برای مواجهه با بیماری پارکینسون و مدیریت آن، اولین گام مراجعه به متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) است. این متخصصان در تشخیص و درمان اختلالات سیستم عصبی، از جمله بیماری پارکینسون، مهارت دارند. در موارد پیچیده‌تر یا برای دسترسی به دانش تخصصی‌تر، متخصص مغز و اعصاب با تخصص در اختلالات حرکتی گزینه بسیار مناسبی است. علاوه بر این، درمان پارکینسون اغلب نیازمند همکاری تیمی از متخصصان شامل فیزیوتراپیست، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر و روانشناس است تا تمامی جنبه‌های بیماری تحت پوشش قرار گیرند و کیفیت زندگی بیمار بهبود یابد.
متخصص مغز و اعصاب، پزشکی است که در زمینه تشخیص، درمان و مدیریت بیماری پارکینسون و سایر بیماریهای مرتبط با مغز و سیستم عصبی تخصص دارد. این پزشک با بررسی دقیق علائم بیمار و انجام معاینات لازم، می‌تواند بیماری پارکینسون را تشخیص دهد. پس از تشخیص، متخصص مغز و اعصاب بهترین روش‌های درمانی را بر اساس شرایط خاص هر بیمار، شدت علائم و مرحله بیماری انتخاب و تجویز می‌کند. این درمان‌ها ممکن است شامل دارو، تغییرات سبک زندگی و یا ارجاع به سایر متخصصان برای درمان‌های حمایتی باشد. همچنین، پیگیری منظم روند بیماری، ارزیابی پاسخ بیمار به درمان و انجام تنظیمات لازم در برنامه درمانی از دیگر وظایف مهم متخصص مغز و اعصاب در قبال بیمار مبتلا به پارکینسون است. به طور کلی، نورولوژیست نقطه شروع و مرکز هماهنگی فرآیند درمان پارکینسون به شمار می‌رود.
در برخی موارد، به‌ویژه زمانی که بیماری پارکینسون پیچیدگی‌های خاصی دارد یا به درمان‌های اولیه پاسخ مناسبی نمی‌دهد، مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب که به طور ویژه در زمینه اختلالات حرکتی (Movement Disorders) تخصص دارد، توصیه می‌شود. این فوق تخصص، تجربه و دانش عمیق‌تری در مورد جنبه‌های مختلف بیماری پارکینسون، از جمله جدیدترین روش‌های دارویی، جراحی و تحقیقات بالینی دارد. متخصصان اختلالات حرکتی میتوانند برنامه‌های درمانی بسیار تخصصی‌تری را ارائه دهند و در مدیریت علائم مقاوم یا عوارض جانبی پیچیده داروها مهارت بیشتری دارند. این متخصصان اغلب در مراکز درمانی بزرگ و دانشگاهی فعالیت می‌کنند و ممکن است خود نیز در پژوهش‌های مرتبط با پارکینسون مشارکت داشته باشند.
بیماری پارکینسون با توجه به ماهیت چندوجهی و تأثیرات گسترده‌ای که بر جنبه‌های مختلف زندگی بیمار می‌گذارد، نیازمند یک رویکرد درمانی تیمی و چندتخصصی است. هدف اصلی این رویکرد، کنترل جامع علائم حرکتی و غیرحرکتی، بهبود عملکرد روزانه و در نهایت، ارتقای کیفیت زندگی بیمار است. در این تیم، متخصص مغز و اعصاب به عنوان هماهنگ‌کننده اصلی عمل می‌کند، اما همکاری و هم‌افزایی سایر متخصصان برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است.
فیزیوتراپیست یکی از اعضای کلیدی تیم درمانی پارکینسون است. مداخلات فیزیوتراپی با هدف بهبود قدرت عضلانی، افزایش دامنه حرکتی مفاصل، بهبود انعطاف‌پذیری، تقویت تعادل و بهبود الگوی راه رفتن انجام می‌شود. فیزیوتراپیست همچنین به بیماران کمک می‌کند تا با مشکلاتی مانند "خشک شدن" یا "قفل شدن" حرکت (freezing of gait) مقابله کرده و خطر زمین خوردن را کاهش دهند. طراحی یک برنامه تمرینی منظم و متناسب با شرایط بیمار در منزل نیز از وظایف فیزیوتراپیست است تا بیمار بتواند به طور مستمر در جهت حفظ و بهبود توانایی‌های حرکتی خود تلاش کند.
کاردرمانگر به بیماران مبتلا به پارکینسون کمک می‌کند تا با وجود محدودیت‌های ناشی از بیماری، استقلال خود را در انجام فعالیت‌های روزمره حفظ کرده یا بهبود بخشند. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل لباس پوشیدن، غذا خوردن، بهداشت شخصی و سایر کارهای روزانه باشد. کاردرمانگر با ارزیابی مشکلات عملکردی بیمار، راهکارها، تجهیزات کمکی مناسب و تطابقات محیطی را پیشنهاد می‌دهد تا انجام این امور برای بیمار آسان‌تر و ایمن‌تر شود.
