برای خارش بدن به چه دکتری مراجعه کنیم

برای خارش بدن به چه دکتری مراجعه کنیم

پزشک عمومی می‌تواند به عنوان اولین نقطه تماس و مشاوره برای فردی که از خارش پوست رنج می‌برد، عمل کند. این پزشکان توانایی تشخیص و درمان علل شایع و معمولاً خفیف‌تر خارش، مانند خشکی خفیف پوست یا واکنش‌های ساده به گزش حشرات را دارا هستند. وظیفه پزشک عمومی در مواجهه با بیمار مبتلا به خارش، ابتدا شامل گرفتن شرح حال دقیق از بیمار و انجام یک معاینه فیزیکی اولیه است. در این مرحله، پزشک اطلاعاتی در مورد زمان شروع خارش، شدت و تناوب آن، محل دقیق خارش، علائم همراه، سابقه بیماری‌های قبلی، داروهای مصرفی، سابقه آلرژی و عوامل محیطی یا شغلی که ممکن است در ایجاد یا تشدید خارش نقش داشته باشند، جمع‌آوری می‌کند.

پزشک عمومی ممکن است درمان‌های اولیه را برای کنترل علائم تجویز کند یا در صورتی که تشخیص دهد علت خارش پیچیده‌تر است یا نیاز به بررسی‌های تخصصی‌تری دارد، بیمار را به متخصص مربوطه، از جمله متخصص پوست، متخصص آلرژی یا متخصص بیماری‌های داخلی، ارجاع دهد. مراجعه اولیه به پزشک عمومی در بسیاری از موارد می‌تواند از سردرگمی بیمار در انتخاب متخصص مناسب جلوگیری کرده و مسیر تشخیص و درمان را تسهیل نماید.

متخصص پوست یا درماتولوژیست، پزشکی است که به طور ویژه در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با پوست، مو و ناخن آموزش دیده و تخصص دارد. از این رو، برای اکثر موارد خارش، به‌ویژه آن دسته از خارش‌هایی که با تغییرات قابل مشاهده در سطح پوست همراه هستند، مانند جوش، تاول، قرمزی منتشر یا موضعی، و پوسته ریزی، متخصص پوست به عنوان اولین و اصلی‌ترین مرجع درمانی شناخته می‌شود.

طیف وسیعی از بیماری‌های اختصاصی پوست می‌توانند عامل ایجاد خارش باشند که تشخیص و درمان آن‌ها در حوزه تخصصی درماتولوژیست قرار می‌گیرد. بیماری‌های التهابی شایعی مانند اگزما (درماتیت آتوپیک)، که اغلب در کودکی شروع شده و بیشتر در چین‌های پوستی مانند پشت زانو، داخل آرنج یا زیر بغل با قرمزی، خارش و گاهی دلمه یا ترشحات شفاف ظاهر می‌شود، نیازمند مدیریت توسط متخصص پوست است. سایر انواع درماتیت‌ها، نظیر درماتیت تماسی که در اثر واکنش پوست به مواد شیمیایی موجود در محصولات بهداشتی، فلزاتی مانند نیکل، یا گیاهان ایجاد می‌شود و درماتیت سبورئیک که بیشتر در نواحی چرب پوست مانند پوست سر، صورت و زیر بغل با چربی و پوسته‌ریزی زرد یا سفید دیده می‌شود، نیز توسط متخصص پوست درمان می‌شوند. 

پسوریازیس، یک بیماری خودایمنی مزمن پوستی که با ایجاد لکه‌های قرمز و ضخیم پوشیده از پوسته‌های نقره‌ای و خارش شدید همراه است، از دیگر مواردی است که در حیطه کاری متخصص پوست قرار دارد.

عفونت‌های پوستی ناشی از عوامل قارچی، باکتریایی و انگلی نیز می‌توانند خود را با علامت خارش نشان دهند و تشخیص و درمان آنها توسط متخصص پوست انجام می‌شود. عفونت‌های قارچی مانند کاندیدیازیس (ناشی از قارچ کاندیدا) یا درماتوفیتوز (عامل بیماری‌هایی چون پای ورزشکاران یا عفونت‌های قارچی کشاله ران و زیر بغل) در محیط‌های گرم و مرطوب رشد کرده و سبب خارش، قرمزی و پوسته ریزی می‌شوند. عفونت‌های باکتریایی مانند فولیکولیت (التهاب فولیکول مو) یا زردزخم نیز می‌توانند خارش‌دار باشند. 

