فهرست مطالب
بارداری با تغییرات گسترده در عملکرد سیستم ایمنی همراه است که بدن مادر را در برابر ویروس‌های تنفسی حساس‌تر می‌کند. سرماخوردگی در بارداری اغلب خفیف است، اما علائمی مانند تب خفیف، سرفه و خستگی می‌توانند بر کیفیت خواب، اشتها و انرژی مادر اثر بگذارند. از آن‌جا که بسیاری از داروهای ضدسرماخوردگی در این دوران باید با احتیاط تحت نظر پزشک مصرف شوند، شناخت علت‌ها و روش‌های ایمن کنترل علائم اهمیت دارد. تفاوت آن با رینیت حاملگی و آنفلوانزا نیز در روند تشخیص و مراقبت مؤثر است. رعایت اصول بهداشتی و پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار می‌تواند از ابتلا جلوگیری کند. در این مطلب از دکترتو، با علائم، علل و روش‌های کنترل ایمن سرماخوردگی در دوران بارداری آشنا می‌شوید.
سرماخوردگی در بارداری چیست؟
سرماخوردگی در بارداری معمولا خفیف است و بیشتر با آبریزش بینی، گلودرد و خستگی خود را نشان می‌دهد. در دوران بارداری، به دلیل تضعیف طبیعی سیستم ایمنی، بدن مادر در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر است و ممکن است حساسیت به برخی عفونت‌ها افزایش یابد. در این شرایط بدن مادر برای حفاظت از جنین دچار تغییرات ایمنی می‌شود و به همین دلیل گاهی علائم کمی طولانی‌تر احساس می‌شوند. بیشتر خانم‌ها با استراحت، نوشیدن مایعات کافی و مراقبت‌های ساده در خانه بهتر می‌شوند و نیازی به آنتی بیوتیک پیدا نخواهند داشت.
سرماخوردگی شدید در بارداری زمانی است که تب قطع نمی‌شود، سرفه‌ها شدید شده و نفس تنگ می‌شود یا حال عمومی رو به بدتر شدن می‌رود. در چنین وضعیتی، پزشک باید شما را ویزیت کند و در صورت لزوم درمان‌های اختصاصی را شروع کند. تزریق واکسن آنفولانزا در دوران بارداری بی‌خطر است و می‌تواند از مادر و نوزاد در برابر بیماری شدید محافظت کند. گرچه این بیماری معمولاً خطر مستقیمی برای جنین ندارد، اما علائمی مثل خستگی، بی‌خوابی و کاهش اشتها می‌توانند بر سلامت عمومی مادر و جنین تأثیر بگذارند؛ به همین دلیل توجه به مراقبت و درمان مناسب ضروری است. اگر تب بالا دارید یا نفس‌تان تنگ می‌شود، باید همان روز با پزشک تماس بگیرید تا از نظر آنفولانزا یا عارضه‌های دیگر بررسی شوید.
علائم سرماخوردگی در بارداری
علائم سرماخوردگی در بارداری اغلب مشابه سایر افراد است، اما ممکن است شدت یا مدت آن کمی بیشتر باشد. آبریزش بینی، گرفتگی بینی، عطسه، گلودرد، سرفه خشک و گاهی تب خفیف از جمله نشانه‌های شایع هستند که معمولاً طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابند. در برخی مادران باردار، علائمی مانند سردرد، بدن‌درد، بی‌حالی و حساسیت در ناحیه سینوس‌ها نیز دیده می‌شود که می‌تواند باعث خستگی شدید و اختلال در فعالیت‌های روزمره شود. به همین دلیل، استراحت کافی و مصرف مایعات فراوان توصیه می‌شود. رایج‌ترین علائم سرماخوردگی در بارداری عبارت است از:
- آبریزش و گرفتگی بینی در بارداری
- عطسه و گلودرد
- سرفه خشک یا همراه با خلط
- بدن درد و سردرد خفیف تا متوسط
- تب خفیف، بی‌حالی و کاهش اشتها
سرما خوردی و نمیدونی چه دارویی بخوری که به جنینت آسیب نزنه؟
همین الان برای درمان فوری از دکتر نوبت بگیر.
سرماخوردگی و بدن درد در بارداری
بدن درد در سرماخوردگی طبیعی است و معمولا با استراحت، مایعات و مصرف داروی تب‌بر مناسب تحت نظر پزشک آرام می‌شود. استامینوفن نسبت به دیگر مسکن‌ها در بارداری انتخاب ایمن‌تری است و باید طبق دوزی که پزشک توصیه کرده مصرف شود. اگر درد بدن شدید است یا همراه با تب بالا ادامه دارد، بهتر است برای معاینه بیشتر به دکتر مراجعه کنید. برای درمان بدن درد سرماخوردگی در بارداری از کار سنگین پرهیز کنید و به اندازه کافی بخوابید و استراحت کنید.
