فهرست مطالب
وقتی صحبت از درمان سرطان پانکراس میشود، اغلب اولین چیزی که به ذهن میرسد، سختی درمان و پیشرفت سریع بیماری است. این سرطان معمولاً تا مدتها بیصدا پیش میرود و درست زمانی آشکار میشود که چالشهای درمانی آن آغاز شدهاند. اما آیا واقعاً هیچ راهی برای مهار یا کنترل آن وجود ندارد؟ در سالهای اخیر، پیشرفتهای قابلتوجهی در روشهای درمانی ایجاد شده که توانستهاند امید تازهای به بیماران بدهند. از جراحیهای دقیق گرفته تا داروهای هدفمند و حتی فناوریهای نوینی مانند ژندرمانی و سلولدرمانی، چشمانداز تازهای در مقابله با این بیماری شکل گرفته است. در این مطلب از دکترتو، با روشهای درمان سرطان پانکراس و روش های جدید پزشکی مرتبط با آن آشنا میشوید.
درمان سرطان پانکراس چیست؟
درمان سرطان پانکراس مجموعهای از روشها و مداخلات پزشکی است که با هدف کنترل رشد تومور، کاهش علائم بیماری و افزایش کیفیت زندگی بیمار انجام میشوند. این درمانها شامل جراحی برای برداشتن تومور، شیمیدرمانی برای کاهش یا متوقف کردن رشد سلولهای سرطانی، پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور و روشهای نوین مانند درمان هدفمند، ایمونوتراپی، و ژندرمانی است. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به مرحله بیماری، نوع سرطان، سلامت کلی بیمار و محل تومور دارد. در بسیاری از موارد، ترکیب چندین روش درمانی برای افزایش اثربخشی به کار میرود.

درمان سرطان پانکراس بدخیم
درمان سرطان پانکراس بدخیم به دلیل تهاجمیبودن این نوع سرطان معمولا شامل روشهای ترکیبی و تهاجمیتر است. جراحی برای برداشتن تومور در مراحل اولیه ممکن است گزینه اصلی باشد، اما در مراحل پیشرفته، شیمیدرمانی و پرتودرمانی برای کنترل رشد سلولهای سرطانی استفاده میشوند. روشهای نوین مانند درمان هدفمند و ایمونوتراپی نیز در برخی بیماران برای مهار پیشرفت سرطان مؤثر هستند. این درمانها اغلب با هدف افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام میشوند.

چرا تشخیص سرطان پانکراس باید به موقع باشد؟
درمان سرطان پانکراس خوش خیم
درمان سرطان پانکراس خوشخیم معمولا کمتر تهاجمی است و بسته به اندازه و محل تومور، شامل نظارت مداوم یا جراحی محدود میشود. در بسیاری از موارد، این تومورها به دلیل رشد آهسته و نداشتن قابلیت گسترش به سایر اندامها، تهدید جدی برای زندگی بیمار نیستند. جراحی برای برداشتن تومور در صورت ایجاد علائم یا خطر تبدیل به تومور بدخیم توصیه میشود. پس از درمان، پیگیریهای دورهای برای اطمینان از عدم عود بیماری ضروری است.
درمان های مرسوم سرطان پانکراس
درمانهای مرسوم سرطان پانکراس معمولاً ترکیبی از روشهای مختلف هستند که بسته به شرایط بیمار و مرحله بیماری انتخاب میشوند. جراحی برای برداشتن تومور، شیمیدرمانی برای کاهش سرعت رشد سلولهای سرطانی و پرتودرمانی برای کنترل بیماری و کاهش علائم، سه روش اصلی درمان محسوب میشوند. در بسیاری از موارد، این روشها بهصورت ترکیبی استفاده میشوند تا اثربخشی درمان افزایش یابد و کیفیت زندگی بیمار بهبود پیدا کند. هدف اصلی درمان، کاهش رشد سرطان، کنترل علائم و در صورت امکان افزایش طول عمر بیمار است، و پزشکان با توجه به وضعیت جسمانی، سن و مرحله بیماری بهترین برنامه درمانی را طراحی میکنند.