همچنین، آلودگی به انگل‌هایی مانند گال (که با خارش بسیار شدید و آزاردهنده به‌ویژه در شب همراه است و به‌شدت مسری می‌باشد) و شپش (ایجادکننده خارش در پوست سر یا بدن) نیازمند درمان تخصصی توسط درماتولوژیست است. حتی برخی از انواع سرطان‌های پوست نیز ممکن است با علامت خارش بروز کنند. متخصص پوست با بهره‌گیری از دانش تخصصی خود و در صورت لزوم با استفاده از روش‌های تشخیصی پیشرفته‌تر مانند نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی پوست) برای بررسی میکروسکوپی یا تست پچ (Patch Test) برای شناسایی مواد آلرژن در درماتیت تماسی، علت دقیق خارش را شناسایی کرده و درمان مناسب را تجویز می‌کند. این درمان‌ها ممکن است شامل داروهای موضعی (کرم‌ها و پمادها)، داروهای خوراکی تخصصی (مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد قارچ‌ها، ضد انگل‌ها) و در برخی موارد روش‌های درمانی پیشرفته‌تری مانند نوردرمانی (فتوتراپی) باشد.

برای خارش زیر بغل به چه دکتری مراجعه کنیم

ناحیه زیر بغل به دلیل ویژگی‌های خاص خود مانند گرما، رطوبت و چین‌خوردگی، محیطی مستعد برای تحریکات پوستی و رشد عفونت‌ها است که می‌تواند منجر به خارش شود. از جمله علل شایع خارش در این ناحیه می‌توان به عفونت‌های قارچی اشاره کرد؛ قارچ‌هایی مانند کاندیدا (عامل کاندیدیازیس) یا درماتوفیت‌ها (عامل تینه‌آ یا کچلی) می‌توانند در این محیط گرم و مرطوب رشد کرده و سبب خارش، قرمزی، پوسته ریزی و گاهی بوی نامطبوع شوند. 

درماتیت تماسی نیز یکی دیگر از دلایل رایج است که در اثر واکنش پوست به مواد شیمیایی موجود در محصولات بهداشتی مانند دئودورانت‌ها، ضدعرق‌ها، صابون‌ها یا حتی جنس و الیاف برخی لباس‌ها ایجاد می‌شود و با خارش و قرمزی مشخص می‌گردد. عرق‌سوز شدن (راش گرمایی) که ناشی از انسداد مجاری عرق است، خصوصاً در هوای گرم و مرطوب، و بیماری هیدرآدنیت چرکی (Hidradenitis Suppurativa)، یک بیماری التهابی مزمن فولیکول‌های مو که باعث ایجاد توده‌های دردناک، آبسه و خارش در نواحی مانند زیر بغل می‌شود، نیز می‌توانند باعث خارش و ناراحتی در این ناحیه شوند. تراشیدن یا اپیلاسیون زیر بغل نیز می‌تواند باعث تحریک موقت یا موهای زیرپوستی شده و منجر به خارش گردد.

در صورتی که خارش زیر بغل مداوم باشد، یا با علائمی نظیر قرمزی گسترده، پوسته ریزی، ترشح مایع، یا ظهور توده‌های دردناک و برجسته همراه شود، مراجعه به متخصص پوست برای تشخیص دقیق علت و دریافت درمان مناسب ضروری است. متخصص پوست می‌تواند با بررسی دقیق، عامل ایجادکننده خارش را، خواه عفونت قارچی، درماتیت تماسی یا سایر شرایط باشد، شناسایی کرده و درمان لازم را تجویز نماید. لازم به ذکر است که استفاده خودسرانه از پمادهای استروئیدی (مانند هیدروکورتیزون) در موارد عفونت قارچی می‌تواند وضعیت را بدتر کند، بنابراین تشخیص صحیح توسط پزشک پیش از هرگونه درمانی ارجحیت دارد. رعایت بهداشت فردی، استفاده از لباس‌های نخی، گشاد و با تهویه مناسب، و پرهیز از مواد محرک شناخته‌شده در محصولات بهداشتی می‌تواند در پیشگیری و کاهش خارش زیر بغل مؤثر باشد.

برای خارش پوست به چه دکتری مراجعه کنم

اگر خارش پوست با سایر علائم مشخصه واکنش‌های آلرژیک مانند عطسه‌های مکرر، آبریزش بینی، قرمزی و آبریزش چشم، سرفه، تنگی نفس یا ظهور ضایعات پوستی برجسته و خارش‌دار به نام کهیر همراه باشد، یا اگر شکی مبنی بر ارتباط خارش با مصرف یک ماده غذایی خاص، داروی جدید یا تماس با آلرژن‌های محیطی (مانند گرده گیاهان، گرد و غبار یا موی حیوانات) وجود داشته باشد، مراجعه به متخصص آلرژی (آلرژیست) توصیه می‌شود. متخصص آلرژی می‌تواند با انجام تست‌های تخصصی پوستی (مانند تست خراش یا پریک برای آلرژن‌های استنشاقی و غذایی، یا تست پچ برای آلرژن‌های تماسی) و یا آزمایش خون، ماده حساسیت‌زای مسئول را شناسایی کرده و راهکارهای درمانی مناسب، شامل داروهای ضد حساسیت (آنتی‌هیستامین‌ها)، داروهای موضعی و در برخی موارد ایمونوتراپی (واکسن آلرژی) و همچنین آموزش پرهیز از آلرژن، را ارائه دهد. گاهی اوقات، ارجاع به متخصص آلرژی از طریق پزشک عمومی یا متخصص پوست صورت می‌گیرد، به خصوص زمانی که درماتیت تماسی آلرژیک مشکوک باشد.