بیماری پارکینسون می‌تواند منجر به بروز مشکلات گفتاری مانند کاهش بلندی صدا (هیپوفونی)، یکنواختی آهنگ صدا (مونوتون)، وضوح پایین کلام و سرعت نامناسب گفتار شود. همچنین، اختلال در بلع (دیسفاژی) نیز در این بیماران شایع است که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند سرفه حین غذا خوردن، احساس گیر کردن غذا در گلو و حتی پنومونی آسپیراسیون (عفونت ریه ناشی از ورود مواد خارجی) شود. گفتاردرمانگر با ارائه تمرینات و تکنیک‌های تخصصی به بهبود وضوح و بلندی صدا، تقویت عضلات مرتبط با گفتار و بلع و آموزش روش‌های ایمن‌تر غذا خوردن به بیماران کمک می‌کند.
علائم غیرحرکتی پارکینسون مانند افسردگی، اضطراب، بی‌تفاوتی (آپاتی) و اختلالات خواب تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیماران و خانواده‌های آنها دارد. روانشناس یا روانپزشک می‌تواند از طریق مشاوره، روان‌درمانی و در صورت نیاز تجویز دارو، به بیماران در مدیریت این چالش‌های عاطفی و روانی کمک کند. سازگاری با بیماری مزمن، مقابله با استرس ناشی از آن و حفظ سلامت روان از اهداف اصلی مداخلات روانشناختی در بیماران پارکینسون است.
در مراحل پیشرفته‌تر بیماری پارکینسون، زمانی که علائم حرکتی با درمان‌های دارویی به خوبی کنترل نمی‌شوند یا عوارض جانبی داروها شدید است، گزینه‌های جراحی ممکن است مطرح شوند. جراح مغز و اعصاب متخصصی است که این روش‌های درمانی را ارزیابی و در صورت لزوم اجرا می‌کند. شایع‌ترین روش جراحی برای پارکینسون، تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation - DBS) است که شامل کاشت الکترودهایی در نواحی خاصی از مغز برای تنظیم فعالیت الکتریکی غیرطبیعی آن مناطق است. تصمیم‌گیری برای انجام جراحی معمولاً با همکاری نزدیک متخصص مغز و اعصاب و جراح مغز و اعصاب و پس از ارزیابی دقیق شرایط بیمار صورت می‌گیرد.
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده و مزمن است که به طور عمده سلول‌های عصبی (نورون‌ها) تولیدکننده دوپامین را در ناحیه‌ای از مغز به نام ماده سیاه (Substantia Nigra) تحت تأثیر قرار می‌دهد. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی (نوروترانسمیتر) حیاتی است که نقش کلیدی در کنترل حرکات روان و هماهنگ عضلات، انگیزه و احساس لذت دارد. با از بین رفتن این سلول‌های عصبی، سطح دوپامین در مغز کاهش می‌یابد و در نتیجه، ارتباطات طبیعی بین سلول‌های عصبی مختل شده و علائم حرکتی مشخصه پارکینسون، مانند لرزش، کندی حرکات، سفتی عضلات و مشکلات تعادلی، بروز می‌کنند.
علاوه بر علائم حرکتی، بیماران پارکینسون ممکن است طیف وسیعی از علائم غیرحرکتی را نیز تجربه کنند، از جمله افسردگی، اضطراب، مشکلات خواب، خستگی، درد، یبوست، اختلالات شناختی و زوال عقل در مراحل پیشرفته‌تر بیماری. علت دقیق مرگ سلول‌های دوپامین‌ساز در بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی (وراثتی) و عوامل محیطی (مانند قرار گرفتن در معرض برخی سموم) در بروز این بیماری نقش دارند. وجود توده‌های پروتئینی غیرطبیعی به نام اجسام لویی (Lewy Bodies) که حاوی پروتئین آلفا-سینوکلئین هستند، در سلول‌های مغزی آسیب‌دیده بیماران پارکینسون نیز یکی از یافته‌های پاتولوژیک کلیدی است. همچنین، کاهش سطح سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند نوراپی‌نفرین نیز در بروز برخی علائم غیرحرکتی مانند خستگی و افت فشار خون وضعیتی مؤثر است. درک این پیچیدگی‌ها نشان می‌دهد که چرا مدیریت پارکینسون نیازمند دانش و تجربه تخصصی پزشکی است.
تشخیص به‌موقع بیماری پارکینسون نقش مهمی در شروع درمان مناسب و به تأخیر انداختن پیشرفت علائم دارد. بنابراین، آگاهی از علائم اولیه‌ای که ممکن است نشان‌دهنده این بیماری باشند و مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب در صورت مشاهده آنها، بسیار حائز اهمیت است. این علائم هشداردهنده میتوانند شامل موارد زیر باشند:
علاوه بر این علائم حرکتی، برخی علائم غیرحرکتی مانند از دست دادن حس بویایی (آنوسمی)، یبوست مزمن و اختلالات خواب (به‌ویژه اختلال رفتار در مرحله خواب REM) نیز میتوانند سال‌ها پیش از بروز علائم حرکتی آشکار شوند و به عنوان نشانه‌های اولیه بیماری در نظر گرفته شوند. متأسفانه، بسیاری از افراد این علائم اولیه را به افزایش سن یا خستگی نسبت می‌دهند و مراجعه به پزشک را به تأخیر می‌اندازند. مهم است بدانید که در حدود ۲۵ درصد موارد، تشخیص اولیه پارکینسون ممکن است نادرست باشد، که این امر اهمیت ارزیابی دقیق توسط یک متخصص مغز و اعصاب مجرب را دوچندان می‌کند.