۱. جراحی برای درمان سرطان پانکراس
جراحی سرطان پانکراس یکی از اصلیترین روشهای درمانی برای سرطان پانکراس است که بسته به محل و اندازه تومور، گزینههای مختلفی ارائه میشود. زمانی که تومور قابل برداشت باشد و شواهدی از درگیری وسیع عروقی یا متاستاز دوردست وجود نداشته باشد عمل پانکراس برای درمان سرطان انجام میشود. هدف جراحی برداشتن کامل ضایعه با حاشیه امن و بازسازی مسیر گوارش است. این جراحی بزرگ است و توجه به عوارض جراحی سرطان پانکراس مانند نشت پانکراتیک، تاخیر در تخلیه معده، خونریزی، عفونت، لخته شدن خون، دیابت و نارسایی برونریز پانکراس بسیار مهم است.
متن انگلیسی:
mdanderson
Complete removal of the tumor with surgery is often the best chance at curing pancreatic cancer. Partial removal of tumors doesn’t help patients live longer, so surgery is only done if the cancer can be removed entirely.
ترجمه متن:
حذف کامل تومور با جراحی اغلب بهترین شانس برای درمان سرطان پانکراس است. برداشتن جزئی تومورها به بیماران کمک نمیکند که عمر طولانیتری داشته باشند، بنابراین جراحی تنها در صورتی انجام میشود که سرطان به طور کامل قابل حذف باشد.
۲. شیمی درمانی برای درمان سرطان پانکراس
شیمیدرمانی برای درمان سرطان پانکراس معمولا در مراحل پیشرفته بیماری و زمانی که جراحی امکانپذیر نباشد، استفاده میشود. در این روش، داروهای شیمیایی برای کاهش اندازه تومور یا توقف رشد آن به بدن وارد میشوند. شیمیدرمانی میتواند به طور مستقیم به سلولهای سرطانی حمله کرده و آنها را از بین ببرد، اما ممکن است بر سلولهای سالم نیز تاثیر بگذارد.
این درمان ممکن است به صورت تکدارویی یا ترکیبی از چند دارو انجام شود و در کنار سایر درمانها مانند جراحی یا رادیوتراپی به کار رود. شیمیدرمانی میتواند باعث بروز عوارض جانبی مانند خستگی، تهوع و مشکلات گوارشی شود که نیازمند مدیریت دقیق است. همچنین عوارض شیمی درمانی سرطان پانکراس در بلند مدت شامل آسیب به اعضای مختلف بدن مانند قلب، کلیهها و اعصاب است.
انواع داروهای شیمی درمانی برای سرطان پانکراس
فولفیرینوکس که از فلوئورواوراسیل با لوکوورین، ایرینوتکان و اگزالیپلاتین تشکیل میشود و در بیماران جوانتر و قویتر نتایج بهتری میدهد، یکی از داروهای پرکاربرد است. ترکیب جمسیتابین با ناب پکلیتاکسل گزینه دیگری است که تحملپذیری خوبی دارد و در بیماران با عملکرد متوسط نیز استفاده میشود. جمسیتابین بهتنهایی، یا کاپسیتابین خوراکی در برخی شرایط بهویژه در درمان ادجوانت یا برای بیماران حساس به عوارض، کاربرد دارد.
ایرینوتکان لیپوزومال در خطهای بعدی، و ترکیبهای حاوی پلاتین مانند سیسپلاتین در بیماران دارای جهشهای BRCA یا نقص ترمیم DNA میتوانند مؤثر باشند. برخی از داروهای شیمیدرمانی ممکن است باعث آسیب به قلب شده و عملکرد آن را کاهش دهند، در حالی که داروهای دیگر میتوانند به کلیهها آسیب برسانند. انتخاب نهایی بر پایه مرحله بیماری، عملکرد بدن، اهداف درمان و سبد عوارض انجام میشود.

۳. پرتو درمانی سرطان پانکراس
در درمان سرطان پانکراس، پرتو درمانی میتواند برای کاهش اندازه تومور پیش از جراحی یا برای تسکین علائم در مراحل پیشرفته بیماری به کار رود. در این روش، پرتوهای با انرژی بالا به سلولهای سرطانی تابانده میشود تا آنها را تخریب کرده یا رشدشان را متوقف کند. پرتودرمانی معمولا بهصورت موضعی و تنها در ناحیه سرطانی انجام میشود.
این درمان میتواند به کاهش درد، خونریزی یا انسداد در دستگاه گوارش کمک کند. عوارض جانبی شامل خستگی، تهوع، و مشکلات گوارشی مانند اسهال یا درد شکم است. پرتودرمانی اغلب بهطور ترکیبی با سایر روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی برای بهبود اثربخشی درمان استفاده میشود.