در مواردی که خارش به صورت گسترده در تمام بدن وجود دارد (خارش عمومی یا ژنرالیزه) و هیچ علت پوستی واضحی برای آن یافت نمی‌شود، یعنی پوست ظاهر طبیعی دارد یا تغییرات پوستی مشاهده شده خفیف و غیراختصاصی هستند (مانند خشکی یا آثار خراشیدگی)، این احتمال مطرح می‌شود که خارش نشانه‌ای از یک بیماری داخلی یا سیستمیک باشد. در چنین شرایطی، متخصص بیماری‌های داخلی (اینترنیست) می‌تواند نقش کلیدی در تشخیص ایفا کند. 

بیماری‌های مختلفی مانند بیماری‌های کبدی (به‌ویژه بیماری‌هایی که منجر به انسداد جریان صفرا و تجمع نمک‌های صفراوی زیر پوست می‌شوند، مانند سیروز یا کلستاز)، بیماری‌های کلیوی (به‌خصوص نارسایی مزمن کلیه که منجر به تجمع مواد زائد در خون می‌شود)، اختلالات غده تیروئید (هم پرکاری و هم کم‌کاری)، کم‌خونی فقر آهن، دیابت و حتی برخی از انواع سرطان‌ها (به‌ویژه لنفوم هوچکین و سایر بدخیمی‌های خونی) می‌توانند با علامت خارش بروز کنند. متخصص داخلی با درخواست آزمایش‌های خون لازم برای بررسی عملکرد کبد، کلیه‌ها، وضعیت تیروئید، شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) و سطح آهن و فریتین، به ارزیابی وضعیت سلامت عمومی بیمار پرداخته و در صورت شناسایی یک بیماری زمینه‌ای، درمان مناسب را آغاز می‌کند. اغلب با درمان بیماری داخلی مسبب، خارش نیز بهبود یافته یا برطرف می‌شود. گاهی همکاری مشترک بین متخصص پوست و متخصص داخلی برای مدیریت بهینه این نوع خارش‌ها ضروری است.

خارش پوست، که در علم پزشکی با اصطلاح پروریتوس (Pruritus) شناخته می‌شود، یک احساس ناخوشایند و تحریک‌کننده است که فرد را به خاراندن آن ناحیه وادار می‌کند. این حس می‌تواند به صورت موضعی در بخش خاصی از بدن یا به شکل گسترده در تمام بدن تجربه شود و گاهی با تظاهرات پوستی مانند جوش، قرمزی، پوسته پوسته شدن یا خشکی همراه است. اگرچه خارش‌های گاه‌به‌گاه و خفیف معمولاً نگران‌کننده نیستند، اما خارش مداوم که بیش از شش هفته طول بکشد (خارش مزمن)، شدت زیادی داشته باشد به طوری که خواب و فعالیت‌های روزمره را مختل کند، یا با علائم دیگری نظیر تب، کاهش وزن بدون دلیل و خستگی مفرط همراه باشد، نیازمند بررسی دقیق پزشکی است. 

همچنین، ظهور علائم هشداردهنده‌ای چون تورم، احساس گرما در محل خارش، مشاهده ترشحات چرکی، درد شدید، تغییرات ناگهانی و غیرعادی در ظاهر پوست، و مقاوم بودن خارش به درمان‌های خانگی رایج، نشان‌دهنده ضرورت مراجعه فوری به پزشک است. خارش پوست می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های پوستی اولیه یا گاهی علامتی از یک بیماری داخلی زمینه‌ای باشد و از آنجا که خارش مزمن و شدید کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، پیگیری علت و درمان آن و پرهیز از خوددرمانی اهمیت ویژه‌ای دارد.

تشخیص دقیق علت خارش پوست، کلید درمان موفقیت‌آمیز آن است و پزشکان برای رسیدن به این تشخیص، از یک فرآیند نظام‌مند پیروی می‌کنند. این فرآیند معمولاً با گرفتن شرح حال پزشکی دقیق از بیمار آغاز می‌شود. پزشک سوالاتی در مورد زمان شروع خارش، شدت و تناوب آن، محل دقیق خارش (موضعی یا گسترده)، علائم همراه (مانند تب، کاهش وزن، تغییرات پوستی)، سابقه بیماری‌های قبلی، داروهای مصرفی، سابقه آلرژی در فرد یا خانواده، و عوامل محیطی یا شغلی که ممکن است در ایجاد یا تشدید خارش نقش داشته باشند، خواهد پرسید. ارائه اطلاعات کامل و دقیق از سوی بیمار در این مرحله بسیار حائز اهمیت است.