سرماخوردگی و تب و لرز در بارداری
وقتی لرز دارید بدن تلاش می‌کند دمای مرکزی را بالا ببرد و این حالت معمولا آغاز تب است. تب خفیف را می‌توان با نوشیدن آب و استامینوفن کنترل کرد. اگر دما بالا می‌ماند یا تنگی نفس و سرفه شدید دارید، باید همان روز به پزشک مراجعه کنید. تب طولانی باعث کم آبی و بی‌حالی می‌شود و لازم است زودتر درمان شود.
سرماخوردگی و خلط گلو در بارداری
سرفه همراه با خلط در بارداری اغلب ناشی از سرماخوردگی و تحریک راه‌های هوایی است و معمولاً با مراقبت‌های ساده بهبود می‌یابد. مایعات گرم، بخور ملایم، شست‌وشوی بینی با سرم نمکی و غرغره آب‌نمک ولرم به رقیق شدن خلط و کاهش سرفه کمک می‌کند. از داروهای چندجزئی و ناشناخته خودداری کنید؛ برای داروهای سادهٔ تک‌جزئی فقط با نظر پزشک عمل کنید. اگر خلط سبز غلیظ یا خونی، تب بالای ۳۸ درجه، تنگی‌نفس یا بدحالی ادامه‌دار دارید، همان روز به پزشک مراجعه کنید.
متن انگلیسی:
medicinesinpregnancy
Colds are common during pregnancy, are usually mild and get better after a few days, and will not harm the baby. Flu is less common than colds, but pregnant women are slightly more prone to developing flu complications such as pneumonia and are more likely to need to go into hospital.
ترجمه متن:
سرماخوردگی در دوران بارداری شایع است، معمولاً خفیف بوده و طی چند روز بهبود پیدا می‌کند و به جنین آسیبی نمی‌زند. آنفولانزا کمتر از سرماخوردگی رخ می‌دهد، اما زنان باردار کمی بیشتر در معرض عوارض آنفولانزا مانند ذات‌الریه قرار دارند و احتمال بستری شدن آنها در بیمارستان بیشتر است.
علل سرماخوردگی در بارداری
مهم‌ترین علت سرماخوردگی در دوران بارداری، کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن است که در این دوره طبیعی است. این تغییر ایمنی باعث می‌شود بدن در برابر ویروس‌های محیطی مانند راینوویروس‌ها، ویروس کرونا، یا آدنوویروس‌ها آسیب‌پذیرتر شود. تماس با افراد بیمار و حضور در مکان‌های شلوغ یا بدون تهویه مناسب، مهم‌ترین عواملی هستند که احتمال ابتلا به سرماخوردگی را در دوران بارداری را افزایش می‌دهند. البته استرس، تغذیه نامناسب، کم‌خوابی و قرار گرفتن در معرض هوای سرد و خشک، می‌توانند زمینه را برای ضعف بیشتر بدن و ابتلا به این بیماری فراهم کنند. به‌طورکلی دلایل سرماخوردگی بارداری شامل موارد زیر است:
- تماس نزدیک با فرد بیمار
- لمس صورت با دست آلوده
- تهویه ضعیف و ماندن طولانی در فضای شلوغ
- خستگی، کم خوابی و استرس
- اوج گردش ویروس‌ها به‌خصوص در فصل‌های سرد
روش های تشخیص سرماخوردگی در بارداری
سرماخوردگی در بارداری بر اساس علائم بالینی مانند گلودرد، آبریزش بینی و سرفه تشخیص می‌شود و در بیشتر موارد نیازی به آزمایش نیست. در صورت بروز علائم شدید مانند تب بالا یا درد قفسه سینه، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند تست خون یا بررسی‌های دیگر را درخواست کند تا علت دقیق‌تر تشخیص داده شود. همچنین گاهی علائم با آلرژی یا عفونت‌های دیگر اشتباه گرفته می‌شوند، بنابراین مراجعه به پزشک برای تشخیص درست و درمان ایمن بسیار مهم است.
