

علائم سنگ کیسه صفرا حاد و شدید

در بیشتر مواقع کسانی که سنگ کیسه صفرا دارند هیچ نشانه به خصوصی ندارند و حتی متوجه وجود این سنگ‌ها نیز نمی‌شوند؛ بنابراین می‌توان گفت که برای بیشتر افراد، سنگ‌های کیسه صفرا بدون علامت‌اند. اما زمانی که این سنگ‌ها وارد مجاری شده و آنها را مسدود می‌کنند، این انسداد و عوارض ناشی از آن می‌تواند یک سری علائم و نشانه‌ها را ایجاد کند که برخی از آنها می‌توانند ناراحت‌کننده باشند. باز هم بسته به اینکه اندازه سنگ چقدر است و در کجا قرار گرفته، علائم سنگ کیسه صفرا متغیر است.

علایم سنگ کیسه صفرا حاد و شدید شامل درد شدید و ناگهانی در قسمت بالای راست شکم است که ممکن است به پشت یا شانه راست انتشار یابد. این درد معمولاً پس از مصرف غذاهای چرب تشدید می‌شود و ممکن است چند ساعت طول بکشد. علائم دیگر شامل تهوع، استفراغ، تب، لرز، زردی پوست و چشم‌ها (یرقان) و ادرار تیره‌رنگ است. در صورت وجود این علائم، احتمال التهاب یا انسداد مجرای صفراوی وجود دارد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک است. اصلی‌ترین نشانه های سنگ کیسه صفرا شامل موارد زیر می شود:

۱. درد در ناحیه شکم

بدون شک اصلی‌ترین علائم سنگ کیسه صفرا، دل درد شدید است. دردهای شدید شکمی ناشی از حملات کیسه صفرا هستند که به دنبال انسداد مجاری ایجاد می‌شوند. حملات کیسه صفرا معمولا باعث درد در سمت راست بالای شکم می شود.

این دردها می‌توانند با شدت‌های متفاوت در قسمت‌های مختلف شکم احساس شوند. ممکن است فرد یک درد ناگهانی شدید را در قسمت سمت راست بالای شکم تجربه کند که مدام تشدید می شود. این درد به صورت سریع و کاملا ناگهانی با شدت بالا ایجاد می شود. گاهی نیز درد در قسمت مرکزی شکم، درست در زیر استخوان قفسه سینه ایجاد می شود. این نوع درد هم می‌تواند بسیار شدید و ناگهانی باشد و به سرعت ایجاد شود. در برخی موارد که این دردهای شکمی آنقدر شدید می‌شوند که فرد نمی‌تواند یک جا بنشیند یا این که خود را در یک موقعیت راحت‌تر قرار دهد، باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

دردهای ناحیه شکم می‌توانند به سایر بخش‌ها هم انتقال یابند. برای مثال در برخی از افراد این درد که ناشی از انسداد و التهاب کیسه صفراست، در کمر یا شانه‌ها احساس می شود و فرد کمردرد و درد شانه راست را تجربه می‌کند که گاهی بسیار شدید و ناراحت‌کننده است. مدت زمان این دردها می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت متغیر باشد.

درد شدیدی در شکمت احساس می‌کنی؟

تا دیر نشده از متخصص نوبت بگیر.

دکتر گوارش آنلایندکتر گوارش خوب

۲. زردی پوست و چشم ها

یکی دیگر از علائم سنگ کیسه صفرا، زردی پوست و زرد شدن سفیدی چشم‌هاست که به آن بیماری یرقان یا زردی گفته می شود. این علامت می‌تواند نشان دهنده عفونت جدی یا التهاب کیسه صفرا، کبد یا پانکراس باشد. همان‌طور که می‌دانید یکی از عوارض جدی و خطرناک سنگ کیسه صفرا، پانکراتیت یا عفونت است. همچنین زمانی که انسداد جدی است و در اثر این انسداد، مایع صفرا وارد پانکراس یا روده کوچک شده باشد، این عوارض ایجاد خواهند شد. البته نمی‌توان همیشه زردی را به کیسه صفرا نسبت داد و گاهی اوقات بیماری‌های کبد، خصوصا سیروز کبدی یا کبد چرب را هم می توان علت مهم زردی پوست در نظر گرفت. معمولا اگر جنس سنگ کیسه صفرا از جنس بیلی روبین باشد، این علامت بیشتر ظاهر می شود.