۴. درمان سرطان پانکراس با نئوادجوانت و ادجوانت
روش درمانی نئوادجوانت قبل از جراحی با هدف کوچکسازی تومور، پاکسازی میکرومتاستازها و افزایش احتمال برداشت کامل انجام میشود و در موارد مرزی یا با CA19-9 بالا ارزش ویژه دارد. درمان ادجوانت بعد از جراحی برای کاهش خطر عود بهکار میرود و بر اساس پاتولوژی نهایی، لبههای جراحی و وضعیت گرهها انتخاب میشود. انتخاب بین این دو به مرحله، شاخص عملکردی، زیستنشانگرها و کیفیت تصویربرداری بستگی دارد؛ هدف مشترک هر دو، افزایش بقا و رساندن بیمار به درمانهای چندمرحلهای هماهنگ است.
۵. درمان سرطان پانکراس با روش های ترکیبی
در درمان سرطان پانکراس، استفاده از روشهای ترکیبی میتواند به افزایش اثربخشی درمان کمک کند. این رویکرد معمولاً شامل ترکیب چندین روش درمانی مانند جراحی، شیمیدرمانی، پرتودرمانی و درمان هدفمند است تا هر جنبهای از تومور را هدف قرار دهد. برای مثال، شیمیدرمانی ممکن است برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی استفاده شود و پس از آن، پرتودرمانی برای نابود کردن سلولهای سرطانی باقیمانده به کار رود.
درمان هدفمند نیز میتواند به صورت همزمان با این روشها برای مختل کردن مسیرهای خاص مولکولی که به رشد تومور کمک میکنند، مورد استفاده قرار گیرد. این ترکیب از درمانها میتواند شانس بهبود بیمار را افزایش دهد و عوارض جانبی را با هدف قرار دادن دقیقتر تومور کاهش دهد. با این حال، درمانهای ترکیبی ممکن است نیاز به مراقبتهای دقیقتر و پیگیریهای مداوم برای مدیریت عوارض داشته باشد.

علت سرطان پانکراس چیست؟
۶. درمان تسکینی برای سرطان پانکراس
درمان تسکینی برای سرطان پانکراس به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران در مراحل پیشرفته بیماری متمرکز است. هدف این درمانها، تسکین درد، کاهش انسدادهای دستگاه گوارش و کمک به بهبود عملکرد دستگاه هضمی است. روشهای تسکینی شامل داروهای مسکن، شیمیدرمانی و پرتودرمانی برای کاهش تومور و کاهش فشار بر اندامها میشود. این درمانها به منظور راحتتر کردن زندگی بیماران، مقابله با کاهش طول عمر بیماران سرطان پانکراس و کاهش عوارض ناشی از بیماری انجام میشود، بدون اینکه تمرکز اصلی بر درمان قطعی سرطان باشد.
| روش درمان | توضیحات | موارد استفاده | مزایا و معایب |
|---|---|---|---|
| جراحی (پانکراتکتومی) | برداشتن بخشی یا تمام پانکراس به ویژه در صورتی که سرطان محدود به پانکراس باشد. | برای سرطانهای محدود به پانکراس که قابل جراحی هستند. | مزیت: تنها درمان احتمالی برای بهبود کامل. معایب: پیچیدگیهای جراحی و خطرات مرتبط با جراحی. |
| شیمی درمانی (Chemotherapy) | استفاده از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی. | برای درمان سرطان پانکراس در مراحل پیشرفته و بهبود شانس بقای بیمار. | مزیت: میتواند به کاهش اندازه تومور کمک کند. معایب: عوارض جانبی مانند حالت تهوع، خستگی و ریزش مو. |
| پرتو درمانی (Radiation Therapy) | استفاده از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی یا کوچک کردن تومور. | به طور معمول همراه با شیمیدرمانی یا پس از جراحی برای کاهش احتمال بازگشت سرطان. | مزیت: کمک به کاهش درد و کاهش اندازه تومور. معایب: عوارض جانبی مانند خستگی، سوزش و مشکلات گوارشی. |
| ایمونوتراپی (Immunotherapy) | تحریک سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان. | برای سرطانهای پیشرفته پانکراس که به شیمیدرمانی پاسخ نمیدهند. | مزیت: ممکن است سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان تقویت کند. معایب: هنوز در مراحل تحقیقاتی است و همیشه موثر نیست. |
درمان سرطان پیشرفته – موضعی پانکراس
در سرطان پیشرفته موضعی که تومور به عروق حیاتی چسبیده و جراحی ایمن ممکن نیست، هدف درمان کوچکسازی تومور و کنترل علائم است. شیمیدرمانی نئوادجوانت با فولفیرینوکس یا جمسیتابین بههمراه ناب پکلیتاکسل میتواند در بخشی از بیماران باعث تبدیل به حالت قابل جراحی شود؛ در ادامه یا بهجای آن، کمورادیوتراپی برای تثبیت موضعی بهکار میرود. همزمان باید عوارضی مانند انسداد صفرا با استنت، درد با بلوک شبکه سلیاک و نارسایی برونریز با آنزیمهای پانکراسی مدیریت شود و حمایت تغذیهای و کنترل قند خون جدی گرفته شود. ارجاع به کارآزماییهای بالینی و ارزیابی مولکولی برای درمانهای هدفمند یا ایمونوتراپی در بیماران منتخب، بخشی از استاندارد مراقبت است.