راه های درمان سرماخوردگی در بارداری
درمان سرماخوردگی در بارداری به شدت علائم و شرایط عمومی مادر بستگی دارد. در موارد خفیف، اقدامات خانگی مانند استراحت، نوشیدن مایعات گرم و استفاده از بخور، می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. علاوه بر این مصرف سوپ‌های گرم و فراهم کردن محیطی آرام برای خواب شبانه، تأثیر مثبتی دارد. درمان سرماخوردگی و آبریزش بینی در بارداری با شست و شوی بینی با سرم نمکی، بخور ملایم و بالا آوردن سر تخت هنگام خواب بهتر نتیجه می‌دهد.
در برخی موارد نیاز به استفاده از داروهای مجاز در بارداری وجود دارد. این داروها باید حتماً زیر نظر پزشک مصرف شوند، چون بسیاری از داروهای رایج برای سرماخوردگی در دوران بارداری ممنوع هستند یا باید با احتیاط استفاده شوند. خوددرمانی و مصرف داروهای گیاهی یا شیمیایی بدون تجویز، ممکن است به جنین آسیب برساند. توصیه اصلی این است که در صورت تداوم علائم بیش از ۳ روز، یا بروز تب، حتماً به پزشک مراجعه شود. درمان سریع سرماخوردگی و کنترل‌شده نه‌تنها از عوارض احتمالی جلوگیری می‌کند، بلکه باعث آرامش خاطر مادر نیز می‌شود. درمان سریع سرماخوردگی در بارداری با اقدامات زیر انجام می‌شود:
- استراحت و خواب کافی
- نوشیدن آب و مایعات گرم مثل سوپ سبک
- شست و شوی بینی با سرم نمکی و بخور ملایم
- استامینوفن برای تب و درد طبق دوز ایمن
- پرهیز از داروها و دمنوش‌های ناشناخته و چند جزئی
- مراجعه در صورت تب بالا، تنگی نفس یا بدحالی
متن انگلیسی:
medicalnewstoday
Having a cold during pregnancy is unlikely to harm the parent or the fetus. Treatment involves rest and staying hydrated. It may be safe to use certain over-the-counter medications, but some may have risks.
ترجمه متن:
سرماخوردگی در دوران بارداری به‌طور معمول خطری برای مادر یا جنین ایجاد نمی‌کند. درمان آن شامل استراحت و نوشیدن مایعات کافی است. استفاده از بعضی داروهای بدون نسخه ممکن است بی‌خطر باشد، اما برخی از آنها می‌توانند خطراتی داشته باشند.
داروی سرماخوردگی در بارداری
برخی داروها مانند استامینوفن و قطره سالین بینی در دوران بارداری بی‌خطر هستند و می‌توانند علائم سرماخوردگی را کاهش دهند. شربت‌هایی مثل دیفن‌هیدرامین یا دکسترومتورفان هم با تجویز پزشک قابل استفاده‌اند، اما مصرف خودسرانه حتی داروهای گیاهی ممنوع است.
در صورت افت فشار، بی‌اشتهایی شدید یا کم‌آبی بدن، پزشک ممکن است سرم تجویز کند. این سرم‌ها معمولاً شامل موادی هستند که به تقویت بدن کمک می‌کنند. درباره سرم سرماخوردگی در بارداری و آمپول، باید گفت که این موارد تنها در کم آبی شدید یا عفونت باکتریایی به تشخیص پزشک استفاده می‌شوند. آنتی بیوتیک‌هایی مثل آموکسی سیلین یا سفیکسیم برای سرماخوردگی ویروسی کاربردی ندارند و فقط در عفونت باکتریایی تجویز می‌شوند.
داروهای مجاز در بارداری کدامند؟
قرص سرماخوردگی در بارداری
بسیاری از قرص‌های سرماخوردگی ترکیبی بوده و حاوی مواد ضداحتقان یا آنتی‌هیستامین هستند که در بارداری مجاز نیستند. تنها برخی قرص‌ها مانند استامینوفن به صورت محدود و با تجویز پزشک قابل مصرف هستند. مصرف قرص سرماخوردگی در بارداری تنها زمانی قابل قبول است که ترکیبات آن تک دارویی و ایمن باشد و دوز آن با نظر پزشک تنظیم شود. بهترین روش این است که هر علامت را با یک داروی ساده و شناخته شده کنترل کنیم. خوددرمانی با قرص‌های چند جزئی می‌تواند خطرناک باشد.