۳. تب و لرز

تب و لرز ناگهانی از دیگر علائم سنگ کیسه صفرا هستند. البته تب و لرزهای مداوم و تب همراه با سایر علایم سنگ کیسه صفرا را می توان به مشکلات کیسه صفرا نسبت داد. در این موارد حتی تب با درجه پایین یا لرز هم می‌تواند نشانه سنگ‌های صفراوی باشد.

۴. تغییر رنگ مدفوع و ادرار

تغییر رنگ مدفوع و ادرار یکی دیگر از علایم سنگ کیسه صفرا است. در افرادی که وضعیت کیسه صفرا وخیم است و انسداد شدید وجود دارد، رنگ ادرار متمایل به چای روشن می شود. مدفوع روشن و متمایل به زرد هم می‌تواند از نشانه های سنگ کیسه صفرا باشد. با این حال نمی‌توان همیشه تغییرات رنگ ادرار یا مدفوع را به کیسه صفرا نسبت داد. مصرف برخی غذاها یا داروها، انواع بیماری‌های عفونی روده یا عفونت ادراری و سایر شرایط هم می‌توانند روی رنگ ادرار و مدفوع تاثیر داشته باشند. در نتیجه این علامت تنها زمانی می‌تواند یکی از نشانه های سنگ کیسه صفرا باشد که با سایر علائم، خصوصا دردهای شدید شکمی در سمت راست همراه باشد.

۵. حالت تهوع و استفراغ

در مواردی که سنگ کیسه صفرا موجب انسداد مجاری، التهاب کیسه صفرا و خصوصا عفونت می شود، یکی دیگر از علائم سنگ کیسه صفرا می‌تواند حالت تهوع و استفراغ شدید و پشت سر هم باشد. البته گاهی اوقات شخص به همراه استفراغ و دردهای شدید شکمی، استفراغ و حالت تهوع را تجربه می‌کند. معمولا زمانی که سنگ کیسه صفرا برای مدتی طولانی مانع جریان صفرا شوند، این علائم ظاهر می‌شوند. برای درمان تهوع و استفراغ باید به رژیم غذایی توجه داشته و داروهای مربوطه را مصرف کنید.

علائم آزمایشگاهی سنگ کیسه صفرا

علائم آزمایشگاهی سنگ کیسه صفرا معمولاً شامل افزایش سطح آنزیم‌های کبدی (ALT و AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، و بیلی‌روبین در آزمایش خون است که نشان‌دهنده انسداد مجرای صفراوی یا التهاب است. آزمایش‌های خون همچنین ممکن است برای بررسی علائم عفونت یا التهاب انجام شود. برای تشخیص دقیق‌تر، از سونوگرافی شکمی به عنوان روش اصلی تصویربرداری استفاده می‌شود که وجود سنگ‌ها، انسداد و ضخامت دیواره کیسه صفرا را نشان می‌دهد. در موارد پیچیده‌تر، از روش‌های تصویربرداری پیشرفته مانند MRI یا سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود. پزشک با ترکیب نتایج آزمایش خون و تصویربرداری، وجود سنگ کیسه صفرا را تشخیص می‌دهد.

علائم سنگ کیسه صفرا در آزمایش خون

در آزمایش خون، سنگ کیسه صفرا معمولاً با افزایش برخی از فاکتورها همراه است که نشان‌دهنده انسداد یا التهاب مجرای صفراوی و کیسه صفرا هستند. در زیر این فاکتورها و مقادیر غیرطبیعی آن‌ها توضیح داده شده است:

۱. بیلی‌روبین (Bilirubin)

• مقدار طبیعی: ۰.۱ تا ۱.۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر.
• افزایش: سطح بالای بیلی‌روبین (بیش از ۱.۲) ممکن است نشان‌دهنده انسداد مجاری صفراوی یا التهاب شدید باشد.

۲. آلکالین فسفاتاز (ALP)

• مقدار طبیعی: ۴۴ تا ۱۴۷ واحد در لیتر.
• افزایش: مقدار بالاتر از محدوده طبیعی می‌تواند نشانه انسداد مجاری صفراوی باشد.

۳. آنزیم‌های کبدی (ALT و AST)

• ALT (آلانین آمینوترانسفراز):
  • مقدار طبیعی: ۷ تا ۵۶ واحد در لیتر.
  • افزایش: بالاتر از این مقدار ممکن است به التهاب مجاری صفراوی یا کبد اشاره کند.
• AST (آسپارتات آمینوترانسفراز):
  • مقدار طبیعی: ۱۰ تا ۴۰ واحد در لیتر.
  • افزایش: مشابه ALT، بالا بودن AST نیز می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات صفراوی باشد.