روشهای جدید درمان سرطان پانکراس
پیشرفتهای علمی در زمینه پزشکی، روشهای جدید و نوینی برای درمان سرطان پانکراس معرفی کرده است. در ادامه برخی از این روشها را با هم بررسی میکنیم.
در سالهای اخیر، پیشرفتهای چشمگیری در درمان سرطان پانکراس حاصل شده است. روشهای نوین شامل درمانهای هدفمند که به جهشهای ژنتیکی خاص سلولهای سرطانی حمله میکنند و ایمنیدرمانی که سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و نابودی سلولهای سرطانی تقویت میکند، میشود. علاوه بر این، تکنیکهای پیشرفته مانند CAR-T سل تراپی و واکسنهای سرطان پانکراس در مراحل تحقیقاتی و کارآزماییهای بالینی نشاندهنده امیدواری در بهبود پاسخ درمانی هستند. ترکیب این روشها با شیمیدرمانی و پرتودرمانی سنتی میتواند اثربخشی درمان را افزایش دهد و چشمانداز درمان بیماران را بهبود بخشد.
۱. درمان سرطان پانکراس با ژن درمانی
درمان سرطان پانکراس با ژندرمانی یک روش نوین است که در آن از تکنیکهای مهندسی ژنتیک برای اصلاح یا تغییر ژنهای سلولهای سرطانی استفاده میشود. این درمان میتواند به دو صورت انجام شود: انتقال ژنهای سالم به سلولهای سرطانی برای اصلاح عملکرد آنها یا مسدود کردن ژنهای خاصی که به رشد تومور کمک میکنند.
هدف اصلی ژندرمانی، توقف یا کاهش رشد تومور و جلوگیری از متاستاز است. این روش میتواند به عنوان درمان مکمل در کنار شیمیدرمانی یا جراحی استفاده شود. با این حال، ژندرمانی هنوز در مراحل تحقیقاتی است و نیاز به بررسیهای بیشتر برای اثربخشی و ایمنی آن دارد.

۲. درمان سرطان پانکراس با سلول درمانی
در درمان سرطان پانکراس با سلولدرمانی، از سلولهای خاص برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با تومورهای سرطانی استفاده میشود. یکی از روشها، استفاده از سلولهای ایمنی تقویتشده است که به طور خاص برای شناسایی و نابود کردن سلولهای سرطانی طراحی میشوند.
در برخی موارد، سلولهای بیمار ممکن است از بدن بیمار خارج شده و در آزمایشگاه تغییر داده شوند تا توانایی مقابله با تومور را افزایش دهند، سپس به بدن باز میگردند. این درمان میتواند به کاهش اندازه تومور یا توقف رشد آن کمک کند. با اینکه سلولدرمانی نتایج امیدوارکنندهای در برخی مطالعات نشان داده است، هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارد و نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
۳. استفاده از نانوذرات در درمان سرطان
استفاده از نانوذرات در درمان سرطان یک روش نوآورانه است که با بهرهگیری از اندازه میکروسکوپی نانوذرات، داروهای شیمیدرمانی یا درمانهای دیگر به طور دقیق به سلولهای سرطانی هدایت میشود. نانوذرات میتوانند به طور ویژه به تومورهای سرطانی حمله کنند و داروهای درمانی را به محل دقیق بیماری منتقل کنند، که باعث کاهش عوارض جانبی برای بافتهای سالم میشود.