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| داروهای مجاز | استامینوفن و قطره سالین بینی بی‌خطرند. شربت دیفن‌هیدرامین و دکسترومتورفان با تجویز پزشک آنتی‌بیوتیک فقط در عفونت باکتریایی و تحت نظر پزشک |
| سرم درمانی | باید تحت نظر پزشک و در محیط ایمن انجام شود. |
| درمان خانگی | نوشیدن مایعات گرم (دمنوش‌ها)، استراحت، بخور گرم، مصرف غذاهای مقوی و رعایت بهداشت فردی توصیه می‌شود. |
| جوشانده‌های گیاهی | زنجبیل با لیمو، نعناع، بابونه می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. از مصرف گیاهان با اثرات قوی روی رحم (مثلاً گل‌گاوزبان، آویشن زیاد) باید پرهیز شود. دمنوش‌ها با مشورت پزشک مصرف شوند. |
درمان سرماخوردگی در بارداری در خانه
درمان‌های خانگی اگر درست انتخاب شوند می‌توانند علائم را کاهش دهند. نوشیدنی‌های گرم، سوپ سبک، مرطوب کردن هوا و غرغره آب نمک ولرم برای گلودرد انتخاب‌های بی‌خطر و مفیدی هستند. شست و شوی بینی با سالین به باز شدن راه‌های هوایی کمک می‌کند و خواب شبانه را بهتر می‌کند. قبل از مصرف هر فرآورده گیاهی با پزشک مشورت کنید. نوشیدن مایعات گرم مانند دمنوش‌ها، استراحت کافی، استفاده از بخور گرم و مصرف غذاهای مقوی توصیه می‌شود. همچنین رعایت بهداشت فردی برای جلوگیری از انتشار ویروس ضروری است. برخی از روش‌های درمان خانگی سرماخوردگی در بارداری عبارت است از:
- نوشیدنی‌های گرم مثل آب ولرم با عسل در حد متعادل
- سوپ سبزیجات رقیق و غذاهای نرم
- بخور ملایم و حفظ رطوبت اتاق
- غرغره آب نمک ولرم برای گلودرد
- استراحت کافی و بالا آوردن سر تخت هنگام خواب
برای سرماخوردگی در بارداری چی بخوریم؟
در دوره بیماری بهتر است غذاهای سبک و مقوی بخورید تا بدن انرژی کافی داشته باشد. مایعات گرم، سوپ مرغ، شلغم پخته و میوه‌های نرم انتخاب‌های مناسبی هستند. اگر حالت تهوع دارید، وعده‌های کوچک و متعدد را امتحان کنید. میوه‌های حاوی ویتامین سی و انار برای سرماخوردگی در بارداری را در حد تعادل مصرف کنید تا معده شما اذیت نشود. مصرف غذاهای زیر در سرماخوردگی بارداری توصیه می‌شود:
- سوپ مرغ یا سبزیجات رقیق
- شلغم پخته یا پوره شلغم
- ماست پاستوریزه در صورت تحمل
- میوه‌های نرم مثل سیب پخته
- مایعات گرم به مقدار کافی
جوشانده سرماخوردگی در بارداری
در مورد دمنوش‌ها باید محتاط باشید زیرا همه گیاهان در بارداری بی‌خطر نیستند. بعضی دمنوش‌ها مانند به یا عناب در مقدار کم می‌توانند گلو را آرام کنند. مصرف آویشن برای سرماخوردگی در بارداری و دمنوش‌های پرغلظت بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود. هر دمنوشی را ابتدا در حجم کم امتحان کنید و اگر سوزش سردل یا تهوع ایجاد شد مصرف را قطع کنید. باید از مصرف گیاهانی که اثرات قوی روی رحم دارند (مثل گل‌گاوزبان یا آویشن زیاد) پرهیز کرد. به عنوان یک قانون کلی بهتر است مصرف دمنوش‌ها با مشورت پزشک انجام گیرد. برخی از این موارد عبارت است از:
- دمنوش ملایم زنجبیل در مقدار کم
- دمنوش به در بارداری برای سرماخوردگی در مقدار محدود
- دمنوش عناب برای سرماخوردگی در بارداری در حجم کم
دنبال راه بی‌خطر برای درمان سرماخوردگی بارداریت هستی؟ از دکتر مشاوره بگیر.
عوارض بیماری سرماخوردگی در بارداری
در اکثر موارد، سرماخوردگی در بارداری بدون عارضه است، اما اگر درمان نشود و شدیدتر شود، می‌تواند باعث کم‌آبی بدن، کاهش اشتها، تب بالا و در موارد نادر عفونت‌های ثانویه مانند سینوزیت یا برونشیت شود. این وضعیت‌ها ممکن است سلامت جنین را تحت تأثیر قرار دهند. در سه ماهه اول، تب بالا یا کم‌خوابی شدید ناشی از علائم ممکن است روی رشد جنین اثر بگذارد. در سه‌ماهه سوم، فشار به بدن مادر ناشی از آنفولانزا می‌تواند منجر به انقباضات زودرس یا خستگی مفرط شود.