۴. گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)

• مقدار طبیعی: ۹ تا ۴۸ واحد در لیتر.
• افزایش: سطح بالا ممکن است به انسداد صفراوی یا التهاب مربوط باشد.

۵. WBC (شمارش گلبول‌های سفید)

• مقدار طبیعی: ۴,۵۰۰ تا ۱۱,۰۰۰ سلول در میکرولیتر.
• افزایش: مقدار بالاتر از محدوده طبیعی می‌تواند نشانه عفونت یا التهاب کیسه صفرا (کلانژیت یا کله‌سیستیت) باشد.

علائم حرکت سنگ کیسه صفرا

درد سنگ کیسه صفرا که به اوج خود می‌رسد و سپس به آرامی محو می شود قولنج صفراوی نامیده می شود. این در قسمت‌هایی ایجاد می شود که ممکن است سنگ‌ها موجب انسداد شوند و معمولا هم از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشند. این اپیزود درد یا حمله صفراوی زمانی به پایان می‌رسد که سنگ حرکت کند یا فشار کاهش یابد. اکثر افراد این درد را به صورت شدید، تیز، ضربه‌ای، گرفتگی یا فشردن توصیف می‌کنند. بنابراین معمولا زمانی که یک درد شدید ایجاد می شود و بعد از آن محو شده و درد کاهش می‌یابد، احتمالا سنگ کیسه صفرا حرکت کرده است. این دوره‌های درد با توقف مجدد سنگ‌ها ایجاد شده و مجددا با حرکت آن کاهش می‌یابد.

علائم سنگ کیسه صفرا در مردان

مردان خصوصا مردان بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند. در مردان ممکن است سال‌ها سنگ کیسه صفرا بدون علامت باقی بماند و هیچ نشانه مشخصی نداشته باشد. حتی بسیاری از مردان متوجه وجود سنگ‌های کیسه صفرا هم نمی‌شوند. با این حال به تدریج با بزرگ‌تر شدن و رشد سنگ‌های کیسه صفرا، در صورتی که آنها موجب انسداد مجاری، التهاب و عفونت کیسه صفرا شوند ممکن است علائم سنگ کیسه صفرا را ایجاد کنند که عمده‌ترین آنها شامل موارد زیر می شود:

• دردهای شدید شکمی خصوصا در سمت راست شکم
• حالت تهوع و استفراغ
• زردی پوست و سفیدی چشم‌ها
• تغییر رنگ ادرار و مدفوع

علائم سنگ کیسه صفرا در زنان

زنان بیشتر از مردان ممکن است عوارض و ناراحتی‌های ناشی از سنگ کیسه صفرا را تجربه کنند. در اکثر زنان ممکن است سنگ های کیسه صفرا هیچ علامت به خصوصی را ایجاد نکند و بدون انسداد و یا بزرگ شدن، سنگ کیسه صفرا مدت‌ها در جای خود باقی بماند. اما زمانی که سنگ‌ها بزرگ‌تر شدند یا موجب انسداد مجاری شوند، قطعا یک سری نشانه‌ها را ایجاد خواهند کرد. با این حال در زنان نیز علائم سنگ کیسه صفرا شامل موارد زیر می شود:

• درد شدید و مداوم در قسمت بالای شکم که به سرعت افزایش می‌یابد و ممکن است از ۳۰ دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
• درد در پشت و بین تیغه‌های شانه
• درد در شانه راست
• حالت تهوع
• استفراغ کردن
• تب و لرز
• زردی پوست یا چشم‌ها
• نفخ
• عدم تحمل غذاهای چرب
• آروغ زدن یا گاز
• سوءهاضمه

علاوه بر این ناراحتی‌ها و نشانه های عمومی، برخی از زنان که با سنگ‌های کیسه صفرای علامت‌دار مواجه‌اند ممکن است دچار اختلالات هورمونی هم شوند. با تغییراتی که در هورمون‌های جنسی زنان ایجاد می شود، دوره‌های قاعدگی هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و برخی از زنان ممکن است با پریودی‌های بسیار سنگین و خونریزی‌های شدید مواجه شوند. حتی گاهی اوقات به هم ریختگی نظم قاعدگی هم می‌تواند در کنار دیگر علائم، یکی از نشانه های سنگ کیسه صفرا در زنان باشد.