علاوه بر این، نانوذرات میتوانند به شبیهسازی یا تقویت پاسخ ایمنی بدن علیه سلولهای سرطانی کمک کنند. این روش میتواند باعث بهبود اثربخشی درمانها و کاهش مقاومت دارویی شود. هرچند تحقیقات در این زمینه بسیار پیشرفته است، اما هنوز نیاز به آزمایشهای بالینی بیشتر برای تایید کامل ایمنی و اثربخشی آن وجود دارد.
۴. درمان هدفمند سرطان پانکراس
در درمان سرطان پانکراس، داروهای درمان هدفمند به طور خاص به مولکولها یا مسیرهای بیولوژیکی که در رشد و گسترش تومور نقش دارند، هدفگیری میکنند. این روش به جای حمله به همه سلولهای تقسیم شونده، فقط سلولهای سرطانی را مورد حمله قرار میدهد و بافتهای سالم آسیب کمتری میبینند.
داروهای درمان هدفمند ممکن است به گیرندههای خاص در سطح سلولهای سرطانی متصل شوند یا مسیرهای شیمیایی که باعث رشد تومور میشوند را مسدود کنند. معمولا این درمان همراه با روشهای دیگر مانند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی به کار میرود. عوارض جانبی آن معمولا کمتر از شیمیدرمانی است، اما ممکن است مشکلاتی مانند فشار خون بالا، مشکلات پوستی یا گوارشی ایجاد کند.
درمان قطعی سرطان پانکراس
امکان درمان بالقوه در بیمارانی که شرایط مناسب جراحی با برداشت کامل تومور و درمانهای ادجوانت و نئوادجوانت داشته باشند وجود دارد. بااینحال بسیاری از بیماران در زمان تشخیص کاندید درمان قطعی نیستند. در صورت تشخیص زودهنگام، جراحی به عنوان یکی از روشهای اصلی درمان میتواند برای برداشتن تومور و بخشهایی از پانکراس انجام شود. اما در بسیاری از موارد، به دلیل گسترش سریع سرطان و متاستاز به دیگر ارگانها، جراحی کافی نیست.
در کنار جراحی، شیمیدرمانی، پرتودرمانی و درمانهای هدفمند میتوانند برای کاهش اندازه تومور و توقف رشد آن استفاده شوند. با این حال، درمان سرطان پانکراس عمدتا به مدیریت بیماری، کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی بیمار متمرکز است و هنوز درمان قطعی یا درمانی که شانس بهبودی بلندمدت را فراهم کند، برای این نوع سرطان یافت نشده است.
پیگیری پزشکی پس از درمان سرطان پانکراس
پس از جراحی یا درمان سیستمیک، برنامه منظم پیگیری به کشف زودهنگام عود کمک میکند: معمولاً هر ۳ تا ۶ ماه در ۲ سال اول و سپس هر ۶ تا ۱۲ ماه، با معاینه، آزمایشها از جمله CA19-9 و تصویربرداری مقطعی. ارزیابی تغذیه، مدیریت نارسایی برونریز و درونریز پانکراس و غربال عوارض دیررس دارویی بخش ثابت هر ویزیت است. هر تغییر در علائم مانند درد جدید، کاهش وزن یا یرقان باید خارج از نوبت بررسی شود.
نتیجه گیری
درمان سرطان پانکراس به دلیل ماهیت تهاجمی و پیچیدگی تشخیص، چالشی است که به همکاری نزدیک میان جراحان، انکولوژیستها و متخصصان تغذیه نیاز دارد. ترکیب جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی همچنان پایه اصلی درمان محسوب میشود، در حالیکه درمانهای هدفمند، ایمونوتراپی و ژندرمانی در حال گسترش هستند. در مراحل پیشرفته، تمرکز درمان بر کاهش درد، کنترل علائم و حفظ کیفیت زندگی بیمار است. پیگیری مداوم، ارزیابی پاسخ بدن و توجه به وضعیت عمومی بیمار در تصمیمگیریهای درمانی اهمیت ویژهای دارد. برای درمان سرطان پانکراس باید به متخصص گوارش و یا متخصص سرطان مراجعه کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!

بسیار عالی بود
سپاس از همراهی تان محمد عزیز
تندرست باشید