بنابراین حتی یک سرماخوردگی ساده نیز نباید نادیده گرفته شود. فراموش نکنید که استفاده خودسرانه از دارو، به‌ویژه در هفته‌های ابتدایی بارداری، می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های مادرزادی شود. به همین دلیل مدیریت دقیق علائم با راهنمایی پزشک اهمیت زیادی دارد. عوارض سرماخوردگی در بارداری عبارت است از:
- کم آبی و ضعف
- تشدید آسم یا مشکلات ریوی زمینه‌ای
- سینوزیت یا عفونت باکتریایی ثانویه
- در آنفولانزا افزایش خطر بستری و زایمان زودرس
سرماخوردگی در بارداری برای جنین ضرر دارد؟
سرماخوردگی معمولی برای جنین خطر مستقیم ندارد و با استراحت و مایعات برطرف می‌شود. نگرانی اصلی تب‌های بالا و طولانی یا آنفولانزا است که باید زودتر درمان شود. واکسن آنفولانزا در بارداری ایمن است و مادر و نوزاد را محافظت می‌کند. اگر تب بالا یا حال عمومی بد دارید، مراجعه به پزشک ضروری است.
عوارض قرص سرماخوردگی در بارداری
قرص‌های سرماخوردگی اغلب چند ماده دارند ترکیبی هستند و همه آنها برای بارداری مناسب نیستند. مهم‌ترین نگرانی درباره دکونژستانت‌های خوراکی است که می‌تواند برای خون رسانی جفت مشکل ایجاد کند. بهتر است داروهای ساده و با دوز مشخص تجویز شوند. هر دارو را فقط با مشورت پزشک یا داروساز مصرف کنید.
برای جلوگیری از سرماخوردگی در بارداری چه کنیم؟
شستن مرتب دست‌ها، پرهیز از ارتباط با افراد بیمار و استفاده از ماسک در فصول سرد، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری هستند. تهویه مناسب در محیط خانه و کار می‌تواند از انتشار ویروس‌ها جلوگیری کند. تغذیه مناسب، مصرف ویتامین C طبیعی از میوه‌هایی مثل پرتقال و کیوی، نوشیدن آب کافی و خواب منظم نیز در تقویت سیستم ایمنی نقش دارند. ورزش سبک مانند پیاده‌روی نیز به افزایش مقاومت بدن کمک می‌کند. در مورد تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری با دکتر خود مشورت کنید زیرا می‌تواند از ابتلا به آنفولانزا و ویروس‌های فصلی تا حد خوبی پیشگیری کند. روش‌های جلوگیری از سرماخوردگی در بارداری عبارت است از:
- شست و شوی منظم دست‌ها
- تهویه مناسب و پرهیز از فضاهای شلوغ
- خواب کافی و نوشیدن آب کافی
- تغذیه متعادل و وعده‌های کوچک و منظم
- واکسن آنفولانزا طبق توصیه پزشک
۴.۶ (۸۶۵ نظر)۴.۹ (۳۴۰ نظر)۴.۹ (۳۰۰ نظر)۴.۹ (۲۰۸ نظر)۴.۸ (۱۶۵ نظر)۴.۸ (۱۶۵ نظر)نتیجه گیری
سرماخوردگی در بارداری عارضه‌ای شایع و معمولاً بی‌خطر است که بیشتر به دلیل کاهش ایمنی بدن رخ می‌دهد. این بیماری اغلب بدون نیاز به درمان دارویی خاص و طی چند روز برطرف می‌شود. توجه به تغذیه، استراحت، نوشیدن مایعات کافی و رعایت بهداشت فردی نقش مهمی در بهبود دارد. مصرف هر دارو، حتی فرآورده‌های گیاهی، باید زیر نظر پزشک انجام شود تا از خطرات احتمالی برای جنین جلوگیری گردد. در صورت بروز تب بالا، تنگی نفس یا بدحالی مداوم، مراجعه به پزشک ضروری است تا احتمال آنفلوانزا یا عفونت‌های ثانویه بررسی شود. با شناخت علائم، انتخاب رفتار مراقبتی مناسب و پرهیز از خوددرمانی، بیشتر مادران این دوره را با آرامش پشت سر می‌گذارند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!