علائم سنگ کیسه صفرا در بارداری

سنگ کیسه صفرا در دوران بارداری می‌تواند علائم ناراحت‌کننده‌ای را ایجاد کند و بارداری را برای زنان سخت‌تر کند. اکثر علائم سنگ کیسه صفرا در زنان باردار ایجاد می‌شوند. زنان باردار مبتلا به سنگ کیسه صفرا ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند که ۱ تا ۳ ساعت پس از خوردن یک وعده غذایی پرچرب ظاهر می شود:

• درد در اپی گاستر یا سمت راست بالای شکم
• دردهای شکمی که گاهی می‌تواند با دردها و گرفتگی‌های بارداری اشتباه گرفته شود.
• یک درد تیز و مبهم شدید در محل قرارگیری کیسه صفرا

در بارداری دچار سنگ کیسه صفرا شدی و نگرانی؟ از متخصص مشورت بگیر.

دکتر سنگ کیسه صفرا

علائم سنگ کیسه صفرا در بزرگسالان

بزرگسالان گروهی هستند که می‌توانند تحت تاثیر سنگ کیسه صفرا و عوارض آن قرار بگیرند و در صورت انسداد مجاری، علائم سنگ کیسه صفرا در آنها بروز می‌کند. شدت علائم در بزرگسالان متغیر است و بسته به اندازه سنگ، محل قرارگیری آن، تعداد سنگ‌ها و سایر شرایط زمینه‌ای ممکن است هر فرد علائم مختلفی را نشان دهد. سلامت عمومی فرد و سایر بیماری‌های زمینه‌ای هم می‌تواند روی علایم سنگ کیسه صفرا در بزرگسالان تاثیر بگذارد. در بزرگسالانی که از نظر سلامت عمومی شرایط خوبی ندارند یا با سایر بیماری‌ها و اختلالات درگیرند، نشانه های سنگ کیسه صفرا می‌توانند جدی‌تر باشند.

علائم سنگ کیسه صفرا در کودکان

کودکان به ندرت ممکن است سنگ‌های کیسه صفرا را تجربه کنند. با این حال ایجاد سنگ کیسه صفرا در کودکان غیرممکن نیست و آنها هم بسته به شرایط زمینه‌ای که دارند، ممکن است با سنگ کیسه صفرا درگیر شوند. اصلی‌ترین نشانه سنگ کیسه صفرای علامت‌دار در کودک، یک درد شدید شکمی در ناحیه بالایی شکم است که می‌تواند به صورت شدید و ناگهانی ایجاد شود.

کودکان مبتلا به سنگ کیسه صفرا اغلب درد را در قسمت فوقانی یا میانی بالای شکم تجربه می‌کنند. درد ممکن است بعد از غذا بیشتر قابل توجه باشد، به خصوص اگر کودک غذاهای چرب یا سنگین خورده باشد. حتی گاهی اوقات کودک به همراه درد شدید شکم، حالت تهوع یا استفراغ هم دارد. در مواردی هم ممکن است درد شدید شکمی به پشت یا تیغه‌های شانه کشیده شود. در نهایت زردی پوست کودک می‌تواند به مشکلات کیسه صفرا مربوط شود.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سنگ‌های کیسه صفرا شایع هستند و اکثر افراد هرگز متوجه وجود آنها نمی‌شوند، چرا که هیچ علامتی ندارند. به این دست از سنگ‌های صفراوی، سنگ کیسه صفرا خاموش گفته می شود. در مواردی که سنگ‌ها در جای خود می‌مانند و اندازه آنها تغییر نمی‌کند، بیشتر افراد حتی متوجه وجود سنگ کیسه صفرا هم نمی‌شوند. اما اگر سنگ‌ها بزرگ‌تر شوند یا حرکت کنند، می‌توانند موجب بروز علائمی شوند که معمولا ناراحت‌کننده و دردناک‌اند. این قطعات ریز و سنگ‌ریزه مانند وقتی وارد فضاهای تنگ در سیستم صفراوی می‌شوند، می‌توانند آسیب زیادی وارد کنند.

دردهای شدید شکمی خصوصا در سمت راست به همراه علائم جدی‌تری همچون تب یا زردی پوست می‌تواند در مورد وجود سنگ صفرا به شما هشدار دهد. اگر این علائم سنگ کیسه صفرا را تجربه کردید حتما برای بررسی و چکاپ کامل به یک پزشک متخصص گوارش یا دکتر داخلی مراجعه کنید. شما می توانید علاوه بر دریافت نوبت حضوری از سامانه دکترتو از خدمات غیرحضوری برای ویزیت آنلاین متخصص گوارش یا مشاوره با متخصص داخلی آنلاین استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!